Katalog

İKİ oplum yaşamına egemen kılmmok ıstenen sınırsız bır bıre/cılıgın b.nkmış sancıionnı her gun cekmekte olduğumuz yetnru/ormuş gıbı, yenı yenı bıreysellık oziemlerıne yanıt veren ters, yanlış ve tutarsız kararları devlet elıyle yyrurluge ko/maktan öa gerı kalmıyoruz. Çunku kamu denetımınden, devlet g rışimcılığınden ve toplumcu yaklaşımlaraan urkenlerımız henuz çogunlUKtalar Sı/asa adamından kamu gorevlısıne, koylusundea ışcısıne. esnafından ışadamına değın herkesm. Dencıl bır ayokîopu oyuncusunun, ayağındakı topu kımseye kaptırmok istemeyen b r bıreyssıiık ozentısı/le. «gemısını kurtarma» cobası ıcınde olduğu goruluyor Savaş sonrası yılıarının bne/cılığe karşı o an her duşunce ve eylem bıç.m nı, «ınsanlığı tutsaklığa goturen bır yol» sayan Ingılız düşunuru Frıedrıck A. Hayek'ı bıie cok gerılerde bra«an bıreycılık tutkumuzun topluma nelere mal olduğunu coğu kez gormezlıkten gelıyoruz. Sos/ol Sıgortalar Kururrıu'nun konut kredısı kurollarında yapılan son değ.Ş'klık de, bıze gore, kımı çevrelenn. ışçı yurttaşın konut sorununu cğzmsde kooperatıfC'lığe daho dogrusu ozel gınş mden başkosıno bel bağlamonın olanaklı oimadığını karıtîama cobcsmdan kaynak lanıyor. Imar ve Iskon Bakanı bıle. Butce ve Plon Ycrkurulu'nda. «Bu konuda dev'ete umut baglanarroz» demeye ge.en sözler soyieyebıldıkten sonra, olan bıtenlere şaşmamak gerek fen konutlonn satılıp k'rolanabılmssınden anlaşıldığı gıbı, yuklenmıştır. de • CUMHUEİYET 5 ŞUBAT 1S79 I olaylar ve göriîşler Bireysel Kredi Çıkmazı Prof. Dr. Rusen KELEŞ riyat'te (2 şubat 1977) ılgılılerı uyormayo boyle bır degışıkıigın. ne sıgortalılar, ne Kurum ve ne de ulken.n cıkorları yonunden yararlı olmauığ nı anlatma/a çalışmışlık Şımdı yapılccak ş, yanlışto dırenmemek, bıre/sel kredı yolunu buyuk zararlara yol acmadon, yenıden Kapaımoya çalışmc<tır Çunku son karar, ^ıem SSK, hsm de CHP yonunden, turlu celışk.ler ve tutcrsızlıklarla sokat aogmuş bır cocuk gıb.dır Bır kez, Anayosanm 51 maddes nde sozu edılen, kocpeatıfcıl gm geliştınlmesı ve ozendırılmesıyle, bu uygulamayı bağdoştırmok olanaksızdır Devlet genel Oıarak kooperattfClığı ozel olorok da konut kooperat'fçılıâı n ı ozendırıcı hangı somut onlemlerı almıştır da, oksaklıklor duzelmemış boşcn sağlanomamıstır? Solt kreaı faızının, bıreylere %9. kooperctıflere ıse % 4 5 olcrak belırlenm ş olmosını, cıddı bır ozendirme aracı saymaya o'onok yoktur Ote yandan, koopsratıfç.lığı ozendırıneyı portı ızlencesme koyan ve heı fi'satta ovgusunu /cpon CHP yonetım nın kuramcılor,, ka'ar karşısındak suskunluklaı ını nasıl sOvunocoklard.r'' Son olorak, 4 Beş Yıllık Plan, konut kooperat'flerın n desteklenmesınden soz ederken, bıreysel kredı değıştklığıne acoba neden ızın verıiımst O leşıp kuracoklan kooperatiflere verilmesi kuralmo tıtızliMe bağlı kalmıştır. Gercekten, bu volun, skonomıye daho ıyr hızmet ettığıne, yurttasın çıKorlornı daha lyı koruduğuna. toplu konutlcrın ozendırerek ucjzluk scğladıgına, toplurrsal aa^o^ şnr.ayı guclendırdığıne ve aracıyı ortadan kaldıran daha torel bır yontem olduğuno kuşku yoktur. B j erdemlerıne korşın devlet;n denetım ve desteğınden, bıraz da bıla b>le, voksun bırakılon konut kooperatıfcılıgme, ışçıyı usandıran ve guvensızlığme yol acan bır bıC'm verılmıştır. Ucuziuk, kola/iık, cabukluk ve ustun nıtelik'ı yapı, lyı nıyetlı kooperatıf uvesı Içın, bugan crtık b.r duş olmaktan otede bır onlam taşımıyor Toplam Konut jretımınm yalnız %78'ının kooperotıflerce gercekleşt.rılnekte olması da bu yuzden değıl m ı 7 Dıkkotlı bır gozlemcı ıçın, bu durumun gercek nedenı acıktır Sıgortalıyı konut sahıbı yapma ışını kooperatiflere koptırmomakîa k'ararlı oian ozel yap.mcılar, kamu genorgutunun (burokrasısının) de yardımıyla, dızgeyı (sıstemı) kısa surede bozmayı. oaşarı umutlarını yıkmayı başarmıslardır. Şımdı de, eibırlığıyle yorottıkları başarısız sonucu, dızgenın vorlığına tumuy'e son verebılmek ıcın, gerekçe olarok kullanmaya çalışmak tadırlar. Yozlaştırma, turlu bıçımler almıştır B r kez. Vooperotıfler kendı koiut topluluklarını yaro'on uretıcı kuruluşlor olmak yerıne yopı ışlennı yuk sek kâr oronlarıyla yuklenen cracı'ann alıcısı durumuno gıren bırer tuketıcıler topluluğu olorok bırokılmış'aröır Sonra, deneyımı ve uygulayım bılgısı olmayon ışcılerce kjruimuş kooperatıflsrın turlu kuruluşlarla ilışkılerını duzenleyen ozel uğraşmanlorın turemesı sonucunda, bu yenı tıp aracılara yüksek faturalorın odenmssı zorjnlu'uğu doğmuştur Son otarck, edm YapSat'çıya Bağlanan Umut.. Bu amac sapmaları da gösterıyor ki, adı kooperatıfçılık olsa da, bugune değın uygulanrnakto olan yontem, zaten başıboş bırakılmış bıreysel gırışımlerden oluşan bır ozel gırışımcılık. oyunurtdon başka bırşey değıldı Kurum, bu sozde kooperatıfler elıyle kaynoklarını. yapsat'cıya aktarmoktan otede bır ışlev görmuyordu Sıgortalının ışlevı ıse yalnız bır «emanetcılık»ti Acaba, bireyse! kredı kopısını aro!ayanlor\ haklı saydıracak hıc bır nesneı neden yok mu? Ve bu olcude yozloşmış bır dızgeyı ayakta tutmaya calışmanın yararı nerede 7 Işcıler ve orgutierı, yılların verdığı bıkKinlıkla. SSK yonet mını ethın onlem.er almaya, b j yola çekıc lık kazandırmaya haklı olarak zorlamıslardır Son cegışıklıkte. bu baskılonn da onemlı payı va r dır Arna unutmamalı kı, brreysel krsdı yolu, cpzumlerın en yan'ışı ve tutarsızıdır Çunk j boylece ışcı. elıne tutusturulocak ceyrek mıi/on lıra ıle, pıyasaya egemen olan yapsat' cının ve taşınTaz mal vu r guncusunun kucağına otılmtş olmaktadır Kredı tavanının ılerde yffnm mııyona cıka r ılması da bır yaror sağlatıayacak, olsa olsa vapsat cının kâ r ı m yjkseltecektır. Hafta'nm Özeti Şaşkınbk ve Cesaret i ÇTE P Konut Kimin İşi? Konut kooperatıfcılığme oteden ben b*r turlu ısınamamış olan kırrı cevreler. 10 yıldan uzun bır suredır, SS.K.yı. kooperatıf kurrra koşulunu aromayı bır yano bırokorak. bıreylere de konut kredısı vsrme yolunu acmava zo r lor, duaırlar Yanlış ammsamı/orsak bu yondekı çabolann başlangıcı. Alı Noılı Erüem'ın Calısma BcKanı olduğu 1967 yılına dek uzonır N3 şaşırtıcı bır rastlantıdır kı, onun başaromadı . gını bugun bır CHP ıktıdarı, partı ve hukumet ızıeicesındekı ve kalkınma pianıorınaakı ılke'ere korsın, gercekleştırm.ş bulunuyor. Ve boytece holkm konut sorununu cozme gorevın ken dı vemış bulunan bır bo'.um basmia. devlet TV'sınde «Konut b'Zim ışimız» dıye hayK.rcnlcro. «Oh sonunda, bıreysel kredı yo'unu i a octırdık» dıye derın bır refes alma olanogmı da sağlamış oluyor Yapılan değışıklıkio, bugune değm kapo lı olan, bıreyıere kredı venlmesı yolu kooperatıfleşme koşulu arcnmaksızın acılmaktadır Bu yola gırmenın sokıncolarına korşı, Cumhu İşçi Örgütleri Nerede? Kamunun ak'l ıca b.r arsu sıyasası ı!e desieklenmedığı surece, Turkıye'de konut sorurivinun topıum yararna bır cozume kavuşturjlmasında, kooperatıfçılık etkın bır yontem o!orak kullanılmava elver.şlıdır Bugun yakınmakta oldugunıuz bozukluklor, bu akımın doğasında sak ı hastclıklar değıl, yuzustu bırakıl mış olmasının ooçurdugu soncılardır Iscı yurttaşın kooperatıfıerı yeglemesının on koşulîarmı yaratmak hıc de guc değıldır Be'edıyelere, beledıys ve kooperat f bırlıklenne, bu alana'a onemlı gorevler düşer izmıt Toplu YerIsşmeler deneyımı ornek alınabılecek bır uygu'amadır Orneğın ucuz arsa gıbı temel konjlarao basvurulabılecek yollar denenmeden, kooperatıf yolunu kapa'mak tıpkı KIT'lerın variığına son vereoılmek ıcm, cağdışı bır bıreysellık îutkusu/'a onların gelışmesmı engellemeye benzer Ve ne yazıktır kı. buyjk buyuk adlar toşıyon ışcı orgutlenmız, son karar karşısında seslerını yukseltmek gereğını bıle duymamıslordır erşembe aksamı TVnin 8 30 hcberieri oldukca »ekduze, çarpıcı o'ıncycn hobsrlerie başladı. Ve yokiaşık on dokıka sonra spiker, oncekı haberlere uygun bir tekduzelik, soğuKİuk'a Abdi Ipekci'nln oldurulduğunu bıidirdi Sonra, belkı de ınsanlcrımızın alıstıgı tepkısızligı yonsıtrrok ıstercesır.e yıne aynı tekduzeligı surdureıek d'ger haberlere gecti. Saskın!;k. Kuşkust'Z o an milyon'.arca T C. yurttaşının duruınunu cn!c!an tek sozcuk saskmlık olabillr. Şaşkınlık, kımı bilım adarriannca ' n e ycnacogım bılmemeki olgusi'nun özetı olarak tonımianıyor. Siyascl örgutlerin, hareketierın, kisilerin şaskınlığı ıse canlı< yenılgı olarak tanın l a i c t m > diyor siyosal bilimciler... Değerli bcsın emekçisi, durust demckrat Abdi İpckçı'nin ölduru'.mesi genell.kle klasik kuramsal yak'asırrla «fasızrrın t rrnanış taktıkler.nm belırgın bır orneg • olarak > tanımlandı, ama bu tanım genel şaşkıniığı etkin bir sıycsal direnişe donusturemiyor .. ÇIKMAZ YOL Siyasal tozduman klasik fasist tırmonış taktiklerlnin bir yanıysa, şaşkınlık ve topkisizlik, gıderek de boyıın egme dığer yanı claıcık cnlotıiır Bu tanımın en canlı oıneklerinden bırin de vıne Abdi İpekcı'nın oldurulmesi olayının bir oyrıntısı verdi. Abdi Ipekci o profesyonel katil tarafından oldıırulurken tam arkasında bulunan otomobilin surucusu durmuyor, tanıklık etmivor, kacıp gldıyorriu Bu toplumsal ve insansal cesaretsizlik, tum tarih kitaplartnda faşizmin balyoz'arı altında kendlni kurtarmayo califan zovollılann çıkmaz yolu olarak binler, onbinlerce orneğiyle anlatılır... Dizgeyi Yozlaştıranlar.. SSK. uyelerının konut sorununun cozümunu top!j"nsal guvenlık onlayışının geregı sayon orne^ bır komu kuruluşumuzdur Bu amoc'a, 30 yıldır, kaynaklamdcn bır bolumunu. duşuk faızlı ve uzun surelı konut kredısı bıcimnde, sıgortalıloro venr Ama. lyı orgutlenmemtş b r ya pı pıyasasında, sıgortalı ışclyı pıyasa oyunlarıi a f'u r ban gıîmekten ko'umak ıcm Kururr bu kredılerın, tek tek her ışcınm elıne değıı, bır TANIK VE TOPLUM Bunc karşılık korkmayon, kacmayan, pollse, savcıya ifade veren gcrgu tanıklarına verilen nedir? Fotoğrofları ve kımlıklerinı gazetede yoyınlayorak katillerln boy hedefi olmolarına olanak sağlamak mı? Toplumsal v» insansol gorevlerini, ozeüıkle kendi kişiliklerlni aşan Işlevleri, orneğin basının gorevlerini unutarak savcı gibl bazı orgutleri ithom etmekten tanıkionn fotoğrafını yayınlamaya kador gidebllen insanların, oloyın anlamı son derece açıkken <sol kursunlar»dan soz edebiipnlerin ve o eski 12 Mart gunierinde «balyoz» özlemclsi tuccarlarının yasadığı bir toplumdayız... Yılanın ba«ını bulmak için! OKTAY AKBAL f (lf Enerji Sorımıı ve Alternatif Çözümler Evet Hayır YENİ BİR YATIRIM İÇİN HESAPLANMIS ALTERNATİF ENERJİ TESİSİ Alt. No. 1 Alternotifler Buhar Santralı FUEL OIL Te«l« Moliyetı (Birim) 100 Ytllık Yakıt Sarfiyatı (Birlm) 151 Dezovontojlar Avontopar Kullanma Rahatlığı, BEKLENEN «MUHBIR».. Cesaret, su anda, klşisel çıkarları icin boyle bir clnayet orgutune katılmış, ama her zaman daha cok kâr ttmeyi dusunebilecek bir kişi icin de geceıil olabillr. . İpekci nin katilini yakolotan ya da ıhbar edene bir sürü para verileceği ilan edildi. Kisisel cıkar İcin boyle bir işin icine girmis herhangi bir kisi icin, birkac mılyon lirayı alıp ve belli guvencelerle bu işten sıyrılmak cok daha avantajlı değil mi? Tum ulke, bu kişiye yalvarmolıyız: Kendisi, özlemlnl duyduğu kosullarla kendinl kurtarabilecektlr . Ama ya4n,z o mu? Belki de vereceğı ifadeler, hukümetin 1 yılı aşkın suredir yapamadığı Isi yapmasını sağlayabllecek, cinayet şebekelerınin koker.ine Inilecek, kontrgerilla denen olay acığa cıkacak, iddia edildiğı gibi MHP'nin bu **" *ttr drgütlerteHiçkîsf Otu'p olmadığı. «mlaşılacak v» 40 mtlyonluk bir kitte kendlsfne muteşskklr kalacoktır... Yant*KSıçuk bir grup dışında koskoca bir ulke mutluluğunu, 12 Mart donemindeki «sayın muhbır vatandaşıtan cok farklı göreceği bu kişiye borciu olabilecektir .. bası kuçukken eıilmelı» demişti Bakanlıgının ilk gunierinde. Umutlanm.ştık. Genç bir adom, ogretmenlik, hukukçuluk, daha sonra da Senato da gecen birkac yıl . Gerçekleri gorecek, anlayacck, «yılanı nerde, hangi delikte bllecek, gorecek yeienekte bir kişl, Boyle sanıyor insan once . «Suc orgutunu hazırlık asamasında serbest bırakırsanız, orgut kurulusunu tamomlarso, devlet kuvvetlerı icin giderek buyuyen bir problem hallne donuşur Ulkemızde de boyle bır olgu soz kcnusudur.ı diyordu. Sandık kı «suç orgutlerl»nin ustune yurtınecek, tum yıianlor soklandıkları yerter<j«n cıkoıtılıp ortadan kaldırılocak.. Gunlerdır Trabzon da kaynosma var Oldurmeler, yaralamalar. olaylar, okıylar Acık ocık yazıldı, soylendi, bıldırildl Hapısten kccan bır tokım zorbalar Trabzon da saklamyor, korunuyor, «erbestc» gezıyor... Bunları bir an once yakalamak gerek Hic ses cıkarılmadı. Bir tepkl gelmedi Doğru yanlış denmedi Yakalanan da olmadı! Yalnız orda değıl otekı ıllerde de »gercek suclu» lar yakalonmıyor da baskalarının ardında kosuyor yetkilller! 19 ocak gunu POLDER Trabzon Şubesi Başkanı Mehmet Gezıci silahlı saldırıya uğradı. Kim saldırdı? NBden saldırdı? Bunu bilen, onlayon, anlatan. anlamak, bilmek Isteyen yok! Ama on uç polis memuru içlşleri Bakanlığına blrer telgraf cekip can guvenhklerınin soglanmasını Isteyınct, Bakan Guneş bu davranışı «disiplinsizlık» kabul ©derek bu polisteri gorevden almıştır Bıiınen. gorunen simdilık bu Can guvenliğı ısteyen polısiere «al sona guvenlik, ışsiz gucsuz kal da aklın bosına gelsin » mi demek istenıyor? Polıs memurları yurttaşın guvenliğını saglarlar. Bın yurttaşa bir polıs duşuyormus' Boylesine karmakarıs'.k bir ortamda bin kişiye bır polıs nasıl olsa yetmez. Demek herkesın can guvenlıgi tehlıkede... Kele hele po.is memurları da telgraf cekerek «can guvenliği ısterizı derlerse anlayın ortık durumu' Acaba Scyın Bakan «Siz guvenlık soğlamakla gorev'isımı, sızın guvcnliginizı ben kime saglatıriTi, bu denli tehlikedeyseniz gorevden alırım olur bıter.» mi demek Istedi? Bir mantık var bu tutumda polisı de polisle koruycmaz ya! Kaîiller yakalanarr.czsc, zorbalor sındirilfmezse, suclular bir takım yuce elleıın c^samasıyle yureklendinl.rse polıs memuru ne yapsın? Bır dernek başkanı silahlı saldırıya ugruycr, suclu yok! Içıslerı Bakan* bır polıs gorevlisine yapılan saldırı ıle daha cok ılgılenmeli degll mi? Bu konuda hic bır acıklamo yok, ama telgraf ceken polis meTiurlanıiın ışten el cektirildikleri, hemen uygulanan bır karar. . Dogruyu görnıek, soylemek gerekir Butıın bu «anarşı» cienilen oloyların, butun bu cinayetlenn, zorbalıkların ustesınden gelemeyen lcişleri Bakanlığı kendi gorevlilerinı cezalandırmakla bir iş mı yaptığına inanmaktadır? Nıye ılerici. Anayasa cızgisinde, riemokrasiye, coğdaş uygorlığm gerektirdiği cJusuncelsre bağlı bir takım demekler, kisiler boyuno suclondırılır? Bıınun acıklaması, Bakanlıktaki bir takım onemlı kisilerin eski tutum ve davronışlannı surdurmekte olmalorıdır; her şeyden, «sol» soyıien orgutler kisiler sorumludur, oma «sağ> «mllliyetçl, mukaddesatci'dır onlor icin 1 Yasa dışı kim suc işlerse kolluk gucieri onu yakalamakla gorevıldir Soğcıydı, solcuydu. şuydu, buydu diye bir ayrım yapmadan Trabzonda bır polis görevlısi vuru!uyor suclu yakolanmıyor cezalandırılmıyor, ama bu saldırı iızerine can guvenliklerinin kcrunmasını ısteyen on uc polis memuru bu kez ıslerinden de o'.uyorlari Bu, anloşılacak bır sey degıldir CHP iktidarının bir yıldan beri gercek lere eğilmemesi. daha doğrusu «gerceğe» giden yolu bir turlu bulamcmosı, zorbalara güç veriyor. Yeni icislerı Bakanı H F. Gunes'in iyiniyetli bir kisi olduğu kanısındayım Ne var ki aldanmomayo, aldatılmamaya, dolayısıyle yonhslıklara duşmemeye buyuk bir ozen gostermelidır. Hedefı sasırmok ters yollardan yurumek basarısı kazcnmasmı enqelleyecektir. Kim CHP iktidorından yana, yani Anayasa clzgislndc, kim değil, bunu CHP'li Bakanlar da ayırt edemezse, vay geldi basımıza! .. l l o n ı n Dovıze bağlı Temın gucluğu Hızla yukselen yokıt sarfıyatı 2 Buhor Sontrfilı Katı Yakacak Buhar Sontrolı Katı Yakacok Buhar Turbını 172 136 Dovıze bağh değıl Temını kotay 3 724 149 H £ • Ddvıze boğtı cteğıi. Petrole gore g>tt kce azalan y OKit maiıyetı Elde e^iılen Elektrık enerpsı (TEK Satış Fıatı ıle) 152 Eksık kaposıte kullanımı sebebı ıle odenen dırekt = 413 ışcılık malıvetı Kaybedılen uretım degerı l%25 eksık kapasıte = 3200 korşılığı) TOPLAM FAYDA TOPLAM FAYDA ILK YATIRIM 3765 İMM Z< Birim/Yıl Bırım/Yıl Bırım Yıl Bınm/Yıl BUGÜNÜN ŞAŞKINLARI, BUGÜNÜN CESURLARI... Gecen hafta, tırmanan olaylar içlnde hukümetin v t $u anki temel gorevın faşizmi engellemek, demokraslyl korumak olduğunu yazıyla ifade eden tum siyasal guclerln, ckarşı torafın», yani demokrasinin gerilemesinden yarar uman güclerin «cesu" girlsimleri korşısında yalnızca csıyosal şaşkınlık» gecirdikleri yeni bir dbnem oldu... Ve «şoşkın» gucler, kendileri icin önemli bir klşi olan Abdi İpekci'yi dun toprağa .verdiler.. Bugunun «cesutı guçleri Ise yıne gundelik bır zafer daha kazandılor... 37S5 724 «, 520 SATIL1K ARSA Burhanıye DENETKO sahıl şerıd'nde tapulu ımar parsellı arsa satılıktır. Bilgi: ANKARA 11 43 80 Telf.'dan.. mustakıl (Cumhurlyet: 1125) •j£ikemız ner yonae aşılması I I g u c ekonomik bunalimlara w hızlo g rmektedır Bu bunal'mın sonuçlannı arton eaflasyon (1), gıttıkce buyuyen dış tıcaret acığı (2). tehlıkelı boyutlara varon ışsızlık (3) ve gehr dağıiımı dengesızlığı (4) olarak ızlemekteyız Ekonomik bunalımior sosyal yapıyı da cıddı şekılde zorlamaktadır. Butun bunların sebep ve sonuclan, temelde utkenın hızla bır üretım yetmezlığı ıçın« doğru itıldığını vurgulamaktadır. Çok duşuk bır ekonomik duzey den. hızlo. kalkınma durumuıda bulunan ulkemız kalktnmanın tum gırdılenni cok akıllıca kullanmak zorundodır Kalkınmanm temel gırdısı olan enerıı bakımından bır haylı kıt ve fakır kaynaklora sahıbız. Kullanılan yaygın enerıı turu «petrob sebebı ıle hem cok fazla aışa bağlı. hem de odeme gucumuzu aşan dovız gereksınmesı ıcınde bulunmaktaytz. Bu durum kalkınma hızımızı kesmek te, endustnmizın ağır kayıplarına sebebolmaktadır Ge'ek hızla kolkınmamızı gercekleştırmek, gerekse ıcınde bulundugumuz ekonomik ve sosyal dar boğazlan asabdmek ıcm, daha çok uretmek; doho cok tasarruf efnek, daha çok yatırıma yonelmek ve en onemlısı ulken n ekonorriık kaynaKİarını aoha akıllıca kullanmok zorunluluğundayız. Oysa ekonomik gos tergeler daha cok uretebılme potansıyelımızi pekte akıllıca kullanamadığımızı ışaret et. mektedır. Orneğın kurulu ışletmelenmız |% 50) yı aşan eksık kapasıte ile çalışmaktadırlor. Kurulu tesıslerın eksık kapasıte ıle ışletılmesı. kurulacak tesıslerın nasıl işletılebıleceğı ko nusundo cıddı endışeler doğurmaktadır. Eksık kapasıte kulla nmıoın ana sebeplen olarak ge reklı ham maddelerın dovız transferlerinın yapılamaması so nucu ıthâl edılememesı (1); sek torler arosı ora mol talebinm karşılanamaması (2); elcktrık kesıntı ve kısıntıları (3) gosterılmektedır. Bu sebeplerı doğuran ana sebep ıse petroldur. Öncelıkle petrole odenmesı g«reken dövızler, bu dovlzlerı elde edsbılecek konalları kurutmaktadır. Dovlz acıflımıı v* BIRIM MAÜYET Ülkentiz endüstrisinin kısa ve orta radeli enerji sorununa çözüm ararken. dün için. ekonomik ve pratik olmayan hatta terk edilen birincil ve ikincil enerji kaynakları ile teknoloji ve metotlar yeniden değerlendirilir ve gözden geçirilirse eski kanılarımız ve hesaplarımız değişebilir. Hasan ERİŞKON Mak, Y. Muh Ekonomist Işletme İktisadi Enstitüsu Öğretlm Uyesi elektrık oner|isi başta olmak üzere her turlu, bırıncıl ve ıkıncıl enerp talebımız hızla artmaktadır. Sonucta uretım,n arttırılması ener|.nın arttırılmasına. enerıı gereksımının temını ıse, artan uretımden ener|i yatırımlarına pay aynlmasmo baglıdır Bu ıse bır kısır dongudur. Bu donguden kısa ve orta vadelerde kurtulmanın çarelerı aranıp bulunmalıdır. Ener |i darboğazı ıcın onerılen tum akılcı cozumler uzun donemlıdır Hıdroeiektrk ve buyuk term k santrallar (515J yıl, nuk Bo/le bır araştırma ve değerleme ıle cok şaşırtıcı sonuçlar almak mumkundur. KATI YAKITLAR Bu yazımızda bırinci olorak dovıze bağlı sıvı yakıtlar yerıne, ulkemız kaynaklarından el de edılebılen katı yakıtlara donulmenın onemını vurgulamak ıstıyoruz. Endustrımız açısından da. katı yakıtın artan petrol fıyatları bakımından gıttıkce ekonomik olmağa başladığı soylenebılır. A/rıca kolay ve eksık kapasıteye olanak vermeyecek şekılde elde edılebılmesı oe çok buyuk bır avantaı olarak gorunmektedır. ikıncı olarak kurulmakta olan tesıslerın buhar santrallorına, karşı Dasınclı buhar turbınlerı eklenerek elekınk kısıntı ve kesmîılerınaen doğan eksık Kapasıte kullanımlarının onlenebıleceğını belırtmede fayda vardır. Bır başka deyışle, dun ıcın ekoıomık ve pratik olmoyan, hatta terkedılen bırıncıl ve ıkıncıl enerıı kaynakları ıle. bunları elde etmek, kullanmak ıçın secılen teknolop ve metotlar, bugunun gereksınmelerı, ekonomik değerlerı ve teknoloıısı ıle yenıden değerlendırıhr ve gozden gecırılırse eski kanılarımız ve hesaplarımız değışebilir. Bır enerp sıstemı seçılırken, enerıı tesısınm venmlilığı (1), bırım enerjı malıyetı (2); molıyetler ıcindekı dış para oranı (3), tesısın uretıme gececeğı sure (4> gıbı krıterler değerlemeye esas alınır. Kurulmuş ve kurulmakta olan buyuk uretım sıstemlenmızın pek coğunda buhor santralları bulunmaktadır. Buhar santrallorında bırıncıl enerıı kaynağı olarak katı ya kıt secilebtlır. Boylece dışa bağlılıktan gelen doviz kaybr, tedarık guçluğunden gelen eksık kapaslte kullanımı onlenebılmekte ayrıca katı yakıtla elde edilen enenının bırım malıyetı daha da duşmektedır. Şayet buhar santralı, sısteme buhar türbıni monte edılebılecek şekilde seçilmış ve plânlanmış ıse, sadece turbın amortısmanının bıraz ustunde bırım malıyetle elektnk enerıısi de ıkıncıl olarak elde edilebılmektedir. Bu malıyet her durumda, TEK' ın satış fıyatı ıle mukayese edılebılır avantajdadır. Uygun sıs temlerde devreye gaz turbmlerıde ilâve edılerek (COGAZ) sıstem dahada verımli hale getınleb'lmektedır. Yenı bır yatırım Icm, yapılan fueloıl (1); katı yakıt (2), katı yakıt ve turbın (3); sistemlerı mukayeselı olarak yukarıdokı tabloda gosterılmıştır. Bu tablo tetkık edılırse, sısteme turbın ılâvesı ile ılk yatırım masrafla rının hızla arttığı. buna karşın yıllık yakıt masraflarının cok az arttığı, elde edilen elektrk eneriismin cok onemlı boyutlarda malıyet azolmasına sebep olacağı ve fakat en onemlısı elektrık kısıntı ve kesintılerinden doğacak eksık kopasıte kullammmı önleyerek, sıstemih ılk kuruluş masraflorını birkac ay gıbi bır kısa zamanda geri odeyebıleceğı dıkkatı cekmektedlr. Hazırlanon tablo cok car pıo ve şaşırtıcıdır. Sanırız, yatınmcılar, KIT yonetıcılerı plân lamacılar ve endustrıyı teşvık edenlerinde bu şoşırtıcılık ılgilerını cekecektır Nıtekım, halen bozı yeni yatınmlarda vukorıda teklıf edı'en turbogeneratorl'j sıstem tesvı* ed Imış ve gercekleştırıimefle baslanmıştır. D I ŞT A İRAN: ABD KİMDEN YANA?.. Ayetullah Humeyni, Tahran'o hareketinden önc« •zaferın kıyısındayz» diyordu .. Oysa 15 yıl sonra ulk»sine geri donduğu andan itibaren onceki tırmanış yavaş yavaş yoğunluğunu yitirmeye başladt... Ve" İran'da blrkoc iktidar (Humeyr1 , Bahtıyar hulumetı ve ABD) gectiğimiz haftayı bırbirlsrlni kollamakla gecirdl. ABO, cok kısa bir sure oncesine kcdar kesın olarak Şah'ın yanında olarak goruluyordu. Oysa bugun Batı basmmın onde gelen organiorında yapılan yorumlar ABD'yi [vs genel olarak Batı'yı) daha cok su anki Bahtiyar yonetimintn yanında gösteriyor. Satı icin ikinci secenek olarok gorülen, daha doğrusu gosterılen ise askeri yonetlm. Oysa ylne blliniyor ki, bu tur durumlardo ABD. cok seçenekll mekanizmaları kurmaya ozen gösteriyor. Yani, «can düşmanj niteliğindpkbı dısındakl güclerin birinden dlğerine koloylıkla desteginı aktarabiliyor.. Cumhuriyet BAŞSAĞLIĞI Mıliıyet Gazetesı Genel Yaym Muduru ve Başyazarı Değerli İnsan leer santrallar (10» yıl; dığer tesısler ıse (5 10) yıl gıbı uzun donemlerı kapsamaktadır. Her /ıl elektrık enerııst açığı sebebı ıle endustrının mılvarları bjlon eksık kapasıte kayıplannın uzun donemlerdekı çozumlerle oyalanacak zamanı va olanoklan kalmaTuştır. Ounya ener|i tuketım ortalamasımn cok oltında enerıı tuketen ulkemızde, kısa ve orta donemlerı kapsıyan enerıı modellerıne ocılen gıd Imelıdır, Ayrıca ener|i kullanımında. bırım enerpaen maks mum ekonomik fayda sağ layan uret m sıstemlerı ıle, tukettığı enerjıye gore daha az ekonomik foyda sağlayan uret'm sıstemlerı orasında, akıllı tercıh ve teşvıkler yapılmalıdır. ABDÎ ÎPEKÇİ'nin Menfur bır suikast sonucu oldurulmuş olmasım nefretle kmar, tum basın mensupianna ve aılesıne başsağlığı, merhuma tanrıdan rahmet d.'erız TEKEL AMBALAJ FABRİKASt İŞC1LERI (Cumhuriyet; 1108) Uğur Mumcu HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABİLÎRİZ. BÜYÜKLERİMİZ buyuklerımizın gelmışleıi ve gecmışierni oğrenmek Istlyorsamz okuyunuz. Beşınci boskısı vapıidı TEKIN YAYINEVI İSTANBUL Tel. 27 M M