Katalog

DÖRT CUMHURİYET 12 MART 1979 ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ ABDÜLCANMZ Û <jit£ PİLtEHPOKÎif^KAZİfCE HAMîMfN \cVtCrt DAVETtTTÎriPfMKENDİMİ. BM fc*, «fiMETtî, M^AK,AHt| ODACAfc VE Ö£NÎM îctH EM OMEM Ml AYPIAVÜI VAÎAfc ODulAfiJ ~ FEsKAlÂDE MAîMflA Dur kendime yer edeyim, gör sana neler edeyim.. C umhurlyot'te yayınlanan fAnkara Notlan»ndan, Tan'ın cızgıleriyle yenı blr derleme yapmayı tasarlıyordum Yazılardan ilk ••çmelerl yapan arkadasım şoylt dtdl: «Hukumetln Başı» deylmlnı 1976 da blr tAnkara Noliorundo Demirol'e korşı ilk «an kullanmıssın. Demek, Süleymon Bey, yanl bir şey damfyor, dadiklerlmlzl dlyerok geçıniyor Bugun, ylne Suleyman Bey'dan <öz edecektlm Bir sure once, Ankara da, istanbul'dan gelmiş işadomlanndan bazılorına verdlğl yamakta soyledlkleri llglnçli. Suleyman Bey'ln burodaki konuşmasını gercekte gazetecl Lulfu Oflaz yokaladı Gazetesfnda yozdı Öncekl gunku Cumhurlyet'te de bozı bölumlerl cıktı. Suleyman Bey, Celol Bayar'ın AP II» MHP'yl t»k partlde birleştirme cabalorını onımıatan blr Isadamına su karçılığı vermlştl. Elmolarla armutlar toplanmaz... «Elmalarla Armutlor > bashklı blr »Ankara Notları» yazsa mıydım? Suleymon Bey, tek başına Iktldar olmaktan %bz edlyordu, ama, 1981'den onco saclm olmoyaeağını do blllyoıdu O toplantıdo nalar konuşuldu? AP nln Içınde «cwnk otlorı» vordı Gtrnk bu »klmda yapılocak Senalo yenileme seclminde, gcrskse 1981 dekl buyuk seçımde bunları, yanı dıkenlerı bir b>r ayıklayucoktı Oğuz Aygün'lerl, Kâmran inan'ları, ismaıl Hakkı Yıldırım ları, hatto Barlas Kunloy'lorı oyıklomayı, partiyl «dıkensi7 gul bahceRi»n« cevlrmeyı ml dusunuyordu? Nnrden bulmuçtu bu gücü? Gidlleceğlne inanmadığı holde, «erken secım » dlye gezlp dolaşması neyln nesiydl? Bunları kurcalamayı tasarhyordum bugOn Vazgeçtlm, baska gune bıroktım. Blr CHP'II şöyle dadl Bizim Genel Bafkan, Suleyman Bey'ln koruyucu meloğl.. Hacı Başbuğ, susmokton başka yel bulamamıs glblydl Sıkıyönellmln en başta llan edileceğl gunlerde, Suleyman Bey'l* başbasa konuşmuslardı. Dısardaki gazetecller, Içsrden şöyle blr soz duydular: Sıkıyonetim son caremlz . Yaaa, son çareleriydl Boylesınl beklemlyerlardı ama . istanbul'da, 17 yaşındokl ulkucu Vell Can Oduncu, Erol Dogan ı öldürduğu gerekçeslyle 24 yıl ağır hapls cezasına carptırılıyor, vaşının kücukluğu nedenlyle cezası onaltı yıla Indlrillyordu Dogan Katırcıoğlu'nun oncekl gunku haberlne goro, oldurulen Erol Doğan'ın avukatları, Vell Can Oduncu'yu bu clnayetlere Itenlerln de yargtlanmasını lsiemi$ler, şoyle demlslerdl özetle Aksl takdlrde ülkemlzde yıllardır Işlenen slyasal omaçlı rlnayetlerln osıl sorumluları yerıne gerçek cnnllerln aleti durumunda bulunon blrkac klşl cezolandırılmıs olacaktır... Kırmızı Mektuplar Italyon lokantasında İlk ko nuşmalarımız, tabli. gene gerıye dogru bir bakış eksenınde toplandı Ünce kendımızden bahsettık Ama gerıde bırak tığımi7 en az 50 yıllık ya=!a mımı/ın konuları o gece kısa surdu Zaten gonçlık yıllarımız da, kışısel seruvenlerımızle za man oldurmeye vokit bırakmayan bir cevrenın ıçlnden gelmıştık O çevrede, ayrı kışılık lerımızle bızler değil, butununıuzle blz vardık Bızı saran duvarlar ıclnde, blzl barındıran catılar altında yahut kamp lanmızı yaydığınıız, oma ucsuz bucakbizlığa acılan ornıan larcla kırlarda. bulm kuçuk ve kışısel varlıklarımız dpgıl, blzlerı tok bir butun holinde yoÖuran traşka ve buyuk blr alemın havası ıcınde yaç.ardık. O gece de gens sankı o aleme donmuş gıbıydık Blz, bu ikı yaşlı genc herbırımızın ken dı ulkelerımlzde ve arkado bıraktığımız gunler ve yaşadıyımız seruvenler üzerlnde pek de fazla durmadık. Bırbırlmlztn İlk aecmışlerımızl zaten blliyorduk O da benını gıbı, topraksız bir toprak adamının oğluydu Hatta ba bübi gençlluınde. bir soylunun clftllğlnde, toprak kolesı ola rak da yaşamış 1861'de Rusya da toprak reformuna gıdıldıklen bonra da pek bir şey değışmemış Pavel ın de çocuk luğu, gene aynı topraklar uzerınde, blr yarı kole çocuflu olarak geçmlş Koyde, bir sarhoş papazın guya yonettlğl bir kilıse mektebınde İlk oğrenımlnı yapmış Kendlnl asıl yetlştırmesı de ondan sonra baş lamış Hayatının bu evresl, uzun cllell blr hlkâye Hlkoyenın bu kısmında, blroz da Gorkı nln gencllğmı andıran sahneler vardır. Vaktlyle. Pavel In bu hıkayelermi dınlerken, babamın anlattıklarını da duşunurdum Rusya'da koylulerln toprak kolelığinden kurtulup, herkesln, hıç olmazsa blr parca toprağa kavuştukları gunlerden blr sure sonra, blz, topraklarımızı kaybetmlşlz Babamın anlattıklarına göre bız, Tuna boyunda Dellorman Turk lerlndenmlşız Halkın dlllnde «93 Marbl» olarak gecen şu 1877 1878 Osmanlı Rus savaşından once. Dellormanın Tırnova yakınlarındakl blr kbyde, 40 kışıyı aşkın blr alle olarak, genış blr ciftllkta yaşıyormuşuz Fakat, savaş başlayıp da, Ruslar Tunayı gecmce, Delıorman Turklerı de cozulmuş Kazaklar bölgeye saldırınca halk dağılTiış topraklar terkedllmlş, ciftlıflımız ds boşalmış Herkes kendı derdıne duşmuş Yakınlar blrblrlerınl kaybetmlşler Şevket Süreyya AYDEMİR Biz aslında 3 arkadaştık Dünyanın 3 ayrı ve uzak ülkesinden 3 ayrı kandan 3 ayrı genc insandık deydlk Doâıı kışının en omanvermez mevslmınl yaşıyorduk. Rus ordusunda çjırlşlm, lıemen homen Ermenı bırllklerlnln elle rıne gecmışti Yollar. yalnız kar la kapalı degıldı Kan, toptan oıdurmeler yangın ve talırıbnt salınelerlnl de aşarok llerlemek zoıundaydık Erzlncan, Erzurum Hasankale bu sahnelor ıcınde geclldl Ama ben Sarıkamış onundekl blr patlama so nunda Karaurgan köyundekı yaralılar seyyar hastaneslnde ıkı ayı aşan blr tedavl suresl gecırmek durumuna dustum Az cok yuruyeblllr ve atımı kul Innır hale gellp taburcu edlldlğ m zaman Ise, Ordumuz Erme n °tana glrmlştl Ben, ancak Alek"andropol llerlslnde blrlıgl nı 7R katılabıldım Aleksandropolde kumandanlık benı Subaylar mlsaflrhaneıne yerleştırdl Bu bına buyuk, rosterışlı bir yapıydı Ken tın Tıcaret mektebı ımış Işta ilk nTktep kıtaplığını ben de oradn gördum c Pavel pek çok yanımız vardı 18 yaşımızı henuz tamamlıyorduk O blr Gımnazyumdan askere alınmıştı Ben Oğretmsn Okulundandım Boylece her ıkı mız de orta oğretım oğrenımi mızl henuz tamamlayamamıştık 5 Kitaplık soygunu Bızlm ögretmen Okulunda kl taplık yoktu Bınada kalablldlfym nunler bu zonrjm kltaplığa dadandım. ROflan Rusca Ermenıce Öurcüce, FransTzcâ kl taplarla doluydu Bunların cofjunun ne olduğu anlaşılıyordu Ama tabli okuyamıyordum Ama Fransızcayı, Ruscayı blrtarafa bıraksak bıle, goruyordum kl Ermenl ve Gürcu dlllerlnde zengln blrer kltap hazlnesı vardır Reslmli tarıhler, Kozmoğrafya eserlerl, fızik, kimya, matematlk, fizyololl kltapları ve daha nlce eserler.. I 1 Kamuoyu, bunları clnayete Itenlerl, eğltenlerl bllmekteydi Yakolananlar, sorgularında kendllerlnl klmln bu clnayetlere ittiglnl açıklamaktan ceklnlyorlardı. Soruluyordu kondllerlne. Soyle oglum, sana klm emlr verdl «vur» dlye. Ben Buyuk Şef'ten emlr aldım.. Klm bu, cBuyuk Şef»? Soylemlyordu, Söylerıe, davadan donmuş mu olacaktı? Okurlar, ülkuculerln yoyınladıkları blldlrllerl gonderlyor'nrdı Ispartn'do 4 mort günu yoyınladıkları bildirlde şoylo dp « Şu qunlerde başımızda bu'unnn qnyrl mllll zulum duzenıyle butunleşmlş ve kufrun her cephesıyle kolayca oıtak hareket edebllen Iktldann tutumu memleketimlzl ucurumo çjoturmektedlr Blrkac ayda ulkücü genclığl sıl p supureceklerinl duşunerek Işbaşına gelenler gorduler kı, ulkucu hareket gucludur » Kentln sosyolo|i oğretmenlne saldırıvorlardı bildiride. Şoyl» diyorlardı « Sosyolo|l Öğretmsnl R A derste insonların moynıundan turedığlnı söylemiştır Bu şahıs aynı zamanda dıslplln kurulunda gorevlldlr Isparta nın en buyuk mulM omırı olnn Valı Bey e şunu hatırlatmak ıstıyoruz Bu ogretmpnın maymnn sn'olesınden qelmedıflınl ocjrelınl7 » Ankara'da Gazı Egltim Enstilusu'nde, MC, YeMeCe dontmısrınde mınl etek gıyen bazt kız oğrenciler, şımdilerde başlarını orterek derse glrlyorlor, okulun yoneticllerl de bu «sıkmabaşslara bir sey dlyemlyordu Bunlar ogretmen olacaklar, oğrelmen hneey, laşlge değil Blr tıılkucu» oğrencl, blr bosko «ulkucu» oğrenci arkadosrna yollodığı mektupta şoyle dlyordu« Blzım kızıl bir roğrafyo öğretmenı var Bızım arkada,ları dovmek ıçın dıçardan dort kışı getırmıştır Gıcık oldugu arkadaşları dövdurtmok Istedı Tabıl oraya yetıştık Oradakı 8 10 komunıst bızlerden gorulmeye deqer rıefıs bir dayak yedller Gorsen koltuklorın kabarırdı Tabiı o arada bızim dudak patladı. fakat zararı yok . Kardeşım başını ağrıttım Daha nasıKın. inşallah lyıslndlr Rlze'nın durumu nasıl? Dayak yedln ml? Arkadaşlar nasıllar? İnşallah hepsl Iyıdırler Yengemız "G" Hanım nasıllar? Eğer gorursen "mutlaka" selamlarımı ılet ha Senın yengene de selamlarımı Ilet. Ulkucu arkadaşlar oa selam soyluyorlar Tanrı Turk u korusun ve yuceltsin » Bugun, gercekte yazmak istedlklerlm batkaydı Iktldarı ele alıp eltştlrmek Istlyordum. İktldarın, vatandaşı duş kırıklığına uğratmayo hakkı yoktu iktidarda kalmak ve başarmok zorundaydı. Başarısız da Iktldar olunomazdı Yer yer öyle olmadı. Herkes blr koltuk derdın» duşınuş glbl sonkl Hanl halk arasında »oylerler Our kendime yer edeylm, gör sana neler edeylm . Kendlns yer ettl Şlmdl. yapmaması gerekenleri yapıyor Tokeıllyor. Doğru duruet blr «kadro» oluşturamadı. Kendl getlrdlğl genel mudurlerl yurütmeklt uğraşon bokanlar mı artrsmız, blr tasarıyı ağızlarına, yuzlerlne bulaçtıranlar mı? 1978'de yapılması gsrekenler şlmdl yapılmaya uğraşılıyor. Blraz dlkkatlo Isler lylye gidebilecekken olmuyor Klm bunun sorumlusu? Cumhurbaşkanı Koruturk, Beledlye Gellrlerl Yasasını «veto etti. Kllltlenmlş Mecllsten blr daha nasıl geçer bu yaso? 1. Dunya Sovaşındo Pavel ve ben çeşltli cephelerde görevllydlk. fll yerde şöyle demlş Ekslk kıtapları seclyorsun oğlum Evet. matematlk de lâzm, Flzık de Ama insanoğlu nun bılgllerl, yalnız bunlarcjan ıbaret değil Hele şunları da yuklen bakalım. Şu kltap Kautskl'nln «Roma'nın Cökuşu»dur Bu da aynı yazarın «Hırlstlyonlığın Doğuşu». Başka turlu eserler Şuna gellnce? Şu nu da Istersen koynuna sak la Subayların gormesln. Bu kl tapta sen, blr Mantık bllglsl bulacaksın Başka turlü blr Mantık bllglsl Haydl şlmdl gıt Yolun acık olsun diyeylm ama. bu guruldeyen top seslerlne bakılırsa, yarın belkl senın de, benlm de, yollarımızın sonu gelmls olablllr Paveı bu albayı blr daha gormemlş Ama derdl kl Ben asıl oğrenlmlme ga llba o günden sonra başladım O olbayın uyarısı Ile Ve Işgal ettlğlmlz Galicya şehırlerinde mektep kltaplıklarını daho lyl soymayı da. ondan sonra mes lek edlndım dan blrlsl yaralanır yahut şehlt duşerse, yamndakl erler, onun sllahları ıle beraber, can talarındaki kıtapları da alacaklar, kurtarmaya calışacaklardı Evet, Bırıncl Dunya Harbl potlayınco, omuzunda silahı ve arka cantasındo kltapları ıle ama er olarak orduya katılmıştı Bu kıtapları, blrllğlndekl bazı sarhoş subayların kaç defa parcaladıklarını, ama Pavel ın gene de kac dela cantasını doldurmak yollarını bulduğunu, mektep gunlerınde ondan dlnler gulerdık Hatta bir defasındo Galıcyada blr Glmnazyum'un kıtaplığını, gece soyarken yakalanmış Ama onu yakalayan olbay blr başko turlu adammış Pavel ı, ayakları altına alıp ezocefll. harp divanına verece Askerlik anıları Onun Galıcya da yaşadığı sa vaşları. ben Kafkas cephesınde geclrmlştlm Vaktıyle ve daha İlk tanıştığımız gunlerde bu savaş anılarını anarken, ga rlp bazı ben^erlıkler, b^l bir bırlmize, daha do yaklaştırmış tı Cephede, atlı bir yedeksu baydım Ama mektep kltoplon mı da yanımdo taşırdım On ları da, sllahımla bir tutardım Askeri hareketler sırasında kltaplarımı guvendığlm erlerln arka cantalanna boluşturduğum de olurdu Fğer bunlar Ve benim kitaplarım Benlm de savaş cephesl yıl larımda, buna benzer sahneler gecmışti Ama Pavel'le aramızdakı ben zerlik, yalnız mektep kıtapları bağlılığı Ile kalmıyordu Onunla ben şu mektep kıtaplıkları soygunculuğunda da, sankl suc ortağı gıblydık Benlm maceram da şoyle olmuştu Rusyada patlayan Ihtılâlden uzunca blr sure sonra Rus blr llklerı cephedekl yerlennl bıro kıp gerıye doqu cozulnıuşlfrdı Tabll blr da hemen hnrrkpte gactık Yuksek daglık Işte Pavel'in Galıcyada yaptığı kıtaplık soygununu, ben de Ermenistandan Aleksandropol Tlcaret Mektebl kitaplığında yaptım Yarımyamalak blr Fransızca atlası, reslmli bir uygarlık tarlhı ve doha blr kac kltap aldım Blzlm kuşa("jımız savaço glren her ulkede galıba bu ekslk kalan öğrenlm lcln hayatta tecrübell, ama bllglde, blraz derme catma yetıştl Hele sonradan orta oğrenlmlnl tamamlamak ve bir yuksek öğretlm yapmak Imkânını da bulamamtşsa .. 3 arkadaş Kaldı kl yıllar yılı önce blz Unıversltede. aslında uc arka daştık Dünyanın üc ayrı ve uzak ülkesinden. uc ayrı kandan, uc ayrı genc insan Eğer Rus ihtilâlı Ile Rusyada ve Mos kovada olup bltenler, böyle akıp gıtmeseydi, dunyada blrblrimlze rastlamamız, hele Ihtılalın on manalı havası ıcinds doit olup bırbırımi7le kaynaşnıomi' akla hayale blle gelmo^.dı Ama ışte ne var kı ta r hto bazrın bın yılda bir olan lar cınsınden savurucu bir ruz gâr esmıştl Bu ruzgâr herblr rımızı, yerlerımı<; 1on yurtlarımızdan, kulubelerlmizden ve en onemlısl o zaman hicblrimızın bıtlremedlğl öğrenimleri mızden koparmıştı Neyduğu ve nere'ere qolurereğı bılınmeyen snvrunti'lar ıcınde gntırmış şu yenı Babll'in bir köşesınde, boşka turlu bir Onıversltenın, bir bokışta carkları kavronamo/nn yofluruşları Iclnde yogurmuş, sarmalamıştı O eskl Babll kl kutsal kltaplann anlattıklarına göre orada T anrı. bırgun Insanları blrblrlne kay nnştıran butun dlllerl ortadan kaldırır o zaman hepsl de blrbırlerıne yabancı kalan bu Insanları, o gune kadar duyulma mış dıller öğreterek onları dun yanın dort bucağma salar, dağıtılır Gene kutsal kltaplaro gö re blz insanlar, o gun bu gun. bu ayrı dlller yuzünden blrbırlerimizle anlaşamayız Amo Ihtllâl sonunun yenl Bablllnde blz dünyanın uzak lllerlnden üc arkadaş gallba kandlmlıe yenl bir dil bulmuştuk aynı kazonda kaynaşıp, aynı harruırda, aynı mayayla yoğrulmustu. Toprak özlemi O sıralarda ancak 17 18 ya şında bir genc olan babam da, bu mahşerden, ancak anasını kurtarabılmlş Onu bir ökuz arabasına atmış, bınblr clle ve tehllkeler icinde. Edırneyo varabılmışler Babam savaş sona erınce Edırno'de yerleşmış Blr daha da toprak sahlbl olamamış Ben Edlrnede doğmuşum ömrumun sonuna kadar babam, bir toprak beyınln ciftlığınde, bahcelerlnde, toprak8iz bir toprak Işcısl olarak calıştı Ama, toprağa tapan Insandı Ben de cocukluğumu, onun çalıştığı ama onun olmayan bu topraklar uzerlnde, onun blr taraftan bu topraklar la savaşının, dlğer taraftan, ge ne onun kendl Icınde, blr dln gıbl yaşottığı blr parca toprak ozlemlnın havası İcinde yaşadım. Ama Pavel'le asıl benzeyen tarafımız. Bırıncl Dunya Savaşındakl seruventerlmlzdl O kendl ulkeslnde, ben de ken dı ulkemde ve gallba aynı yaşta orduya ahnmıştık Cepheyo gonderılmıştık Demek kl cephelere vardığımız zoman Deniz Kuvvetleri Komutanliğı Seylr Hldrografl ve Oşlnografl Dalresl Başkanlıflından Bildirllmıştlr ÇACDAŞ YAYINLARI EKLERLE ÎKÎNCÎ CIKTI BASISl ^ ORHAN APAYDIN DENİZCİLERE VE HAVACILARA 32 SAYILI BİLDİRİ 18 Ile 21 mart 1979 tarlhlerl arasında 08 00'den 22 00 ye kadar aşağıdakl noktaları blrleştıren saha Iclnde seyretme demırleTie avlanma ve bu sahanın 10 000 metreye kodor olan yukseklıgı can ve mal emnıyet! bakımından tehllkelıdır AKDENİZ A 78 SAHASI (D 38 derece 30 derece (2) 30 derece 30 derece (3) 36 derece 30 derece (4) 36 derece 30 derece (5) 36 derece 30 derece 07 daklka 15 daklka 17 dakıka 21 daklka 12 daklka 25 daklka 12 dakiko 30 dakıka 07 daklka 30 dakıka 50 55 15 15 00 00 30 00 50 00 sanlye sanlye sanlye sanlye sanlye sanlye 6onıye sanlye saniye saniye kuzey. doflu kuzey doflu kuzey doğu kuzey doğu kuzey doğu Kim Oldürüyor Niçin Oldürüyor? OUNYADA VE HtHKIYF (>F TEROR em ARASTIRMA VE. INCEUME. ErJert f 3 0 Lıra DENİZCİLERE VE HAVACILARA DUYURULUR. (Basın 12103) 2189 İstcmc adresi: ÇAĞDAŞ YAYINLARI Cafaloğlu, Türkocağt cıd. YARIN: Gençlik