Katalog

«ÎSBKJRÎYET 12 ŞUBAT 1979 B E Ş «Şokiave mesırelerlne» yollan dtk Bız orava ar i a d u i Ncşet 0 «gozeJ» yerlerı ovmeve baş tadı yıne Tatl dı ını ıtgozeU Turkmences m olanca g u c j I© zortuyordu lct^n ınann ıştı o nedenle de yapo/ deg 'd an atı nw, stkmı/ordu d nl = y e i er «Neşet» dec " «Sen hep gözel yerlere goturmek ıstlyorsun bızlerı' Bıroz da cirkın yer leri gorsek olmaz ırn' » Bu beklenmeaı* so'u nesesı rw kaçırm şt tBlzde çırkın yer yok » ded «Lakın ozunuz nereyı ısterse o royo göturem » tÖzum bir koy gormek Is ter » «Menım baştm uste Nasıl koy olsun"> > «Dedim ya kotu koy > «Kotu koy yok Lokm e*kı koy var yenı koy (nodern koy) vor Hangı bırım ıstersen > «Eskı koy olsun» «Gozum uste Yolboyu koy ler çok, ozun ıstesın bu koye giderık o koye » P rtTa oagı eteamdp k°rp c vap 'ı eskı b r t o u lozum gor mek» ıs'edı «Bussaat1» dedı Neşet Yol kıyısınaa b r e\ın onunde durauk Koyun adı Kor 450 evlı 1974 yılında Barzanı kuvvetlerı bu koys değın gelmış Kor de bır sure dırendıkten son r a daglardakı me/zı e ne cek mek zo runda kalrrıs Ev erden bırıne gırnek ts'ed g mı soyledım Neşet e «Menım basım uste1 » dedi önumuz» duşerek yakın mızdakı ev n kapıs m coldı KERBELA'DAN ERBILE ARAP SOSYALİST BAAS PARTISI,,NİN SOSYALİST DÜZEN EŞITLIĞINI BIR GUN SALAHADDİN, ŞAKLAVE YAZLIKLARINA ULAŞTIRACAĞI UMUDUYLA AYR1LDIM Röportaj: Dursun AKÇAM Ka *rak sted k bırakmadı Scfra ku'ulrradcn y e r e k yenmeöen g tmeK oımazdı Bj/u<ce b r serraver karşımızda dtru/ordu e=kl Rus semaverler ncen Gel n semave tJtuş*Lrdu dem ığ ustuno koydu Kerım bu kez de Turkıye den TjrKİe'den act Bu araa b r 03 a ı cnlu «Kemal Pasa zamanındaydı. Gsnçtım o zcmanlar sılaha merr .. n Turkıye Irok sınırında devrıye gezen Turk asker V LCi Bir Rus Semaveri t c c n p ı « • KA\1PLARD\ CCITIM CORE\ GE\ÇLEFDE\ BİR CORUMŞ Yataklar üst üste Yaş ı bır odarn Oıci *tan ba şını uzatt K m oldjgumuzu sormo/a gerek gormeden ıcen cldı B r yon bal ceye açık bır sofado oturduk Ev halkı da o rada/d g e n ka,nana kayna ta ogul ve kızlar Aılen n yaz oyları yasanını bu sofada sur durdugu cnlaş lyordu E/ın ka pı an ard na dsgın acıktı An cak ev eş alan =ofada topan mıştı Yata*'ar bır k yıda ust LSte dızı ıycı Dogu Anado u da do bo/le t^plcn r »atck a r «Benım cdım Kerim» rifd vaş ı adam «74 yaşmdoyım Bes kızım uc oglum vor Uc kı zım ıkı oglum evlı Onlar bız den ayrı Her blrı bır yerda bır başka işte Vonımda bir oglum var adı Ihsan Şımdı askerlık gorevıni yapmokta > Baas'ın adında Sosyalizm,, yaldızlı bir sözcük olarak kalmadıkça buna sevinmek gerekir Ker m uzun boy^ zayıf gov desı ıle \aslı bır kavak agac nı an msatı/ordu B r vel esse ae^r I rd Ama konjsmaya baş la<ınca h c de oyle olmadıgı anlaşıldı Can andı guc enöı karş mızda b der b re Kur»ce Arapca Turkce ngılızce Asu r ce bıl yordu «Bana boyle bakmayın» de d «Benim gırnedıgım savas gitmedigım ulke cekmedıglm cıls kalmodı Anomızı Ingılız ler aglaltı bır zamonlor Yıllar ca somurduler kole ettiler aso ekmege muhtac ettiler Ikıncı Dunyo Savaşında askere oldı lar Almanlara oldurtmek ıcın Italya ya goturduler oradan da cepheyeı Neyse kı faşıstler yemldı, ben olmedlm gerl do nebı'dım » S garasın djmonladı «Yerlı derebeyler de kon kus turdular koyiulere Ingılız gavu ru ıle onlar do sırtımıza binmıs lerdı Kanımızı ılıçımlzı emdıler dedim ya bır cıkmadık canımız vıood a ye'leşır Bu d<">nem 1 Q 47ye dek su'ecektr Brecht bu aradn «Kofkas Tebeşır Daıresmnı yazo r «Galıleo Gallleıtyı Charles Louqhton la b r Kte ve onun ıcm sahne/s kovar Ama as I etkınl g sı nema olanında olur Ceşıt! tılmle r n senaryosuna kotı ır arra bunlar n hangı fılmler o dugu bı nmez Kendısı de b rı d sında bunlardan soz etmez unlu «Calışma Notlarun ao KOT&EIP tufek satın aldım Omuzladım tufegı tam sınırı gececegım s ra başka askerler cevreml s;rd ar *ufekle bırlıkte yakala cı'ar Meger sılahı satan asker muhbırlemıs !ak lı bır Kurt tufek caldı1» dıyerekten Kelepce vjrdu goturduler Sorgu sual Kımseye dert anla tamıyordurtı «Yalan soyluyor sun1» dıyorlardı Karakollorcia cola c a dolosa Canakkaiey» vardım Sonunda Kemal Pa sa Hukumetl benl Irak a tesllm ettı » E/n onundek sebze bahce« ne kay yo r au Ker m ın gozlerl K d° b Bohcen n cevresnce Ka;Qk aaoclar \ardı sıra sıra «Bu bostandan ayrı» *op ragı o maa a " soy ed Ama gec ı p g de mış kımse ere el açmaaan Ccy arımız haz rdı Bardakla' vcrı/a değ n şe«er e dolduru • nıuştu / ne Ca/ dolj b r bardağı e ırm"8 e/ırd m cev rdım agz ma go *urme< ıstem yo r dum Bardagın ustunde Turkce o r yazı ı ışti aozume «Dunya Şamplyonu » Paşabahce badak ar nı Ke' rn ın ev nde gormek guzel bır rast ant ;dı «Benim cayım, şekerslz olsun1» ded m Dağ Yazlıklan Şak ave Sa ahadd n kasabolor Tj'kıye ye Irak s n r na pek yakın yerlerde dag ık yöre e r de kurulmuş Ooga guze! ooğa gorjntu guzel b j yorelerde Bol hcva bol guneş ve se r n alan or Irak * j ' zm n n şahdamarı Salahaddın ve Şok T.edeatmakta Bi/uk poro or dokumüş, «turıstık teslsler» ku r ulmuş bır b r nden gjze cagdaş b ' duze.de Cıpla* aağ ar b e bos b rakı mamış As \a t ol gotu'u mjş su gotj r j rnuş elektrK ag'aryle oru rruş tepe e'in koşe bucağı 0 te ler mo'e sr gaz rolar spor c an an toşvapı vo da prefab r < d nlenme evlerı ne vorsa de; e'ın kucuk t a t l kovlerı de Pretabrık e/ler Be cıka dan, P'ansa dan satın alınmış Tek <at c ft kat ı bu e/ler yıidız , Id z oturtuİTustu daglar n W macına Mutfağı banyosu'^ buzdo abı elektrık ocagı te * levzyonj d nlenme salonj ve for ev'nTc^roe Kefnen heps n de h04toivivQiT7iwvMTC(var Gu ppşten rahatsız olan ar ıcerae ser n eneb 1 rler Ne kı bu evlerde şc erın dar qe! rl memurun kJCJ< esna * n rfisaeası eme^cı halkı" ka ması o anarsS z O n6g n P e fabr k D r ev n g u r l j k krjs 9 e 12 dınar arasında Gjnde b r d ncra cal şan bır ışc n n b j e\lerde b r gece d nlenneo ıc n on gun yemeden ıcrreden kazT3 sal aırası gerek r1 O/le/se bu yazlıkla'da kım ı?r d n enır Varl KII Arap cr e cesı 1 Arap u ke erınden g» en Arap şeyhlerı otek para babalo Nese' < /anc a an at yordu «İşte goruyorsunuz, bizde boyle yerler cok vardır Bunla rın hepsi dort yıl ıcmde yapı' dı daha cok yapılacaklar var » «Ama kımler içın yapılocok Neşef » d ye sordum Goz erıme baktı anlamsız «Kalk ıcun » «Hanı nerede halk 7 » B Inezl ğ me yo'un a arak e / 9 gos erd orada< n «Bu gorduklerm halk degıl m l ' » aed Sustum A^şcm eoe,c° gecmıştı Daglar alev alev ışık c r a e / d Cıp ak dağia n bog rjne kondurulan bu ış KII U/ gar ı< c nde emekcı halk yo< tJ bu J grlığ n yap cısı ya rat cısı emsKCi naİK «Arap Sosyalıst Baas Partlsi»n n sos va s* djzen eş t ıg nı b r gun Sa ahcddın Şak a e /az ınla r na u'aş'ıracog urrudu ıçın ti» a y Id TI Kultur ve Gerclık Sekreter Abdugaffar El 3a 3 Sa ohad dın de bır «Genclık "3nıpı»nın ocılışına cağ rdı b zlerı bu \e nı kampla bırl kte Sa aıudd n dekı •vamp sav s on olmjotu E'bıl ındeKı kamplann OOIOTI ıse 50 y cşknd Irakgençcı «Arap Sosyalıst Baas Partisı Gençlık Orgutu» cdı a t nda orgutlennış Orgut ler 8 12 12 18 18 ve daha VLkan yaş arı.plannı ceren uc a rı ulaTdo (rtategorıae) top laı m b Salahadd n Gencl k Kompına k ndı ustu varobıld k Gen ş b r alan ustunde cadırlar sı a lanm ştı Abduiqaffar El Saığ oskerı ko rrutcn gıb karşılandı «Mer haba» «Sagol» lala toren boş lad Kursude so/le ler verıldı Izcı k " ar ulusal Kurt ovunları • ovnaaılar Sarkı ar, turkuler, rrarşla' so,ledıer, gosterıler \rptıİ3r «Arap Baas Sosyalıst Partltısı» Irak to s yasal ıktıda nı aun gect kce pekışt rıyor saq hm dayanaklaro otuTaıa< Baos n adında «sosyailzm» y j dızlı bır sozcuk o arak kalma dıkca buna se/ınme< gerek r I kalmıstı Sonro da Molla Borzanı seruvencılıgi VB uzayıp glden korkulu gunler savaş saldırı açlık Zorbalar kumarı hep yoksullann ustunde oynadıtar Uc dort yıl olur rahat yuzu gorduk guvenceye kavuştuk » IP dunyan n hnr koşesınden sanatcıyı kendı ne çekerek ona oo şmo oia nağı verme= kuşkusuz ken dl ulkelvrtde kalsalar dun vova sesler i ı du^uram^a cok, eser verem »ecek olan bırcok sanatcmın calışma ftrsatı bulması acıs naan va rorlı olmustur Bu sanotctla r yetenek er nı Hol yvvood un emrıre \ererek o°a hıznet etmtşler cia kars lıgındo Hollyvvood bu sanGtcılara ca lışma " rsatı ve buyj< moddı olanaklar vererek on ara do laylı olara1' s nema sanatına h znnet etm şt r Ancok bu hızmet karş I ksız o mamışt r Çcx deg s k kokenl bu sana Cilar (kışılıklerını bellı olçude koruaalcr da) sonuc olarak Hollvvvood un ısteklerıne odunler verm şler tıpık bır A mer kan s nema c ının yarotıl nasma KatVıdo bulurmuşlar d r Ya odun vermeyenle 9 Onlor da cıkm şl r kuşkusuz r ancak a en s erın pahalı o demısierd r Buna O'nek o a rak bır ara Holly./ood un ce k cılıgıne kap I p orda çalışmayı denıyen 2 urlu komun st sanatc nın snenracı Ayzenşto/n la yazc ve tı/c'ro oriaTiı Bertolt Brecht ın seruvenler re b r goz a<a ım SAM AMCA'LI BİR YASAM Atilla DORSAY AYZENŞTAYNIN TAMAMLAYAMADIĞI «YAŞASIN MEKSIKA» F1LMINDEN .KI GORUNTU. •erdığ^ te^ f lm şının Frttt nı /uKlend gı an f oş t * n «Cellotlar da Olur»un senar /Osudur 7 yı lık bır seruven n tek somut urunu Bu Amerı ka n n her yetenege fırsat ta n yan bır «olanaklar ulkesı» 0 dugu H o l ^ o o c ı u n se po 1 tık gorusu ne olursa ol sun \etenekl rerkes ku laa 6 gı volundakı yayg n nancı \ a a n l y a n anlamlı br orn^k t r Brecht savaşm k y "a rında Alman nazızmne karS Sovve er Bırl g le şb r I qı yapan Amerıka nın sol «a or natçı ara bu nedenle gos* r d a hoşgoruden \ara anan< Ho iv^.ood da kalob lm s ve bu arada tek b r an'ı fcs st fı ma ımzasını atabılmıştır Ama sn vaşın sonuyla bırl kte k o m j nızm korkusu ve dusrranlığı Mac Carty ve surekcs n n da t< s yle Amer <an KOTIU So\vet dc\rhninın sanatçısı Hollyuood da Ayzenşta,n Rus devrımıyle b ' ıkte b j g j n ha a hayrcn I kla z snen «Grev» <PotBTi k n» «Ek ms «Esk ve Venı» gıb bır d zı baş/ap tı gerce< r leştırmış b s nenıac ydı Dev rımın turn rıeyeconmı sınemayo 'aşırış bıreylerı degıl kıtleler cnlatan top umdakı koktenc degıs nier, smema^ıyla \ansıtan devrım ruzgorını sı nemoda da estıren b r buyuk sınema ustası olarak tarıınır \ordu Fılmle dunyanın b r cok ve nde voaQK t l m er G ros rdayaı ancok goster leb I ö gı dar cevrelerde bu ( uk e' kı yap yor Komunıst olsun ol mas n he'kps n havran ıg nı topluyo'da U n u i J i dorugjn dakı A,zenşta,n Chaplın Gr ff th g bı ısımlerıne ha, ran o dugu Amerıkan sınemaS nı yerınde tan mak ve ola nak buiu r sa Ho1 yvvood da ca lışmok uzere 1929 da bır AvrLpa yoculjguıdan sonra Amer ka /a gect Hol /woo3 korıun st devr mın bu ^nlu =anaıcıs na kus k u / c b a * * Bu coşkjn SOTO'C gemleneb I r bu vahş at dızg nlsneb r n /^ 7 A.zenşta n r Hol,A oodda bır sure kaldı Paramount la /apt gı bır on anlaşrra ge'egı onıara bazı senaryo tac aklan sundu Bun la r ın arasında en onem =ı Aıer kclı •yc.;ar Tr»eodore Dre ser n un u ronanı «Bır Amerıkan Traıedisı» dı An caK A^en^tcyn n haz rladı ğı senaryo stuayonun son r adan ya\ nlcdıq bas n bu tenıne aore «eserın pol tık yanını ortaya ckartarak Mosko vo yı sev ncten hovaya ucuracak bir antı kapıtolıst propogondo» trş vordu Hol ywood, DEVRİMCİ SANATCILARIN HOLLYVVOOD OLANAKLARIYLA ABD'DE KENDI DUSUNCELERIN! YAYMA VE KULLANMA SAVASIMLARl BIR HAYLİ ILGİNÇTİR AYZENSTAYN VE BREChT BU KONUSANAT DA İYİ BİRER ORNEKTİRLER. ANCAK KAPİTALİZMİN KURALLARINCA YAŞAYABİLJR «tehlikennın farkına varmış Avzenşîa/na ca ışma f rsatı vermemışt (Bu senaryo son radan Joseph Van Sternberg tarafndan daha sonra 1951 de ıse s nema merakl lar nın co< / an nsad K a b r f n olarak «lnsanlık Suçu» adıvla George Stevens tarafından ve F ısabeth Taylo' Mont aome'y Clıft ve Shellsy Wınters ın oyunıarıyla fılne alınocaktır) memıştl Sınclaır'le Meksika' da Meks ka devnrr ustune b r f Im yapTak uzere br kontrat mzoladı A/zenştayn Ve ekıb /anı as stonı Gr go r A exandrov <ıe goruitu /onetmen Edouard T sse Is b 'I kte 1930 Ara < ayında Me*s ka /a hareket ettı Bundan sanrası sınema ta rıh nın en karış k ve en ac I oykuler nden bır nı ıcer r A/ zenşta/n /e ex bı Mess<ada aylar bo/u cal şarak ınan I maz guze I kte nsan ve do ğa malzemesı saptıyan b nler ce me're fı m cektıler Beş bolumden o uşacaktı ' n ve cek lenler bu 5 bolurr uk şe ma dah lınde cekı /o r du An cak malzeme o/lesne bol kamerayla sap'anab lece< şeyler o/lesıne zeng ndi kı A/zensta/n bır turlu fılmı b t rerr yordu O/sa, Upton S rc laır ın bu şb rl gıne ya< aşn^o s sonradan ceş 11 meKtup lar anlasmalar vs be geier'e kanıtlandığı g b tumu/le <o pıtalıst bır yak asrra,dı «Ben bu işe herhangı bır kapitolısı yapımcı glbt girmedım Ama cım, cok değerlı bir Sovyet sanatçısına yardım etmektiı d yen S ncla r asl nda bJ g r ş m e sayg n k kazanacaK olan 'vl bir tüccar g bl dcvranı/ordu Karısı kazanaca* lar para ustune hesaplar va pı/or fılm ma ı/etın n 10 m s I ne Paranounta satab lecek <e' rı so/luyoda Ancak, fıl r mın uzaması masra*la ın art ması s nemo tarhınde Von Strohe m dan Orson We les' e bırcok ozgun yaratıCın n ba ş na gelm ş olan n y nelenms s sonucjnu dogurdu Snc aır porayı kestı e< bı gerı çagrdı Ve f Imlere el koydu Bov lece 60 b n metre! k fılm, ya ratıcısn n ell8 r nden alma r r aK yop ""c ia a gect Avzenş 'a,n ve ekıb ca ışmanın zo r rak d j r d u u masından sonra Rusya ya dondu er Ve b r / dan cok ustunde calıştiKlan f lm bır kez olsun elden geC rms< ku r gu amak f rsat n bulamaaıar «Yaşasın Meksi ka <Que Vıva Meyıco» sonradan ces 11 kış lerce bz zı bolumle' kurguıanarak ya pı an fılm er gorenlenn b Id ğı gıb , o'agarustu gjzel ık*e cekımler ceren belk de s rs a tcnh noe «Hoşgorusuzluk» ve/a «Potemkın» den ı o nem taşı,acak b r başvapı* t Ancak Ame' kar kap ta z rn nm oz kjra lar u/ornca sa bote ed Id doğarVen oldurulen bır bebek oldj. o.unda Yovgınlaşnaya bosla DCS amaz bu ul<e ( ı terk etmekten boska core bu nmamıştır Ben Bre^S'°r bu doneml şoyle \orumlu,or «Brecht, Holly>NOod da bır <Kuh e VVampe» I ) yapabılecegını duşunemezdı ku^kusuz O yalnızca doğruyu Igerceği) bırcok klşıye yayma ustalığını uygulamayı umut ediyordu Tasarıları lcınde qerceklerm bulundugu oykj'erl yaTatma yontemlerinln Hollvvood lurlerıne uyarlonmas i ı ongoruyordu Bunların ara sında kendısmın ve aılesının yıkımı pohasına lyı'ık yapma ıcgudusune karşı koyamıyan bır adamın oykusu olarak Kızılhac ın kurucusu Henrl Du rant uzerine bır yasam oykusu Ile «Puntıla Ağa»n>n b r vvestern olarak çevrımı var dı Ama hıcbirı yapılamadı» 2) Tum bunlor devr mcı b r smatc nın Hol w<ood u OIT nakları^la te<n k duze/y ° ve a ışılm ş tjrlerı ka pla r ı ıc n de kend duşunceler nı ya/mak ıcm kullarma savas n na b r ornek vermesı ac s n dan ılgı cekıcıd r Ancok B r ech n 6e A^ZPIST" n c 3 Stalin'in telgrah Ayzenştayn ın ve tYaşasm Meksıka»nın o/\jsu Kjşku suz KOP talızm e sana* essr a r asmdakı ılışk lerın acırrasız I g nı ve Hol yvvood un ko a r nı her dınden her ırktan her rrezhepten he'^ese ocan Ho /wood j n as ında bu t j ' ıl ŞK le r de nasıl d kkatlı o l d j f gunun, sana cı ozgjrluğunj pol t k ve sanatsal alanda na s I <endı anla/ şına u/durTa cabası ve d kkatı ıcmde o du ğunun b r kanıtıdır Ve H o l / wood efsanes ne yenı b r bo /ut katmaktad r Ancak bur da b j o av n başka b r ^onu ne deg nmek'e de yarar vcr S nc'aır masrafla'in artması <arşısında So^^et erle terra sa gecmeyı va onların fı'mın f nansmamna yardımmı sag a ma/ı duşunmuş bu amaçıa Stalın e yazmıştı Stalındea ge en tarıhsel telgraf n me r se aynen şoyleyd «Mek tubunuz alınmıstır ( ) Ay zenştayn Sovyetler Bırlıgın de dostlarının guvenını yıtır mış durumdadır Kendı ulkesı nl bırakıp glden bır kaçak oı duğu kanısı yaygındtr Burda kllerın artık on ınla ılgılenmıye cegi duşuncesindeyım Uzgu num ama gercek budur ı Bu ts graf Stal n donemı Sovyet ler B rl g n n devr Tiın en j n •okt ğın n JB «Yaşosm Meksl ka»n n b t rı eme/ışınde Sov yet s'ın oe sorumlulu* pa,ı oldjgjnun b r kanrtaV Bu a rada yıllardır New,ork Mo dern Sanat Tuzes nde sa< a nan negatıflern So/ye'ere Amer kan n son bır anlaşması gereğ Rjsya ,a ge' verı dı g rı /e şu anda Mos^ova s'ud/olar nda aralarırda ş n dı 76 yaş nda clan Ayzenş tayn ın o zaman< as s'aiı A lexandro/ da bulunan b r e< b n b j 50 b n rretre k f mı 3000 metreliK norral bır f lm r ha ınae kurgulanak uze e ca I ş'ıcbrın bel rtel T Boylece s nema *ar h rın b r başyapr ce\r dığ rden nerde/se ya rırrt yuz/ıl sonra yenıaen canlanacak lu sanatcısın rz? I /JZUSÎJ bı Genclik Kampları Meksika donemi A/zenşta/n b j n j n uzerıne o donemın ılencı yazarı Upton Snciaırle ışbırlığ ne g r.şt S nclaır o y l'arda bu/Jk j n sah bı le" c b r yazardı 1906da /ayımla d gı «Orman The Jung e» TjrKçede «Şıkago Mezboha lar») ronanı/la kap'alzTn eıiegı somurmedek acımas z I ğın turn gerceKİ gı r le orts va koymuş bu ve bunu z e ven roman arıy a devrım orce s ve sonrası Rus/a s rda do bjyuk un kazanmıştı 'Le n n S nc aır ı «akılcı değ t dj/gusal b r sosya st» ola 3K e eşt rnıştı) Sıncla r ın. Rjsya komunızrr nı eleştırerek sos/a ıst dunya/la arası n n bozj acoğı y I ar daha gel başaıvn u Tsma^ış olmas kapıtal zmın bu tur ılı>:k lerdekı kurnazlıgına ve akıl ı ığına bır kan t olus'jruyor Brecht %e Holl\wood Unlu yazar ozan tı»atroCJ ve «epık tıyatro» kuram cısı Berto t Brecht ın Ame r ka ve Hollyuood <=eruvsn de a/n b c mde devrımcı sa ra'cı Hol v//ood I 3^ erı JS tune ders erle doludur Al mar/adakı 'cadı kozanı ndan kaçan Brecn', 1941de Hol/ (1) Brecht ın 1932 de Almonyo da senaryo yazcrı olarak ka'ı!dıqı \e tum so rumlulugunu aldıgı tek fllm (2) Sertolt Brecht «S nema Yazıları» kitabından YARIN: TV dızileri neler anlatıjor? BITTI