Katalog

CUMHURÎYET 22 HAZİRAN 1978 BE § MOSKOVA NOTLAR! Siyasal Belge'de Ecevit'in dediği oldu, sıra ekonomik konularda MOSKOVA (Cumhurfyet) Kremlln'e gidlyoruz. Bir otobüs dolusu Türk gazeteclsl ve TRT mensubu, otuz kışi kadar varız. Kaldığımız Sovyetskaya otelinden itibaren Moskova caddeierinde yer yer oy yıldızlı Türk ve orak cekicll Sovyet bayrakları direklerl süslüyor... Kızıl meydana girtyoruz. Bir yonda Onlu klllsesl, bir yonda Lenin'in kahverengi mermerden duvarları üzerinde yükselen mozolesl... Ve Kremiın'e doğru yöneliyor otobusümüz. Moskova prenslerinden başlayarak Rus Carlarını, 1917'den sonra da Lenin'den başlayıp Stolın'le devam eden komünist llderlerl catısı altında barındıran Moskova'nın simgesl Kremiin... Ve Ecevit'le Sovyet Başbakonı Kosigln Kremlin'de görüştüler. Ecevit'in Moskova'ya ikincl gelişl. Bu arada hatıriaıalım, 7 mllyonluk Moskova'nın ikl adet başkent sıfatı var. Bırincisl, Rus Sovyet Cumhuriyetinin, iklnclsl de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birllglnin (SSCB) başkentl... Ecevit'in Moskova ıfyunstmln anlarm neydi? Dah'a Moskova'yı ziyaret edecefllnln belli olmasından sonra bu konuda yoğun bır spekülasyon kampanyosı acılmıştı. Özellikle. Karamanlls'le Montrö zirvesl sırasında başloyan Washington'a yönslik sert sözlü cıVtışlar, kimi cevrelerde «ne oluyoruz?» havasın. iyiden lyiye körüklemişti. Ecevit Turkiye'nın rotosını mı değıştirmek istıyordu?.. Oyso Ecevit yönetiminin devraldığı Turkiye, 10 milyarlık borc altında bir ütke idl. 5 mılyar dolarının vadesi dolmuştu. Böyls bir hükümetin, «rota değiştirmesi» ne denli mümkün olabılirdl ki?... Ecevit. blzim bilebildiğimiz kadar. en az son dört yıldır dış politikada şu temel llkelerlni yineliyordu: 1) Türkiye, dünya politlkası ve uluslararası 8trate|ik cıkarlar bakımmdan bir kavşak noktasındodır. 2) Komşularıyla lyl lllşküer kurmoya calışır, ama yumuşamanın dayandıflı gucler dengesinl tehllkeye sokabilecek davramşlardan uzak durur. 3) Bu bakımdon terflven peşinö» defllldir. NATO üyeliğine ve uluslararası yükürn'üluklerıne ters düşecek girişimlerden kacmır. 4) Ancak NATO üyeliğl Türkiye'yı bolge jikeleri ve komşulan ile yobancılaştıramaz. Ulusal guveniığ'mzin tek kaynağa bağtı olması da sakıncalıdır. Kore. Bağdat Paktı, Süveyş ve Lübnan bunalımlarmın dönemlerinde olduğu g'bi artık Türkiye. batının sözcüluğünCı yapmaz. Bati mızrağının slvri ucu oımaz. Bu devırler kapanmıştır. Bütün bunlar demektir ki, Ecevit yönetimi Türkiye'yi NATO'dan cıkarmaz, NATO'nun askerl kanadından da cıkarmaz. Osieri. eğer omborgo kalkmazsa. tümuyle kapatır, söküp ator mı? Buna da «evet» diyebilecek beürtıler, özellikle Ecevıt'in ABD gezisinden sonra pek yok gibi. Ecevit'le dün Kremlln'da masa başına oturon Kosigln de bunlan kuşkusuz bıliyordu. Ecevit de onun bunlan bildiğinin farkında Idi. Bu bakımdan her İkl taraf da nevln olacağını, neyln olmoyacağını daha baştan kestirmlstl. Tablatıyla pazarlıkta mevziler hemen terkedllmez. Bu yüzden Ankara'daki görüşmeterde Sovye! tarafı, bugün ImzaianmaBi beklenen belgeye bir saldırmazlık hovası verrrtek ıstemedi değil. En azından 1921 ve 1925 yıılarmın anlaşmalarına veya önsözlerine atıt yapılmasmı arzuladılar sonra da altına Imzo konacak belgenin. bir «onlaşma» ya da «antlaşma» olmasındo israr ettıler. istıyorlardı kı, S'yasal acıdan daha bir ağırlıklı döküman olsun... Ankara «hayır» deyince de vazgectilsr. Bu nedenie. dünkü Ecevit Kosigin görüşmesinde bu konuya yeniden pek donülmek ihtiyacı duyulmadı. Ankara'nın bu tavrı Sovyetlerm de belirli konulardo daha biraz tclmrl» davranmalarına yolactı denilebilır... Pek], bugün imzalanması beklenen siyasal belge nedir? Bu belgede Ecevit yönetimtnın görüşleri ağır basmıştır. Cok taraflı Helsinki belgesinin Türkiye İle Sovyetler Birliğl arasında ikili olarak yenilenmesi denileb'Mr bu siyasal belgeye. Taraflar ek olarak hiç bir yukümlülük aitına girmiş olmoyacaklar. Bu belge de Ecevit yönetiminin Türkiye'nin c«vresirıde yen! bir «barış kufoğı» oloşturmak yolunda attığı adımlardan biridir. Bu bakımdan olumlu sayılmalıdır. NİMETZ'EGÖRE AMBARGOYA İLİŞKIN İLK OYLAMANIN TEMSİLCILER MECLISİ'NDE GELECEK HAFTA YAPILMASI OLASI DEĞİL Kosta DAPONTE VVASHİNGTON ABD Dışişleri Bakanlıgı Musteşarlarından Matthevv Nımetz oncekı gun, Bakanlığın altıncı katındakı odasmda kendısıyle yoptığımız soyleşıde, b.ze ambargoya ılışkın ilk oylamanın onumuzdekı lafta sonunda Tem sılcıler Meclısı'nde yapılabılecegıne ınanmadığını soylemiştir. Gecen yıl Başkan Carter'ın Kıbrıs Ozet Danışmanı ClarK Clıffordla bıriıkte Turkıyeye gıden Nımetz, ambargo oylamasının yap.lmastnın «Tarafla" nn kendilerinl ne denlı emın, ya da ne denli kuşkulu gorduklerıne baglı olacogını» da eklemıştır. Matthew Nımetz, Turkıye Yunanıston Kıbrıs ışlennde Dışişleri Bakanı Cyrus Vance'ın sağ kolu sayılmoktot3ır. Avrupa Işlerı Daıresı Başkanı Ge orge West ve yardımcıları ile ambargo konusunun onde gelen bu danışmanlan, oylamaların takvımı hakkmda bu hcf ta, beklenılenın aksına daha çekıngen gorunmekteuırler. Nımetz Cumhunyet'ın sorula rını yanıtlarRen bıze bunun Amenkan sıyasol sıstemının Av rupadakı parlamento sıstemıne benzemeyen kendıne ozgu yanları ile anlatmaya calışmış tır: «Yönetimin burada Kongre üzerinde bir kontrolu, baskısı, etklsi yoktur. Oylamanın gun ve zamanını zorla kabul ettire mez. Takviml kararlaştıran Kongre'deki liderlerdir.» Kendisine bunun uzerlne. Temsılciler Meclısı'nde Başkan olan Thomas O'Neıll Jr. ve çoğunluk liderı Jim VVright İle ucuncu sırada bulunmosına rağmen yıne demokratlardan Brademas'm başını cektıgı grubun ambargonun kaldırılma sına karşı olduğunu hatırlata rak oylamadan nasıl bır sonuc bekledığinj sorduğumuzda şu yanıtı vermıstır: «Bu durumun güçlüklerl artırdığı doğrudur. Panama sorunu ile İş Reformu Yasası'ndaki tartışma ve »ngellemeler de Senato'nun gundemlni gecıktirmiştir. Buna ragmen, am bargo oylamasının ilk once Temsilciler Meclısi'nd» yapılması soz konusudur. Ambargonun kaldırılmasında oncutuk e den Kongre uyelerj ise kazana bilecekleri gunu beklemektedirler. Karşı tarata gelince, ne kadar engelleme yapılırsa yapılsın, bu sorunun oylamaya getirilmesinden kaçınamazlar. Çunku bu, başka ulkeleri d e Içeren Dış Guvenlik Yordımları Yasasına dayanmakta dır. Er veya gec onumüzdekl son bahardan once oylama yopılacaktır. 1 ekim malı yılbasıdır. Kasımda da Kongre seçimlerl vardır. KAMUOYUNU YENİDEN OLUŞTURMAK Bır tomar gczete kupürünü gosteren Amenkalı dıplomat ABD basmınm bırkoc haftadan ben an^bcrgonun kaldırılması yonündekı yayınlarını sur durduğünu. başvazıların da bu yaklaşım degışıkiığını yansıttığmı soylemıştır «Bu ulkede kamuoyunu degiştirerek yeniden oluşturmak cok zaman alır. koloy degildlr.» dıyen Nımetz, Turk asKer lerın.n hâlâ Kıbrıs'to genış sa yıda bulunmasının bugünkj du rumu da guçleştırdığını ımo etmiştir. ONERGELERE KARŞI Amerıkan Dışişleri yetkilıleri gerek Bingham gerekse Sena tor George McGovern torofın dan ambargonun koşullu olarak kaldırılması amacıyle &etırılmek ıstenen onergelere karşı olduklorını, ya da bunların hıc olmazsa duzeltılmesı gerek tığını duyurmaktadırlar. Bu orada, Yunan lobisimn başı soytlan ve vVashıngton Post gazetesının «Dortler Cotesi» adını taktığı (ambargo dortlusu) Brademas, Sarbanes. Eagleton ile Rosenth a i ve yandaşlarının dığer Kongre üyelerı ile yapıldığı gıbı, yonetimın brıfınglerine cag rılıp cağrılmadıklorını Nımetz'e sorduğumuzda şu yonıtı aldık. «Kendlleriyle de diyalogu sur dürüyoruz elbette.. Koprülerl atmamız İçin ortada bir neden yok... İlişkilerlmlz kufkusuz devam edecektlr.» AMBARGO SONRASI «Asıl sorunların ambargonun koldırılmasından sonra başlayacağını» soyleyen Dışişleri Müsteşan, uzun vadeü olarak duşunulürse, Türkiye ile savunmo işbirliği onlaşmosı ve ekonomik sorunlann da acıl çözüm bekledığıni eklemıştir. «Bu sorunlar ambargodan daha karışık ve güc» diyen yetkılı, ombargo sonrası sorun ların Yunanistan ıcm de varol duğunu beürtmıştır. «Batılt de mokratik bir lider olarak de«teklenen Başbakan Karamanlis'in karşılaşabileceği sorunla rın ve Yunanlstan'ın NATO askeri kanadına dönuşu ile Yunanistan'daki Amerikan uslerinin durumunun da Kıbrıs soru nunun cözümünde göz önünds tutulması gerektiğlni» soylerrrstır. Nımetz bır sorumuza karşılık olorak da, «Türkiye yıllardır Kıbrıs sorunu ile uğraşmakton bölgede oynayacoğı önemli ro lu kullanarriarrııttır» demıştır. • Hasan MOSKOVA, (Cumhuriyet) Başbakan Bulent Ecevit II» Sovyetler Bıriığı Başbakonı Aleksı Kosıgın'ın başkanlığındakı Turk ve Sovyet heyetleri dün oğleden sonra Kremlin'de bir araya gelsrek resmi gorüşmelere başlamışlardır. Görüşmelenn başlangıcında kısa bır konuşma yapan Sovyet Başbakanı Kosıgın, «Zlyaretlnlze büyuk umutlar bağlıyoruz, olumlu sonuclar elde etmek Içln elimiz den gelen herseyl yapacağız» demiştır. Ecevit ise, «Zlyaretli mizle İkl ülke arasındakl dootluk llişkllerlne katkıda bulunrnoktan buyük mutluluk duyocağız» dıye karşılık vermıştır. Bunun uzerine Kosigln, «İktmlz de aynı dill konustuk. Ancok bir farkla, slz Türkçe •öylctdtniz, ben Rusça konuştumı demiştır. Iki ülke heyetlert arasında siyasal belge de ele alınmıştır. Siyasal belgenin bugun öğleden sonra Ecevit ve Kosigin tarafından imzalanması kesınleşmıştır. Ecevit belgenin Imza tö renınden sonra Sovyet Komünist Partlsi Genel Sekreterl v« Devlet Bakanı Leonid Bre|nev tarafından kabul edilecektir. İki heyet arasmdakl gorüş< meler, resmi yazılı programda yeroldığı bicimde, «Büyuk Kremlln Sarayının Yekaterinln*kt Salonuinda yapılmıştır. Çarlık dönemlnın tüm görkeminl taşıyan büyük ve dıkdörtgen bicimindeki salona İki heyet karşılıklı kapılardan tam saat 15.30'da girmişlerdır. Altın yaldızla kaplı oymalarla süslü salonun tavanındart dev kristal ovızeler sallanmaktaydı. Sovyet Başbakanı Kosigln'in yanında Dışişlerl Bakanı Gromiko da yer olmıştır. Kosigin konuşmasında özetle şunları soylemiştir: f Başbakan «ıfatıyla llk kez yaptığınız bu resmi zlyarete buyuk onem veriyoruz. İki tarafın da karşılıklı olarak ilgi gosterdiği sorunları bu gellşiniz de çozebileceğimize büyük umutlor bağladık. Sizi en olumlu hma, durum Içinde karşılıyoruz. İki halkımız birbirlne say gı besleyen, seven İki halktır. Bir kez daha yineliyorum. Slzin memleketimize yapmakta olduğunuz ziyaretinize buyuk umutlar bağlıyoruz. Ziyaretin gerek bizim gerekse sizin açınızdan ellmlzden geleni ve üzerimize düşen herşeyl yapacağız.ı Ecevit ise Kosıgın'in bu konuşmasına şu karşılıöı vermıştir: ', < ikl ülke arasmdakl dostluk Hlskilerl son yıllarda büyük ilerlemeler gbstermiştlr. Bu gelişmelerin hükümet değişiklikleri sırasında da devam etmesi, bu dostluğun Turklye açısından bir ulusal politika ha line geldiğini gösterir. Aramızdakl dostluk illşkilerine yeni katkılarda bulunabilmekten bu yuk mutluluk duyacağız. Ülkelerimlz arasında henüz yeterince değerlendirilmemis pek cok işbirliği olanakları vardır. Ben bu gezimle bu olanakları buyuk olcude değerlendlrebileceğlmizl umuyorum. Görüşmelerimizde varacağımıza fnandığım olumlu sonuçların simdiden ülkelerimize, uluslarımıza hayırlı olmasını diliyorum.» Asıl adı «Dostane İllşkiler ve işbirliğine ilişkln Siyasal Belge* olan dokuman üzerinde daha once Ankara'da yapılan görüşmeierde anlaşmaya varılmıştı. Siyasal belge bır «antlaşma» ya da «anlaşma» nıteliği taşımodığından parlamentonun onayından gecmesıne gerek yoktur. Dun oğleden sonra Kremlin'de başlayan Türk ve Sovyet heyetlen arasındaki görüşmelerin ilk raundu uc saat sürmüştur. Özellikle ekonomik konularda Türk heyetmde iyımser bir havanın estiği dıkkati cekmiştır. Heyetten bır yetkili. «olumlu ge lişmeler var» demış, ancak ayrıntıya inmemistır. Kremlın'de Kosıgin'in Ecevit ve Turk heyetine verilen ziyafetten sonra Devlet Bakanı Hıkmet Cetin ile Sovyetler'in Planlama ile ilgıli Boşbakan Yardım cısı Baybakof yeniden bir araya gelerek ekonomik konuları goruşmüşlerdır. İkl taraftan bazı teknisyenlerin de katıldığı top lantı gece gec saatlere dek sürmustür. Geceki toplantı sırasında Türkiye'nin Sovyetler Birllâınrlen peUol Ithol etmest konusunun yeniden 6le alındığı CEMAf • Ecevit ile Kosigin ilk gorüfmeyî dün yapttlar. Kosigin «.Sovyetler Birliği*nin Türkiye ile ilişkilerinde güttüğü bartş, iyi komşuluk ve işbirliği, barısçt hiçbir üçüncü devlete zarttr getirmez* dedi. Ecevit bugün tSiyasal belge*nin imzalanmattndan sonra Brejnev taraftndan kabul edileceh. Kosigin: "Bu ziyarete büyük umutlar bağhyoruz,, Boşbakan Ecevlt Moskova'da Sovyet Başbakanı Aleksi Kosigin tarafından karsılandı (Fotoğraf: a.a.) ütkeierlmlz arasındakl dottlugu ğlldtr. Ûz^rvd» anlaşmaya var og'ronlmilştlr. v« karşılıklı güvenl poklştlrdlğl dıgimız a»ya«o4 b«lg« ta*dnsı KOSİOİNİN KONUŞMASI bir etken olacaktır. Kültür, spor y»nl okmak sa^lıyor. tkl uHc* Sovyetler Birliül BaşbokarM ve turizm glbl alanlordakl Işbirrtalklon htç kuşkutuz bu b^ç»Aleksi Kosigln Başbakan Ecevit llğlmlztn gellştlrllmesl İse, yakın y\ olumlu karşılayacaklardır.» ile Türk heyeti onuruna Kremdostluk Hlşkllerimize her İki ülECEVİT'İN KONUŞMASI lin'de bir zıyofet vermlştir. Zike halkının doğrudan ve sürokli Başbakan Bülent Ecevit. Koyofete Türklye'nln Moskova katktsını arttırarak, bu iUşkileBüyükelçiliğl mensupları İle bu slgln tarafından Krsmlln Sararin Insancıl boyutunu güçlendlyındo oouruno verilen yemekte rada Karadenlz kıta sahanlıflı konusunda Sovyetlerle görüsyaptığı konuşmada, Türk Sov recektir.» SİLAHSIZLANMA meler yopmakta olan bir boşyet Hlskilerl. uluelararosı yumuEcevit. yumuşamanın büyük. ka TOrk heyeti üyelerl katılmışşama (detant). silahsızlanma, filcüde caydırıcılık dengesine lardır. Kremlin'in Granovitaya stratojik sitahlann sınırkındınlPalata salonunda verilen ziyadayanmasının, «büyük bir ekması, Türk Yunan lllşkilerl, fette bir konuşma yapan Sovslkllk» ve «kaygı nedenl» olKıbrıs Orta Doflu ve Afrlka soyet Başbakanı Kosigin, «Türk duğunvı kaydetmlş, «yumuşarunlarıyla Hgill görüşlertnl açıkBaşbakonının Sovyetler Btrilflnl mantn, glderok artan ölçüde, layan bir konuşma yopmıştır. ziyoretl Sovyet Türk İlişkilegüven deogesine dayanır du«ATATÜRK VE LENİN» rinde bir buyük o»«ıydtr» demişruma gelmesl İse, banşı daha Başbakan Ecevit, «İkl kemşu tir. sağlamlaştıracaktır vs Insanlıulkenin büyük öndcriert Atalürfc gın geleceğinl tehdlt eden slv* ».»nin tarafındon t*m«H*ri Dunyadakl silahlanma yarıştlâhlanma yarıçının durmasını, atıian ve son yıllarda s«vln«llıina son verilmesi görüşünü yldengell sllâhsızlanma yolunda cl bir canlılık gösttren dostluk neleyen Kosigin. şöyle konuşbellrgln adımlar atılabilmeslnl muştur: lllşkllerimlz, Inonryorum kl, ülkoloylaştıracaktın demiştir. kelertmiz yorarma oldu*u ka«İyl komşuluk polltlkasını » lerlde de sağlamlaştırmayı Turdar, boloe ve dünya bonşı ocıBaşbakon Ecevit. Türk hüklye'ye öneriyoruz. Bu düşünsından da önemll bir etkemHn kümetinin Yunanistan'la iüşkllecelerimlzl söylerken, bunlan ademiş, şöyle devam etmiştir: rimizin düzelmesi lcin başlatramızdaki lllşkllerln arzu edlllr tığı girişimlerl sürdüreceğinl «Hükümetlmlz, lllşklleflmtri perspektlfl sayıyoruz. Ve öte söylemış, «Bu çabalanmtzın Wrcok alanda daha Meri boyutyandan da, varolan g«rc«*l»ri, karşılıksız kalmayacağını ulara ulaştırabilme Isteğtndedir. aramızda olan başkolıklon, İkl marız» demiştır. Hükumetimlzm görev» başlamaülkenln sosyal düzenlerindekl Kremlin'de dün oğleden sonsından hemen sonra Imzalanan farkları gözden kaçırmıyorum. ra Ecevit ve Kosigin'in Başkon ticaret protokolu, Iklll tlcaret Fakat eminlz kl, öneminl kuçum lığında heyetler arasında başllişkllerl hızı genlşletme yolunsedlğimlz bu farklar, Sovyet layan görüşmeler daha sonra da olumlu fakat olanaklor acı Türk lllşkllerinin hiç şoşmasiyasal ve ekonomik konularda sında nmütevazl bir adımdır. İkl dan lylleştirllmesl yolunda afilayrı cyrı devam etmiştir. ilk ülkenln ekonomik yopıları ve maz engel değillerdlr. Şunu da günkü görüşmelerde ele alınan gerekslnmelerl karşılaşttrıldığınvurgulamak isterim ki, Sovyetkonular ve gelişmeler şunlar ol da, aramııdaki ticaretin cok daler Blıiiği'nln Türkiye iie llişkimuştur: ha llerl boyutloro «arablle«eğl lerlnde güttüğü amaçlar, yonl 1) SİYASAL BELGE: Siyasal göriHür. Ttearet ntşkllerlmlzin, banş, lyl komşuluk ve Işbirtlği, belge üzerinde Ankara'da dakatkınmo planlorıma doğrultubarışçı hiç bir üeüncü devlete ha once bir onlaşmaya varılsunda uzun donemli pfogramlazarar getirmez, banşseven hertnıştı. Sovyetler, imzolanacak ra bağlanobileceği düşünceelnhangl bir devletln çıkarlarına olan belgenin «antlaşma» ya deylm. Sanayl ve teknolo|l olaters düşmez. Ülkemlz Türkiye Ida «anlaşma» nıteliği taşıması nındakl Işblrltğtmlzl de ysnl ole Işblıiiğlnde hertiangl bir teV nı rttemişler. oncak bu istektıUmlarla genlşletlp, gellştirflMk, taraflı bir avantaj peşinde delerine Türk tarafından olumlu yanıt alamamışlardı. Ayrıca, Türkiye ile Sovyetler arasında 1921 ve 1925 tarıhlerinde yapılmış olan dostluk ve saldırmazlık anlaşmalarına sıyosal belgede atıfta bulunulması ısteği de Ankara tarafından olumsuz karşılanmıştı. Bu yuz den Sovyetler bu isteklerinden vazgeçmişlerdl. İki taraf arasın da dün oğleden sonra yapılan görüşmelerde daha cok siyasal belgedekl bazı deyım ve sözcükler üzerinde durulmuştur. Helsinki nihai senedine ve onun ilkelerine sık sık atıf da bulunulan siyasal belgede, Türk Sovyet sınırının dostluk, İşbirliği ve barış sınırı ha line getirilmesinden sözedilmek tedir. 2) EKONOMİK ILKELER: Dun yapılan görüşmeler sırasmda ıki ulke arasındaki ekonomik ılışkılerı belırlı genel ılketere bağlamaK yolunda da çaba gosterılmıştır. Yayınlanması beklenen ortak bıldiride saptanmasına başlonan ganel ilkelerin de yeffllması muhtemel gorülmektedır. Ekonomik konulardo ayrı bir ekonomik belge ımzalanmayacaktır. 3) PETROU Turk tarafı dun yapılan on goruşmeler sırasın da Sovyetler Birliğı'nden petrol ithal etmek istediğıni belli etmiştir. Ancak bu konuda Sovyet tarafının kesın bır yanıt vermediğı ya da toahhude girmeye pek yanaşmadığı anla şılmaktadır. Sovyetler Bırlığı'nın halen Comecon dışında yainızco Fınlandiya'ya petrol ihraç ettiğıne dikkati ceken yetkılıler, Sovyetler'ın tavnnın yıne de değışebıleceğıni belirt mışlerdır. Bır yuksek yetkili. Sovyetler'de yıllık ham petrol ürettmınin 130 mılyon ton olduğunu, Türkıye'ye 1 • 2 milyon tori petrol verebileceğini soylemiştir. Ancak göziemcıler, petrol ıhracatının bıraz da «Slyasal bir yanı» bulunduğunu behrtme'Ktedırler. ler'den elektrik Ithal edilmesl konusunda llke anlaşmasına MC doneminde varılmıştı. Ancak bugüne dek bu pro|e gercekleşmemişti. Karadenız kıyısından ınso edılecek bir enerii nakıl hattı ile Doğu Karadeniz'e elektrik verilmesi konusu yeniden ele alınmıştır. 7) TERMİK SANTRALLEA. Çan ve Orhaneli'nde kurulması icın MC hükümetlerl döneminde ılke anlaşmasına varılan ter mik santrailer konusunda proj» düzeyınde ortaya çıkan sorunlar ele alınmıştır. ' 8) BARAJLAR. Kovşak. Çatolan ve Kirızlı'de kurulması düşünülen baraj ve hidroelektnk santrallerinde Sovyetlerin nasıl bır katkıda bulunacakları araştırılmıştır. 9) ELEKLTROMEKANİK SANAYİİ: Bu konuda Sovyet kotkısının ne olabıleceği Türk heyetince sorulmuştur. 10) METRO: istanbul ve Ankara'ya metro yapımı icın Sovyetlerin ne yapabilecekleri sorulmuştur. Bu proienin adı. «İstanbul ve Ankara raylı toplu taşıma» olarak saptanmıştır. Buno göre klasik rr.etro tanımı de ğıştırılmekte ve yapılacak taşıt aracları genellikle yerüstunde gıdecek, gerektiğtnde yeraltma girecektir. 1) GENİŞLETMELER: İskende run Demır Celık. Seydişehır Alumınyum tesıslerinin genışletılmesi konuları da ele alınmıştır. iskenderun Demir Celık ha len 1 mılyon ton uretım yapmak tad r. Bu mıktar kapositesınin yarısı kadardır. MC donemınde koposıtenln 4 mılyon tona cıkarılması kararlaştırılmıştı. Bu kez 6 milyon tona cıkarılmasının mümkün olup olmadığı Sovyet heyetınden sorulmuştur. BUGÜNKÜ PROGRAM Başbakan Ecevit bu sabah Kızıl Maydandaki Lensn mozolesinl ziyaret edecek, daha son ra meçhul asker abıdesine ce!enk koyacaktır. Saat 11'de ise Puşkm Müzesinde Türk cağdoş resım sergisinin acılış törenine 4) TEMEL MALLAR. Turk ve katılacak olan Başbakan ESovyet neyetlerı arasında dun cevıt, oğleden sonra son goku goruşmeler sırasında Turruşmeiere katılacaktır. Siyasal kıye'nın ıhtıyaç duyduğu bazı be'genın beklenen imza töretemel mallar üzerinde de dunınden sonra Breınev tarafınrulmuştur. Türk hayetı yetkılıdan kabul edilecek olan Ecelerı, demır celık, gubre. gub vit, akşam da ünlü Bolşoy Tıre hammaddesı ve demır ce vatrosunda «Dünyanın Yaradılık uretımınde Turkıye'nın ıhtılışı» ad'ı yapıtı ızleyecektır. yac duyduğu koklaşabılır taş Başbakan ve beraberindekl hekomur ıthal etmek ıstedığmı vet yarın oğleden sonra özeı Sovyet taraftna bildırmıştır. bır ucokia Kıev'e gidecektır. 5) KARADENIZ'DE PETROL TASS'IN YORUMU RAFİNERİSI: MC hukumetlerı Sovyet TASS Aıansı Türkiye donemınde Sovyetler taratınile Sovyetler Birlıği orasındadan Karadenız'de bır petrol ra kı dostluk ilışkilenn.n gelıştığı finerisj kurulması konusundo ni belirtmış ve bu ılıskilerın taraflar göruş alışverışinde bu sınema alanında da ortaya lunmuşlardır. Böyle bır rafineçıktığını soylemiştır. rıde Batum'dan nal<ledılecek Kültürel alanda Turkiye ile Sovyet petrolunün işlenıp işSovyetler Birliğı arasında işlenemeyeceğı ve petrol arama b;r!ığinin iki ülke hoiklonnm konusunda Türkiye'de Sovyet brbirierıni tanımalorını sağlakatkısının mumkun olup olma yacağını so/leyen A|ars, «Böy yacağı ele ohnmıştır. Rafinelece diğer alanlarda İşbirliği rının 54 milyon ton kapasıtelı olanakları da artacaktır» deolrrosı düşunülmektedir. miştır. 6) ELEKTRİK İTHALİ. Sovyet Kâmran Inan Demirel'in dış politikaya ilişkin sözlerini eleştirdi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AP ortak grubunda dan gan an dem dışı bır konuşma y a p Enerıı ve Tabü Kaynaklar eskı Bakanı ve AP Bltlis Senatorü Kâmran İnan Genel Başkan Süleyman Demirel'i eieştırmiş, «Sayın Demirel'in Adana'da soyledlkleri (Batıdan kopmakla Türkiye Doğu'ya bağlanmaz) sözü bir talihsizliktir. Demirel'in kopmadan söz etmesi isabetsizdir. Türkiye her bakımdan zor bir dönemden geçiyor. Hükümeti tenkit veyo mağlüp etmek meseleyi hallet mez. Mesele devleti korumaktır. Vozifemlzi yapmıyoruz, yapamıyoruz» demiştır. Inan daha sonra Ecevit'in Moskova'da ımzalayacağı siyasal belgenin Dışişleri eski Bakanı ihsan Sabri Cağtaycngıl tarafından 18 mort 1977'de Moskova'da Gromiko ile imzalandığını one surerek konuşmasını şoyle surdurmuştur: «AET konusunda Sayın Başbakanın Bruksel'e götürduğunu ifade ettiklerf önerileri bilmiyorum. AETnin Akdenizde genişlemesi karşısında ortaklar anlaşmamızın ar.lamı kalmomıştır. Türkiye, Yunanistan, Portekiz ve İsponya için hazır lanan Mozaikte yerini olmalıdır. AET'yi Yunon inhisarına bırakamayız. Bu konu dun de ciddlyetle takip edilmemişti bu gun de edilmiyor. Sayın Başbakan NATO bitdiri ve kararlarını kabul etmeyeceklerini beyan etmislsrdir, şimdi ise kabul etmiş gorunüyorlar. Sayın Demirel'in Adana'da soylediklerinin, »Batı'dan kopmakla Turkıye Doğu'ya bağlanmaz» sözü buyuk bir talihsizliktir. Demirel'in hükümete rağmen kopmadan söz etmesi gercekten isabetsizdir. Parlamentoda siyasl partîler kısır çekismelerin üstüne çıkarak devlete sahip olmalıdır. Türkiye zor bir dönemden geçiyor. Hükumeti tenkit veya mağlup etmek meseleyi halletmer. Mesele devleti korumaktır. Vazifemizi yapmıyoruz. Ben vazifemizi yapamayacağımız konusunda kuşkularımı surduruyo v KISA... KISA... 'Protokol sizde de böyle sınırlı mı?, MOSKOVA, (Cumhuriyet) Başbakan Ecevit ile beraberındeki heyeti Moskova'nın Knukova2 DNN adını taşıyan havaalanında Sovyetler Birliği Başbakanı Aleksi Kosigin ve kızı, Dışişleri Bokanı Andrei Gromiko ve eşi askerî törenle karşıladılor. Kosigin'in kızı, Rohşan Ecevıfe kırmızı güllerden bir buket verdi. dostluk» bu aroda heyetin gectıği caddeler üzerinde direkler Türk ve Sovyet bayrakları ile süslenmişti. • Moskovada hava dün kapa'ı idi. Halk henüz pardesülerini tümüyle atabılmış değ't. Bu arada tek tuk de olsa mini etekli kızlara raslanıyor. Henüz bu moda ortadan kalkmış değ'.l. ülkelerde eProtokol'un ne den II sıkı» olduğu bir kez daha göruldü, gazeteciierin nerede duracakları, fotoğraflartn nasıl cekileceği, nelerın fotoğrafını cekmenin serbest, nelerm yasok olduğu da bir bir anlatıldı. Heyetler yerlerini aldıktan sonra Kosigin bir konuşma yapmaya başladı, aynı anda Kremhn'ın protokol yetkilısi basın mensuplonnı koliarından hafifce tutarak sa lonu artık terketmeleri zomanının geldiğini belli etti. Ne var ki Başbakan Kosigin oynı kanıda değıidi Başını şöyle bır kaldırdı ve Ecevit'e dönerek devam ettı konuşmasına « Şimdl blzlm kendi . protokolumuzu teskln etmeye calışıyorum. Sizde de protokol böyle sınırlı mı?..» Bunun üzerine gazetecMer Kosigin'l dinlemeye devam ettiler.. Kipriyanu: «Carter tamamen Türkleri destekliyor» • Havaaianından kent • Ecevit'in Moskova zimerkezıne doğru yol alırken dikkati ceken bir şey de çeşit yaret! dünkü Pravda gazeteli yerlere asılmış Türkce ve sinde birinci sayfadan haber Rusça dövizlerdi. Bir köprü olarak verildl. Sovyet Komünün tam üzerine boydan bo nist Partısi organı Pravda'nın ya kırmızı üzerine beyaz harf soğ alt köşesinde ciH sutun verilen haberde lerle sunlar yazılmıştı : «Tür üzerinden kiye ile Sovyetler Birliğl ara Başbakan Ecevit'ın bir fosında tllşkller selişsin kuvvet toğrafı bu'.unuyor.. lensin.» Bır boşka yerde di• Türk ve Sovyet Heystlerekler arasında şu döviz cekilmişti: «Yaşasın Türk ve ri dün öflleden sonro Kremlın' Sovyet halklorı arasmdakl de bir araya geldlklerinde bu LEFKOŞE Kıbrıs Rum Yonet'mı Liderı Spıros Kıpriyanu, ingılız h'jk^rneti yetkiiıleriyle görüşmek üzere bugun Londra'ya gidecektir. Rum Toplumu Lideri önceki gun Ulusal Dayanışma Kon seyı ile Bakanlar Kurulunun ortak bır toplantısında d*ş temaslorı hokkmda bilgi verirken, «Carter tamamıyla Türkleri destekliyor» demiştır. Rum kaynaklarına görp Kipr.yanu, Carter'in rum tarafı alevhınde bır tutum icıne girnesı karşısında RumYunan ortak cephesinın almayı tasarladığı onlemler hakkında da ayrıntılı bilgı vermiştir. ia.a )