Katalog

İKİ CUMHURİYET 28 AĞüSTOS 19T8 Ö lksmızde özellıkle buvuk kentlerde oturon vatandaşıann konut ve ışyerı KHÜIOH onemh bırsorun ıalıne gelmışt.r Normai koşullaraj konuyu ele alacak olursak votanaaşın bır a/ lık kozancının tumunu bır konutto oturabılme* ıcm odemesı gerekmeıaedır tDoğaldır kı azınlıkta kalan kuçjk bır bolum votandaş bu konunun dışında kalmoktodır ) Son aylar ıcmae konut k'ra paralarırıda tırmanma oylesıne bır duzeye cıknııştır k, ortalama çalısma gucu hesabıyle bır kışının ıkı oylık kazancımn tuTiu bır aylık konut kıra parasına yetmemektedır Bu olağan dışı tırmamşa nasıl dur denılebılır"5 Taşınmaz mai sohıbı lie kıracılar arasmdakı bağıî'ın nıtelığı nedır 7 Anayasal açıdan konut kıralanna nasıl bakılmalıdır'? Yenı K ra Yasası tosarısı ıle sorun cozumleneDilır mı'' Bu sorularo yanıt bulmağa calışalım OLAYLAR VE GÖRÜSLER Konut Kiraları Soruııu Merih SEZEN lor ıle kıracıları istedıklerı gıbı sozleşme yapabımeıerı ıcm başboşa bırakmak kent halkını guclu durumda olan konut sahıplennm somurusiıne teslım etmek deınek olur Beledıye sınırları ıcınde bulunan taşınmazlar. yol, ! i avagazı, elektrık, kaaolızasycn, tem.z lık, v b gıbı kamu hızmetle'ınden yararlonmaK tadır Bır boşko yonden burada calışan yoğun ınsan kalabalıgının her seyden kısıo. ayırıp kıra parasını odemeK zorunda bulunması du rumundan da konut sahıbı ya r arlanacakur Hal boyle olunca toplumsaı ve kamusal ya rar goz onune alınarak kıra parasmın sınırlan dırılroosı konusuna el itnak gerekmektemr rarına aykırı olarak kullanılamaz Bu uygulanmosı sart olan bır hukumdur Konut sorununda toplumu oiuşturan kşııerın yaşam hakiarı bahıs konusudur Insanların ınsanlık onuruna yaroşır, saglıklı bır bıcımde yaşayabılmelen konut dereksınme'enyle yakından ılıskılıdır AnaVasamız bovlesıns b r konuda ozel cıkarları *a mu cıkarları karşısnda koruyomaz K ra konusu tum kapıtalıst ulkelerde onemlı bır sorun olmakto devam etmeMedır Her ulke kendı yapısına gore bır S'Sten uyguıamakta d. r Ornegın Iskandrnav ulkelerınde uygulanan sısteme bır goz aialnn Isvec te Stokholr şehrınde beledıye smır lan ıcınde Dulunan tum konutlar bellı olcu'ere gore beledıys elıyle kıraya verılmektedır Konut olarck yapılan ınşaat onceden tertıplenrms plana uygun olarak yapılır Bına sahıplen kendı b nalarmı dorjrudan dogruva kıraya vefemezler B j konutlar beledıyece onceden yapılnvş başvurulara gore ve ıs yerı uzaklığı aıle nuf'.ısu v b gıbı verılere dayonılarak beMı bır ucretle kırava venlır Kıra paraları aenel olarak aı's gelırler nın 1 5'ıri| açma/acak bıcımae ayarlan mıştır Bızde de tez elden *onut kiraları sorununu COzuTiletnek gerekıyor. Yenı yasanın daha ger cekcı ve Anayasamızda yer alan «sosyal devlet» ılkesme uygun bıcımde ele alınması zorunludur Halkın Oturmak zorunda bulunduğu merkezlerde taşınmoz mal edınen kışıler yuz yıllık gorantıh yatırım yaprıaktadırlar Paron n değerındek| değ şıkliKİerle taşınmazları değer kaybetmektedır Bu nedenle gelır duzeyınde k'ra parasında tıcarı spekulasyona yer verıİTemelıdır Anayasamızın 3 bolunıunde sosyoi ve ekonomık haklar konusunda ekonomık ve sosyal hayatın duzenmde adalet ve tam calışma esasına yer verılmıştır Herkes ıcm ınsanlık onuruna yaraşır bır yoşa/ış duzeyı saglanması Anayasamızda amoc clarak yer almıştır Devlet ekonomık ve sosyal amaclcra ulaşma odevlerını ekonomık gelısme ıle malı kaynaklarının yeterlılığı olcusunde yerıne getırebıleceame gore (Anayasa Mad 53) Konut problemını şımdılık kendı elıyle dogrudan doğruya karşılayamıyorsa gereklı onlpiileı almak yontemı/le kamu yarorına olan gırışımlere gecmelıdır. Kiralayan • Kiracı İlişkisi Kıra sozleşmesını kıraloyanıa Kiracı arasın da smırsız b r ozgurluK anlayıs<yla sunum ve ısteme <orz ve talepJ baglı olarak yapılan bır sozleşme b cım.Tae duşunmek olarıar, aı&ıdır Çağdaş uygorlık duzeyınde bır toplum oıaran ycşamak ve yasatma* konusu cıddı bır olaydır Bu neoenle nsanların saglıklı bır b cımde yasayabılmeierı IOP kaçınıimaz ve vazgecılmez olon gereksınmeıerının karşılainası sarttır Yaşam ıcm hava. besın ve uykuyu ıceren bırınçıl gereksınmeler korşılonmalıdır Bu gereksınmenın smırsız mulkıyet hakkına dayolı olorak kıralayan ıle kıracıyı başbaşo bırakıp yapacaklorı sozleşme ıle gıderılmes'nı ıstemek çağ dışı bır goruşe dayanır Kapıtal st ekonomıye bağlı bazı ulkelerde Bırıncı Dunya Sovaşı'ndon sonra o r taya çıkan ysnı coğ anlayışına gore, konut kıra sozlesmelerı sınırlandırılmaya başlanmıştır Bu ulkelerde kıraloyan ıle kiracı ıstedıklerı gıbı sozleşme yapamamaktadırlar Bu konudo ceşıtlı ulkelerde toplum verılerıne gore değışık onlemler alınmıştır Yukarıda belırtıldığı gıbı ınsanın yaşayab'lmesı ıcm hava ve besın gereks nmelerı yanında bır catı altında dınlenebılmesı de onemh bır yer alrnaktadır. Konut sorununu bır de yerleşım merkezlerı bakımından ele alalım Buyuk yerleşım merkez lerınde taşınmaz mal sahıplen ıle kıracıların amaclannı karşılastırdığımızda ıkı ayn olgu go ruruz Kentlerde arso alıp konut ya da ış yerı olarak kıraya verebıimek ıcm bına yaptıran kısı gelırını elden geldığınce coğaltmaK ıster Bi nedenle de konut gereksınım olan kışıden kıra olarak alabıidığınce yuksek paro ıstemek durumundodır Oyso kentlerde yaşayan kısılerm COğunlugu dar ve bellı sınırlı qelır elde edebtlmektedırler Buyuk merkezlerde sanayı ışletmelerı, tıcarı ışletmeler, okullar atolyeler. devlet daırelerı v b toplanmıstır Bu nedenle bu yoreds yaşayan vatandaşların coğunluğu ışcı. memur, oğretmen, zanaatkâr, esnof gıbı bolumlerı oluşturur Bu buyuk coğunlugun da amacı, gelır ne uygun oranda kıra parası vermeKtır Kıralayan Hukuksal Durum 6570 sayılı yasanın 2 ve 3 maddelerı (kıraların salt dondurulmasını ıcerdıgı ıçın' Anayasa Mankemesı'nce ıptal edılırken ekonom'K ve sosyal duruma gcre gereklı sınırları belırleyıcı yasanın çıkarılması onerılmışt1 Anca< yıllardan berı mahkemelerce her yıl belırlenen ve her yıl artan kıra parası sısteniıyle yetını1nııştır Ve Anayasa Mahkemesfnm ongordugu yasa bu gune dek çıkarılamamıştır Yenı Kıra Yasa tasansı hazırlanmış ve l'onu DU gunlerde Meclıslerımızde tartışılacaktır Ne yazıktır kı bu tasarı 6570 sayılı eskı yasanın duzeltılmesınden ote oır ozellık taşımamaktadır Bu tasarıda konut sanıplerıyle kıracılar arasında adıl bır denge kurulması duşuncesıne yer verılırksn anlasmazlıklara çjecerlı çozum geiırılememekte cı r Konut sorununa kokten cozum getırebıiecek olanaMara tasarıda yer verılmemıstır 1961 Anayasosı'nın getırdığı <»Sosyal Devlet» ıikesı vcıtandaiın Konut gereksmmes.ne da yanılarak somurulmesıne z n vermez Anoya snmızın 36 maddesınde mulkıyet hakkı ıle ılgıH anlayış dıle getırılmıstır Bu maddede herkesın mulkıyet ve mıras hakkı bulunduğu saptanmaktadır Ancak bu hakkın kullanılmasının top lıım yararına aykırı olomayacağı aynı maddede acıkca vurgulanmıştır Bu maddenın gerekcesm de de mulkıyet hokkının yenı anlayışı acıklai aıktan sonra sozu gecen lukmun kımı Anayasalarda olduğu gıbı Anoyasamızda da yer almasının nedenı kanun koyucuya yenı yasa yapımında yol gostermek ıcındır Demek kı Anayosamıza gore oze| mulkıyet hakkı toplum ya Konut kiraları sorununu uzun ve kısa sürelı perspektıtler ıcersmde ele oımak gerekıyor Devletın toplum hakiarı açısmdan konuya yaKlaşımı her vatandaşın bır cotı altında barınmasına olanak verecek uygulamalarla olmalıdır Ornegın, bundan bovle yapılccak bı.ialar aıle nufuslarına, yasa'iı duzeylerıne v b verılere go re planlanmalıdır Bır odalı. ıkı odalı ve daha cok odalı daıreler, yapılacak bınalar da onceden saptanmalıdır B,r başka deyım.e bınalar gerek dıştan gerek cten kentfere ve kentlerde yasa/an vaıondaşlann gereksınmelenne uygui olarak kotanlrralıdır Ayrıca beiedıye sınırları yakınında devlete jıt arsalar gene bır plana da yalı oiarak bellı koşullarlo ve cok duşuk ucretlerle vatandaslara verılmelıdır Bu konular uzun surede gerceklesebılır. Kısa surede yapılması gereken ış ıse, akıl aımaz boyutlara tıımanmova basla/an konut kıra paralarının hıc vakıt <avDetmeden normal duzeye ındırılmesıdır Kiracı vatandaşların belırsız olCLılerden kurtarılarok bellı olculere go'e kıra pa'asını verebılıneler bellı sureter ıcınde tedırgın olmadon bır caîı aliında oîurmalarınrT yasa ıle garantı altına almması gereklıdır Ye'iı Kıra Yasası ba acıdan konuya voklosmalıdır Her ne koüar yenı «Taşınmaz Mal Kiraları Kanunu Tasonsının konutlarda kıra porasınm tesbıtı baslığı altında ıkıncı bolumunde ye r olan 5 madclesınde kural olarak konutlarda '0 yıllık amortısman esas alınnvssa da otekı etkenlerın devamlı değışıklıklen de kıra paralarıno yansımaktadır Bu yontem kıracıların tedırgınlığını gıdermek şoyle dursun arttıracaktır A/rıca aralıksız anlaşmazlıklar dogacagındjn cozum ıcm mahkemelere baş vurmak yonterrı yenıden ve daha buyuk oranda uygulanmaga baslanacaktır Haftanın Ozeti Para... Para... vc DJ§ Politika i CT E Ekonomık sorunların ozellikle «taze paran akışırtm başlayıp başlamayacagının kulıslerde yogun olarak tortışıldıgı bır haftoyı gerıde bıraktık Dıs Kredı qerekle rınin gundemdekt sıcakl:gını ve onemım korudugu bir donemde cesıtlı olasılıklar uzerınde yapılon spekuiasyon lorın agızdan agıza yayıldıg1 dıkkatı çeı'ı Dıs kredı muslııkları acılocak mıydı' Gecıkme. Turkiye'nin cîış po litlkasına ne olcude yansıyabilırdı'' Ya da oicıutmeden yosotacok > olcude dıs kredı rrıısluktarı hafıf hatif oçıl mayo devam mı edecektı'' Buna Ecevit yo.ıciıminın tep kisı ne olurdu'' Dıs kredısel gelısmelere ' * u t olarak Ecevit yonetimı de dıs pclılıkado yenı yon^rsiprin lıazır lıgı ıcinde mıydı 9 Genelkurmay Baskanı Orgeneral Kenan Evren'ın 31 agustos ıcm ongorulen Lıbya zıyaıetının temelınde yatan neydı 9 Basbakan Ecevit, zıyaretı bızzat ocıklarken (onenııonı nıcın vurgulamak ıhtıyacını duy mustu? MANAV. KASAP. SÜTÇÜ.. Bu soruların karşılıklarını, bır bakıma gect:gımiz gun lerı başkentte gecıren bazı yabancı heyetlerın verecek leri raporlar da belırleyebilecektır Bu heyetlerden blri, Dorduncu Beş Yıllık Plân calışmalarına ozel bır ılgı gos teren Dunya Bankası ndan geimısti VVashıngton'dan gelen uzmanlann Turkiye'nin sonayılesme strate|isıne na sıl bır gozle baktıklarını ge;en hafta CUMHURIYETte ya yımianan bır haber gosterıyordu Dunya Bankası bunye sınde hazırlanan bir rapora gore, 1979 1983'u kapsayon doneınde, Turkiye agır sanayı yerır.3 ıhracata yonelik hafıf sanayı ıle tanma ağırlık vermelı ıclı Batı dunyasının ekonomik ıs bolumunde Turklye'nin yerini belırlsyen bu raporun anlamını belkı de en lyı bıcımde gecen hcftakı The Economst» derg.sı soyie ozetledı «Turkiye bolrjesının ma'iavı, kasabı, sutcusu olursa cok daha lyı olacoktır. » Sonuç Konut kıra paralarının toplum yararına cozumlenmesı ıcm Sosyal HukuK Devletı anlayışının hoyata gecırılmesı gerekmektedır Bu arada. yenı kıra yasasında konutlarda kıra parosının tesbıtınde yenı yapılmış bınalar ıcm 1 >lâ 5 yıllık olanlannda 20 yıllık 5 ılâ 15 yıllık olanlannda 25 yıllık ve 15 ve aaha cok yıllık olan!ar ıcm 30 yıllık amortısman kabul edılmelıdır Bınaiarın eskılıklerıne ve omortısman olceklerıne gore konut bınasının değen acısınian 1/240 ı!â 1/360 oranlarına gore konutlarda avlık kıra paroları saptanmalıdır. B1nalorın değerlerı de her 5 yılda bır verılen Vergı Değer Bıldırımlerıne gore belırlenır Boylece Konut gereksmımı gereg^ kıra porolar' da olobıldığmce dengelı olarok obıekt.f verılere gore 5 yılda bır saptanobılır. Iş yerlorıyle ılgılı omortısman 10 15 yıl uzennden he saplanab lır Yenı Kıra Yasosı'noa onceden bılınen belll olculerle kıra parasmın soptanması boylece olanak altına alınır Vatandaslar da bu karmaşık sosyo ekonomık ortamda hıc olmazsa her an sokağo a'ılmok korkusundan kurtulmuş olurlar. IMF'Lİ GÜNLER... IMF'lı gunler gectiâimiz hafta da surdu Yedi gunluk zaman arohgında IMF'nin «ıkıncı yesıl ısığı» yakmak İCİn neden ağır davrandığmın ekonomik gerekcelerı aydınlandı denılebillr Kalkınma hızı, butce ve saglıklı kaynaklar, vergı ladelerı Bunlarda olculu gıdilmesı ya da nıcın olculu gıdılmemış oldugunu IMFİı uzmanlar arastırıyor olabilirlerdi. Bunlarm yeterınce açıkiıgo kavustuğu kanısı egemendi Ancak zıhinlere cengellnı asan sorular bır baska noktada toplanıyordu Acaba VVashıng ton don gelen uzmanlar, 45 mılyon doları vererek V . cı vesıl ışıgu yakmazdan once Ankara nın ABD'ye donuk yenı siyasal vecıbelennı yerıne getırmesını mı bekliyorlardı? Ve bunlar nelerdı 9 STRATEJİ TARTIŞMALARI... Alfabeye Başlamak... Mehmecl KEMAL SAĞCI BASIN NE DİYOR? POUTI VE ÖTES Alpay KABACALl Milli Aylık kultur ve sanat dergisl Pınar'ın temmuı agustos 1978 sayısında ilginc bir yazı yer aldı. Bu yazının anlaşılabılmesi içın «Mıllı Mucodele Hareketi» nin ana çızgilerıyle bıllnmesl. bu amacla da yakın geçmişe kısaca goz atıiması gerekiyor. 18 kasım 1967'de uc ımamla bır Yuksek İslâm Enstitusu öğrencisinin Konyc'da kurdukları «Mucadele Bır'iğı» kısa surede Turkiye'nin cesitli yerlerinds or gutlenlr, «Sancak» adıyla pek cok şube acar 1970 ocağında yayına başlayan «Yeniden Mllli Mucadele» deıgisi bu kuruluşun amac ve goruşlerini acıklamaktadır: lanan bütün halk bekllyor, salon boşaltılmıyordu Halk arasında uğultu halınde. cKomunıstlerın evlerını. teşkılât merkezlerını basolım Namussuzların hepsını keselım'ı şeklınde konuşmalar dolaşıyordu. Evet doğruydu butun bunlar > (Agd, 23.2.1971). c Mucadele Bırliğı Genel Başkanı Necmeddm Erışen'e ge len bır koylunun şu sozlerı bızı haylı mutohassıs etmıştı: Cok guzel oldu Allah razı olsun, Ama benım 90 yaşında bır anam var Koyden bu yüruyuş ve mıtıng ıcm ayrılırken ba na Oğlum en azından bır komunıstın burnunu kanatmadan gelırsen hakkım sana helâl olmaz Benım evlâdım olmazsın, demıştı Ben sımdı ne yapacağım 9 Bır komi'nıst oovemodık.» (Agd, 16.3.1971), sinı satın alırlar. Pınor dergislni cıkorırlar. Yeniden Mıllı Mucadele dtrglslnin yayını surm»k(*dir, daha sonra da GerC»k adlı bir dergı yayımlanır.. Ancak bu kez daha ılımlı bır politika izlerler; MCden yanadırlar ve ozellikle «komu nizm korşıtlıgı», «e$ır Turkler» nakaratlarını ylneleyip dururlar. MC'yl desteklemekle v« sağda «Mılli Cephe» goruşunu ilk ortaya olanlar olmokla bir likte MC partileriyle organik bağlar kurmamaya ozen gost* rirler. «İlk fırsatta» yeni bir sağcı parti kuracakları toylentlsi vardır. «Mucodele»cllerin bu ılımlılıklorı, Necip Fazıl'ın bir yazıtında (Sabah, 7 7.1978) şoyle elestirilir: «Bır vakıtler vopur Iskelesm de ıhtılâl beyannamelerı gıbı dergılerını ovaz avaz talebele re sattıran. yenı mezhep ıcadı yoiunda olduklorı soylenen <...> derken porsuyen ve mey dan yerınde gorünmez olan, olu bır dergı ve gunluk gazeteyle yetınen, fakat bırtakım akıl almaz matbaa tesıslerıne gucu yeten bu zumreye ne oldu, neredeler ve ne âlemdeler, b lemem'» Ve kısa bir sure once yukarıda adı gecen yayın organları, «Pmar dergısıyle hıcbır ılışkılerı kalmadığı» yoiunda duyurular yayımlarlar. Ardından da Bayrak gozetetindekl kimi jmzolar ortadan yiter, bu na karşıiık yeni birtokım imzalara rastlanır... rafa comur sıcrotmasını görev bıldıler. (...) inanıyoruz kı, ınanc noktasındakı degerlendir mede «yalanla ıman bır arada bulunmaz» dusturumuzun altın olcusu hukmunü icra edecektır. Bırincı raundu kendı ıçlerınde, inançlarında kaybedenlerın bu İC yıkılışları onların gorünurde artan coli şohretlerını de cokertecek ve bıtırecek tır Ancok Hakk'ın tecellısıne hızmet ıcm bazı bıldıklerımızın açıklanmasmda artık fayda mülâhaza edıyoruz (...) Tanh, yuce İslâm dâvası ve can larını • mallarını tüketerek Ha reket'l yuruten temız kardeşlerımızın manevî mesulıyetı blze bu gorevı yuklemektedır. Bundan ayn olarak, elbet sıra sıra dızılıp yalanın ve aldatmocanın sokmedığı bır Yüce Huzur'do her şey ortaya konacak, herkesın defterı âmâlı elıne verılecektır» sKıden dılımizde blr odı bir deyımı, bır kavramı, bır orgutu anlotmaK ıcm kısaltmalor yoktu Kısaltmalar, yanı sozun anlamını, bırxac hurfle anlatmak ayıp sayılırdı, saygısızlık dıye bellenırrj Dıyelım kl Kuvayı Mıllıye, bu oda K. M. demezdı. denemezdı Gene dıyelim kı Mudafaayı Hukuk Cemiyetı dıyecegiz. buna M H C. demeye kiınsenin dili donınezdı Gerçı mım mım grubu varaı ama, neyin nesı oldugunu ya çok kışı bılır ya kımse bilmezdi. Bır adı bır kavramı onıın bas harflerı ile soylemek aızlılık, gız (esror) anlamına gelırdı Guvens;zlık korku beiirtisı olurdu. Cumhurıyet Halk Pnrtisıne C H P dlyenın alnını karışlarlardı. Bırisi bu adı soyliyecekse, saygınlık duyar, Cum hurıyet Halk Fırknsı derdi. Eğer partinın muhaliflerı boyle bır adı kullanacak olsalar Ankara onun canına okurdu Tek partı oldugunu herkes bıldıg. halde kimse bunu harfİ9ndırmeyi ağzına alamazdı Birıncı ıkı partıli donsme gırdığımızde de, ıkincl cok partılı doneme girdiğimızde de partiler harflerle anılmazdı. Sanırım ıkinci cok partıl doneme girdiğimizde ılk kurulan siyosal orgut Milli Knlkınma Partısiydl Kımden bu partlnin adını M K.P diye duydunuz? Bu parti clddiys olınmadığı, zengln birisı tarafından kurulduğu içln yakıştırmolar oldu Kuzu partisı dendı ama, M K P denmedı. Daho sonro kurulan Demokrat Partiye O P. diyen olmadı Kısaltmak ıstediklerınde demokratlar dediler. D P. demedıler Saygısızlık sayıldığı cok kımsece bilinır. Turkiye, Amerıkan ynrdımı. Amsrıkan gudumu alt.na gırdıkten sonro Amerıkonca guc kazandı Bazı snoplar Amerıkanca kısaltmaları dılımıze soktular Bizdeki Amerıkan hayranları, Amerikan zuppeleri kısaltmcları dilimize soktular Oyle sanıyorum kı dılımize ılk gıren kısaltma A I D. ıdı Turkiy* nin conmo ot tıkayan Amerikan Yardım Kurulunıın adı baz' kısıler torafındart bağra bosılarnk bu uc harfl* A I D olarok soylenırdı E Bu soruların yanıtlarının onumuzdeki eylul ayında doha berraklaşıp belirlenecegı oçık Dorduncu Bes Yıl lık Plân stratejıslnin sayısal hedeflerıne ılışkın sorular ıse gecen hafta acığa cıktı denılebılır Bakanlar Kurulu uc gun sureyle ve saatler boyu dorduncu planın strate jisini tartıstı durdu Kalkınma hızı ne olmalıydı, eko nominin cesitli sektorlerınde nasıl bır kaynak dağılımına gidılmeliydl? Bu ve buna benzer sayısal hedef'er tar tışılırken, IMF'nin ve Dunya Bankasının golgesi da ken dıni bellı etmemiş değildı kuskusuz. Bakanlar Kurulu, sayısal riedefterirt saptanmasını bakanlardan oluşarı bır alt komiteye havale etmek ihtiyacını duydu Varılan sonucun değerlendirmesi ise, strate|inin acıklanmasıyla ya pılabilecek. Ve bu değerlendirme, bir bakıma, Hukumetin konumunu daha da gun ışığıno cıkorabılecektır. IRAK'TAN PETROL MÜ? Irak'ın Plânlama Bakanı ve Devrim Komuta Konseyiuyesı Adnan Huseyin Homadani gecen hafta Ankara'do Idi. Gorusmeler, 300 milyon dolarlık petrol borcumuzun mal karşılığı odenmek uzere ertelenmesı noktasındo ba şarılı gecti Ayrıca Kerkuk Iskenderun petrol boru hattının Turkiye ye donuk vanaları da artık acılabılecekti. Ancak bu konuda kredl acılması soz konusu değildi. Irak verdiği kadar petrolun bedelini en cok 20 gun icın de dovız olarak ıstıyordu Buna vadeli yada kredılı satış demek, bılemiyoruz, olası mıydı? Basbakan Ecevit'in Irak'a olası zıyareti gerceklestiğınde belkı yeni ılerlemeler sağlanabılırdi . VETÖBDER... MİLLİ MUCADELE «Mılletlerm kı;rtuluşu elbette mucadele ıle muml'undur. Ancak ou mucaciple şuursuz, me todsuz, rehbersız bır mucadele olamaz Zaferle bıtecek bır mu cadelenın tarıhle belırlenmış sartları vardır ( ) Şu anda Turk mılletı, Istıklâl Harbımızı başlatan Sutcu İmamların, Erzurum ve Sıvas Kongrelerinın hazırlayıcısı sarıklı kahramanlar. Celık Alayları kurucusu Sukru Hocaların, Antep vaızlerının başlattıaı ve butun mılletın ter, gozyaşı ve kan akıtarak devam ettırdığı mucadeleye dahıli. sosyal, S'ynsî ve ıktısadi netıcelerını venıek mecburıye tndedır» (Adı gecen dergi, 10. 2. 1970). cParlamento mucadelesın! MıMÎ Mucadeled© tek başına her de'dı halleden bır âlet sananlar ancak armaklor olabılır ( ) Turkiye de Mıllî Mucadele mızm strateıısı cızılirken ıhmal edılmesı hıyanetle musavı bır quc vardır S'iâhlı Kuvvetler Turk ordusımm bu hususıyetle rını unutup rrpinetımizın mucade lesıne dusman tır tavır takınmasınn mkân verecek davranış ta bulunanlar dogrudan doğruya mıl'ete ıhanet edıyorlar demektır. ( ) Mıllıyetc vatansever ve ıslâma soygılı Turk ordusu. kelımenm gerçek manâsında mıllî olan bır mucadelede en buyuk destek oiccaktır » (Agd, 24 2 1970) KANLI PAZARI DA... Mıllı Mucadele hareketi kanlı Konya ve Kayserı ayaklanmalorını, hatta 16 şubat 1969 da Taksim alanında yaratılan Kanlı Pazar'ı «milletoe mal etmektedir: «Konya, Kayserı ve Taksım'de kuvvetını ve temayulünu be lırten mıllet, gayrı mıllı olan ne varsa hepsını cop sepetıne atmanın sabırlı heyecanı ve zafennde emrın bekleyışı ıcmdedır. M'lletın zaferını gecıktırecek hıc bır kudret yoktur (Agd, 23.2.1971). Millı Mucadelecıler 12 Mart'a yon vermeye de çalısırlar: «Islam duşmanlarıyla yapılacak cynı paralelde hareketler mılletın protestosuyla karşılaşacaktır Programa alınan mug lak ifadeler eğer mılletın aleyhıne ışletılmeye calışılır (.. )sa bu lyı sonuclar doğurmaz. Mıllet mukavemet eder. Karşı koyar. Ve Anadolu'da, mıllete duş man butun kuvvetler ımha edılır. ( . ) Mıllet teşkılâtlanmaktadır. Rehber kadrolara sahıp'ır Dm, vctan ve mıllet duşmanları ıhanetlerını bırlestırseler bıle mıilı kuvvetlerın korkunc protestosu mıllet duşmanlarını. ıhcnetlerıyle bırlıkte ımha edecektır» (Agd, 6 4 1971). KOMİTACILIK DA VAR! «... Daha dun ortada hıcblr olay yokken, bır kışının dahı burnu kanamamışken; Pmar bı nasının ısgal edıldlğını, kanlı catısmaların oldugunu, bırcok kışının agır yaralandığını ralatlıkla anlatabılen bır kışının daha neler soyleyeceğı ve soy leteceğını tahmın etmek hıc de zor değ ld>r. Ve yıne bu hazır, olay karşısında urpermemek, dehşete kapılmamak mumkun değıldır Turk mılletının bağnnda doğmuş, sayısız mıllet evladının cıle ve gozyaşıyla yoğrulmuş Mıllî Mucadele'ye gelınce... Kardeşlık ve sevgi ıle dokunmuş kadroların ıcme komıtacıNğı ve fıtneyı sokarak, son yıllann en fedakâr en ınsıcamlı derlenışıni guve duşmuş bağa dönduren, arkadaş grubunun fıkrî yukünu sırtlanmış: Gercek, Bayrak, Yeniden Mıllı Mucadele, Bızım Anadolu ve Pınar'ın maddî ve fıkrî yukunü sırtlanmış insanla rı komıtacılık usul'eriyle cema atın dışına itenlerın, kardeşlerıne polıt'ka yaparak gızli yon temlerle kadro Icmde «cunta» oluşturanların, kurduğu «|urnal şebekesı» ıle herkesl bırbır! aleyhıne konuşturup cemaatl ayakta tutan zevkl vs guven unsurunu yıkoniarın (...) böylelıkle Turk mılletının geleceğ' icm belk1 en guzel umut olan bır topar.ar'şı yıyıp bıtırenlerın .. Bütün bunlardan sonra perdeyı tamamlor"ok uzere bır cego> tırmanısına gecerek tum kadroları kend'sme ve bu «ego»yu tartışnıayan cekıbe» bcğlamaya colışanlann. Hareket'l? ılgılı her ola/ı carpıtmnsmdan saptnrmosından bOSka ne beklenebilır?» Dorduncu Genel Kurulu'ndaki gelismeler dolayısıyla TOB DER gectiğimlz hafta en guncel konulardan bırini oluşturdu Oğretmenlerm demokratik kıtle orgutu ol mak durumundakı TOB DER ds Genel Kurul'la bırlıkte kamuoyuna yansıyan siyasal mucadelenın boyutlorı ve biçimi sağdon solo hararetlı tartışmalara yol octı. TOB DER yönetimini hedef alan gruplar acaba orgutun blr tdemokratık kıtle orgutu» olduğu gerceğini gozden kacırıyorlar mıydı? Genel olarak Turkiye'nin de dunyadaki gelişmelerden soyutlanamayacağını, bu bakımdan gelişmelerın doğal karstlanmasmı one surenlere de rastlandı. Ne var ki bugunku Turkiye gerceği, ve icinden gecmekt* olduğumuz bunalımlı donem, demokrasiden yana tum orgutlerin odımlarını dikkatll atmalarını gerektlriyor. . D ISTA ESKI ŞAH'A YENI VEZIR... İran'da cok cesitli halk kesimleri uzun yıllardır gorulmemiş bir hareketlılik icine gırerken Şah'ın pek de gidici olmodıgı, bircok buyuk gucun Pehlevi yi teda etmsyeceğı de gıderek yaygınlık kazanan blr goruş oldu. Muhalefet birlesme yollarını ararken Sah da oyunun kurallarına uygun olarak Vezır'ıni değıstırdi Yeni İran Bosbakanı, Senato Baskanı Imamî Bakalım yeni Vezir, Şah'a diledıgı «d ke^sız qul bahce^ın saglayabHecek mi? Daha boyle anlatılmaya çalısılon bazı harfler vardır, uzatmanın geregi yok C I A 'yı kım bılırdi Biz CİA'yı ortadokı noktaları da atarak cok sonradan oğrendık Oyle kı CIA nramızo gırdı bır doha cıkmadı Sımdı bokıyoru T , bir cok solcu orgutlerin adı Amerikanco kısalt:lnıs olarok soyleniyor O kadar cok solcu orgut ortaya cıktı kı, hnngısmm ne anlattığmı meraklıları dahi bılmi'.or Orgutlerin adını kısaltarak soylemek, ortalıgı kanstırmak ınıdır, zorluk ckarmak mıdır, oklı eren berı gelsın Solcuların duşmanı olanlar ve biiınen, bilinmeyen yoz solcular, solculııgu paromparca ettiler, belki solcular da neyin. kımin ardından gittıklerını bılmedıler Alfabedeki harflerı buyuk sayarsanız, alfabedeki harflerde daha yuzlerce ayrımlar bulabilırsıniz Kimın, neyin ardından, nıçin glttiğini de büemezsıniz Bazı dostlar, «kızma, bunlar olacak (!)» dıyor Bur>lnı o'moyacnk bunlor ovkunmedir, ozentidir. Dahası vor, bunlar gayrı mılli bir hareketın adıdır Bizı bolmek bızı parcalamak ısteyenlerln icadıdır Harflerle bolunmeye harf'erle anlatımı kabullenmeye b?n hıc bir zomon ulusal bir ey'em olarak bakmıyorum Kızanlar kızobı'ırler Biz MAH larla, MIT'lerle de bolunduk Iktıdarlar arasında bu bolunmeye kucck acan'a> oldu Ecevit yöiptımi bugunlerde bu Solunmolerle de uârasmaktodır Baska yonetimler ıse bundon yararlcnorak avcntalannı >ağladılar. Ar,er;kancı gudume huıü'idu'er Bır batak ıcindeylz Ben horfl°rlc bolunmeyle bir şey soylenoiği. bır s«y kurtarıldığı kanısındo değilın Sozum sudur Alfabeve ven'den baslayahm yeniden cğrenelım, Bızs başko atfobeler beHetmeye calısanlardon da kusku duyalını Efendım, kusku bir ışıga doğru koşmak değll midir? AYAĞA DÜŞMEK! Yukarıdaki bilgilerden sonra, bu kumede yer alanların kullandığı terminolotiyi de goz den ırak bulundurmadan, Pınar dergisinin son sayısında «Pınar'dan» başlığı altında yoyımlanan yazının kimi bölumlerinl aktarabiliriz: «Kendılerme «millıyetcı hareketlerm ıc problemlerını kamuo/u onunde tartışTaktan ya rar gormedığımızı ve dâvanm ayağa duşurulmesının faydalı o'mayacağını» bıldırdığımız ba zı kışıler, bızım gosterdtğımız hassasıyet karşısında alabıldığıne duygusuz ve şaşırtıcı bıcımde pışkın bır tovır ortaV3 koydular Pmar olayını se vıyesız bır tar.'da carpıttı'ar ve Pmar'.n yerıne alelacele cıkardıkları bır dergıde. sevı\esı b.zce malum kalerı.n et GERİLLALAR PARLAMENTODA... Kent gerlllosı, 1970 1971 yıllarında Turkiye'de de •n cok tartısılan, konusulan konulardan biriydi Ama gectiğimiz hafto Nıkaragua'daki Sandinıst gerillaların giriştiği ve onemli olcude bosarılı olan toarlaıento bas kım» bu alanın dunyadaki dığer uzmanlarından (Tupamaros, Japon Kızılordusu, İtalyan Kızıl Tugaylar vb) hiabirinin aklına gelmemış olsa gerek Ama Nıkaragua'lı gerillaların bu gosterlşli eyleminde ulkenın coğrafı boyutlarının da etkisi olduğu da d' Cumhuriyet KOMÜÎSİSTLERİ KESELİM Ve Mucaaele Bırlıği «yleme gecmekte, sılâhlı toplantılar başlatmakta, saldırılar hazırlamaktadır: «Adıyamanlılor düşmano karşı harbe hazır olduklormı ıspat ladılar ve salontı sılch seslerıy le şemendırdıler Arka sıralarda oturan bır kovlü Yeniden Mılli Mucadelede drsmono cekeb'lmek ic'n sakladığı tabancasım tavana boşalttı Bunu bır başkası doha aynı heyeconlo tokıp etti Tabanca seslerı, Mıllî Mucadelenm mahsulu sloganlar ve alkış tufan'crıyle devam eden konfernns «Yaşosın Mıllet! Kohrolsun M'Hei Duşmanları'» nıdalanyie bıtm.ştı. Fakat top NE ALEMDELER?... Mıllı Mucadeleciler 12 Mart' ın «icraat»! başlayınco sinerler... Birkac yıl sonra, 1976 martında, sözu gecen hareket lcinde yer alan kadrolar Bayrak gazetesinı yayımlamaya başlarlor Ardından MHP'lllerın •llndekl Biz n Anadolu gazete ULUSAL BAĞIMSIZLIK HAFTASI 29 31 4 6 7 8 30 Agustos / 9 MITİNGLER: Agustos Afyon saat: • Uşak Eylul Salihli » Turgutlu » Manisa » IZMIR Eylul 14.00 13.00 14.00 17.30 13.15 14.00 HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABILIRIZ FRANSIZCA STRASBOURG ÜNIVERSITESİ MEZUNU BAYAN ÖĞRETMEN TARAnNDAN FRANSIZCA OERSI VERILIR. BUTUNLEMELI OGRENCıLER SINAVLARA YET1ŞTIRILIR. Ulusa! Bağımsızlık Mitinglerine Katıl! I GD İUERİCİ GENCUER DERNEĞI (Cumhuriyet s 11023) TEL: 58 68 96 55 37 98