Katalog

İKİ CUMHURİYET İG TE3DIUZ 1978 ecsn hafta, bır türlu eşınden boşanamıyan bır erkek okurumun mektubundan porcalar aktararak, cok acı olan bu toplumsolsoruna değmmıştım. Cunku bu konuda gerek srkek, gerek hanım okurlarımdan ozellıkle son ıkı yıldan berı pek çok mektup almaktayım. Bu hafta bır hanım okurumun boşanma konusundakı gorüşlerıne yer vereceğım. Onun mektubunda şoyle cumleler var«Kocamı hıçbır zaman kazanç kaynağı olarak gormedım Tam tersıne, onun ıcm kazanç kaynağı ben oldum (. .) Ama kocasını kazanç kaynağı olarak goren kadınları bıle anlamak gerekır. dıye duşunuyorum. Cunku bır kadın, çalışmanın onurlu bır iş oldugunu, topluma bır yararı olması gerektığmı ogrenmedıyse, suo, bunu ona oğretmeyen toplum kurumlannda, hatta kocasındadır BIZITI toplumumuzda erkekler evlenmek ıçın once «ev kadını» arorlar. Calışan kadını yeterı kadar ckadın» bulmazlar. Sonra da bırakmak ıstedıkleri zaman, «ev kadını» olan karılarını bır asalak olarak nıtelerler ( ..) Benım. sevdıği erkekten ıkı yıldır. hattâ daha uzun bır zamandır uzakta, kuruyan duygularımın ve zavallı yureğımın hesabını kımden soracağım''» Goruluyor kı bu hanım okurum. boşanmanın hem parasal, hem de duygusa) yönlerıne dokunmuş. Şımdı. cok uzun olan mektubunun osıl ılgınc parcolarma gecıyorum. ••• «Kocamla aynı okullarda okuduk Onu en kotu şartlarda sevdım , onun bütün yoksunluklarına katlandım. Ustelık kocamın ıkıncı karısıydım. Ona ıkı cocuk verdım. O ıki cocuğu en zor koşullarda sevgı ve ozenle yetıştırmeye, bılınçle yetıştırmeye çalıştım. Bununlo da kalmadım kuçucuk aylığımla kocamın ünıversttede okuma arzusunu hoşgörerek onun okumasına yardım ettım Beş yıl bır tek kuruş kazanmayan kocama baktım. bır cocuk gıbi baktım Şimdı kocara lyi para kazanıyor. Ûstüne tapulu ıkı daıresi, arobası ve yuksek aylığı var. Bızı terkettı. Önce cok uzuldüm, delı gıbi oldum onu kaybettım dıye. O kadar kî, sırf bizi ıhmal etmeseydi. bize gene babalık ve kocalık sevgısını, hatta insanlık sevgısınl esırgemeseydı. ona sevdıği kadınla evlenme olanağı bı'e tanıyabılırdım Ama o en kucultucü bıcımde bızı kedı yavrulan gıbi evden kovdu ve turlü yalan beyanlarla boşanmak üzere mahkemeye verdı ( ) Belkı ucuncu kez evlenT.ekle de ka'mıyacak. bunu daha başkaları ızlıyecek llk karıs'ndan da ıkı cocuğu var. O kad:nı da aynı bana yaptığı gıbi cocuklarıyla terketmış Bunco vıllık aylıklarıma mı. emeklerime ml, duygularıma mı ccıyayım Ne guzel soylüyorsunuz. 19 şubot G OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Boşanmada Duygu ve Para Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU tanhlı makalenızde Duzen anamaicı lıberaı duzendır. Butun ılışkıler, ınsanî ılışkıler de buna gore duzenlenmek zorundadır. Bu baylar, duzenın kendısine bır şey demezler de bunun ille boşanmaya datr olan kısmı değışsın isterler Yanı duzen sürsun bız mutsuz olalım ve onlar her zaman mutlu o'abılme olanağı bulsunlar (...) Belk: de yasaların bana tanıdığı hakları sonuna kadar kullanacoğım. Yanı ayrılmak ıstemıyeceğım kocamdan Ben mutsuzsam o da mutsuz olsun, dıyeceğım. Benım cocuklarım mutsuzsa ve sucsuzsa o da bu mutsuzluğu duysun, tanısın. dıyeceğım. Hatta daha da ılerı gıderek, evlenmek ıstedıği oteki kadın da mutsuz olsun dıyeceğım. Butun ınsanların mutluluktan eşıt şekıllerde yararlanamadığı bır ülkede kocam ve sevgilılerı neden kendılerınde böyle her şe/ı yapma hakkını buluyorlor. (...) Sadece onların mutluluğu ıcm yapılmıyor yasalar. İkıb n vıllık kadın kolelığını bılmıyorlar galıba onlar, bıraz kıtap okusunlar Kadınların toplumun en zavallı kurbanları olduğunu oğrensınler Eğer kendılerı mutlu olmok ıstıyorlarsa, kodınları da yanlarına cekıp bılınclendırerek mutlu bır yenı toplum yaratmanın carelerıni arasınlar.> Hanım okuyucumun mektubunu inceleyen kışı, ona «Sen haksızsın» dıyemez Acıkladığı duruma gore, yerden goğe dek haklı. Yalnız, goremedığı bır nokta var. O da aradakl anlaşmazlığı en başında boşanma t'e sonuclandırmayıp kendısını yıl'orca somurduğu anlaşılan erkeğe olan sevgısmın her koşul altında tutsağı olması ve bu onlaşmazlığı suregenleştırmesıdır Boylece bu hanım gercekten cok haklı olouğu bır konuda, oc alrra, karşısındakını, yani cok spvdığını soyled ğı erkeğı, ruhca perışan ederek ıntıkam duygusunu doyurma eylemıne kendısını kaptırmak suretıyle, haksız duruma duşmektedır fMademkı ben mutsuzum ve bosanmakla daha da mutsuz olacağım. şu halde elınden geldiğınce dıretırım, bosanmom ve eşın> yanı bır zamanlar kendısıyle rrutlu olduı gum kocamı kahrederım. penşon eder m> duşuncesı, soğukkanlılıkla e!e alındığında, en haklı ısteklerı haksız duruma duşürecek b,r duştncedır Erkekler arasında da bo/le duşunenler cıkıyor Bu da. suregenlesmış boşanma aavaları sorununu coğaltıyor Acıkcası. toplumsal b r hastalıktır bu. Gecen yazmda onur'u bır han'mın bu konudakı dusuncesını dıle getırmıştım Kadınlar, öc alma duyguionna egemen olabılmelıdır. kendısme bır hal'< deyımı/le «nâmerde muhtac olmayacak» parasol koşullar sağlandıktan sonra. böyle durumlarda herhalde boşanma yoluna gıtmelıdır Suregen olan duşmonlıklar yalnız bır tarafı değıl, her ıkı esı de zamanlo yıkıma, cokuntüye uğrotır. Bunun bır yararı yok. Dahası, ahlâk, toplum duzenl ve varsa cocuklar bakımından zararı var Aşk. sevgı ve saygı gıbi duygusol ve sosyal kavramlar, bunlara lâyık olmayon soysuzların gozunde «osalaklık, aptallılo sayıimaktadtr Yurttaşlar Yasası buna etbette care bulamazdı. ama erkegın orneğın 2025 yıllık kazancında ve edındığı varlıkta nesnel ve t'nsel (moddî ve manevi) buyuk katkısı ve payı bulunan kadının parasal durumunu guvence altıno alocak kurallar koyabılırdi. İşte bu yoktur •**• nımasına olonak yoktur. Tanıkların sözler'ne ve varsa kendısine sunulan belgelere gore karar verecektır Bununla bırlıkte yargıc oznel koşullar yanında, nesnel ve toplumsal koşulları. yanı toplumun ve cocuJdarın yararına olan durumlcn olabıldığınce yakından gozetmeye calışmalıdır Ozel'ıkle kadın bızde, ekonomık bakımdan, coğuilukla, korunmaya muhtactır. Mahkemelerımız bu korumayı, erkeğın boşanma davasını red ederek, kadının ondan nafaka alması volu/la sağlamak ıstıyorlar. Yurttaşlar Yosası, kadının parasal durumunu onu kımseya muhtac etme 'ecek bıcmde guvence altına alacak kjrallarla donatabılırse, suregenlesmış bosanma davalarından doğan facıalann onu coğunlukla alınabılır Bu yasol düzenlemenın ne yolda olması ger»kttğı konusundokı dusuncelerımızi ayrıca beI rteceğız NOT: 21 mayıs 1978 tarthli yazımda, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaslarının «Bâgiı (yanı devlete bas kaldıran ve oldurulmesı gereken eskiya) olduklart hakkında İstanbul'da fatva cıkaran hain Osmanlı seyhıslamının bu fetvasına korsı, başta Ankara Muftusu Mehmet Rifat Efendi olmak uzere, Anodolu'daki votansever dın bilginlerinin bir karşıfetva yoymladıklarını yazmış, o tarihte Sivos'ta haftada ik) kez cıkmakta olan Iradeı Mıllıye gazetesinin 22 nisan 1336 (1920) torihli sayısında yayımlanan bu tstvayı bugunku Turkceye cevirerek sutunlorıma geçirmiştim. Ankara ve istanbuldaki ve Anadolu'nun pek cok kent ve kosabosındaki okurlarımdan bir coğu bana mektup göndererek, sozunu ettiğim fetvanın oitında imzaları bulunan butun din bilginlerinin adlarını soruyorlar. Onlann bu isteklerinl yerine getirlyorum. Karşıfetvayı imzalayan dın adamları sunlordırAnkara Müftusü Mehmet Rifat. eskl Kayseri Muftütu Ahmet Remzi, Devrek Muftusü Abdullah Hayn Yozgat Müftüsu Mehmet Hulusı, eskl Kırşehlr Muftusu Mufıt eskı Karacabey Muftüsu Musîafa Fehmı Hacıbayram Medresesl Muderrisi (oğretim uyesı) Suleyman Bursa Milletvekill, dinbilginlerinden AbdusServet. Caberlv» Medresesl Muderrisl Mehmet Şevki, Kayserl dln bilglnlerlnden Bunyanlı Mehmet Âtim, Ankaro'lı din bilglnlerlnden Mustafa Mollo Buyük M»dresesi Muderrisi Ismaıl Sahobiye Medresesi Muderrisi Saduüah. Zeynel Abidin Medresesi Muderrisi Hamza Ankara Medresesi Muderrisi Hasan Fehmı, Beyazıt hocalarından Rifat Sarıkadı Medresesi Muderrisi Tevf,< Zencirli Medresesi Mude'risi Abdullah Hılmı Yeşil Ahi Medresesi Muderrisi Abıdın, Karyeler başkanı Hasan Hılmı ZAMANLAMA Ecevıt hukumetı POL DER'ı kopatmakla ger;ek yuzunu gosterrnış. demokrası dusmanlığını konıtlamışttr Sokaklarda adam olduruıurken hukumet emperyalızme teslım olmuş, kanlı olıgarsının sıyasal aracı nıtelıgıne duşmuştur Bır yandan Amerıka'nın kucağına otururken ote yandan Turkıye yı Rusya nın sosyal emDeryalızmme peskeş ceken sıyasal ıktıdor ıscı ucretlerını dondurmaya ccbalamakta, faşıst boskılarını artırmaktadır. Doğru mudur bu sozler? Belkl boyle bir yazının icinde doğruya benzer şeyler vardır, ama, tek tellı bir sazla bir keman koncertosu ne denli doğru çalınabılırse, bu tur yazılarda o olcude doğrulor sozkonusudur. Çağımızda oloylara bunca cocuksu yaklaşım, ancak burjuva egemenllğinde devrimci fontezıler olarok nitelenir. 1978 Turkiye'si emperyalızme 1970 Turkiye'sinden daha cok bağımlıdır. 1960'lardc yukselen ilerici hareket başarıya ulasabılseydı, 1970'lerln başında 2 milyar dolar duzeyine ulaşan iscı gelirlerının yarattığı dış odeme dengesinde olanaklora kavusabilecekti Aradan gecen 7 yıl içınde komprador kapitalizmi olağanustu bir atılım yapmıs; ulke cumhuriyet tarihlnde gorulmemls bir baâımlılaşmo sureci yaşamıştır. Ecevit yonetimi, işte bu noktada ısbasına qecmistir Bir «halk cephesi» veya •(sosyalıst pcrtisı» oynı koşullar altında hukumet olsa, dısa bagımlılık cemberinın ıçine dusecekti Nitekim Şili de ve Sri Lanka'da benzer olaylar yaşanmıstır. Cok partili demokras'nın kuraüarı icinde ve emperyalizmin cemberınde iktidara yonelen Markslstler, tuzaktan kurtulamamışlardır Bugunku Turkıve de Ecevit hukumetinin gerceklerlnı soyiece ozetlempk olasıdır 1) Ecevit hukumeti, CHP ile CGP. DP ve bağımsızlardan olusmaktodır Siycsal sozlukte «sosyal demokrat» veya <demokratık sol» dıye lanımlanan nitelikte bile değildır Adım atarken kabınenin ic yapısını duşunmek zorundadır 2) Hukumet ucu ucuna guvenoyu olabilmiştlr. Mec'is'te bu denli zayıf coğunluga dayanon bır kabinenin, politika dengelerlni titizlikle gozetmesi gerekir. 3) Oıs iliskilerde ipler, Batı kapitalist egemenlerinın elindedir Uluslorarası kredi kurumlarının denetimındeki hukumet. ancak bir uzlaşma stratejisiyle dış desteklerini koruyabilir. Ecevit hukumetı, yonetımıni surdurmek lcln tkrıtık» dönemi atlatmak zorundadır Turkiye'deki faşıst çevreler, bu gerceği solculardon daha iyi değerlendırmektedirler. «Krıtı'o donem aşılmadan yumuna kırılırsa, icindçki civclvin oleceğini bilenlerin stratejisı, sabırsıziık, sertlik, qerginliktir «Akıllı sermcye» ise sabırsızlıgı «seruvsn» olarak nıtelendirıyor ve uzun sureli bır politika Izliyor. Yaşadığımız toplumda a) Hukumet. b) Muhalefet, c) Duzen kavramlannın iciceliklerini ve ayrılıklarmı iylce saptamalıyız. Ecevit hukumetinin sagladığı denge ortamındo, somurucu duzene muhalefet, hukumete muhalefetten daha tutorlı ve gecerli bir strateıi değil midir? Eğer Turkiye buyuk blr hesaplaşmaya doğru gidiyorsa, devlet örgutlerinin lcıne yuvalanmış butun faşist odakların temizlenmesiyle demokratlk kesım guclenecektir. Bugun toplumdakl siyasal özlemlerle ekonomik gercekler arasında bir celışki vardır. Ekonomik zorunluklar Turkiye'yi otoriter rejime itiyor; sıyasal koşullanmalor demokrasiyi ongörüyor. Bu ikllemin bir yerde çozumlenmesi gerekir. Cozum icln hesoplasma günu gellnceye değin guclenmeye ve örgutlenmeye bakmalı Bu, yalnız CHP'nln solundaki sol icin değii, CHP solu icin de gecerli kuraldır. D iyelim ki ıc sıyasa konusunda bir yazı yazacaksın, oldın elıne kalemı ••• Şunu da soyleveyım Bır cok mahkerremız. ozellıkle Yargıtayımız, boşanma sorununu «toplumsal yarar» acısından değıl, çökmus bır ev1 1 ğı her ne pahaya olurso olsun ayakto tutma gıbi «bıreyset yarar» yonunden ele a'orok Yurttoşlar Yasası kurallarmı salt doğmatık ve katı bır goruşle uyguiamoktadırlar Bundo bır dereceye kadar hakları olduğu duşunulebtlır Cunku, şurosı kesındır kı, boşonmo davalar'nda raslanan ılışkılerden her bırınm ayrı bır özellığı vardır Bunlor oyle nazik ve dışarıdan kolayca gorulemeyen gızlı ılışkıler olup. yargıcın bunlann hepsıni derınlemesıne anlayıp ta Niye Cömert? OKTAY AKBAL BİLİM Evet Hayır DÜNYASI Uzaym Fethinde Aşanıalar İnsanın bugüne kadarkı gecmışını bolumlere ayırmada doğa kuvvetlerıyle savaşimda kullandığı araclann maddesı ölcu alınmıştır Buna gore, çağ\ar. Taşcağı. Cılalı Tascağı, Tunccağı ve Demırcağı dıye 4'e ayrılmaktadır ilk uydunun Sovyetler Bırlığı'nce 4 ekım 1957'de dunya cevresınde yorungeye oturtulma smdan sonra bu cağlara bır beşıncısı eklenmıştır Uzaycağı Ancak, bu Cağ'ı oburlerınden ayıran bazı oze'lıkler vardır. Bı rıncısı. Uzaycoğı'nın ne zaman başladığınm kesınlıkle bılınmesıdır. Öncekı cağlor icin boyte bır şey soylenemez. Taşcağı ns zaman, nerede başladı? Tunccağına ne zaman, nerede gecıldı 7 Bunları kesın olarak bılmıyoruz. Belkı hıc a« bılemeyeceğız. Ama. Uzaycağının tcrını kesındır ve 4 ekım 1957'dır. Uzcycağmm ıkınci c/ellıg:. uzayın guçluklerıyle savaşımda kullcnılan araclorın yapıla'ğı maddelerın bır değıl. bınlercs olmasıdır. 6 mılyon parcalı bır uzav aracında gaz. sıvı, katı *3icmdekı basıt cısımlerden tutunuz do kâğıt, cam, plastık... gıbi pek cok bıleş* cısımlere kadar sayısız maddeler kullonılrrıştır. UZAYCAĞININ BÖLÜMLERİ Obur cağlor kendi iclennd« nasıl alt bolumlere ayrılıyorsa, Uzaycağı da bolumlere ayrılabılır: Arac ucuşları dönemı, hayvanlı ucuşlar dönemi, tnsonlı ucuşlar dönemi gıbi. Bunlann yanında, daha başka ölcuiere gore ayırımlar da yapılabılır: Aya, guneş kumesınin gezegenlerıne ılk yumuşak ınişlerin yapılması ve galaksiler arası aroştırmaların başlaması... gıbi. Burada ozellıkle belirtmek gerekır kı Uzaycağını acan ve bugüne kadorki uzay araştırma larındo her oşamoda hep bırıncı olan ülke. Sovyetler Bırlığı'dır. Amerıkalılor, Aya ılk ayak basan ulke oldukları holde, yıne de Sovyetler'ın başarılarını gosterememışler, onları hep orkadan ızlemişlerd.r. Bu konudoki gerceklerl «Uzayda Sovyet Bırıncılıklerı» adlı başka bır yazımızda acıklcyacağız. Bız bu yazımızda, Amerıkalıların uzay calışmalannın ana hatlarını vermeye calışacağız. Bunun ıcm de, Uzaycağının 4 alt bolumü olduğunu kabul edeceğız Bu 4 alt bolum. 1) Araştırma uyduları donemi, 2) Hayvanlı oraştırmalar donemi. 3) Insansız araştırmalar donemi ve 4) Insanlı araştırmalar dö nemı dıye belırtılebılır. Bu yazımızda. sadece son donem olan «Insonlı Araştırmalar Donem,>nl ele alacağız. UZAYIN FETHİNDE 3 PROJE Amerıkalılor. Kâşıf I (Explorer I) adlı ilk uyduyu 31 ocok 1958'de dunyanın yorüngesıne oturttuklorı tarıhten Ayo ılk adımlarınt bastıkları 16 temmuz 1969 tarıhıne kadarkl süre icınde. başarılarını, uc proıe ıle gercekleştırmışlerdır: 1) Mer endtsU olmak .. «Ozgunluk, insanın eyleminde kendisi oluşudur.» Bedrettin Comert bır yıl once cıkan «Giotto'nun Sanatı» adlı yapıtının onsözünde böyle dıyordu «Duşunce adamının ulaşmayı ozlediğı yetkinlik, ayrıntı yetkinliğl değil, hedefe her varısta (ya da varıldığı sanısına kapılışta), yeni susamıslıklar, yeni atılımlar getlren bir gellşme, bir olgunlaşma ve varsıllaşma cabasıdır. Bu yuzden klşinin her donemi, hem kendl Içinde, hem de tum yaşamı boyunca yaptıklarıyle karşılaştırmalı olarak değerlendlrilmeli » Comert, «kendisi» olmaya ozenli, bilimsel, sonatsal calışmalarında herşeyi «kendi» gozuyle görmeyi, anlamayı, çozumlemeyi, acıklamayı «hedef almıs» bir «yeni aydın» orneğiydl. Sayıları azdır boyle kişilerın .. «Oyleyse nicin bir Turk bilim adamının Giotto'ya, Dante'ye, Tolstoya, Elıot'a, Baudelaire'e iîıskin «kendi» sozu olmasın? Bu buyukler uzerıne hersey söylendi diye (ki hıc bır zaman sanat yopıtı uzerine her şey soylenmış olmayacaktır) o şeylerl soyleyenlerin gozluğunu mu takacağız hep? O zaman bilımden, bilimsel çalısmadan söz edilebilır mi? O zaman oykunme alışkanlıgına kendimizi elımizle tutsak etmiş olmaz mıyız? Ozgunluk, ne titiz oykunme, ne de yoktan var etmedir Ozgunluk, insanın eyleminde «kendisi* oluşudur > Otuz sekiz yaşında kıydılar genc bilim ve sanat adamına. Gellşiguzel secmiyorlar, hayır, bilerek, titizlikle uzerinde durarak... Sanki bir elektronlk beyin yapıyor bu seçmeyi. Kime, nerde, ne zaman, nasıl vurursok olum yumruğunu, daha cok etki yaparız, foşizme giden karanlık yolda daha hızlı bır asama kazanırız? Hescp budur... Bir lise oğrencisinin, bir oğretmenin, bir oğretim uyesinin «olum mahkumu» olarak seçilmesi, profesyonel katiller cetesi tarafındon evınde, odasında, kapı önunde, arabasında, sokakta yakolanıp oldurulmesi rastlantısal işler değildır, soğukkanlılıkla, titizlikle, bilerek, duşunerek yapılan eylemlerdir. Bedrettin Comert'in arabasının içinde oldurulmesi olayı cinayet örgutlerinin bu yonını iylce ortaya cıkarmıs, bu gerceği görmek istemeyenlere gereken uyarıyı yopmıştır. Ben, Bedrettin Comert'i 1965 eylulunde tanıdım. Roma Universitesinde sanat tarihl oğrencisiydi. Yaşar Nabi ve Erhan Bener'le birlikte COMES Avrupa Yazarlor Kongresine katılmıştık Comert geldl bizi buldu. Kongreyi buyuk bir dikkatle izledi. bizlerle yakından ilgilendi. kücuk arabosıyle tum kenti. gorulecek yerleri gezdirdi. Yirmi beş yaşında «olgun» bir kisiyle karşı karsıya kaldığımı anlamıştım. Soruyordu, oğrenmek, aydınlanmak Istiyordu: Türk sanatcıları, yazoriarı, bizım ona anlatabileceğimiz ayrıntılar, yazın dunyamızdon haberter. bitgiler... «İyl» yetismekte olan bir genç aydın. Yarını oçık bir yazar, bir sanatçı .. «İnsanlık» yam ağır basan blr kişl... Sonra yurda dondu, oğretim uyesi oldu, asiston, doktor, doçent... Yapıtlar verdi. benzersız blr kitap olan Gornbrich'ten «Sanatın Oykusu» cevirisi; bir Türk sanat adamının bakışıyle yeniden ıncelenmiş «Giotto'nun sanatı»... Hazırlanıyordu, daha yeni, doha başarılı yapıtlara... «Kendisi» olmak omacıno varmıştı artık. Başkolarının gozuyle, aklıyla, bılgısıyle değil, kendl gozuyle, aklıyla, bilgisıyle, yorumlomasıyle bakacaktı tum sanat yapıtlarına. Bizde, ya do dunyada... Ezberlenmiş sözler, savtar, klişeler bir yano otılmalı, «kendi» onlayışımızla eğilmeliydık sanat yapıtlarına. Koloydan kacmak, zora gitmek, taklltçi, kopyacı değil; yaratıcı olmok, «ozgun» olmak... Persembe gunü Maltepe de on binlerce insan bir araya geldi. Bayrağa sarılı bir tabut parmak uçlarındo yurudu havada, ucarcasına... «Kendisi» olarak öldü, öldürüldü Comert Şimdi soruyorlar «niçin onu seçtiler?» diye. Benim yanıtım: «Kendisi» olmak istediği için, bizlere de, genclere de herşeyden once ıkendileri» olmalarını söylediği, öğrettiği lcin... Karanlık güclerin, faşlzm ozentlcilerinin en cok kızdıkları, bağıslamadıkları şey budur. İnsonın gercekten ınsan olmasını onlemek, bu yolda caba harcayonları. etkılerinl duyuranları ortadan kaldırmak... İşte tum ozlemleri... "K Vehbi BELGIL cury proiasi. 2) Gemını proıesı (ceminay okunur) ve 3) Apollo proıesı. 1) Mercury Projesi Mercury (merkurı okunur) proıesının bırıncı amacı dunyanın yorüngesıne ınsanlı bır arac oturtmak, ıkıncı omacı. uzaya hızla fırlatılıs sırasındokı merkezkac kuvvetlerın ınsan bunyesı uzerındekı etkılerını olcmek. ucuncu amacı yer cekımme dalmanın sonucıarmı gormektı Bu proıe, bütun noktoları ıle, başorılı bıcımde tamamianmıştır. Uzay colışmalorı ıcm bu ılk adımın atılması zorunu vardı. Uzayın conlı bunyesıne olumsuz etkı yapmadığı, uzava &onderılen bır kopeğın (Layka) du rumundan anlaşılmıştı. Sonra. bunu 2 kopek ıle 6 fare ve bocekler ızlemıştı Ancak, uzay yolculuğundakı sertııklerın ınson zekâsı uzerındekı etkısı ne olabıiırdı'' Uzaya ılk gıden ve donen Sovyet kozmonotu Yurl Gagarın'ın cıldırdığı dedıkoduları yayılmıştı. Boyie bır şey bahıs konusu mu ıdı 9 Bunun kesınlıkie bıhnmesı gerekıyordu Z'ra. uzaya gıdışın ılk asaması olon fırlatılıs sırosında. astronotun, butun aklı melekelerıne sahıp onnası gerekıyordu Yanı. uzay adamının dıkkatının cağrışım gucunun, tep kı gosterme cabukluğunun. mu hakeme yeteneqının en ufok bır bozuklu'< gostermemesı gerekıyordu Aksı halde. ostronot. ucuşun en krıtık zamanı olan fırlatılıs sırasında uzay aracının binlerce arocını kullanma olanağından yoksun kalırdı. Bu da hem kendisının, hem de mılyonluk aracın mahvolması demektı Merkurı proıesı. bunlann hıc bırısının bahse konu olmadığını ortaya koymuştur Durum. yercekımsızlığı ve yercekımıno bırden dalış zamanıarı ıcm de dogruydu Bunun yanında uzaydaki ın sanın sadece akli rnelekelenne sahıp olmakta devam etmekle kalmadığı, oynt zamanda, uzay da bilimsel gözlemler ve denemeler yopabıldığı de bellı ol muştu • (Mercury Redstone 3) ad lı fuze 5 mayıs 1961'de uzaya fırlatılmış. 15 dakıka uzayda kaldıktan sonra gerı getırılmıştı Boylece, ılk Amerikalı, uzaya gıdıp donmuş oluyordu. • Bu ılk aractan tam 47 gun sonra fırlatılmış olan (MercuryRedstone 4) aracı da uzayda 16 dakıka kolmıştı Bununla. ozellıkle, aractakı aletlerın nasıl ışledıklerı uzerınde durulmuştu • Ücuncü Merkurı aracı, ıkın cısınden tom 214 gun sonra (7 ay), 20 şubot 1962'de uzaya gıdıp 4 saat 55 dakıka kalmıştı. Bu arac dunya cevresınde yorungeye giren ılk Amerıkan aracı oluyordu Altı seferden oluşon Merkurı Proıesının son aracı. (Mercury Atlos 9) adı ıle, 15 mayıs 1963'de «jonderılmıştır. II) GEMİNİ PROJESİ Ceminay Proıesının omocları şunlardı • Uzay adamlarının, uzayda gemılerıne ıstedıkleri yonu ve hızı verebılıp veremeyeceklerını anlamak • Uzay adomlarının, ozel gıy sıleri sırtlarında olduğu halde uzay gemısınden boşluğa cı kıp araştırmalor yapabılıp yopa mayacaklorını oğrenmek. Amerıkalı uzay adomları bunu da başarmışlardır. Bu araüa «uzay tutması» dıye bır hastalıkla da karşılaşılmıştır. Bundo, kendisi nl uzayın boşluğunda, masmavı bıltur bır tooa benzeyen dun/onm cok yukseklerınde yopayol nız bulan uzay adamları bır an da emır dınlemez hole> gelryorlardı. Bır seferınde, boyle bır astronotu uzay orocına cekıp getırmek buyük bır sorun ol muştu • Ikı uzay aracının uzayda bırbırlerıni bulup yakınlaşmala rı (rcndevu) • Ikı uzay aracının uzayda kenetlenmelerı Saatts onbınlerce kılometre hızlo gıden ıkl arocm bırbırlerıne kenetlenrrele rı son derecede tehlıkelı ve ınce bır ıştı. • Uzun sure uzoyda kclıp (o zaman ıcm 15 gun) sağlık la dunyaya donmek. • Dunyanın yörüngesınden cıkıp yere inışte uzay aracına egemen olmak, aracı scran cehennem alevlerınden panığe ka pılmomak vo oracı, onceden belırlenen bır yere ındırnek. Ceminay Proıesınden ı'k arac 23 mort 1965'de. son arac ısa 11 kesım 1966'da görev yap mıştı. Bu Ikısl orasındcki 8 a racla bırlıkte Cemlnay Proıesı 10 ucuştan oluşuyordu. Bu ıki Proıeye dahıl 16 ucuş sonucu elde edılen bılgiler Ay yolunun kazasız belâsız acılmasına oianak sağlamıstır. Aya Inış ve Ay uzerınde bılımsei araştırmalardan oluşan 11 Apollo ucuşundan da gelecek ya zımızda soz edeceğız. Oğretim Üyesi, Oğretim Yardımcısı ve Yazarlara Duyuru Son gunlerde öldurulen oğretmen Fahrettın Yılmaz ve dığer eğıtım emekcılerı ıle oğretim uyesı ve yazar Doc Dr Bedrettin Comert'ı anmak uzere 13 TF nmuz 1978 Salı gunu saat 14'de Istanbul Unıversıtesı bahcssınde yapılacak toplantıya butun oğretim uyesı oğretım yordımcısı ve yazarları katılmaya cağırırız TÜMÖD TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI TUMAS TÜRK HAVA YOLLARINA SINAVLA (İNGİLİZCE • FRANSIZCA ALMANCA İTALYANCA BİÜR) UCUCU HOSTES ADAYLAR! ALINACAKTIR. ARANILAN NİTEUKLER : 1 T.C. uyruklu olmak, 2 Işe başvurmo onında evll olmomok fAdayfar tvll bulunmadıklarına daır koyüı oidukiorı Nüfus Idaresınden alocokları bır beige getıreceklerdır) NOT. Sınavlardo başorılı o'3n adoylar ortaklığımızda Ucucu Hostes olarak en az beş yıl gorev yap, • tıktan sonra evlenırlerse, gorevlerıni aksatmamak çartı ıle ucuculuk görevlerıne devam edebılirler. 3 En az lise veya dengl bır okuldan mezun olmak. 4 Ingılızce, Fransızca. Almanco ve Italyonca dıllennden bırınl bılmek. 5 Sınav gunünde 20 yaşına basmış ve 27 yaşından gun almamış olmak. 6 Boyu 1,60'dan kısa olmamak ve boy Ile kılo arasında aşın derecede fark bu unmamak (Adayların boy ve kılolarının saptanmosı Icm şahsen başvurmaları gerekmektedır.) Yukarıdakl nltelıklere uygun Hostas Adaylannırt 24.7 1978 pazartesl günü saat 09C0da Istanbui Gümuşsuyu Cad 90 No 'lu Derson Hon'daki THY Eğıtim Müdürlüğü'nde yapılocok secme smavına katılabilmelerl lcln ön kayıt Işlemlerıni en gec 21 7 1978 cuma günu soat 17 00'ye kadc tamamlomaları gerekmektedir. Hostes adoylarının ön kayıt Işlemlerlnl yaptırabılmeleri lcin: mezun oldukları okui diDioması. Nüfus Idaresı'nden alacokian eviı olmadığını kanıtiayan belge, nu* fus cüzdanı vevo suretı. uc adet veni vesıkoiık fotoğroftorı ıte birilkte Cumiurıyet Coönesi No 199 • 201 Harbiye Istanbul adrestndekl THY A. O Personel ve Sosyol İşler 8aşkanlığına şahsen mürocoat etmelerı rico olunur. (Basın 19236) 6778 Adli Tıp Müessesesi Başkanlığından Muessesemıze 31 7 1978 günu saat 15'de yopılacak sınavla aşağıda sınıfı. unvonı derecesı ve adetlerı belırtilen kadrolara PERSONEL ALINACAKTIR 657 sayılı Kanunun 48 maddesındekı nıtelıklere haız ve Askerlıkle ılışığı bulunmayan ısteKİılerın Istanbul dakı Müessese Baskanlığına muracaatları ııan olunur. KADRO DERECESİ: 6 7 11 12 13 13 13 15 o o 12 12 10 10 14 UNVANI: Memur 1 , SINIFI: G 1 H. 7 Daktılo Memur Dosya Memuru Emanet Memuru Memur Hemşıre Laborant Hemşıre Yrd Astronom Teknısyen Hademe » » > Sag Hız, Tek > Yrd Hız. Hız. ADET: 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 1 1 (Basın: 19793/9793) ANKARA İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Muhasebe Enstitüsünden Enstıtumuz Lisans Ustü BUım L'zmanhğı (MAS TER) programına 4 yıllık lisans ogretımı yapan yuk sek oğretim kurumu mezunlarından behrlı konten lana gore öğrencı alınacaktır. On kayıtlar, 1. 8.1978. 1. 9 1978 tarıhleri arasında yapılacaktır. Aynntılı bilgı içın Enstıtu Sekreterhğıne başvurulması rica olunur. (BasiH: 1S713) 9738 FRANSIZCA STRASBOURG UNİVERSİTESI MEZUNU BAYAN ÖĞRETMEN TARAFINDAN FRANSIZCA DERSI VERİLIR BUTUNLEMEU OĞRENCILER SINAVLARA YETIŞTİRILIR. 58 68 96