Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 28 ARALIK 1979 ^put nDniversite Seçme Smavma Hazırlık Programı GenelYelenek41 Bölunı 7. ZIHINSEL İŞLEM ' Bu böîümdekl sorularda, âhinsel işlem yaparak sonuca ulaşılabUecek kavramlardan oluşan problemler, ya da gene zihinsel i^lemle sonuç bulunabilecek sayısal üişkilere ait problemler vardır. 2 KAVRAMLARLA ZİHİNSEL İŞLEM: Bu bölumde verilen sorular mantıklı düşünmenin derecesini ölçen sorulardır. Bu tür soru* larda hiçbir sayı verilmemis.tir, bazen herhangi blr sayı verilse dahi bu sayı işleme alınmaz. Çünkü bizden bir sayısal sonuç isterunemektedir. Seçeneklerde bulunan yalnızca dogTu yanıt olmaya aday sozlü açıklamalardır. öriıek : 1. Osman Ahmet'ten küçiik, Ahmet Hüseyîn*den büyük, Mehmet i'e Osman ise aynı yaştadırlar. Bunian». pöre aşağ:daki açıklamalardan han» gisi doğru dcğildir? A) Ahmet. Mehmet'ten küçük değildir. B) Hüseyln, Ahmet'ten büyük degildir.1 C) Osman. Ahmet'ten büyük değildir. D) Mehmet, Ahmet'ten küçük değildir. E) Ahmet, Osman'dan küçük değildir. Çözümleme: Bu tür sorularda zihinse! oîa» rak işlem yaparken fazla zaman yitirmemek s'~jı Jcüçük bir iki detayı iyi ayırdetmeliyiz. Bu sornyu (Ahmet, > Osman = Mehmet) ve (Ahmet > Hüseyin) şeklinde verilmiş olarak düşünürsek, ara» nan yanıt (D) olur. örnek 2. (Ü.S.S. 1975 sorusu) Bir satıcı «bu yumurtalann herbiri, en çok beş graırJık bir hata ile, altmış gramdır. Ben dıizine ile satış yapıyorum, ne tek tek ne de k>lo ile satanm. Kilosu kaça gelir bilmem; onu siz he» saplayın» demektedir. Satıcı, yumurtanın kilosu»nu yakJaşık olarak kaça satmaktadır? l 1. Yukandaki problemin çözüiebflmesi için veriîenlere ek olarak aşağıdakilerden hangisinin bilinmesine gerek vardır? A) Bir düzine yumurtanın ağırhğı B) Bir dürine yumurtanın fiatı C) Kaç yumurtanın bir küo geldiğj İ » Blr yumurtanın maliyetl JE) Blr yumurtanın gerçek ağırhğj 2. Problemde sözu edilen'aşağıdakl hususlan. dan nangisi, problemin çözümü için gereksizdir? v sIii Ali OĞÜZTURK Tunç TÜMEN ModemMatematik 4H ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK SORULAR: L V ural, V'ILMAZ Taner ALPCA N A) Bir kilo yumurta flatım hesaplama, Lşinin alıcıdan Lstenmesi 33) Yumurtalan tartarken yapılmij olabile» cek hata miktan C) Bir yumurtanın yaklasık ağırhğı D) Yumurtalann, belli hata sınırlan lçinde, eşit ağırlıkta olması E) Yumurtalann, düzine ile satılmakta olu» şu Çözümleme : Buradaki örnekt* bir problemden iki soru çıkanlmıştır. Soruların yanıtlanabiimesi ıçm verilen problemm iyi arüaşılabilmesi gerekir. 1. soruda madem ki yumurtanın küosunun kaça geldığıni bulacağız, o zarr.an bizim bir duzıne yumurtanın fiyatını bılmemız gerekmektedir. Çunkü, bır duzlne yumurtanın yaklasık ağırhğı üncecien büınmekt.edir (bir yumurta yaklasık alımış gıaın olduğunda, 1 duzıne \umurta yaklasık 720 gramdır). Böyleca, yumurtanın kilosunun kaça geldiğinı bu'abüiriz. 2. soruda yuırurlala: n n oıta'ama ?.ğırlığının altmış gram olarak veril, jTıesinin dışında. ayrca yumurtalan tartarken yapılmış olabılecek hata miktan bizlm için gereksiz bir bilgidir. Bunlara göre, birinci sorunun doğru yanıtı (B), ikinci sorunun da doğru yanıtı (B) olmaktadır. II SAYILARLA ZİHİNSEL İŞLEM: Duzenlenişieri çeşitlilik gosterir. Önemli olan, • istenen şeyin ne olduğunu çabuk kavramak ve buna göre doğru yanıtlan verebilmektir. örnek 1. Aşağıda yamt harflerl ile gösterilen eşitsizlîklerde (f) ile (:) işareti; (7) ile (9) sayısı yer değıstiîecek ve buna gore hangisinde EŞİTLÎK dururnu sağlanacaktır. Bulunuz. A) 7 + 3 ^ 1 : 9 B) 63 + 9 * 7 : 3 C) 2 : 9 * 81 + 7 D) 63 + 9 * 7 : 2 E) 7 : 4 * 105 + 9 ÇözüTileme : Bu soruda her yanıt harfi ile gfisterilen eşitsizliklerde istenen değişimi sagladığımızda eşit!ığı bulduğumuz seçenek aranan yajııt olacaktır. A yanıtında istenen değlşiklik sağlanmca 9 : 3 ^ 1 + 7 elde edilir ki sonuclandınlırsa 3 *t 16 olacaktır. İşte bunun gibi tüm seçenekleri doğruyu buluncaya kadar gczden geçirnıemiz gerekmektedir. Yukanda C ye geldiğinıizde doğru yanıtı bulmırş oluruz ki işlemimize burada son verir ve başka soruya geçerız C de istenen gerçeklendiğinde 2 + 7 = 81:9 dan 9 = 9 olur. ŞekiIdeM ölçüsü % fîe gösterilen açıyı hesaplayınız. CAX//[BY [OA ve [OC zıt ışırrian. a EOB ve BOF a FOC dir. „ Çörüm: xn(AOE) = m(EOB) ve m(BOF) = m(FOC) 2 m (EOB) + 2 m (BOF) = 18u* m(EOB) + m(BOF) = 90w m(EOF)= 90* olur. 2. mA f mB mC = 180* f m(AOB)= 135* m(AOC) = 91* dir. tOE, AOB mn; [OF, AOC nin açı ortayı olduğuna gore m(EOF) = ? Cözüm: m(EOF) = m(EOA) m(FOA) Şekildeki verîlenîere gore mA = 2 5. Çözüm : |CD ışım çizildığinaej m(EOF) = ? tn(BCD) = m(CBY) = 57* m(DCA) = m(CAX) = 23* Buradan, x = m(BCD) + m(DCÂ) = 57* + 23' = ibulunur. 4. öiçüsü x He gösterilen açıyı hesaplayınız» Çözüm: 80 r 50 + mC = 180# mc"=: 50# x.= mC = 50' (içters) tnA + mB = 135" (D;§ ır.(BOA) m(COA) 2 135* 9 1 " 44* l » " = 22 Duiunur. 5x + 4x = 135* 15', ınA = 5x => 5 • 15' « 15* "olur. = •*^v" m(EOF) = Biuoloji(ModernlKlasik) 20 ^ Aşağıdakl damarlardan hangisinde oksiJen konsantrasyonu en yüksektir? A) B) C) D) E) Üst ana topîar daman Akciğer toplar daman Alt ana toplar daman Karaciğer toplar daman Böbrek toplar daman. Anus ERTÜRK KlasikKimuaU YANITLANACAK SORULAR I. Atom numarası a ve kütle numarası 2a+ T otan bir element atomunun çekirdeğindeki nötror» sayısı nedir? A) 2 B) 3 O 2a< D) a + » E) 2. KOtle numarası 108 ve Çfrklrde|inde!<î noV ron sayısı 61 olan bir elementin, Atom numaras» nedır? A) 169 B> 108 O 61 D) 54 E) 47 3. Kütle numarası 200, çekirdeğindekl not» ron sayısı proton sa>nsının 1.5 katı olan yüksüz (notral) bir e;ement atomunun elektron sayısı kaçtır? A) 160 B) 120 C) 100 D) 80 E) 60 4. *C1 ve "Cl Izotoplan için aşağıdakilerden hangisi farkhdır? A) Atom numaralan B) Elektron sayılan C) Proton sayılan D) Kimyasal özelliklefl E) Fiziksel özelliklerl 5. A* iyonunun elektron saînsı 54 re kütîe numarası 127 olduğuna gore nötron .«»yısı nedir? A) 75 B) 74 C) 73 D) 72 E) 71 Aşağıdaki çizelgcde, A, B, C, D ve E element» lerinin atom ve iyonlanna ilişkin bilgilerden yararlanarak 6,7,8,9 ve 10. sorulan yanıtlayınız, Elektron KN sayısı A** B» C D*« E (semender) larvalan, ba2i deniz solucanlan, kabuklularuı çoğu, suda yaşayan yumuşakcalardakl solunum şeklidir. Balıklarda solungaç solunumu yapan soîun» gaçlardaki gaz değişimi; solungacı çevıren sudaki hava ile solungaç iplikcikleri üzerinde dolas,an kan arasında olur. 2 TRAKE SOLTJNUÎvlü : Vucud "yüzeyîn. de stigma adındaki deliklerle başlayan, borular ve bonıcuklardan ibaret sistemdir. Gaz değişimi lıorular ile borucuklar ucunda bulunan hücreler arasmda olur. Böceklerdeki (eklembacakhlar) solunum şeklidir. 3 AKCİĞER SOLTJNÜMTT: Karada yaşa. yan omurgalılardaki solunum şeklidir. Akcığerler insanda göğüs boşluğu içinde bulunurlar. Akci' ğerler kendiliğinden hava alıp veremez. Bunu sağlayan göğüs kafesi ve diyaframdır. OKStJEN VE KORBONDİOKSİDIN TAŞINMASI Oksljen ve CO, taşımak kanm gorevlerindendir. Evrim sırasında büyük ve hareketli hayvanlarda îazla O, ve CO2 taşıyan büeşikler taşıyıcı pigmentlerdir. Taşıyıcı pigmentte (Fe + + ) içeren hemoglobindir. İyi taşıyıcı pigmentler oksijenle" kolayca birleşebilecek, fakat ondan kolaylıkla aynlabilecek nitelikte olmahdır. Taşıyıcı pigmentin değeri ta§ıyabileceği oksijenin miktanna bağhdır. îıemoglobin ss Hb Hb + O, s* HbO, oksîhemoblobin çeTdînde hücrelere Oksljen taşınıa Karbonilt CO, + H.O ~ ' H:CO, **"^w H» + HCO,Anhidraz Karbonılc asit Hihdojen Bikarbonat iyonu iyonu Kanda CO, ve H : O arasmdaki reaksiyondur. Kanda CO, konsantrasyonu yüksekse soluk alısverişinin hızı da yüksektir. Homeostasinin devamhhğını sağlamak için kan belırli PH derecesinde kalmalıdır. Kanın asitlilik derecesini ayarlamada soluk alışveri^Lnin hızı önemlidir. Soluk alışverişinin hızını arttıran oksijen noksanüğı değil asit fazlahğıdır. 7. A) C) E) 8. A) C) E) Hangi ikisi izDbardır? A Ue B B) B ile C C ile E D) A Ue D D Ue E Hangisi ya da hanglleri soy gaaür? E B) E üe C A ile B D) C A Ue B ve D ^ Doğru yanıt (B) seçeneğidîr. XT?cî|erIerden temiz kanı getiren ve yüreğin sol kulakcığına dö» ken damardır. AşağıdaTîilerâen Tıaflgî nâyvanda îki îculakcıîc ve bir kanncıktan ibaret 3 gözlü yürek bulunur? A) Bahklarda B) Kurbağalarda C) Timsahlarda D) İnsanlarda " E) Martılarda Doğru yanıt (B) seçeneğidîr. 10. Aşağıdakilerden hangi hayvanlaraa !*<! KUİakcık, yarım bir perde ile ayrılmış iki kanncıkbulunmaktadır? A) Kurbağalarda B) Sürüngenlerde C) Timsahlarda D) Hamam boceklerinde E) Çekirgelerde Doğru yanıt (B) seçeneğidir. 11. Dört gözlü yürek bulundurmalanna raf • men temiz ve kirli kanm kanşık dolastığı hayvanlar aşağıdakilerden hangisidir? A) Kurbağalar, C) Tavuklar £) İnsanlar B) Timsahlar D) Balıklar 9. A elementinin E elementîyîe* yaptığl bile» Şîğin formülü nedir? A) AE. B) AE C) A A D) A.E E) Bileşik yapmaz 10. redir? A) C) E) B elementüıin periyodik çizelgedeki yeri 2P 8A 2P 3A Bilinemei B) 3P 6A D) 2P6A 11. Aşağıda Atom numaralan verıien ele•^entlerden hangisi alkali metal değildir? A) 3 B) 11 C) 19 D) 27 E> 37 12. Atom numarası 20 olan bir element için aşağıdakilerden hengisı yanhştır? A) Çekirdek yükü t20'dir. B) Toprak alkali metalidir. C) 4 yörungesi (4 enerjı seviyesii vardır. D) Değerliğt +2"dır E) 2B grubundadır. 13. Cient; A) B) C) D) E) 3. periyodon 7 sırasmcia oulunan bır e!eSoy gazdır. Alkalidir. T. Alkalidir. Halojendir. Geçiş elementidir. Doğru yanıt (B) seçeneğidir. İNSAN VE HAYVANLARDA SOLUNUM SİSTEıttLERt Oksijenin vücuda giriş!, "Karbondioksidîn (CO;) vücuttan dışarı atılmasma soluk alışverişi denir. Oksijenin kullanılması, enerjinin serbest hale gelmesi ve karbondioksidin açığa çıkmasını sağlayan hücresel olaya da solunum denir. Çok hücreli organlzmalarda ençok rastlanan üç solunum sistemi solungaç, trake, akciğer sistemleridir. Her üç sıstemin ortak yanı dış çevreyle gaz degişiminin yapıldığı geniş ve nemli yüzeylere sahiD olmalandjr. 1 SOLUNGAÇ SOLUNUMU : Kurbaga N S ' 1 2 AN 10 20 16 9 8 30 20 13 10 €. A) C) E) Hangi lkisi isotoptur? A Ue B B) A ile D B Ue C J>) l> ile E C Ue E 14. Atom numaralan 3, 4, 9, 10. II. 12'. 17 ve 18 olan elementlerin özelliklerinde'ki benzerliklere göre doğru gruplandırümış şekii aşağıdakilerüen hangisidir? A) 3 4, 9 10. II 12, 1718 B) 3 9, 410. 1117, 1218 C) 311. 412. 1017, 918 D) 311. 412. 1016. 917 E) 311, 412 18, 91017