Katalog

CUMHURİYET 1 TEMMUZ 1978 ÎE D 1 Soğanlık'ta konut sorunu kooperatifçilikle çözülecek Heplmız «Soğanlıı dıye bıllrız, değil Soğanlık Soğanlık ' adı da lâle soğanından geliyor Herhalde Osmanlı nın Lale devrınde olacak, soganları burada yetıştırırlermış O zoman koymuş Yakacık gıbı Bugun Soğanlık bır beledıye dir ilk beledıye reçımlerınl CHP kazonmış CHP'lı Beledlye Başkanının başı derde glrıp ayrılınca da ara seçlmlerin de Beledıyeyı AP'iıler kazanmışlor Ancak 77 secımlerındedır kı Beledıye Nıyazı Toğuc un kazanması ıle yenlden CHP ye gecmış Beledıye Başkanı Nıyazl Toğuc. İstonbul doğumlu ama, anosı. babası Erzıncon dan gel me Lise'yi bıtıremeden hoya'a atılmış «17 yıl Tekel'de muhosebecl olarak calıstım * dedı Ondan sonra Tek Gıda Iş Sendikasında. Cagdaş Gıdo iş te yonetıcniklerı genel başkanlıkları var Partıde gorev olmış l'ce yonetımınde soymanlığı, sekreterlığı var Bır sure de Kartal Beledıyeslnde meclıs üyelığı yopmış Evll, Ikl çocuk babası ÇEVREMİZDE CİLE VAR... RSportaj: MEHMED KEMAL Fotograf: ERGUN ÇAĞATAY dıklorı, kıyılorını holko kapottıkları denlz kirlenıyor. Şımdllık bır tek vıdanıorumuz var. Kira ıle tuttuklarımız da oluyor. Buradokı pıslıgı bunlarla denıze dokuyoruz Kırlara dokec«k olsak, bu kez de koyluler karşımıza çıkıyor Yakın koylulerie uğroşacağımız yerde derey» dokuyoruz, dere de denıze goturuyor Bunu butun açıklığı ıle yazın lutfen1» «Okul durumu 9 » «Dort ılkokulumuz, blr ortaokulumuz var Ama ortaokul bu yıl hlzmete glrecek Öğrencıler Kartal'o, Maltepe ye taşınıyorlar Okul yapmak gerekll, bu cocuklara yazık1 » INCELEME ARAST RMA ROPOR AJ nlşce earıya boyalı bır yapı Ustalar duvarları boyuyorlar, pencere ve kapıları onarıyorlar Burada da dıkkatımı ceken. CHP'h olsun. AP'II olsun Beledıyelerde kapılar halka ardına kador oçık lşl olan Içerı dalıyor. dogrudan doğruya boşkanla Işinl bltlrryor Başkanlar do «yalnız» değlllerdi artık, meclıs üyelorl de başkana yardımcılık edlyorlardı «Yakacık suyu fl« demlenmiş blr coyımızı lç*r mlsiniz?» dıye sordular Yakacık, Soöanlık'ın kapı komşuru Idi Zaten • İMAR PLANI YOK Soğanlık'ın Imar planı yok Harıl harıl Beledıyede, genlşce blr salondo Imar planı uzerınde çalışıyorlar Planın olmayışı belkı de lyl olmuş Dort başı mamur bır ımar planını ortaya koymak, ıktıdar CHP de iken bunu Ankara'ya onaylatmak ıs tiyorlar Plan onaylandıktan sonra ıdeal bır yerleşme merkezı oluşturmak ıstıyorlar Istanbul'un eski mılletveklllerınden mlmar Mehmet Emın Sungur Başkanın danışmanlığını edıyor Odaya gırdığımızde Başkan yoktu, mahkemeye gıtmiştı Bızi Sungur korsıladt Beledıye binası ıki katlı ge «Suyumuz şimdilik kıt. Halk suyunu çeşmelerden sağhyor. Su için para almıyoruz. Hele bir alt yapı onarımlarını yapalıra, bütün mahallelere yeniden su götüreceğiz.» SAĞLIK MEMURU YOK! Bır doktorlu bır ebelı bır dıs panser var Sağlık memuru bulamamışlar arıyorlar Saglık ışını planlamışlar ama hemen u>gulamaya gecememışler Amacları her mahalleye bır saglık memuru gondermek Daglar taşlar yeşıl ık ve agaclıkla dolu Kentın henuz uc parkı var Esentepe, Cevızlık ve Yenımahalle de Cocuk Esırgeme Kurumu ıle bırlıkte bır cocuk bancesı yapmak ıstıyorlar Kreş ışını de gene Kurumla bırlıkte ılerde ele alacaklarmış Kreş, park, cocuk bohcesı oyun alanları CHP'lı beledıyelerle yenıden yenıye guncel sorun olmaya başla mış Daha oncelerı kreş adını ağızlarına alamazlarmış Kreş de bır tur komunıstlık demekmış Şımdılık bu perdeyı de yırtmışlar Burada oturanların yuzde 801 ışcı. yuzde on toprakla uğraşanlar yuzde onu da esnaf ve memur Bundan CHP secımlerde her uc partıden de daha cok oy almış CHP'nın aldıgı 2 866 AP nın aldığı 1444, MSP ıle MHPnın oldıkları da 1 500 u gecmıyor MHP'nın buralarda vurucu gucune rostlonmıyor Duvarlaro bakıyorum, MHP yazılan yok Bazen komandolar gorunse bıle Pendık ten yakın yorelerden gelıyorlormış Beledıyenm ıcmde barınamıyorlar Soganlıkta fazla gecekondu sorunu yok. Yenı gecekondu yapılmasına ızın vermıyorlar yıkıyorlar Eskıden yapılmış olanları oraya gltrnek lcln buradan gecılıyordu Demlı caylar geldi Bız yudumlarken de Başkan ıçerı gırdı Kara gozluk tak mış. gencten yığıtce bır halk adamıydı Bekleyenlerden ba zıları 1 «Geçmis olsun » dedı'er Gözluğunu cıkardt, sağ gozünun altı mosmor Sonradan oğrendık kı bır trafık kazası geçırmiş «Ne oldu?» d'ye so ranlara. «Faşistler dovdu • dı ye şakacıktan goz kırpıyordu Konuşuyoruz «AP'II bcledlyeden burayı on bln llra borçla oldım. Alacakhlor bekleşiyorlardı. Karşılıksız bonolar verılmıştl. Beledıye iflasın eşıglnde kıvranıyordu Cekler de karsılıksızdı Sıfırdan bır beledıye almıştık Bızlm burada yuze yakın 97 fabrlka var Beledlye boyle çıplak kalır mıydı? Kolları sıvadık, 27 mllyon liralık bır butçe yaptık 12 milyon liralık da elektrık ida resinin butçes' var Elektrıgi kendlmlz satıyoruz Geldıgımızde Ikl sey gorduk Plan yok, orac ve gerec yok Plan yaptık, a r ac ve gerec parkını donat maya başladık Imar planını Ive dllikle ele aldık Blrkac aya kadar bitırecegımizi sanıyorum Ondan sonra hemen Ankara'ya gotureceğım ve onaylaiacagım 17 arac ıcm baglantıya gır dık Bunlar grayder, sıllndır, fınıser, dozer, bes damperlı kamyon, uc cop kamyonu > SU BEDAVA Hava cok sıcaktı Başkan ceketıni cıkardı Mendılıyle terını sıldı Anlatmasını surdur du «Suyumuz şımdllık kıt Kar tal Su Birlığlnden su aiacağız Halen ceşmelerımlz var, halk su yunu oradan sağlıyor Su ıçın hoiktan para almıyoruz Hele bır alt yapı onarımlarını yapa lım butun mahallelere yenlden su gotureceğız Beş maholle mız var Bunların bazılarında evlere su verlyoruz Evlere ve remedlklerimıze de ceşmeler goturduk İmar planı olmadığı lcln kanalizasyonumuz da yok tur En buyuk dertlerlmlzden blrl de budur Her yerde fosep tlk cukurları var Bunlar dolunca boşaltıyoruz, maalesef de nıze dokuyoruz Bunu butun acıklıgı ıle yazmakta yarar var Biz denızden uzağız Denız kıyısında oturan burjuvalar, denızı kendılerınln sonıyorlar Oysa bılmelldlrler kı, denız buralarda oturanların dıs kısı Ile dolmaktadır Gun gelecek boyle gıdcse, denlz kıyısı oturulmaz, yaşanmaz olacaktır Ya bıze kanal yapmak ıcln gereklı olan parayı sağlarlar, ya da bır gun denlz onlar lcln dıskı yuzunden zından olur. Uyann buyuklerimizl, sırtıkalınlarımızı kendılerlnln »an Sanat Edebiyat NİÇİN VANMOUR SERGİSİ? İSİ VANMOUR KİMDİR ? 1671 yılında Kuzey Fransa* nın Valencıennes kentınde do ğan Vanmour un gençlık done mı hakkında bır bılgımız yok Bu donemde unlü ressam Wot teau nun ustası Gerın'ın atol yesınde yetıştiğı sanılıyor Sa natcı, 1699'do Parıs'e gıderek Marquıs de Ferrıol'nun hımaye sıne gırıyor ve aynı yıl Osman lı elcılığıne atanan bu zatla bırlıkte Istanbul a gelıyor Bu sayede gerek Osmanlı başken tinın doğal güzelliklerınl ve güniuk yaşamını gerek dıplomatık ıhşkiler ıçınde Saray cev resinı yakından tanımak olanağına kavuşuyor Bu yıllarda yapttğı yağlıboya tabloların gravurlerınden oluşan bır albu mu, elçınin gırışımlerıyle Parıs te yayınlanıyor: Recueıl de Cent Estampes, representant dıfferentes natıons du Le vant, 1712/13 Yapıt genış ilgı topluyor, kısa sure sonra Ispanya ve Ingıltere de de bası Iryor Vanmour görevl bıten el çi Ferrlol Ile bırlıkte yurduna dönmek ıstemiyor, Istanbul da kalarak daha sonraki Fransız elcilerinın hımayelerlnde calış malarını surdüruyor Bu arada KARARLARDA . OYBIRLIĞI «Barındırmayız faslstlerl » dl /orlar Beledıye meclısı 22 kışı Bunun 14 u CHPIı Gerıye kalan 6sı AP lı, 4 u MSP lı. bıri de MHP'lı MHP lıler Cevızlıkten bıraz oy koparmışlar Onlar da pışmanmış Başkan, «Meclıs her kararını oyblrlır/le alıyor» dedı «Bokmoyın meclıs uyeleri boska partllerden gırmlşler ama, lcerde hepsi d * Soğanlık ın gellsmesl lcin elele vermıslerdir Aramızdo, dısarda olduğu glbi parll kavgası yoktur ı Soğanlık ın fazla gecekondu sorunu yok Yem gecekondu yapılmosma ızın vermıyorlar Eskıden yapılmış olanları yıkmı yorlar Ama toplu konut sorununa hız vermıçler Bunun ıcın de kooperatıfcı' ge g dıyorlar Beledıys Meclısınden cıkap Ba kanlıkco da onaylanan 133 paf tanın tamamını gecekondu onleme bo'gesı oıarak oyırmışlar Bu alan 30 • 35 bın nufusu kap samı ıcıne olacnk llkelen buralara yuva sahıbı olmayan yok sul ve dar gclıilılerı almaktır Bır ara aaze'e sahıbı bır ınşaatcı sosyal konut alanlarına el atacaK oımus Yenı yonetım bunun rarkına varır varmaz Meclstei aldığı bır kararla yer leşım aianlarını bun'ara kapt r mam s «llan verseler, haiktan para toplasalar bıie, bu arazıyı bızım elıınızden olamazlar Bız onlardon daha atık davrandık Yoksa burolar arsa spekulatorlerının elıne geçecektı » YSE n n vol bakırr ve onarım parkı Soğanlık gırısınde Sogannk la Yakacı* ı bırbı'ine bag layan yolu burlar onormışlar Yollar gene bczu!muş ama, her halde ılerde gene onarırlar Ankara asfoltmın ıkı gecesınde oturan halkın ruhatca gecebıl mesı ıcın yayo.ara ve trafığe a cık bır gecıt yapılmcsına colı sıyorbr Bunun ıcın b r milyon luk bır alacak yuzunden Koroyolları ıle davahlar Insaot ve mrkıne bolumunde calışan personelın gayretlerı sonucu al'ı m yona yakın bır gelır saglanmıst'r Kendı ışlerı nı kendıierı yopcrak rızr^et uretıyorlar gel r sagıi/orlor Bas kan «Hele şu makmeleri bır alalım Hele ısmarladıklarımı. bir gelsın Hemen altyapı calışmolarma bojlıyacagız Onaylanmış bir plânımız olmadığı icın şımdılık ne yapsak boşa gidıyor Yollarımızı bıle geçicı olarak mıcırla stabılize yapıyo ruz Plan onaylandıktan sonra her tarafı asfaltlayacagız Maltepe Asfait şantıyesınden yararlanacagız Bızde mak'ne olacak. oniorda şantiye Karşılık lı colışmalorı surdureceglz Amac.mız yokior beledıyesl olarak aldıgımız Soganlık'ı bir vcr lar beledlyesi hahne getırmektir» Işlenn bır beledlye değ'1 beledıyeler capırdo planlanabılmesı ıcın Istonbu' Beledıyestnde yapılacak bır toplantıya gıdıyordu Başkan Beledıyeler parca parco olanın değıl, butun butun olonın ustune doğru gıdıyorlardı Haıkın demokratlk beledıye oluşturması do boyle olurdu. Doç. Dr. Unsal YÜCEL saglam bırer belgedır' Prof Eyıce nın 1970 e kadar Halep panoraması dı\e bılınen yapı tın Ankcra gorunumu oldugunu ortaya koyan ıncelemesınden de anlaşıldıgı gıbı. res'mler aslını yansıtmaktan buyuk olcuae yoksundurlar Istanbul da omru boyu kalan sanatcının Atmeydonı tasvırındekı Sultonahmed Camıı ıla otekı resımler dekı yapıların asıllanndan uzak oluşları da bu goruşu dogrulu yor Patrona Halıl ın neden bır «acem kılıcı» tuttuöunu durdu gu yerın neres> oldugunu anla yamıvorıız Pıtoresk mesıre tas vırlerı gercegı degıl mutlu bır duş dunyasını dıle getırı ycr NIÇIN VANMOUR7 Hollanda ve Ri|ksmuseum denınce aklımıza hemen kok lu bır resım gelenegi ve bu konudakı sayısız yapıtlon ıce ren koskoca bır muze gelıyor Ikı yıl kadar once bır ortak duzenleme ıcın Londra Natıonal Gallery e aynt muzeden gonderılen 5C /ı oskın bırıncı sınıf yapıtı hele o guzelım Rembrandt lan anımsanamaK elde degıl Ve uzun kuyruklar oluşturan Ingılız seyırcısını Kuşkusuz ne Turk Hollanda kultur ilışkıleri ne Turk seyırcısının sanat egıtımı daha 0 duzeyde degıt Ama bu ko nuda olumlu bır adım atılamaz mı 9 Rembrandt Vermeer, Frans Hals olmasa bıle soz gelımı Ostade Ruısdael Jan Steen V/ıllem Kalf ve Seghers gıbı ustalardan 15 20 tabloluk bır sergı duzenlenemez mı 9 Bu ustalar ılgılı bır azınlık dışında Turk seyırcısınce tanınmaz Cunku Devlet Re sım ve Heykel Muzemızde 17 Yuzyıl Hollanda hatta Avrupa resTiınden bır tek ornek yok tur Yıne a/nı ulkeden 20 Yuz yıl sanotını mımarısm ve endustn tasarımlarını buyuk olcude efMİeyen Hollanda sa nat akımı «De Stııl» den bır kucuk duzenleme bırkac Mond rıan lık bır d zı getınlenez r" ~> Neden getırılmesın'' Bu tur gezıcı sergılerın sık sık duzenlen dıgım Avrupo da kent kent do laştırıldıgını bılıyoruz Bu sanat trafıgı ulkemıze de uzanabıiır Yeter kı kultur ilışkıleri cerce^es nde ne ısteyeceğımızı ıstenen n Turk kulıurune ne gı bı katkısı olacağını bıleltm ve onerıler m zı somu* b cımde f op lantı rrasasına qe'ıre'ım 1 G R Bosscha E'dbnrk Ottomor» Dutch relatıons durıng the embossy of Cornelıs Calkoen ot the Sublıme Porte Anka'O 1975 2) De «Turkse» schılde'ljen van J B Vanmour en zi|n school Istaibul ıNederlands H storı^ch Archaeoloj ısch Instıtuut) 1958 3 S E/lcs «Ankara nın e^ı b r resmı> Ataturk Konfe ransları, IV serı 1970 Ü duzenlenen luslararası 6. istanbul Festlvall dolayısıyla «Vanmour ve Atölyeslnin 18 Yuzyıl Osmanlı Yaşamı» konulu yağlı boya resim sergisl 21 hazlron 1978 gunü Ataturk Kultur Merkezi'nln yeni Reslm Galerlsl'nde açıldı. Turk • Hollanda Kultur Andlaşması çerçeveslnde hazırianan sergl geçtiğlmlz ay Ankara da Turk seylrcısine sunulmuştu samı JeanBaptiste Vanmour ogrencılerinın, bugun Sergi Fransız res(16711737) ve Devlet Amsterdam'dakı Muzesı'nın (Rıjksmuseum) depolarında saklanan tablolarmdan bır kısmını kapsıyor 39 yapıttan ıkıslnın buyuk boyutlarda olması nedeniyle fotograiları verilıyor. Yepyenı bir galerl ve tltız bu duzenleme Sergl, Festıval suresınce açık kalacak elçl Morquls de Bonnac'ın isteğıyle Fransız Bahrıye Nezaretı ıcın, Turklerde balık tutma usullerını gosteren bır dızı tab lo yapıyor Aynı elçmın araclığıyla Fransız Kralı kendısıne «Krallığın Levanftaki Özel Ressamı» ünvanını veriyor Galata'dakl atolyeslnl gıderek genışleten ve bırcok oğrenci yetıştıren Vanmour, otekı yabancı ülke dıplomatlarının da ılgıslni çekmış, onlardan da sıparişler almıştır. Hollanda elcısl Cornelıs Calkoen bunların boşında gellr 1737 yılında Galato'da ölen Vanmour, SaıntBenoît Kılısesıne gomulmuştur «TURK TABLOLARI» Sergılenen koleksiyon Hollanda elcisinln sıparışlerinden oluşuyor Resmen 1612'de başlayan TürkHollanda sıyasal ilışkıleri Comelis Calkoen (17271744) zamanında en üst duzeye ulaşmıştı (1) Zekı bır dıplomot olan elci, Sultan III Ahmet tarafından «ayncalıklı blr bicımde» kabul edılmeyı, hat ta geleneklere aykın olarak «Sultan ın elınl opmeyı» başarmış, Sadrazam Damad Ibrahım Paşanın da yakın dostluğunu kazanmıştı. Sarayla ilışkıleri konusunda kaleme aldığı raporunu tasvırlerle de belgelemek Isteyen elcı bu amaçla Vanmour'u seçmış. toplantılara katılmasını sağlayarak, dıplomatık törenlerın bazı sah nelennı kendısme sıpariş etmıştır. Bu tören sahnelerine, sanatçı sonradan Padişahın. Sadrazamın, Turk gıysılı elclnın, yuksek rütbeli devlet memurlarının portrelerı ıle istanbul panoramalarını ve mesıre yerlerinden gorünümleri de ekleyerek «Türk Tabloları» dıye bılınen bu dızıyı oluşturmuştur Tablolar. vası/etı gereği elcının olumunden sonra once aılesne daha sonra «elçılıgı sırasında Dogu tıcaretı konusun da başarılı çabalannı anlaton bır de yazı eklenerek» Levan ten Tıcaret Mudurlugune ıntıkal etmıştır 1826 da mudurluk kaldırılınca tabloların bır kıs mı La Haye Kralıyet Muzesıne yollanıyor, otekı kısmı da Le ıden Etnografya Muzesınde ser gılenıyor 1903 yılında tjm koleksiyon b r ara/a getırıie rek Ri|ksmuseum da saklanıyor VANMOUR'UN SANATI Saray ressamı olan ve yaşa dıgı cevremn arıstokratlarınca «başarılı ressam guçlu portre ustası» dıye tanımlanan Vanmour ün sergılenen yapıtlarına bır sanat tarıhcısı gozuyle baktıkta pek de onemsenmeğe de ğer bır sanatcı olmadığını goruyoruz Istanbul ve Ankc ra yı gosteren buyuk peyzaı ların kuruluşunda aksamalar fı gur gruplaşmaİGrında yıgılma lar konu cevre uyumunda ya paylıklar fıgurlerın hareketınde utukluklar. oran ve anatomı konusunda acemılıkler hemen hepsmcle dıkkatımıze carpıyor Yıne de sanctçıya yaşadıgı yıllarda neden bu kadar ılgı gos terıldıgını anlarrak guc değıl Bellı kı Vanmour sanatın kendı sorunlarındarı cok o done mın soylularınco «Dogunun b j yulu gorkemıne» duyulan merakı Avrupayı saıan «turquerıe» modasını onemseyen bu duşkunluğe cevap verecek turde ya pıtlar ureten bır ressamdır ÇQJ resındekı soylular sarat zevkın den bu denlı yoksun degıllerdı kuşkusuz Şu halde bu tur resımlere sanat yapıtı olarak de ğıl kendı ulkelerıne donuşte anılarını conlandıracak bırer »tu rıstik eşya> gozuyle bakıyorlar dı Oyleyse serg lenen yapıtlara başka bır nçıdar bakmak bun lara 18 Yuzyıl Osmanlı yaşamı nı yansıtan belgeler olarak egıl mek gerekı/or Nıtekım sergının adı da bunu vurguluyor Vanmour bu yonu ıle yerlı ve yabancı araştırmacıların yeterınce ılgısını cekmışl r Muzenın konservatorj Dr R Van Luttervelt" ın 1953 de yayıplanan kıtabı bu konuda araştırnra ycpocaklar ıcın ayrıntn, bılg ve bol resım lı dokumanı ıcermektedır (2' Ayrıca bu t j r ookumanlarla u zun sured r ugraşan Prof Dr Semavı Eyıce le «turquene» ko nusunu ısleyen Doc Dr Gunsel Renda nın Vanmour uzennde durdukları bllınıyor (3) Acaba bu yapıtlar ne olçude Yeni biçimiyle lr Imparatorluğun nasıl cöktüğönu ve onun yıkıntısı uzerıne, en elverışstz koşullar altında, en ılerı çağdaş anla yışiarla nasıl bır cumhurıyet kurulduğunu ogrenmek Isteyen herkes ıcm en soğlam kaynak. kuşkusuz «Nutuk»tur cc Söylev,, mette bulunduğunu belırttıkten sonra, kena nedpn gerekseme duyduğunu anlatmaktadır özetı şudur Yapıtta ortık guncellığını yıtırmış bırcok belgeler, uzun yazışmalar adlan unutulmuş kışılerle ılgılı eleştırıler ve bugun uzerınde durulmasa da olabılecek a>ntılar vardır Bunlar Soylev IP uzamasına yol acmıs ve k sa zamcrda okunmasını guclestırmıştır Sayın yazar Sovlev ın bugunkü d le Cevnlmesı ve kısaltılması ıle yetmmemış şımdıye değın yapılmamış olan cok onemlı bır ış daha yapıimıstır Yapıtı ana konuları ac sından bolurrlere ve bu bolumlen kap sadıklcrı olaylara gore alt bolumlere ayıra rak her bırıne ozlu başlıklar koymuş yapıtı bır dızga ıcmde pıramıtseı butunlugu ıle c ı ı Ü U I P serm st r Boyle bır bolurmeme ancak Sö"!ev'l cok buyuk ve bılımsel bır kavrayışla ve sa! r sotır ezbelercesıne ok'imuş olmaklo yapılabılen ınce guc, o oranaa da onemlı ve yorarlı bır ıştır Sayın Profesor onsozde Soylev ın gec miştekı acı deneylere gore gelecekte ızle nen yola ışık tuttugunu bu yolun akılcılık e r>ıi TI yolu oldugunu belırtısor ve ogrencı lerın onu bır ortaokulda bır de lısede oimak uzere en az ıkı kez cKumalarını oğutluyor Yurekten katıldığımız bu duşunceye bız şunu da ekleyeceğız Soylevı herkesın ogrencılıkten sonra da sık sık okuması gerekır Sozgel şı "ayfa 3^9 v» 350rlekı şu sozlerı «TutcliTi kı Turkıye butun muslumanları blr noktada bırleştırerek yönetmek ulküsüne ulaşmaya caiışsın başarı da sağ lasın Pek guzel, ama uyruğumuz ve yonetımı mız altına almak ıstedığımız uluslar bıze buyuk hızmetler ve yardımlar yaptınız, sağ Ömer Asım AKSOY olunuz. Ama bız bagımsız kalmak ıstıyoruz ' derlerse ne olacak 9 Dunyanın duru munu dunyadakı gerçek yenmızı tanımamak aymazlıgı ıle ve b'lısızlere uymaklc ulu sumuzu surukledığımız yıkımlar yetışır» Ve sayfa 217dekı şu sozlerı «Hıc bır sınır tanımayarak dunyadakı butun Turklerı bır devlet olarak bırleştırmek ulasılamayacok bır amactır Bu yuzyıllarm ve yuzyıllar boyunca yaşamakta olan ınsanların cok acı cok kanlı ola/larla ortoya koy dugu bır gercektır Islomcılık ve Turancılık sıyasasının başa rı kazandıgına ve dunyayı uygulama alanı yapabıldıgıne tarıhte rastlanamamaktadır» Bu parcoları yenıden okurken ınsan şun ları dusunuyor Gunumuzde Ataturkcılugu r dılle ınden duşürmemekle bırlıkte Ataturk un yukarıdakı duşuncelenne ters yol tutanlar vardır Davranışıarla aogıulanmavon «kai" ıle tosdık» edılme en «aıl ıle ıkrar» alciat rracadan başka nedır' Cok sayın Velıdedeoglu dort yıl once yetmış yaşını doldurorak profesorlukten e meklı olmuştur Yonı yaygın cnlayışa gore cok calışıp oz dınlendıgı yaşam evresınden az colışıp cok dınlenecegı yaşam evresıne gecmıştır Amo goruyoruz kı o bu kuralı ta nımoyan yoğun b r caba surdurmekte arka arkaya yoyımlaciıgı bırbırlnden gazel ve degerlı vazıları ıncelemelerı ve kıtaplar /lo unıversıtedekt etklnlıgını bu kez yurt olc^ı « ho ka uloştırmoktadır So/leve daha kolay ve daho cok okuna bılır bır bıcım vermekle Ataturkculuk yolun dakı etkınlıklerıne bır yenısını katan bu ter tenız i'genc» devrımcıye ne denlı teşekkur etsek azdır. B Ataturk un 1520 Ekım 1927^6 okudu ğu «Nutuk» ılkın, 1927de, o zoman kullanılmakta olan Arap harflerıyle; yenı harflerln kobulunden sonra da 1963 yılına değın bır cok kez yenı harflerle basılmıştır Bunior Ataturk'un «Nutuk»u soylerken kullandığı ağdalı Osmanlıca metınlıdır. Yenl kuşakların bu metni anlaTtası çok guc olduğun dan, Turk Dıl Kurumu, 1963 yılında yapıtı «Soylev» adıyla günumüz Turkcesme ce/ı rerek bırcok kez bastırmıştır. Sayın Ord Prof Dr Hıfzı Veldet Velıdedeoğlu Ise, bu yıl attığı venı bır adımla «Söylev»! yer yer ozetleyerek kısaltmış, bolumlerriış ve başına ı a • me ek.eyerek degışık bır bi Cimde ortaya koymuştur «Soylev» üzerine. bızde ve başka ülke lerde cok şey söylenmış, cok yazı ve kitap yayımlanmıştır Ama sanıyorum kl saym Ve lidedeoğlu'nun goruş ve ıncelemelerıni ozet leyen şu .'satırlar kadar derll toplu ve usta ca bir nıteleme yapılmarnıştır «Söylev 1919 1927 donemınde, Atatürkun kendı kalemın den cıkmış bır özyaşom oykusudür» «Soylev, Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın ve Turk Devrlml aşamalarının üst duzeyde ılk elden tutulmuş blr guncesl nıteliğındeaır Pu nrdenle Turkıyenın en onemlı donemının belgelere dayalı sıyaset tarihldır» «Soylev asker devlet adamı ustun konuşmacı ve Buyuk Önder Gazl Mustafa Ke mal Ataturk u en lyl anlatan kltoptır» tAtatürk'ün Istenc'l. dayonciı. uzakgörülu, sobıriı ve yüreklı kışılığı, bu yapıtın her sayfasında yansımaktadır» «Soylev, gelecek kuşaklar Icm bır yol göstencıdlr» Ustadın Söylev'le ılgısl en uygun bır benzetme ıle, fızıksel bır yaklaşım değıl, kımyasal bır birleşımdır Bu kaynaşma Hu kuk Fakultesı'nde öğrenci ıken Bu\uk Mıllet Meclısıınde kâtıp olarak da calıştığı i c n okunmasi altı gun suren Soylevı basından sonuna değin Ataturk un ağzından dınleme mutluluğunu tatmış olmasıyla başlar Sayın Velıdedeoğlu cocukluğunda yurdun cok acı gunlerını gormuş daha sonra Kurtuluş Savoşı nın acı tatlı anılarıyla dolmuştur Ûnıversıte oğretım uyesl olduktan sonra sureklı olarak yurt sorunları ve Ataturk llkelerl üzennde durmuş olması bundandır Gerek yırıtıı beş , ' ek gorev olarak verdığı Devrım Tarıhı derslerınde, gerekse kendı kuısusunae ve vazarlıgında hep Ato turk ılkelermın bılımsel yorui larını ycpTiış, siyasol, «osyal yaşamırr zın aksayan yonlerın Ata*urkcu gousle değerlend'rm ş, e!°ş tırn?ıst r Saym Velıdedeoğlu Soylev'in olgun ürunler verebılmesi içfn Incelıkltrıne varılarak okunmasını. bır daha bır daha okunmo 6inı oğutlemektedır bsta:. bu onemlı yopıtın okullardo ve okuryazor aıle cevrelerınde basından sonuna dek okunup değerlsndırılmesinın oztenen olcude yaygınlık kazanma dığı düşunceslndedır Bunun baş nedenı o larak da Scylev ın ağdalı bır Osmanlıco ıle yazılmış olmasmı gostermektedır Turk D\l KD rumunun onu Ilk kez 1963 te «Soylev» adıy la Turkceleştirerek övulmeye değer bır hız YARIN.YENİBOSN