Katalog

BNtKt CÜMHÜBİYET 10 NtSAN 1979 EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... * EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMI.... EKONOMİ... EKONOMI... # BAZI KAMU KURULUŞLARI ÎÇÎN ÜRETÎM HEDEFLERt YENİDEN BELİRLENDl cevtt hökümetl taraftndan «Eiconofniyi Guçlendlrme Progromı»n.rv bır parcası olarak kamu kuruluşJarıno göstenlen üretiTi hedeflennln bozı kunjluşlar lcıtı yenıden behrtenmekte olduğu bildınlmektedır Türkiye'ye yardım tek bir merkezin yönetimine bağlandı Uluç GÜBKAN TEK MERKEZDEN YONETIM. KREDÎ ÎLİŞKILERINI EKONOMIK DÜZEYDEN SÎYASAL DUZEYE KAYDIRIYOR... TÜRKİYE'YE Y.\PILACAK YARDDI. «ÎVEDI» VE «ORTA SÜHELI» OLMAK UZERE IKI AYRI AŞAMAYI KAPSIYOR . «tVEDI» YARDIM IMF, «ORTA SÜRELλ YARDIM İÇIN DÜNYA BANK,\SI NIN ONAYI GEREKLI... •Btfıh sanöylteşmış ulkeler TüHcıye ye yardma karariı gorunmektedırier Ancak yardım korMİıgındo bir b«dal odetılecektir iMF'in kur ve tlcoret ılışkilerı botumu baskcnı Ernes! Sturc' ıın sozlârıyle «bedel kacınılmazdır » (ıFinanc* and developmenu, cllt15 • sayı: 4) d«n yöneimekı bıcımındekl bir devalOasyon, «Byat aalgalanma an ve faktor dagılımındakı kotıtık> gıderılmeden «Olanaksız ve yararsız» sayılmaktadır. Bu nedenie ıstensn surecı «yonetmek ve uyarmakto» hracat sub/ansıyonıarı vs tercıhıı ışiemier n «Kullanılobılecegı» sonucuna vorılmaktodır Ancak ıhracat tubvans yonlar' ve tercıhiı ışlemler n «gercekcı bır dovız kurunu ıkome etmemesı gerektıgı» vıirguıanmaktodır Dunya BanKosı raporunaak bu yaklaşımın anlamı. Turkıye ae DPT ve Mer*ez Bonkası ntn Maııye Bakoriıgı nco da oe^ eKİend gı bıldırııen «katlı k u n uygufonasının onoylonma/acagı o'moktodır Dunya Bankosı roDorunda. iıpt'i OECD raporu ve IMF'n n «Standby» du7en en es nie olduğu gıbı ucennde oer le ourılan b r ba^ta konj da. «herşeye tek bır merkezden karar vertimesıs bıe m mjf<l piai ı^lo/ışıoır Bundan vazgecıle'ek «pryosa mekanız.Tiosı»ıın araclarına vonennrr.esı gereKtığı belırtnmektedır E Bır yandan uretlmin, Wr yandon da dts•ottmlonn artırılması omocrylo yirmıye yckm kamu kuruluşuna üretım hedeflerı gösterıl1 mış ve her kurum lcln saptanan üretım ı » dışsatım mıktarları ayrı ayn Resmi Gazete de yayımlanmıştır Uloşılrnası ongörülen mıktarlar ve değerlerin aşılması halınde ds o, kuruluşlarda calışan parsonele hedefın yüz de onu oranında «ek prhn» odenm«sl llkesı ben ımsenm ıştır. MBrtorfan ve değerlerf betiriemek omo«ryla ilgıH kuruluşlardan bılgi alınmıs ve bllgtter değerlendırıldıkten sonro, hedefier sap tanmıştır. Ancak ılerl surülduğune gore oc zj kamu kuruluşlorı ıZaten gereekleştlrmekte olduklan üretlm miktariarınr» öngorulme si gereken hedef olarak göstermlşierdır Bu bılgılera dayonorak yapılan calışmado da zaten gerceklesmekte olan hedefter üzerın den cek prtm» odenmesi gıbı bır durum doğrnuştur. Konu Devlet Planlamo Tpşkıiatı tc rofındon ortaya cıkarılmıs ve llgılı kurulus kıra yozı gönderilerek soptonan üretım hodeflerinin değıştırileceğl bıldinimı$tir DPT şlmdi yenl bir calısmo yoparak beirtenen hedeflenn uzerlnde uretım mlktarı ve değerler beiırlemekte ve bu veni degener uzennden pnm ödeneceğıne flıskm değışfklıği öngören bır kararname taslağı hazıriomaktodır. , onayı!8şmış Batı nm Turkı/eye yapacaâı yardım tek bır paket ıcmde bütunleştırıirmstır Yaratm pakelınm oluşturulması gore^ı. Federai Almanya Basbakanı Heımjt Schmdt'a verılmıştır Buno gore Batın devletlenn alvedı» yordır'i vabancı bankalarıh ttaze* parası I M P nın ozel çekış haklan, Dunya Bankası ve otekı flnon^man Kuruluşlarının proıe kredılerı tek btr merkp^dcn vonet lerektır Scrnnfl' admo Df Wotte> Kıep'ın sekreteryosını yuruttuğu tek merkez olgusu ^reaı ı ışkılsrım eKonomık du/eyınÖPO SIVUSCJI fiuzeve ko/dırmaktadır Ancak kredı ılişkılennın sıyasol duzeye kayması. bır onda carpıcı sıyasal donusumlerı gerektırmektedır S Yardımın bo^nıtlan «ived*» vordım öncelikle sonayıieşmls Batılı ü keler ıle yabmcı bankalardon saqlonacaktır Bunun koşutu IMF n n onayını taşıyan bır «Standby» p oq"amının uygulanmasıdır Orta surelı» \ardim ıcm ıse Dünya Bi'ntn bazıriayacağı fTurklye roporu» önem toşı maktadır Uc yıllık bır arodan sonra Malıye Ba kanlığı rco Cağrılon Dunyo Bankası «ekonomık lnc«leme mısyonutnco hozırlonacak rapor Turkı e ntn dordjncu p an doneTiınde uvgulavocağı ekonomı polıtıkasınm u'usiara'O'îi fınansman çev relennde tanıtılması ve yenl kredi olçnakiarın n yaratılması amacıno yönelıktır Bovlece, 1979 yılı prograTnna göre önceltk ka?onon «ekorvomiyl guclendırme progrorm» İMF nm «stondbyı duzenlemes yie soriutlaştın o cak ve 'Jo iuncu plan donemını kapsayan yenı bır programla desteklenecektır Dordüncü plan Dunyo BanKası nın dördunr.ü bes yıl ık kafkmrrj piom yenne u\nuıonmaiim cngordugu uzun surelı ekonorn poiıtıkalon genei doğrultuları ıtıbonyie bel ıd'r Turkı/ede buljnan mısonıın damgosını toşıyan kasım 1978 tarıhlı ropor pian'ın ongordugu polıtıkalarlo Turkıye'nin oncak vuzde 5 5 yıllık ortalama bir hızla buvuvebıiecegını sovurmaktadır Dunya Bankas< raporuno go re buyurre hi'inı ^uzde Z5 8 duzeyıne cıkortob'lmek ıcm «gercekcl dooiz kuru» polıtıkcsımn oncelıkie j.gıilanmcıı gerekTiektsdır Bu olgu dovız gelırıerının arttırılması ıcın en onemlı aroc tır Dovız kur'armo gercek değerinın venlmesl fçln rapordo 1979 yılındc yuzde 30 Ile baş oyon ve 1933 \ilina kador \uzde 50ye ulaşan b.r deıoiuasyonj kocınılmaz gormektedıt Bunun'a bırlıktft. cButunleşliıilmi» etklll dovız kuruno anl Boiı rurkıye\e b°s v>l s yılda 2 m lyar do or tutarınio yardırr vapmoyı ongormek'edır 2 mıi^or dotar 'Ik baKişto «uloşılmosı guc buyuklukte» b r rokam g>t> gorunmektedır A^cok onaorulen yordımın Turkıye ye SO$lanocak butun o'onakları kapsoriıgı unutu'mamalıdır Sanayıleşrnış 8atı nın tek b r merkezm vonetlmıne koydırdıgı yordım kapsantndo Tufkıysnın yen den OECD bunyssındek ıhracat kredııerı gorontı sıStem ne dohıl e<3'lmesı de vardır Bu olgu. progrom ve proje krejılen kodor orerr id r TUSIAD ın «1979 yılına gırerken Turk ekonomisi* adlı raporunda yer alon öır hesoplamo/a gore. garan'ı sıstemı dışındo yopılan kredıh ıtholjt yılda 1 7 mıjyar dolar fazla dovız odenmesınt gerekt rmektedır Vıllık 2 mılyor dolorlı< yordımın InanırNığının b r boşko karıtı ıse butun kredı musluK crının olobıldığ nce kapan tutuldugu 1978 yılındo fıılen 1 milyar 478 milyon dolorlık kullonım yopıimış olduğudur 1978 yılı sonuna kodoı değışık ulks.erden ve kuruiuşıardon değışık koşullorla sağlondn bu kredılerın bugun.tek bır elden yonetılmesı onqo'ulmektedır Bu cercevede yapılacak yordım beş yıllık plan donemını kopsamosına korşın yalnızco ıkı yıllık b r rohatlaTıo olonaıjı vermektedır Yent kredıler ve borc erteleme progromlorı 1981 yıltnda Turkıye'nın dış bprc odemp yjkunu 2 5 mılyor doloro yukseltmektsd r Bu durumdo Botı ıle yenıaen pazorlık rrasas'ra oturulmosı kocınılmazdtr Pazarlık'o ceşıtlı kuruluşlor ve devletler verıne tek bır merxezın ka>sıva olınacok olmasınm sonuclorının uıkkatle asÛerlend nlmesı gereklıdır. Türkıye'nın Botırnn bir Dtırcası ^ kuşku duyulmamaktad'r Ba neden'e bugun ıcm Turkıye'ye yordımın belırlı sıvasa! odunlere boö lanırası soz konusu o mamaktadır Sorun ekono ' * le ca riık kn.onmaktodır Yardımın asamaları Turkıyeye sağlonocok yardımın 1979 yılında kullanılacok bolumu «ıvedil'kı kaDsamındo değer lendırhmaktedır 1980 1933 vliarmda ıse teknık calışmaları OECD Genel Sekreterlığının eşgö dumunds yurutulen «orto surell» yard.m devre'/9 Oirecektır Q!l!i(tn!Hf}i!ni!URİti(Hfl!!lintMI!HIİ!!l!li!!M!!itiilN Yabancı bir firma TÜMOSAN'm traktör yapımını engelliyor B N otor ve troktor motonj ile troktör yapımını gercekleştırmekle görevtendır'len ve bır kamu kuruiuşu olan TUMOSAN'm gırişımlerfnın yaboncı bir fırma tarafındon •ngellendiğl öne süVulmektedir Dordüncu Beş Yıllık Kaikınma Plonının hukümette ve Meclıslerde goruşulmesi sırosında uzun tartışmalara yol acan motor sanayimin kuruluşuna lllçkın gelışmelorln şu sıralarda yeni bır cşamayo vardıflı' blldınlmektedlr. Motor yapmakla gorevlf TÛMOSAN bunu gerçekleştırmek amacc/la bir yobancı fırmayla lısans anlaşması yopmış ve buna Hışkın llkeler belırlenmışt r Ancak. aynı yabancı firma bır yerll ozet kuruluşlo do ıtışklye geçmış ve o kuruluşun motor yapması yönunde 6ermayesıne ortok olmuştur 8 u ortaklıktan sofiro bır de dokümhane gereekleştırılerek motor bloklormın dökümüne g©çılmlştfr. Yabancı fimnonın bır yerlı öze' flrmoylo yaptığı anlaşmada sonucun cKolayt alınmakta olduğu bıldırilırken TÜMOSAN Me fllşkflennde ıstemlen bılgller vermed'fll, anloşmo koşullarmı «Zamon zornan yertne getırmediğl» ve benzer güçlukier cıkardığı one surulmektedır Vetkılıler yaboncı fırma ıle bu tur enBellemelenn ortadan kaldtrılması yönunde glnşımlerde bulunu occğını ocıklamışlardır. utto asıldı Şah kendlne nturoctrt bır utks bulomıyor M:sır israd Anlaşmasıno Corter Imzosını attı CENTO dcgıldı Idl Amın guc durumda Polonya uluslarorosı bonkolordan kredl alıyor NATO nıın bilmem kacıncı yıldönumü kutlonıyor Özetie. dunyo hızlo donuyor Başdondurucu gelişmenin ortasındo Turklys kendı sorunlanna öylesıne kapılmış kı, neredeyse dunyoyo penceresınl kapamı$ Yogun dış ekonomlk ilışkıler ya da şu ve bu olaylorla ilgıli d«mecler vermsk her halde oiayionn i.zlendıgı» anlommı koloy kolay taşımoı Gercekten izlenmekte olsoydı, CENTO'nun fulen dağılmasından sonra blz de cıkıp «CENTO dan oynlıyoruz11 demez<Jik vs «nal too^mazdık» Vo do ucuncü dunyo ulkelerlyle ilgıli «olumlj qelışmelenn bulundugu n j kaydederek» Yugoslovya'do toplonan ueuneu dünya ulkelerinin hemen tumunu karşımada bulomazdık «Ekonnmı,ı guc'endlrma şınrio pek fazto bır şey cıkmamosı dı» ekonomık llıskılere yenlden ağırlık verılmeslnı zorunlu kılmaktodır Zaten gecen hafto ı!e baslayan bu olandakl yogunluk onumuzdekl gunlerde giderek artacaktır Işte, tam bu noktado dış polltiko son derece önem kazanmaktodır «Bekie qor» po'HIkosının yennl mutlaka ve mutlako «akt î» bir polıtikanm alması zaunlu hole gelmektsdır Ödemeler dengeslndskı. dıssotımlardakl dovlzdeki her yonuy'e ortayo cıkon bunolım bir yandan lcerde uretimln artınlrrası, amo bır yandan da y«nl bir dış poHtlkamn temellerinin alılmasıyla afilabılir Uzun suredir «1978 yılındo dıssatiTi lanmız gecen yılo göre artmıştır» bıçimlnae söıter söylenmektedır Bu sozlerin gerçeğl yonsıttığını soylemek »on derec» guctur Ev«t 1977 ve 1878 rakomlorı korsılaçtınldığmda 1978 d ı ? t o ^ mınm doha yüksek oidugu görulmektedır Ancak. dfTie poke'ımn» bu Islevl verlne getlrdfğlnl söy lemek guctur Ortayo acıkco cılız b'r p o A t cıkmıştır 6u cılızlık dış ekonomık MişkıJeri etkiley*bilır Etkılemesı de dogaldır Poketı yeniaen ele olmok ya da buno yenl eklemslsr getlrmek her halde zorunludur Zorunlu olan ıkincl konu Ise dış polltlkadon geçmektcdır Gerçı Ankara dakl haberler bu yonde gırışımlfirin bulunduğunu ortayo koymaktadır. Afnko ve Ortadogu ulkelerine, arkasından do Guney Ameriko ulkelerine ilişkln hazıriıklor yapılmı» ve vapılmaktadır Oünyoyı orttk «Batm il» sınırlı gormemek, üçuncu dunya lle lli^kfler kurmak dış polltlkada yeni değişimlerin göstergesldir Dıs ekonomlk ilişklierde dış potitlkantn Işlevlnln gostergesidır Ama. burada cok önemli bir noktanın alttnt cJzmek gerektr Ucuncü dunyoyn ocılmok ozelflfcto Batıda nosıl bir tepklye rol ococaKtır?. UcuncO Döviz kurlarına ilişkin bekleyişler büyük zarara yol açıyor «Ekonomhfi Güçfendlrme Programı» cercsvetfndB ysni bir ddvfz kuru polıtlkosı Izleneceğının . oçıklanması, buna korşın polıtıkonın esoslarmın ' be/ırlenmemesl nedenfylo Türkıye'nın buyük zorar lara uğradığı bıldirılmektedır. Bu aroda. önemli boyutlara varon capraz kur forklorındokı duzelt menln de yenı kur polıtikası Icmde gercekleştıril mek uzen bekletılmesı uğranıian zarorı buyutmek tedır Caproz kur forkları, ABD doları'nın para $• yasoıanndokı değer kozanımına boğlı olarak I M P nin yüzde 2.5 lık sınırını bırkac kat aşmıştır. Turk Ilrosı'nın dış değerı en son olarak ekım 1978 sonunda. ABD dolorı'nın para pıyasolonnda olduk . ca duşuk bır duzeye ındığı sırada oyarlonmıştır. Bu tonhteki ayarloma, ABD dolan'nın duşmesı n9 denıyle oteki dovlzlerın değerlerının ABD doları korşısında yükseltılmesı yoluyla vaoılmıştır Ekım 1978'den sonro ıse. ABD dolorı poro pl yosa arında deger kazanmavo boslomıştır Bovle ce, TüTklye'deki resmı kurlar ABD dolon'nın gercek değerını yonsıtmoktan uzok kolmıştır Buno karşın. otekl dovızler ABD doları korşıstnda prım yopmaya başlOTiıştır Türkıye'dekl resrrıl kurlar hplen ABD doları 1 na gore. Isvıcre frangı'na yuzde 14 Alman mar kı no Ise vüzde 5 oranındo pnm yapma olonağı vermektedır. Capraz kunardakl dengesızlık türkiye'nln ıt halât ve ıhracatında onemlı tutoriarda «arbitraı» zorarlarıno neden o maktodır Avrıro kurîarda yenı btr ayarlamo yop lacoğmo ıiıskın bekleyışlerl de yo\gınlaştırmaktodır Yaygınloşan beklevışîer Türkıye'nln dövlz g©lirlennın mart ayındo fO'* oranındo ozaltmasına yol acmıştır. 1979 vılının ılk ıkı ayında 300 milyon dolara u'aşan ıhracat ve ışci dövızi gelırie• r c 'nrlo 140 mı'ycn doiann altıno duşmüş tur. Dö"iz gelırlerındekı azalma sonucu, dıs borc ve zorunlu ıthafât odemeierı guçlukis yapılabılmeye başlanmıştır. YORÜM Dış Poliîikaya bu ortış dünya ffyatlarındokl ortışton kaynaklonmaktodır Fıyat ortışlarını duzelterek, bllımsel deyimiyle dış tlcoret endekslerine başvurarak, gercek' dışsatım rakamlanna bakıldığında, bu alan da ilgınc bır gercek cıkmaktaaır ortaya 1978 yılında dışscttmlarda a t ı ş bır yana, gerileme olmuş tur. 1978 yılındo gercek dışsatımlar 1975 1976 duzeylnde gercekleşmıştır Arttı dediğlmır olay. gercekte gerilemeden başka bır şey değildir. Bunun dışında, gayri safl millı hosıla lle dışsatımla•ın oranlanmosı ve diğer ulkeleıie karşılaştırılmosı. oynı gerceğe bır başka acıdan daha yaklaşılmasını sağiamcktadır. Pakıstan'm. Kenya'nın. Endonezya'nın millı gellrieci iclnde dışsatımlorın poyı gtderek artarken, Turfclye'de bunun tersl btr durum ortaya cıkmaktodır. Kendlmlzl hlc kandırmayolım ve dışsatımlardokı rakomlaro bokarak tArtıyor Artıyor» demeyellm Ama, nasıl ortobilir oraştıralım. Burodo ikl konu vordır. rNosıl artobliir»ln flk odımı lcerd* onlem almoktıf. »Ekonomlk gücten Çağrı YaJçuı DOĞAN dönyo ve de özeJlikle petro) ulkelertnln orkasmda cok uluslusu, az uluslusu lle Batının bulunduğu bır gerçektır Turkıye'nin bu yaklaşımı doğrudan ve bu ulkelerdekl garcek egemen guçler aracılığı ıle doloylı yoidan Batıyı nasıl etkileyecek* tir? Işte, dıs polıtiko tam bu noktada Işlevset n<teliğinl gostermek zorundadır. Pozar bulmak, yenl dışsatım ve yatırım alantarı bulmak boşlı boşına dış polltlkada «yoâun ıt:şkiter» olamaz. Olsa oisa, bu tur ilişkilere taban oluşturur. Turklyenln dış ekonomlk olandaki bu yaklaşımiannı polltlka alanınfla oluşturmak, bu yonsımaları hesaplamak, bunları gozonunde tutarak glrişlmde bulunmak, ucuncu dunyonın arkasındaki dengeleri acığa kovuşturarak bu denaenın Batı ıte bağlontılorını ortaya koymak, ızlenmesi gereken dış politıkadır. Yoksa, Patogonya Ticaret Bakanının degişm)ş otmosıno llişkln Ankara'yo gelen bir krtptonun hemen Başbakano göturulerek «Dun/ovı yen'den yorumlavan polıtıkalar çızmek» dıs politfto değHdlr. Ve olamaz da. Merkez Bankası geçen yıl 1 milyar 765 milyon lira kâr etti Merkez Bonkosı, 1978 yılınaa 1 mılyar 765 milyon 991 bın lıralık kâr elde etmıştır. Merkez Bankosının 31 araiık 1978 tarii himte sona eren 47 nci hesap aevrest biiancosunda yer olan 1 milyar 766 milyon lıralık kârın. 1977 yılına gore yuzde 45 3 oranındo azalma kaydettığı saptanmıştır Merkez Bankasının 31 aralık 1977 tanhı ıtıbanyle kârı 3 mıtyar 227 milyon llro düzeyınde ıdı Bu arada 1979 yılır.ın mart ayı sonuno illşkın Merkez Baokası verılen. pıyasadakı koğıt para mıktarındo 8 milyar 771 rmlyon Jfralık bır coğalma oiauguno gostermıştır 23 mart gunlu venlere aore 116 milyar 369 milyon lıra duzeylnde olan pıyasdftokı banknot mikton, bu artış sonucunda 125 »nılyar 80 mıiyon liraya ulaşrnıştır Boviece yılbasından soiraki öc aylık donem ıcmde p yasaya 11 milyar 418 5 müyon llra tutarında kâğıt para surulduğü bel>rtenmışw. Aslında, dış politlkodo bir gercek vordır. «Oı? polıtıka kolay oluşturulmaz ve de ko'oy degışmez» Zomanlamoyla ilgıli son on baş oyda yopıtan kimı hotaloro ve anılan ilkenin geceriığine karşın, ylne de dış polıtıkado en azından kıpırdonmolardan soz etmek gercekcı olur Bunların başında da, Turktye'nin artık ^8ır bnşka pencereden» gorülmeye başlanmosı yatmaktadır Turkiye'yf sgrekM «Kıbrıs penceresınden» gorme olış konlığındo bulunanlar. artık bu tavırlaFinı değlştlrmektedırler. Turkıye deniltnce, Batı dunyosındo aklo gelen «Kıbrıs» yerınl artık başka gerçeklere bırakmoya başlamıştır. «Koloy değışmez» Hkesınin l!k odımı, llk kıpırtısı bu olsa gerek. Ancak. tKıbrıs pencuesımn> değlşmeye yuz tutmosında, onemll bir ekonomlk oloyın poyı vardır. Bu da uniu dovlz bunalımıdır Uzun sure <Kıb ns sorunu» nedenlyle Batı ıla ilışkflere gecen Turklye, sön Iki yılda «dovız» nedeniyle ilişkilere gecmeye. dunyo basmındo gundeme gelmeye boşlomıştır. Demirçelik yatırımları için 1 milyar kredi gerekirken 95 milyon dolar sağlandı onoyıın tamei gırdısl olon dertır celıit rromullerınm uretımı omacıylo planlanan yenı votırımların ve halen uretimde buiunarı tesıs!enn genışletilmesı calışmalarının bıllncll olorak engellendığı one surulmuştür Bu aroda. Avrupo S Yotırım Bankası da, demtr çelık yatırımlanm ücüncü moli protokol lle tamamlayıcı protokoJ cercevesinde fınanse etmeyl reddetmlsiır Turktye'de demlr celık sektorünün gelışmesınln desteklenmemesl. Türkıye'nın. Avrupa ve dl ğer Batılı gelışrmş davletler lcln Ivı b'r pozor olmasındon kaynokianmaktodır Gercekten de, Türkiye son üc yıl ıcensınde Turkıye nın demır celık sektöründekl dışolımlorı toplomı. 1 ^ milyar doları bulmaktadır. Pozar olarak demir • celık sanayılnde surekö dışa boğımlı bır yapı gosteren Turkıye Batının buyuk demır celık tesıslerının son yıllardo düşTüğü büyük krız ortomındo »vazgecflmez bir must«rı» nitellğınl surdürebılmıştır. Batı nın dev ağır sonoyl tekeileriyle ıc lce buiunon Batıiı fınons kuruluşları Iss Turkıye nın dernır cslık üretımınl artırmok lcın yoptığı yatınmloro kredl vermekten böyük ölcude kocmmoktadırlor. Yetktlıler bunun altındo yatan ano nedenm, kriz lcerısindekl Botı demır çelık sanoyısının TOrklye gıbı «gereksiniml surekli artan bir pozon» elden kaçırmak Istememelennde yottığını savunmaktodırlor Gerçekte sorun salt Turkıye've yönelık değıl. demlr celık sanoyııni kurmoyo colı5an tüm azgelışmlş VB gelışmekte olan ulkeler lcın sürekti göndemdedır Başto Dünyo Bonkosı olmak Oze're blrcok uluslarorosı finans, kuruiuşu kredilerınl dağıtırken. kredının gıdeceğt sektörlerl cok lyl araştırmokta ve ortokları arosındo bulunon sonayıcllerln pozor kaybetme sorunu olduğu muddetce kredı vermekten yo kacınmakta. ya da kredl ven$ sureslnl qecıktırmektedir Bu da, az ge/'şmls veyo gelışmekte olan ülkenln yatırımınm yo gerceklesmemesıne yo öa uzun sure sonro gercekleşmesıne neden olmokîadır kl. proıenin gercekle$memesl durumunda uİKe gereksinlmfni ifhal voluvlo korsıiomava devom etmekte, proıenln gercekleşmesi halınde ıse büyuyen pozar toiebı nedeniyle proje üretıme aiındığı zamon bıle bağımlılık sür'mektedır V VADELI TASARRUF 1979'UN ILK İKI AYINDA 3,8 MİLYAR LİRA ARTTI odell tasaTuf mevduatlon, 1979 yılının llk * l aylık donemınde 3 8 milyar llrolık artış gostere• e 57.1 mılvar ıiroyo ulasmıştır Merkez Ban•k kosmn banko mevduottorına ılişkın 2 mort çünlu gecıcl venleri yılbaşındon sonro vodell tosorruf mevduotlorındo gozlenen artıç hızı yuzde 7 tütze yınde olduğunu qostermlştlr Merkez Bankası 'nın 2 mart giinlü verilerine göre bankalardaki mevduatlann dağıltmı: (miljon TL.) Vadeslz ticcrl mevduo' Vodesız tosorru' mev Vodelı tasorru' mev Dl0er mevduot 1979 2 Maıi 84^13 108159 57 053 29949 1978 29 Aralık 87 088 10354J3 53 252 35 554 1977 Aralık 63 83 39 26 027 873 378 983 Yüzde dörtlük bir artış Bonkolaröok* ı'Odeslz tosorrut mevduotlorında do ocok $ubot aylorındo yüzde 4 oromndo bir ortıs olduğu bplırienmışt'r Bııno göre vadeslz tosarrırflo' mo'i nvı bosındo 103 2 mrlvor lirovo cıkmı$tır Merkez Bankas venlerlne gore »odesiz tlcari mevduatlor 2 martto 84 8 mıryon llroyo Inmiştlr. Buno gore vodes'z tlcori mevduotları 1978'dekl düz6yınln Z3 milyor llro altındo bulunmoktodır.