Katalog

CUMHURİYET 19 EYLÜL 1978 IKONOML. EKONOML. EKONOMU EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOML. EKONOML. EKONOML. ET'ye "tam üyelik,, hedefinden vazgeçilmiyor Önerileri hazırlayan dört ayn komiteye, «gümrük birliği» temelinden ayrıhnmaması talimatı verildi. Beş yıl süreyle Türkiyenin yükümlülüklerinin dondurulmasııu öngören önerinin nasıl formülc edileceğine ilişkin çahşmalar sürüvor. rtokpazar ıle ılışkılenmlzın iyıleştırılmesıne yoneiık onenlere, onümüîde k: hafta ıcınde Bakanlor Ku'u lu torafından kesınlık kazondın lacaktır. Haien bu konuda uzmanlar düzeyınde calışmalar yo pnmaktodır. I . O Uluç GÜRKAN Colışmalara katılan uzmanlora, hükumetın «Gumruk Birlıgı» cercevesınde kalınmosı eğılımın de olduğu bıldırılmıştır. Uzman lar. calışmaların doğrultusunun 'Kiştan belırlenmasıne karşı çık mışlardır Edınılen bılgıye gore. ıukümet yetkılılerl, bu (epkıle rı colışmalann «Gumruk Bırlığı» dışında bır sonuca ulaşılması lial n:ie bunun oa «dikkote alınacagı» b cımınde yanıtlomışlar dır «Gumrük Eırlıgı» dışıniakı so nuçların «dikkate alınab'teceg» yalnızca Dir ycnıt olarak kala 'GOSLAVYA, TÜRKIYE GÎBİ "ORTAKLIK ANLAŞMASI ZALAMAKSIZIN AET'DEN ÖDÜNLER SAĞLAYABİLECEK 11 ILERİ; LE DSLAVYA 3INDAKİ JŞMEDE DURUMU fE RDİ rtakpazar, Yugoslavya nın ıstemı uzerıne bu ulkeyle bır «Tercıhsız Ticaret Anlaşması» yapılmasını kararlcştırmıştır. An laşmanm bu adı taşımakla beraber. ıçeng yonunden AET'nın ılerı odunler tanıyacagı bır Tercmı Ticaret Anlaşmasının haklarını kapsayacoğı anlaşılmaktadır Dışışlerı Bakan'ığı «AET ıle ulkemlz arasındaki goruşmelerde ızlenecek tutuma ışık tutabıleceğı» duşuıces,ıyie AET Yugos lavya goruşmelerının son durumunu DPT'ye bıldırrmşt r Topluluk ıle Yugos'avya aras ndak! anlaşma 31 agus'os 1978 tarıh nde sona ermıştı AET, yenı donem ıcm bır Akdenız ' pı tercıhlı ticaret anlaşması ımzalanrrastnı tste O mıştır Ancak, Yugosla/ya tarafsıziığını neden gosterıp, salt bır Işbırlığı Anlaşması ımzalanmasını kabul etmıştır AET, bu ıstemı kabul ettığı gıbi tanıdı ğı odunler bır Tercıhlı Ticaret Reıımımn ge tırdığı hakların da otesıne varmıştır Bakan lık değerlendırmesmde «Komisyon onerı'ennin ılgınç yonu. Yugoslavya Ile aktedilecek bır anlasmanın bır tercıhll ticaret anlaşması olmamasına ve Yugoslavya'nın ekonomık gelişme duzeyının nlsbi ilerılığıne rağmen Mağrıp ulkelenne tanınmış olan ovantajların Belgrad'a da verılmesınîn ongorülmesidir* demlmektedır Onerı'enn anc bcs ık'3" ^oyieriır • Yugoslavya AET'ye od'Jn vermeye cektır. • Yugoslav sınaı urunlerl Topluluğa gumruk muafıyeti ıle gırecektır • Yugoslav torırn urunlerı Akdenız ürun lerı reıımıne tabı olacaktır • Yugoslav ışcılerı ıle Topluluk vatan dası ışciler arasında ayrım yapılmaması, sosyal guvenlik haklarının donuşte Yugoslavya' ya transfer edılebılmesı ve emeklıhk surelerinin birleştirılmesı dığer önerıler arasındadır. Işın ilgınc yanı Yugoslav/a'nın bızıır gıbı bır Ortaklık Anlaşması mza'amaksızın o d j n vermeden Turkıye'den ılerı hok or sağlayabılmes dır D ş şlerı Ba<anıiğı yazısında bu duruma dıkKat cekılmektedır eşitli ülke, kuruluş ve f irmalarla imzalanan yeni kredi ılaşniLİarının toplamı 2.5 milyar dolara yaklaştı ısım ÖZBİLGEN Turki/e'nın venı kredı ruşmelertnı yuruten yetkılıler dunyadakı kredi ve borclonma yontemlerının petrol krızınaen bu yana onemh değışıklıkler gecırdığını, 1970 yıllarında dev letten devletp alınan borcların qıderek azaldığını ve fınans ış lemlerının buyuk bankoıara gsctıgını belırtmektedırler Bu nedenle kredı açan bankaların borç verırken, «gerı odeme olanaklorı» uzennde durdukları ve bu konuda da IMF'nın ın celemelerını gozonunde tuttuk ları bıldırılmektedır Yetkılıler, IMF nın «yssıl ışıgı* devam et tıgı surece dış kredııerın sureceğnı su andokı «n onerri beklevısın ıse 2 5 milyar öolorlık dış borc p'telemelen sur durulen buyuk bankaların ocarakları 500 miıyon dolarlık kredı oldugunu bıldırmışlerdır A l l yıl lcmde ceşıtlı l l l l ulke, kuruluş ve fırmalarla ımzalaınl kredı anlaşmalarının ı 2,5 milyar dolara yak tır. imzalanan anlos3 sağlanan kredılerın umu pro|e kredısı bıcılır. Turkıye'nın «toze gereksınimınl çozme yo ı proıe kredılerının bır bulunmomakla bırlıkte, a en yararlı kredılerın kredıler olduğu bıldınlJır. Proıe kredılerl yaırojelennın d\ş fınonsmakullanıldığı icın bu krealkınmaya doğrudan kot lUİunmakta ve sonunda kte kendi kendınl fıeden bır nıtelığe kavuşdır. YillartJa tamamen kebulunan program kredı» son oylarda yenıden ave bu kaynoktan şımdı< 428 mılyon dolarlık kre lanmıştır. Son olarak Dun nkası ile yapılan gorüşsonucu 150 mılyon dobır anlaşmanın daha ısa süredo ımzalanacağı Imektedır. Program kreproıe kredisi gıbı belırpro|enin gercekleştlntmekullanılmak üzere vertliinden ctazs para> r.!taşryabılmekte vs kısa nli nakit gereksinımi (çın k sağlamoktadır. Vc. PARA ?itll anlaşmalar cercevesağlanon 2,5 mılyar dokredıden taze para olajelen bolüm 300 mıtyon cıvorındadır. 300 mıldolarlık taze paranın 150 m doları IMF'den sağış, Libya i!e ycpılan cnadan soğlanan 100 mıliotarın Merkez Bankası'na ise gecen pazartesı gunü îklesmıştır. rıca ceşıtlı devletlerdei aprogram kreöılerının de k gırışlerı olmuştur. Yetr petrol ıthalâtında kulmak üzere sağlanan kreın de cgorunmeyen taze ı> nlteltği taşıdığmı. bu iler sayesinde ham petroapılması gereken odemeı dlğer maddelerın Ithalâa kullanıldığım bıldırmek rler. özellıkte Lıbya ve ldon alınan petrol kredıleı bu yonde etkılt olduğu rtılmektedır. İT'LERE >te yandan ceşıtll ulkelerde ırma ve bankalardan Türs'dekl KİT'ler ıcm sağlanan ük kücük kredılerın topiı 164 mılyon doları gecjtlr. Bu kredılerın proıenm •cekleşmesinde kullamlocok a kredi için «peşlnot kredinlteliğl taşıdığı ve proıe! Işlerlığe kavuşturacağı dırllmektedır. er ınsan bır dunya Her dünyanın da kendıne özgu sorunları vor An cak, ınsonları bırbırıne bağlayan, or'arı «ortak bır dunya»ya yönelten duy gulann boşında «sevgl» gelıyor Bu duy gıı bazen «kin», bazen «cıkar», bazen «aıleT' olabılıyor Aracı ne olurso oisun m^anlcrın ortak dunyasını yogunlaştıran hatta ondan da ote dunyoları «Içice» kı lon duygular ve düşünceler «yeni bır dur ya» da oluşturabılıyor. Boyutlar değışmce Işın ıcme ınsalarm yerıne ulkeler gırmeye boşlayınco dunycları cortakı kılan araclar da değı şıyor Örneğın sevginın yerıni «dolar» clıyor. «kin» yerıne «petrol» kokuyor ul keier «Aileler» bellı bır üretım alanınc'a «trost» yarotarak, ulke adlannı arkalanna alarak «OPEC» turunde orgutler kurı. yorlar Hıc olmadık boğlantıla' cıkı'or ortaya Bardaktakı su, ırmaktaki su olu verınce hukümetleri yerınde tutan ya da devıren güc l"aline gelıyor Su karşılıgm da petrol, petrol karşılığında dolar, dolar karşılığında silah, sıfari karşılığında taht, H la Suudı Arabıstan'ın arasını açıyor Pei rolden dunya pıyasalarına okan «pelro dolar»ıar ıse. dunyamn bambaşka bolgs lerınde sıyasol ıktıdarları ayakta tutmak ya da devırmek amacıyla kullanılıyor Me^Kez petrol ve do'ar olmak uzere Turkıye de bu dunyalar ıcınde yerıni olmaktad'r llgısız gorunen araclar arasın öa oylesıne bağlantılar kurulmakta kı, fı rat ve Dıcle nın suları Dun/a Bankosı uz manlannı rchatsız etmeye uzanmaktadr Oicy cok ılgırctır. Turkıye Fırat ve Dıcla uzerıne b r d. zı baraı yapımına gırışnııştır Bunlardan ılkı Keban'dır Ikıncısı Karakayadır Baraı yapımında enerıı elda etmek ıcın SJ D rıktırılecektır. Ancak, Turkıye da bırıkt.rılen su, Irak'da buyuk alonların sulan masını engelleyebılecek mıktarlara ulaşmaktaaır Dolar olmadıgında nukumetle r nosıl değışırse, su o'mazsa da Irak'tası hükumetın ısı guçleşecekttr Su Irok tc dolardır, petroldur, herşeydır Onun Icın bcraıda su tutuimosı Irak'a gore bellı ılkeiere bağlanmalıdır. Su Irak Icın ney ıstemıştır CJnkü, Karakaya yı yapan f r ma bır Italyan fırmasıdır Italya dalıa ne yarut vereceğlm duşanurken, Irok «goruşmelere başlanması» yolunda bır sınyal vermış ve Turkıye ıle gecen haftclarda olum'u bır bıcımde scnuçlanan on lasrra gsrceklesmıştır Irak fle Turkıye oilaşmca su ve petrol karsılıkh dengeye getır.lınce Dunva Bankası na durum ıletılmış ve once kesılen 100 ırıl\on do larlık kreaınm surdurulmesı kesmleşm>ştır Fırat tckı su 'le başlayan haikaıır Itaıyan Buyukelcısıne değın uzanmış ve dolarlo noktalanmıştır Yıne merkez petrol ve dolar olmak ızere bır baska ılq nc dunya ATAŞ "e Petro1 Ofıs Genel Muduru Mustafa Oz.urek ve de \abancı petrol şırketlerıyle gundeme gelmıştır Petrol zamlarıyla başlayan furya ve gelısei «dunya» ılqınc gel'şrre^re gebedır B r \andan onuruzdekı ocak ayında yuzde 5 OPEC zammını duşunen Turkıye bır vandan ya bancı petrol sırketlerının «istemezuklerıyle» uğraşmak zorundodır Yobancı ccga berzemektedır Başbakan 8ulent Ecevıt ma/ıs a/ı sonun dc Bruksei ds Ortak Pazar yet Kilılerıyle yapt'gı goruşmelerdü Turkıye'nın «Gumruk Birlığu d şına cıkmayı djşunmedıgınl o cıklamıştır. Şımdı ekım ayı b: smdokı AvruDa Komısyonu top lantısma «Gumruk 8ırlıği»nı dış lavan onerılerle gıdılmesı soz kcnusu oeğıldır ANLAMI NEDIR' «Gumruk Birlıgı» Ortak Ta zar ın temei pohtıkalarının bo sında geımektedır Amoc o r tak lar arasındakı mal akışına e>~gel her turtu gumruk ve ıtrıalat kısıtlamalarının kaldırılmasıdır Bunur Turkıye ıcın onlamı kus kıısuz sanayıe vedaclır Federal Aımanya. Ingıltere Fransa ve o teKi Ortck Pazar uyesı sar.ayı leşmış ulkeler ıle gumruksuz mal alım sotıTinda rekabet oianaksızdır Ortak Pazar ın boş bıraktığı aianlar ve Ortak Pazar sermayesımn Tur^ıye de »onelecegı yatırımlar ıle yetınıl •^lesı kocmılmozdı r BAGISIKLIK DONEMI «Gumruk Bırlıgmnın verı o!a rak a'ınması, Ortak Pazar oan b 76 beş yıl sureyle bcgışıklık lanınması yolundokı ıs'emı grr cekte tam uyelıge baglomaktaa r Ortak Pazar ıle bır an once butu ileşme secmı boylece OLideme gelm s bulunmaktadır Ortak Pazar'ın veiı uyelerın kotılımlcrıyla genışlemesı Tur kıye'yı ozelltkle Yuranıstan re deiıv'e ı gılend rmıs'r Yunan s tcn ıle aramızdakı Kıcns ve Ege gıbı sıyasal sorunlar bunda e'l'Hi olmuştur Oysa benzer ekono'nık yapılara e ıl'racat po torsr/el!e r ıne sahıp oldugumuz Portekız ıle Ispanya nın OrtaK Pozoı'a katılacak olmaları bı zım ıcın aynı donemde bır ge lısTiedır TlCARET ANLAŞMASI Genışleme koşuHannda ortaklık ozlemımızı cok sayıda u cuocu dunya ulkeiennın yaptıg1 gıbı ticaret anlaşTiasına doruşturme olanag» dogmuçtur Ancak, Devlet Planlomo Teşkı otı nın t u yondckı somut onerısı varhğı dahı ycc'si'iarak dıslanmıştır Gorunen, Ottok Pazar ıle butunleşrre ıstegımızın hızlordıcıdr Buysa Avrupa nın hızmet Kesımını olusturmaya o nun tasoronu giDi calışmoya ada/ olmarnz demektır YUKUMLULUKLERIN DONDURULMASI OrtaK Pazar a goturu'ecek o renlerın saptanırası calısmaları onerı'erın r.tsl gını de belır leyıcı dort ayrı kom te tarafın don surdurulmekted r Bu komı te>er,n en onerniısı bagısıt 'ık ko mıtesı dır Komıte Ortak Pazar dar. bshrlı bır donem ıcın ortak lık ılışkılennden bag'şiK tutulmamaya ıl.şk'n ıstem r cyrıntılarını ırdelemektedır Turkıye'nın mevc^t ekonom < bunalımdan cıkarak toparlanacagı varscyılai Dorduncu Plan yllarıyia s nırlı bagışıklık doneTiınde, Ortak Pazar a karsı yukumluluklerırrızın dondurulması soz konıısı.dur Turkı/e nın eğtlımı yjkumlulukler n n tsk tara'lı ola r ak aondurulması yonundedır Bır başka deyışle, Turkıye ntn yukumluluklerı dondurulurkei Ortak Pazar'ın yukumlu uklerının surmesı ıstsnmekted'r Ortak Pazar'ın yukumluluklerı nın îek taraflı olorak dondurulmas'.na rıza gostermeyecegı btlınmektedır Bcğımsızlık do neTiı onens'ne acık gorunen OrtaK Pazar yetkılılerı, karsılıkh bır dondurmadan yanadırlar Yukumluluklerı belırlı bır donem ıcm dondurulrrast, ılışkıle nn tıcarst anlasmasına aonuşturutmesmden sonrakı en koklu adım sa/ı'abıl r Ancak «Gumruk Birlıgi» cercevesının dışına cıkılmaması, acıkca belırtılmemekle bırlıkte tam uyelık 'stemmı de berabennde ge tırmektedır ve atılan adımın önemi yıt.rılmektedır OTEKİ ÖNERİLER Ortak Pazara gö'üru'ecek ötekı önerıler de komıtelsr a r acılığıyla hazırlanmaktadır. Komıteler, aşağıdaki konularda calısmalar yapmaktadırlar. • Tavizler Komitesl: Türkıye, Turkıye Ortak Pazar ilışk lerınde tavız aşmması buîundağunu ve aşınmanın tooluluğa venı uyelerın katılmasıylo daha da artacağı görüşuıj sovunmaktadır • Genişleme Sorunları Komitesi: Komıte, Ortak Pazonn yeni üye'erın katılmasıyla coğacak sorunlara karşı Turk've'nın haklarının zedelenmesine karsı onerılerı belırleyecektır. 3uradn, Turkıye'nın kendısır.l ılg lendıren konularda topluluk toplcntılanna ka'ılmasmın sağ'anmasında ısrarlı olacoğı belırtı'mektedır. 9 Tamomlayıcı Protokol ve Proıeler Komıtesi: Komıts. Ortak Pazarın ücüncü uikelere vonelık ya da onıorla bırlıkte Turkıye'de ortak yatırımlar ya pılması konusundakı ılkelerı hazırlayacaktır. Turkıye'nın topluluğa onereceğı proıelare topluluğun kotkısı, kredı ya da ortoklık bıcımınde djşünuimektedır. "AET İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ DIŞINDA SÂĞLIKU BİR ÇÖZÜM ARANMALI,, Kenan MORTAN 1 orduncu Beş Yıllık Kalku.ına Planı özet metnınde. TurVıye AET ılışkılerıne yer verılırken, «Turklye'nın yukumlulukleri bır sure dondurulacaktır» (DPT, S M) ıfodesı yer c'ıyor Ote yandan, AET Komısyonu gectıgmız hofta yoptığı toplontıda, aday uye Turk'veye bunaan boyle kendısı ıle ılgılı tum gelışmelerın ıle'ıhıesı kararır ı almıştır Bu ıkı kararın alındığı gunlerde AET ılk kez Inqılız sanoy ın.n korunması gerek'ığı gerekcesı/le 60 rrarlde hukmunu uygulamıştır. Boylece, Ing Itere Turkıye cıkışlı pamuk ıplığı urunlenne kıs'ttatna getıreb''ecektır Bu konularda Prof Dr Ah Sc t Yuksel ıle goruş'UK Prof Yuksel AET konusjndakı cesıV colışmaları ıle t j n ' i makto ote yandan AET ıle ılgıl Ozel Ihtısas Konı="O"j cal smalarına katılmaktadır Kendısı son olarak Batı Al < n Parlamentosundo yapılan «AET'nin Akdenız Genisle~ mesi» konulu ozel oturumunda Turkıye'yi lemsıl etm'ştır Prof Yuksel'ın soru'anmıza yanıt'arı şoyledır SORU Alman Parlamentosunun oturumunda sizs nasıl sorular yoneltüdl YANfT: Tartışmaların pek anlamlı gectıgıni söylsyemem Sorular c o ğ j kez Yunan,stan konu^unda duğumlennns'ı Ama ben once L,run bır metınde Turkıye'nın AET dnrboğazlarım yansıtma\a cclıstım SORU llginc bir soru orneğı aktarır mısınız? YANIT 3ır Hırıstıyan Demokrat m llptvekılı oturum sor n sı ge'dı ' e bona. «Türkiye'de nufus hızla artıyor Bu arada asırı sağın cok guclendiğını duyuyoruz Butun oun'ann sonucu Turkler Batı'da tekrar futuhata mı cıkacak?» lerlı Soru cıddı olarnk sorulmustu Bu Batı karpuoyunut «orunu hanp1 duzeyde ele ald'ğmı gostermssı bommınnan ılgırc Kend'Sıne qercek durumu yansıtmaya calıştıın Ama ne olcude etMedıgımı bılemem SORU: Turkıye'de bazı kesımierde «tam uye'ık» ısteml son gunlerde yeniden duyulur oldu. Istem nereden Uoy noklonıyor? D YANIT: Ozel sektorün bır kısım temsılcsı bugün nammodde gırdılerının ıthalâtı zorlastı dıve b'rden tam u/sh< cağrısı vapmaya başladı Bu cağrı gunlük gereksınme'frmden kaynaklanmaktadır, başkaca templlı bır yonı \OKtur SORU AET, Tamamloyıct Protokolun (TP) onaylanmasını neden Istiyor? YANIT: AET ıle ılıskılenmızl 6 lardan 9 lara genışletıl^e 1 ;!nl öngören Tamamlayıcı Protokolun TBMM de onoylanmosını ıstiyor AET acısmdan neden ocıktır Turklye'n n bu bolgeden ıthalâtı bıroz daho artacak bu u uılere uygutodığı gumrukler bıraz dorn serbestlestınlccekt'r Bu n tem, Turkıye ıcmden kücuk cıkar hesapion yapan, t a n uyelık duşuncesındeki grup'a b.rleşmektedır. «MAÜ PROTOKOL'ÜN BİR YILLIK DİLİMİ TURKIYE'NIN ÜÇ HAFTALIK İTHALATINI BİLE KARŞILAMIYOR.» YORUM İçiçe dunyalar Yalçm DOĞAN" taht karşılığında sömürü... Ve bu zlncır boylece uzayıp gıdıyor. Çehşkıll ve dıyalektık bıcımde... Cağımızda Olkeıerı bırbırıne bağiryan arcclorın boştndo petrol ve doıaı gelıyor. Ortadoğu ülkelerı ıle kapıtalıst dunyayı Içıçe getıren. ama yıne aynı kutupları onulmaz cehşkilere düşüren petrol ve dolcr, ortaklığın sonucundo «pet ro dolar» oldu bıle Petrol üreten ulke ler kurdukları ana örgüte rağmen, kap talıst dünyanın belll merkezlerıyle tan anlamıyla «flöM» edıyorlar. Belkı zamar zaman bu «tırmalayan florte» donuşeb' lıyor Ne vor kı, ocıklanan fıyatların altır da fıyot öneren kımı Ortadoğu ülkelerl, c ulkeye tanıdıklan ayrıcolık karşılığınd. sı'ch ıstıyorlar ve Işın rengl yenıden oe ğışıyor. Suudı Arabıstcn ABD'ye el alt r dan ucuz petrol satarak Karşılığmdo M115 tankları Ile Phantom ucoklan o lırken, 'ran hlç de boş durmuyor ve o do kerdı petrolü korşılığında Fransa'nın M rage ucoklarına goz dıkıyor Suudl Arabıs ton la ABD'yi, iran'la Fransa'yı ortak bır Cünyaya göturen petrol, aynı anda Iran se. petrol Türkıye icln odur. AUş verlş basıttır. Türkıye su verecek. petrol alacakttr. Ancak, Turkıye'nın petrol karşılığında vereceğı ciolar hemen hemen olmad ğı ıcın odeme planı duzenlemek gerekmektedır. Irak bu noktada karşı çıkmakta ve hem su hem para Istemektedır. Enerıı ve Tabıı Kaynaklar Bakanı Den.z Baykal buna yanaşmamıştır Baykol'm tavrı Irok tarafındaa Dünya Bankasına yansıtılmıştır Karakaya Ba ran'nın yopımında dış kredıyl veren Dunya Bankasıdır Dun/a Bankası Tur kıye'den «Irak'o su venlmesinl, aksı holde kredının kesileceğlni» bıldırmıştır Poykal sanınz Ecevıt ıktidarı done mınde Dunya Bankasına kafa tutan bırkac kışıden b'rıd.r Bankanın uyons'na kulak asrramış, banka da kred yı kesmıştir. Baykal kredi kesılince suyu keseceğmı acıkiamıştır Bunun özerıne Irak Dışışleri Bakanı Bağdat'takı Italyan Buyukelcısını cağırarak «Karakaya Bara|ı yapımının hemen durdurulmasını» şırketler ATAŞ'ta ılerı surduklerl çeşıtli kosullara bır yen.sını daha eklemısler ve Geneı Mudur Ozyurek'ın «Ideoloıık amaclarla davrandığını» öne surerek «gorevden alınmasını» ıstemışlerdır Nedenl de, yabancı şırketlerln sohıp oldukları benzın ıstasyonlarının gıderek Petrol Ofıs'e, yanı «Ulusal Petrol Kuruluşuna» devn konusudur Çunku, ıstasyonlar yabancı sermayenın en kârlı alantarından bırıdır Şırketler bunlan eıden kacırdıkca. ek kârları duşmek tedır Kâr dusünce de gundeme «IdeolO|ik amaçları» getırmekte. ATAŞ'ta ışler bıraz daha capraşık hale gelmektedır. Böylesıne yoğun. boylesıne akılalmaz bağlantıların ıcınde ve en bunalımiı oır donemde Türkı/e kendıne hem bır • er aramak zorundadır hem de yeni polıtıkalar olusturmak Petrol poıitıkası, ener|i polıtıkası ve genelde bır dış politıka Oylesıne bır dunya. oylesıne bır yumak kı tıpkı Asık Veysel'ın dedığı gıbı cÇozdukce doloşıyor » Ve bu karmaşada Turkıye nın duzluğs cıkması gereKiyor. Yabancı bankalara göre Türkiye, C4İyi bir yatırım alanı,, urkıye'nın buyuk Batılı bankalonn, büyuk coğunluğu tarafından «ıyi bir yotırım alanı» olarak gorundugu belirtılmıştır, Londro'da ya>ınlanmakto olan «The Middle East» dergısmde yer alon bır ınceleme vazısındo, Turkiye'nrn «Finanso edllmeye değer» cok sayıda proıesl olduğu savunularak, yabancı bankaların T Türkıye'ye kredı acmok konusundakı «lstekleri»nın surdügu kaydedıimıştır. Phılıp Thorn tarafından hazırlanan yazıda Türkıye'ye llışkın olarak şoyle denılmiştır: «Özel bir örnek olay durumundakl Turkiye, yabancı ban kalar ile yoğun ilişkıler Içın dedir ve gerek kalkınmasını, gerekse odemeler dengesl acığını fınanse etmek icın buyuk olcude Avrupo piyasalarıno dayanmaktadır. Son yıllarda kullanılan krediler, ağır bir dıs borc yuku doğurmuştur ve bu borclorı şımdı yenlden duzenlemektedır. Genel kanı, Türklye Hükü metinin mali anlamda enkazda bulunduğu yolundadır. Ancak, Turkıye'nın fınanse edilmeye değer cok sayıda proıesi vardtr. Bu koşullarda Turk bankalarının uluslararası bankacılık topluluğunda etken bır unsur olmaları beklenmemektedır. Turk bankaları daha cok yurt Içınd» rrteşgul olocaklor dır.» SORU: Tamamlayıcı Protokol (TP) onaylanırsa Türkiye'nın elıne n« geçer? YANIT: Onoy ıle AET III Molı Protokolun ışlemeye baş ayacağını acıkiadılar. Oysa Malı Protokolun bır yıllık dılını Turkıye'nın uc haftalık ıthalât gereksınımını bıle karşılamıyor. Turkıye kamuoyuna bu durumun altını cızere< \ansıtmak ıst.yorum SORU: Tamamloyıcı Protokole imza atılmasıyla Turklye'nın yukumluluklerı ne olacaktır? YANIT: Ulke sayısı 9'a cıkınca 1967 y,|ı verı alınıp AET karşısnda serbest olon ıthalâtın kapsamı daha da genışleyecektır. Lıberasyon dıye tanımiadığımız bu l.steye yenı eklenecek mallor ıle Turkıye. sanayıleşme hedeflerırden lyıce saptınlmış olur Hukuk acısmdan Turkıye'nın III Malı Protokol kredılerını kullanmasına engel yoktur Yanı. TBMM de bır onay gerekmez. Tam uyel K ıstemı, zorlayarak Turkıye n,n Batı/a «hulus cakışı» yenıden tescıl edılmek ,stenm yorsa, Potokol u,annca acnan kredıler Avrupa Yatırım Bankası aracılığı ıle kullanılmalıdır. Buna karşıhk Tamamlayıcı ProtOKOl'un onayı tom uyelık ıstemının ılk adımı olur Bo/lece, Katma Protokol'un «masum» duzeltmelerını ısteme ' şansı bıle ortadan kalkar. SORU: Türkiy» ıcmde AET karsısında bagışıklık suresl ısteyen bir goruş ileri atıldı, Bunu nasıl değerlendınyorsunuz? YANIT: Bagışıklık donemı aiternotıf değıld r Gercı bu donemde Gumruk Birlıgı ce'cevesıncie yukumluluklerın etelenmesı beklenmekted.r Anca% AET tarafı yıne boş öurmayacaktır Bu kez bu donen ıcın gecer ! ı «Sanayj ve Teknoloji Işbırlıgi» adı altında yenı b,r duzenlema getırmek ıster. 3unun ıcm ds yabancı sermaye uygulamasınn lıbere edıimesmı ısteyebılır. Hatta AET ıle Turkıye'nın ekonomık polıtıkalarının uyumlaştırılabılmesını dahi ısteyebıl r. AET sonucta Katma Protokolden saglayabıleceğınden fazlasma kavuşabıl r. SORU: AET ilişkilerine nasıl bir bıcım verilmelıdir. YANIT AET ıhsk lerı cc.sından Turkıye şu uc onemlı soruno cozüm getırmelıdır, • Tarımsal ve sınaı temel ürünlennı serbestce AET'ye satabılmelıdır. • AET kaynaklarından belırlı cranda yatırım kredısl sağlayabılmelıdır. • AET'ye gıden Turk işgücunun durumlannı sosyaı yonden guclendırme şansı bulabılmelıdır AET, Türkıye ıle 196O'lı yıllarda goruşmeler yaparken ucuncu ulkeler ıle AET ılıskıler konusunda orneklere sahıp değıldık Oysa, bugun bır dızı Akdenız ülkesıyle yaptığı Tercıhlı Ticaret ve Işbırlığı Anlaşmalarıyla yukarıda anılan uç doğrultuda hükumler konuİTiaktadır, Türkıye cesur bır adımla AET ılışkılerınl sanayıleşmesıne engel olmayan AET ı'e Gumruk Birliği dışında sağlıklı yeni bır temel cözume kavuşturobılır Turkıye, ancak bundan once goruşmelerde tum yolları denemelıdır. Zorlukların «rotuşlarlo» gecıştırılmeyecek türden otduğu, goruşmelerde saptannca yenı admlar atılTalıdır.