Katalog

CUMHURİYET 12 AĞUSTOS 1978 Y ED 1 BİR DÖNEMİN EYLEMCİLERİ TARTIŞIYOR Röportaj: Uğur MUMCU Ertuğrul Kürkcu'nün söyledıklerl bu kadar değll tabıl. Kurkcu'den kendısınln de lclnde bulunduğu, etkın rol aldığı eylemlerın topiu bır değerlendırmesıni yapmosını Istedım. Kürkcö'nün bu konudakl düşüncelenne yenıden doneceğız. Dılersenlz şimdı, 12 Mart öncesl gençlik liderterinden Yusuf Kupelı'yle yaptığım konuşmaya geçelım. Küpeli, 12 Mart oncesınde. «Flklr Kulüpl»rl Federasyonu» başkanlığı görevlnl üstlendl. Fıklr Kulupleri Federasyonu, sonrodan DEVGENÇ'e donuştü. Kupelı'nın. DEVGENC ın Ideoloıık oluşumundo gerçekten buyuk bır payı vardı. Yusuf Kupeli sıyasal eyleme, llk kez 1963 yılında Harp Okulu öğrencısıyken katıldı. Talot Aydemır'ın lıderlığındekl 21 Mayıs ıhtılâl gırışımmden sonra, bütun Harp Okulu oğrencılerl gıbı oğrenc:lıkle Illşkısl kesıldl. önce Türkiye Işçl Partısinde calışan Küpeli. sonradan «demokratik devrım tezlerlnu bemmseverek, TlP'm Ideolojık cızgısnden koptu. Küpeli'yl bundan sonro Mahlr Çayan. Ertuğrul Kurkçü ve Münir Ramazan Aktolga He beraber gorüyoruz Kupeli gecrrnş eyiemlerl en sert bıçlmde eleştırenlerln başmdo yer alıyor. Kupelı'ye 12 MAREKETIN İNSAFSIZCA ÖZELEŞTIRISINI YAPMAK GEREKlR BUTUM AYRINTILARIYLA KIMSEYE ACIMADAN HERŞEYI ORTAYA ÇIKARTMAK GtREKlR CUNKU BU BIREYLERIN SORUNU DEĞIL. TOPLUMUN KURTULUŞUNUN SORUNUDUR. NAHIT TÖREN DE KÜPELİ YE KATILIYOR. BIR MARKSIST HAREKET IÇINDEN GELINMEDıGINDEN ÇIKIŞ YOLU BULUNAMADIĞINI VE B'J NEDENLE BIREYSEL TERÖR BATAGINA SAPLANILDIĞINI ONE SURUYOR. NCELEME Yusuf ARASTIRVV. Küpeli, ROPORTAj geçmiş eylemleri en sert eleştirenlerin başında geliyot Mart öncesl eylemlerden gereken sonucun çıkartılıp çıkartılmadığını soruyorum AnlcUıklarını ozetleyerek oktarıyorum «. Kışısel kancatıme göre, herkesın gereken sonucu çıkartması ve bu hareketlerın bır an önce. şırak diye durması beklenemez Bunun icm, bunlara karşı, sıstemli. her oianda, hayatın her alonındo mücadele yürutmek gereklr. zerre kadar hoş gormemek gerekir. Bıreysel teroru eleştlrmek. mahkum etmek gerekir. Ben bu yuzden bu mucodelenln yeterınce verılmedığıne ınanıyorum. Bunda birtakım duygusal nedenlerın etken olduğuna ve birtakım küçük. oportümstce. blllncsizce de olsa oportunlstc« hesapların neden olduğuna Inanıyorum. Gecmlş hareketın Insafsızca özeleştırıslni yapmak gerekir. elftştırmek gereklr. Bütün aynntılarıyla. kimseye acımadan her şeyl ortaya cıkartmak gerekır. Çunku bu bıreylerın sorunu KUPELl Nahlt TÖREN, Nığde Cezaevındeki çalışmo koşelennae rek, saMayaraK kurtu'amaz Kurtulursa bu gecıcı bır ortbas etme olur N haı tahiılde her şeyı acıoa akacaktır Ve msanların geçm şte hata yapmalorı son derece doga'dır. Ben de hata yaptım Insanlan tek tek ele alırsak, bu hataiarı ya son de r ece buyutür urrutsuzluğa gıderız, ya da her şeyı ortbas edıp. kenaımızı yuceltmeye, ıdealıze ftmeye g derız kı. her ıkı yol da oynı kapıya varır. Insanları, Içı^cle yaşadıkları toplumiarın turevlerı olarak gorursek. daha buyuk bır sogukkanlıhkia her şeyi daha d o ğ r j aegerlend reb'lır, hataiarı daha soaukkanlılıkla kabul edebılırız değıl, toplumjn kur'uluşunun sorunu ve bıreylenn maddı ve manevl olarak kurtulmaları toplumun kurtu!uşu/la bağlantılıdır. Yanl klmse kendınl gızleye SANAT EDEBİYAT Aktaran: Bertan ONARAS 8 Her şeyl yuzustü bırakmak Istedlğınlz. aşılması gereken engellerln fllm çevlrme arzunuzu bastırdığı anlar var mı? V Gerçekten da hem kendımln, hem bız yazarsınemacılorın nasıl varolmaya devam ettiğımızl merak edıyorum Bırkac klşıyie bırlıkte hanı şu dayanıklı sinemocılar'dan (bıberiye ya da kotü otlar gıbı dayanıklı) olduğumu sanr.orum Bızım fılm cevırme Isteğımız her turlu durum ve koşulda. her toprakta yeşerlr Belkl de yıldan yılo dıkılen, sulanan. lyice budanan evcil sinemacılar'dan daha dayanıklıyız. Sozun kısası. yırml yılı aşkın süredır, fılmlerımı parasal guclukler ıcmde çeKmekteyım Kıml zaman, paro ıcın boğuşmaktan yorgun düşuyorum. Gunün bırınde sınemadan bıkarsam, tehlıke canları çalıyor demektır1 Ama genellıkle, değer verdığım şeyler uğruna uğraşıp dıdınmeyl hoş, canlılık verıc. bulu/orum Bu uğraşıp dıdlnme iklncl doğal vapiTi halıne geidl B Sinema sanatının nlclnl ve nasılı konusunda 1954ta cevırdiğlnlz <la Poınte ocurte»tan beri açıkseçlk duşuncelerlnlz var mıydı? V. O fılm hakkında kesin djşünce'erim vardı elbet Sinema üstuneyse. hayır Bır cocuk kadar bılgısız, deneysızd'.m Fılmöykumu tam anlamıyla ozgur olarok, sinema sanatında kendı kendıml yetıştırerek yazdım Daha o an kalkıp «Değişlk, ozgür, pahalı olmayan bır »inema sanatı yapacağım» demedım Içımden gelen tutum yüzde yuz kendılığındendl, sonradan bu tutumu Yenl Dalga Akımı benımseyecektır. Işte boyle surdurdum fılm çevırmeyl. K,m Olduğumu bılıyor, hıssettığıml kaleme alıyorum, Talıh Insanın beğenısıni seylrcılerlnklyle payloşmasıdır Buno ağız tadı ya da başko bır fiimi değll de ortayo ko/duğunuzu çevlrme gereksınmesı dıyebılırız. On. onbeş yıl sonra gelıp bana fılmlenmden soz acan ınsanlar çıkıyor cok hoş bır şey bul Halk arasında başarıya uioş8am, pek hoşnut olurdum. Daracık bır cevreye seslenen. zor fılmler yapmıyorum. Seyırcıden dıkkat ve katılma Isteyen fılmler cevınyorum. Seyırcıyı ahmak yerıne koymuyorum: her şeyl onlayabılır. Ya da fılml kendınce yorumlayabılır. Ben sanatımda, birtakım düşuncaler içın savasmıyorum. Kendısi ds bır onerme olan bir bıçımdâ bırtakım düşünceler önerıyorum. Ne yazık kı. bugun eğılim tartışmadan yana, sınemada ozellıkle birtakım duşunce ve kavramlar kullanılıyor. Orneğın benl de alıp kadın hakları savunucusu yapmak istlyorlar benimse buna hiç nıyetım yok. 8 Son fllminiz «L'une chante, l'autre pas» (Kızlann Bıri Şarkı Soyluyor, Öburu Soylemiyor)un yapımcılığını kendlniz ustlendiniz... V. Tek bır yapımcı bulamayınca. başka seçeneğl kalmayan Insanlar gıbl, yapımcılığı ustlenmek zorunda kaldım. Cme Tamans adlı bır yapım ortaklığınm yöneticlslylm. «L'une chante l'autre pasıyı çevlrme işıne çok gülunc blr bütçeyle glrıştım 2 800 000 f rank. B. Yazar slnemasryla teclmsel slnema ara•ında blr ayırım yapıyor musunuz? V Hayır' Konu elverdlğl an, yazar slnema8i da halka yakınlaşır. Buna karşılık tecımsel slnema llle de halkın en sevdığl sınemo olmaz. Bu konuda asıl ayırım, parosoldın bllmem ne Kadar para getlren fllm tecımseldlr. Işte bö ayırım kabul edilebıllr. Oysa, daha başından, ortaya cıkmodan, bır fllmln tecımsel olduğunu one sürmeye aklım ermlyor Fransız slnemasında her şey kategoryalara ve cekmeoelere göre Işlıyor. Yapımcılarla dağıtımcılardo korkunc bır düşgüçu ekslklığl vor; durmadon kanıtlıyorlor bunu «Dlabolo Mentheıo hıc guvenmedller. Derken. boom, Dalne Kurys'ln fllml, büyuk blr muclzeyle. avuç dolusu para getırmeye başladı. lkl ay önceyse. genc kızlık heyeconlannı konu edınen blr küçük kadın filmlydl. Joyce Bunuel'ın Lo Jument Vapeur'üne gelınce, cok lyl Işlenmlş, 6zgür. oct oloyla dolu blr fılmdır Bızım şu kurumlaşmış tkomlklenlmlzln kaşgöz oynatmalarından çok daha gülünç bır fılm. «Temps femlnistesotekl üzgun 5arlo"yu canlandıran Carole Laure, «Les Temps Modemesıın Şorlo'su kadar başarı elde etmelıydl. B, Slzce, yirml yıldır Fransız slnema sanotımn gorunümünde en cok değlşen nedir? V. Ozellıkle on yıldır, lyl fllm ve genc yazarsınemacı sayısı hotırı eayılır derecede arttı. Gerek uygulayımcılar (teknısyenler), gerek oyuncular açi3indan, uğraşta surekiı bır llerleme var. Anoak. en önemll görungü hıo kuşkusuz, kodınların yorattıkları sinema sanatı. Hatkın bsğemsl yavaş yavaş değışecek. buno bağlı olarok da, arztalep yasası. O gune dek slnema ölmerse tabn .. Televizyon, kosetler, lozer tşmlan, tuzeler, nzay tarafından canına kıyılmazsa... Agnes Varda: Sinema Olürse Celâl ÖZCAN temmuz buyük Türk yozarı Refık HoI O ' l l K a r a V ı n 13uncu o!um yıldonumüy• * * du (Doğum 1888Ist.; Olum: 18 Temmuz 1965 Ist ) Bu tırsotlo, degerlı yazorımızın «deblyatımlzdekı yerıne ozetlı de olsa bır bakış atalım dedık RefHc Halıt Karay adı edebıyatımızda nasıl bır yerde. hangı ozeliıklerıvle onem kazanıyor? Sorusundan hareketle bakarsak onun somut bır değerlılıkle anıtlaştığını goreceğız. Ozellıkle MEMLEKET HIKAYELER1 adlı kıtabı tek başına Refık Halıt'l on plana çıkarmayo yetiyor. Bır «surgun» olayının fırsatıyla beş yıllık Anadolu gozlemlerınden kaynaklanan bu onemli yapıt, o gunlenn sıyasal ve yozınsal gerçeklığınl de Cıkkate alorak denılebıhr kı tumuyle ozgun nıtelıklıdır 2ıra edebıyatımızda «Anadolu»ya, ora hclkmın yaşamsal konumuna ılışkın ılk onemli yopıt iMemleket Hıkâyelerı» olmaktadır. Demek kı Refık Hallt Karay, sozunü ettığırnız kıtabıyla hıkâyecılığımızde donum noktasıdır (Hemen belırtmelıyım. bu yapıtında yazar, «Şeftalı Bahçelerı», «Yatır», fYatık Emıne». «Sarı Bal». «Kos Omer», «Boz Eşek» gıbı on plana çıkan çok başanlı hı!<a\elerının arasında «Hakkı Sukut» başlıklı hıkâyesıyle bır başKa donemecın de ılk urununu oluşturuyor kanımca Bu rı kâyede Refık Halıt yanılrnıyorsam fabf k a işçısının ozel ve genel sorunlanna. eKonomık gerceklıkte ve ozellıkle çalışılan o tobrıka TÜRKCENİN USTA KALEMI REFİK HALİT KARAY konumundaki dramına yazınımızda hemea llk değınen kışı oluyor) Yazarımızın sonatsal yaşamını dort dılme ayırabılırız. I Itk Yıllar «FecrI Atı» topluluğuna gırış. gazetecılık, poiıtık Icerıklı gulmeoe yazarlıgı donemı (Bu donemden tKırpı'nın Decıklerı» odlı gulmece kıtabı onem toşır I II Ittıhat Terakkı hukumetınce karşıt yozılan vuzunden surgune yollandığı beş yıllık donem Anodolu gozlemlenne (Sınop, Corum, Ankara Bılecık) fırsat vererek <Memleket Hıkayelerunın oluşumunda etKer olan cgurbat gunlerı». . III 19221938 yılları arasındo gecen Ikıncı Surgun ha,atı (Refık Holıt'ın başanlı sanatsal grafıgınae şanssız bır du'um, U'usal Kurtu u? hareketıne karşı çıkan bazı >Qiilar yazması, 1922'de bu surgune neden olur) Beyrut ve Halep dolaylarını ıçeren bu gurbet yılıarından da bazı bırıkımler ve hazıriıklaria doner 1938 dek! af ta. IV Ikıncı Surgun'den yurda donuşüyie başlayan ve olumune degın suren yıllar Refık Halıt Karay bu done'rde h kayelerı nı ve romanlarını yazmıştır (Bu donem verımlı roman uretımıne ve hatta oyun turunde de >apıt vermesıne fırsat saglayan genış bır zamonı ıçenyor. Ancak Rauf Mutluay'ın da belırttıgı gıbı c Sakıncosız yazma dıkkatıyle bu kez de. sıyasaltoplumsal ozlerden kaanmış, kenoısmı okuruna sevdıren, eserlerının surumunu saglayan kolaytatlı hafıf eserler yayiTnna onceliK vermıştır» (Cağdaş Turk Ed 198) Kalabalık bır toplamı oluşturan yapıtlarının ıçınde mutlaka okunması gereken başta ıMemleket Hıkayelerı> olmak uzere, «Gurbet Hıkâyelerı», cYezıdın Kızı», «Çete», «Surgun», «Anahtar». vb nın goruntusunde Refık Halıt bır gerçekçıcV Kendı deyışıyle «temız realızmsdır onun gerçekçılığı Acı ıle sevıncın, karamsarlıkla lyımserhğın ıc ıce olduğu ve «gulmece» havasının da katılışıyla ozgunluk kazanmış bır aeğişik «MauDassant Gerçekçılığı» Konulan, «bıreysebiıgın doyumunaan da kavnaklanmış olsa, gene de dışa bakışlarla top luırısal gerçeklıge vokioşınlı yapısıyla aıkkat çeker. Ayrıca Refık Halıt, şu nıtelıklerıyle kendıne özgu sanatçı kımlığmı one çıkarmaktadır: YANILGININ NEDENLERI Yusuf Kupeli ,B «bu yanılgıların ıdeolojik kaynaklan nedır?» dıye soro/o'um Anlotıyor Kupelı /le konuşurken, yanımızda Nalnt Toren oe var O da Yusuf un so/!edıklennl onaylıyor. «Hata yaptık Ama neden yapt ı k ' Bır marksıst hareket ıçınden gelmıyorduk. Genclık hareketı çıkış yolu bulamıyordu. Turkıyede yol gcsteren bır marksıst hareket yoktu Bu neydı, nasıldît ozöf "olarak anlafcıbılırım ama tekJj(|lınıeyle bu Çıkış yo u bulamaması umutsuzluğa atı Ve gençlik hareketınden kopon grupiar bıreysel teronzmın batağına saplandılar. Ondan sonra bu durumu bır kohramanhk edebuatı ıçınde değerlendırme/e kolkarsak, bır daha aynı fıataiara duşme veya yanlışa odun verme aurumjna g rerız kı bu çıkış yolu değıldtr Yalnız morksıst hareket ıçın degıl. butun ılerıcı demokrat hareket ıcın, bjtun barışcı guçler ıçın. butun demokras den yana guçler ıçın bu aynıdır. Şımdı bugun üe Turkıye de b rçok şeyn acıkıiğo kavuşmasına rağTen, aynı o/unlar oynanmaya çalışı'ı/or Birtakım kışıler kışkırtılmak IstenmeKted r, ozellıkle Sılohlı Kuvvetlerde bazı k.şıler kışkırtılmak ıstenme^ted r, Kontr ger.liaın varlığı meşrulaştırı Tiak ıstenmektedır Bunun ıçın de kenaılerıne Marksıst Lenınıst dıyen bıre/sel terorcu grup.ar kullonılmaktadır» GNES VARDA. YENİ DALGA AKIMl'NIN ONCU YONETMENLERINDEN BıRIDIR tMUTLULUK», «5TEN 7'YE CLEO» GIBI FILMLERI ULKEMIZDE DE GOSTERILEN SANATC1YLA MıCHEL BOUJIT ŞUNLARI KONUŞMUŞLAR. A evırı bıllmsel ya da dorutsel yapıtların dılden dıle cevnlmesıne olanak sağlayan yazı turudur. Cevırının ozgün dılınden değıl. çevnldığı dilden üçuncü bır dıle yapıldığı da gorulmekle bırlıkte bu yolun dofarrbaclı ve çevınnın başarısını guçleştlren engellerle dolu olduğu koşkusuzdur. Bılımsel yapıtların çevırısının başarısında kaynak yapıta uygunluk ve bılımsel verılerl ıfadeye elverışll blr dll yeterlı ogeleri oluşturduğu halde dörutset yapıtların cevırısınde bunlari aşan cabalar sozkonusu olur. Hele şıır çevırılerınln sorunları çok daha karmaşıktır. j Cevlrl blllmsel ve dörütsel yapıtla nn dılden dlle yayılmasına olanak vererek kulturler arasında etkileşlm koşulları yaratmakla kalmaz, dıllerin gelişimıne. zengınlsşmesıne de katkıda bulunur. Edefel yapıtların dllden dıle çevrllmesı edebl çevlrl denen yazı türünü oluşturur. Edebl çevirl sayesınde ulusal edebl ürünler başka dlllerdekl edebl urunlerle karşı karşıya gelmek, yanşmak. etkıleşmek, uluslararası değerler duzeyınde dolasmak olanaklan ve zorunluluklart lcine gırerler. C rl ile gorüntülerlnln tamamı Ise anlaşılamıyacak bicimde tersıne cevırıp yaymak glbldlr • Ivan Turgenef edebı cevırılerın ıki kısma ayrılobıleceğını soylemıştır, < ,. bunların bazısının omacı okuru salt yabancı ulkelerın guzel yapıtları ıle tanıştırmaktır, ote yando ıse büyuk yapıtların yenıden yaratılırcasına yapılan çevırılerı yer alır ve bu sonuncularda çeviren, dorutsel yeteneğı. yabancı duşunce ve duyarlıklara glrebilme gucüyle orantılı olarok cabasmda başarıya yaklaşır» Bıze kalırsa butun edebi çevırıler pıtın çevnleceği dılın zengın ve gel şmış olması cevırımn başarısı bakımından çok onemhdır kuşkusuz Ba oge ozellıkle ş ır çevırılennın baş3ısını koşullar. Şıır uyaklı ve olculu ıse ve çevırıde bıçım korunacaksa çex'nye çevrıldıği dılın olanaklan buyuk oranda yansıyacaktır Şıırın çevnleceği dı! ne kadar gelışmışse şnnn btçımsel gerekslnımlennı karşılayabılecek olanaklar o kodar çeşıtlı olacak ve çevırene bırçok seceiekler verebilecektır. Çevirl denen yozı turunun çevirenin yazarlık yeteneğının gelışımıne katkı.an olduğu eskıden ben soylenır. On sekızıncl yuzyılda yaşamış Rus yozcrı Denıs Fonvızm (1745 1792) genç yazarlara şoyle ogut verıyordU' «Sık 6ık şı r yazın... egloglar, eleııler kurmağa çalışın ve elınızden gelırse çevırl yopın » Andr* Mauroıs, Marcel Proust'un sanatının oluşumunda Ingılız yazan Ruskın (1819 1890Vm |kl yapıt nı Fransızcaya çevırmesının buyük ve olumlu payı buiunduğunu belırte'ek «Ruskin'ln yapıtına duyduğu buyük sej gl olmosaydı Proust belkl de kendı kendısıni keşfedemıyecektı» der. Elektronık makınalann, sayısal venlerl bınktırıp işledıklerı. kanşık matematlksel Işlemlen koiayca sonuç'ardırdıkları gıbı, dılden dıle çevırıde de yenl blr çığır açmaları olasılık dışı dfcğıldır. Şımdıden bu tur çevırllerden soz edılmeğe başlamıstır. Şu var kı, e ektronık maklnaların çevınsi olsa olsa fotoğraf sanatına benzeyebılecektır: ressamın fırçasından doğan reslm gıbı. özgün ve kışılıklı bır cevlrl ise her halde gene salt insan tarafından yapılabılecektır. O, edebıyatımızın belkı da en guçlu gozlemcısıaır. Ve, gorduklennı dışloştırıp yansıtmada bırçoklanndan ayn o ınce. kıvrak. akıcı, nuktelı, copcanlı «uslubu»yla buvuyor korşımızda. (Dıyebılırım kı, dıl ve anlatımda Refık Halıt. kenCınden sonrakı yazarlara ve elbet gunumuz sanatçılanna ornekıemede saglıklı bır kaynaktır) tYeni Lısan» akımına, bu akımın temsılc:ıle r ı arasına katılmamasına karşın. aslında «Yenı Lıt,an» akımı Refık Halıt le utkuya ula^mıştır yargısma varanlar haksız değıllerdır. Anlatımda ıcat gucu, benzetme ve ıgretılemelerde kenc'ıne ozgulugu ılgıyie okunmasının baş etkenlerıdır. Gozlemlerden esınle dıle gelen olasıya uatalıklı betımleme becensı, ozellıkle hıkayeienndo, ayrıca «Yezıdın Kızı», «Cete», «Bır lcım Su» gıbı otekı yapıüarındo çok canlı orneklerle kanıtlanmaktadır. Yazarımızın bır başka gucluljğü de karakter yaratımındakı başarısıdır. Memurarrhr, dın adamı, kasaba eş'ofı, kıskanç kodın ve erkekler, «surgun» psıkozunun bunaltısındakl kışıler, fabrıka ışcılerı, seven'ersevılenler, ihanete uğrayanlar, çıkarcılar. ıntıkamcılar... Hıkâya ve romanlarında baş'ıca ka'akterlerdır. Bunlann tumu gerceğe uygundur, ınanc'ıncıüır. Refık Hallt «gulmecesyi de yeğlerken dışa bokış ve sorunsal gercekltgın aksak ve çarpık bazı yonlerıne, «batılılaşıyorum» derken batiyi ters anlayan ganp yapay karokterlere eleştırel bır yonelış ıc nae de go'unrrektedır Boylece yazor. sosyal ve Sıyosal aksaKİıklara karşı tavnn en guçlu sılahlanndan bırı olan gulmeceyle (bazı yapıtları dışınac) başarısını pekştırıyor. KIŞKIRTICI AJAN SORUNU 12 Mart oncesı gençlık eylemlermae b rçort kışkırtıcı ajan gorev alm ştır Mahir Kaynak, Eyup Temeltaş, Erdal Gokyuzu, ılk ağızda akla gelenler Kjpelı'/e, Israıl Başkonso os u Efra.m Elrom'un kaçırılmasında rol alan Hava Yuzbaşı llyas Aydın ın kışılıği uzenne sorular soruyorum Kupel' nın bu konudaki yanıtı bana çok ılg nç geldi: «... Sorunu, basıt aıan sorununa ındırgememek gsreklr. Aıan her o r gute sızar. Yalnız ner oıan da gırdıgı örgutun kafa yapısına gore hareket eder. Her şeye poiıtık acıdan bakmak gerekir Her toplumdo balırlı s nıflor var Bu smıîlor varolduğu surece, bu sınıfiarın iaeo,o|isl de varolacaktır. Kandı ınancıma gore. proletarya ıdeoloıısı yu^seıdığı olçude, s,/asal yaşamda etkın oidufjj o'cude, proletarya hareketl orgutlendığı olçude, burıuvazıden. kucuk burjjvadan kaynaklanan. marksıst gozukup ontımarksıst olGn hareketler d9 zayıfla,acaktır, eieneceklerdır. Fakat tamamen yok olmaiarı dı/e bır şey soz konusu değıldır Bunlarm tamomen yok olmaiarı, uzjn bır toplumsal sutece bağlıdır. Ama bunlar etkısız kıl nabılırler. Kltlelerl orgui'eme^e, amansızca, slstemlı b r mücadele yurütmeye, hoş gaTieme/e bağlıdır Çeviri denen yazıtürü Otman Fuat ÖZK1LIÇ Goethe tFaust» adlı yapıtını Fransızcaya çevlren Gerard de Nerval ın çevrısı ıçın şu sozlerl soylemlştlr «Artık Foust'u Almoncasındon okumayı sevmlyorum. Bu yapıtın Frons'Zcasında her sayfa bana blr Vez daha toptaze, yepyenl ve Inceliklerle dolu gelıyor.» Cevlrlye böylesıne değer veren'er yanında kuşkuyla bakanlar da oıkmıştır Örneğın Mıguel de Cervontes 1611 yılında şoyle dıyordu«Blr vapıtt başka blr dlle cevlrmek blr halıyı, flgurlerl belll bellrslz, renkle yenıden yaratılırcasına özen gosterilerek fakat oslıno uygun ve cevrıldiğı dllin kurolları zedelenmeden yapılmalıdır. Çevlrlnln başarısını sağlayan 6gelerden başta gelenl kuşkusuz, yapıtın yazarı Ile çevırenl arasında bulunabılecek duşunsel ve duygusal yakıniıktır. Cevlren, çevlreceği yapıtı cevrılmeğe değer bulacak kadar beğenmelıdır. Cevırının başarısını. çevirenin hem yapıtın dıhne hem de çevnldığı dıle vukufu yanında bu lk| dllln bırblrlerl karşısındakl durumları da etkıler. Bır ya BENZETIŞ «Sen gulumsediğln zaman kucuğum» Dikenler gule donuşur Yoz kokulu, Kavruk ınsanlan Anadolu nun, Sevglyl bolujur. «Sen gulumsediâln zoman kuçugum» Usutmez poyrazı Istanbul'un. Yıldızlar ılımandır. Cıplok oyaklannla bastığın toprak, Umut yuklü gemllerlmızln Yelken actığı llmandır «Sen gulumsedığtn zamon küçuğumı insan Insandır Van 9 5 1956 Ist 23X11 19/7 ÇİÇEK Bu cok eskl blr gecedlr, yenlden yoşamak surekll olanı kendlnl ekleylp o eskl sllrler» ve sevdo turkulerlne yenlden Yenlert esprlmlş blr eskl glyslden yepyenl blr şllr cıkar mı sor kendlne sen artık ve gunun birlnde ansızın artık hic beklenmeyen, umulmayan bir çift euluboya mavlllk nasıl donuşur gerceğe, dayonılmaza Kısacası ocıklanabülr bu lkl *«yl« umut huznu cafirıştıron blr gecmlş olamaz cünkü geleceği besieyendlr umut cunku o eskl glysl onarılamaz Dü?ündüm neden sonra bu korkunc maviye bulanıp alar mıyım kındlm) en coşkun sulora Sahl coktondır unutmuştum gecanln blr saatınde uyanıp clceğlml suladım buyurse buyur artık. Vlkü ULUIRMAK Maatata Sacid SARAÇOCLU YARIN: Eleştiriye devam... /