Katalog

ONİKÎ CUMHURtYET 14 HAZİRAN 191 Batı Avrupa ülkelerinde ücretlilerin örgütleniş biçimiyle 66 gelır politikası,,nın başarısı arasmda yakın ilişki var 1NC1LTERE Ucretlılenn % SOsımn sendıkalarda orgutlu bulunduğu tngütere'de he men tum sendıkalar tek bir konfede rasyonun (TUC) bunyesınde toplanmi! bulunmaktadır. 10 mılyonu aşkın üyesıyle büyuk bir güç oluşturan TUC'nın Işçı ParUsı ıle organık ı/ıjteılen olup bu partmın ıktıdarda bulunduğu donemlerde gönüllü ücret smırlandırmalanm benımsedığı ve üyelerl ne benımsettığı görülmektedır Nıte kım Muhafazak&r Partı'mn 1972'den başlayarak uygulamaya koyduğu kademelı yasal düzenlemelerle ücret ar «• «Gelir politikalan» yoluyla ücret artışlarının sınırlandırılması konusu, enflâsyonla savaşımın bir öğesi olarak ülkemizde de güncellık kazanırken bazı Batı Avrupa ülkelerinin bu alandaki deneyimlerı, soz konusu polıtıkaların başarı şansıyla ücretlilerin örgütleniş biçimleri arasında yakın bir ilişki bulunduğunu göstermektedir. Ozellıkle tek bir konfederasyonun sendıkal alana egemen olduğu güçlü bir sosyal demokrat partiyle yakın ilışkıler içınde bulunduğu ülkelerde «gelir politikaları»nın basarı sansınm daha yuksek olduğu gozden kaçmamaktadır. GELÎR POLİTÎKALARI,,NIN BAŞARISI İÇİN EMEKÇİ SINIFLARIN ÖZVERİSİ ZORUNLU Osman ULAGAY j i c r e t ve fıyatların doğrudan denetlenmesınt JJ Jmoçlayan «gelir politikoları», kopıtal'St ekonomılerde enflâsyonla savaşın en kestırme yolu olarak goruluyor Ceşıtlı nedenlerle para ve malıye polıtıkalarının uzun vadeh sonuçlarını bekleyemeyen hukumetler. ılgılı tarafiarın gonullu ışbırlığını sağıayarak ya da yasal duzenl9melere başvurarak ucret ve fıyatları sınırlama yoluna gıdıyorlar Ulkeden ulkeye fofklılıklar gosteren uygulamadakı yontemler ıse hukumetlerın konumuna ışçı ısveren orgutlerınm yapısına ve anflasyonıst surecın nıtelıgıne gore belırlenıyor «Gelır polıtikaları»mn gereklılığını savunanlar# güclu sendıkaların, tş yasalarımn ve sosyal eşıtlık sağlamaya yonelık oniemlenn emek pıyosalannın ışleyışını buyuk o'cude etkıledığım b9lırterek bu etkıler sonucunda arz ve talep değışıkliklerıne karşı duyarlıgını buyuk olcude yıtırmış gorünen emek pıyasalarına doğrudan m j daha/enın kaçıntlmazUgıru vurguluyorlor Aynca toplam malıyetler ıçmde ücretlerın gıderek bu/uyen bir pay aldığına (Bak Tablo) dıkkat cekerek, etkılı bir enflasyon savaşımının ucret sınırlandırılmalarıyla başlatılmasını zorunlu goruyorlar. Daho katıksız bir kapıtalızmı savunan karşıtları ıs8, pıyaso guclerının her zaman ıcın hukumet denetımınden agır basacogını belırtereK kısa vadede elverışlı gorunen «gelır polıtıkaorı» nın uzun vadede kaynak dağılımını bozdugunu ve temel sorunu cozumleyemeyecegını ılerı suruyorlar Bu goruşun sahıplerı ışsızlık oranını pı yasa dengesıyle belırlenen düzeyın altında tutmak ıcın hukumetlerın başvurduklan genışlemecı paro ve malıye polıtıkalarını enflasyonun başlıca nedenı olarak goruyor ve emek pıyasalin uzerındeki dolaylı dolaysız mudahalelerm 03garıye indırılmesı halınde pıyasanın belırlı bir ,şsızlık düzeyınde dengeye kavuşab lecegıni ve enflasyonun onlenebıleceğını scvlıyorlar Ne vor ki bu ıkıncı sav koioylıkfa sınanamıyor Çunku hıcbır demokratık hukumet ışsızlık düzeyının salt emek pıyasalarmdakı arz talep'e belırlenmesını goze alomı/or ve •ster ıstemez ışsızlığı toplumca «onaylanabilır bir duzey»de tut mayı amaclayan «gelır politıkaiorı»na yonelmek zorunda kalıyor 8u polıtıkolann uygulanmasnda en buyuk başanyı ise. sendıkalar uzerındeki etkınlıklerıni kullanarak ışcı sınıfını önemh öz Ücret ve fiyatların denetlenmesini amaclayan «gelir politikalan», kapitalist ekonomilerde * enflâsyonla savasın en kestirme yolu olarak görulüyor Bazı Avrupa Ülkelerinde Toplam Harcamalarda Ücretlerın Payı 1951 ALMANYA AVUSTURYA INGİ'.TERE FRANSA HOLLANDA ISVEC ITALYA % 40 0 38 9 48 7 35 7 28 8 385 335 % 1975 43 8 40 7 519 44 6 413 49 1 46 2 Koynok The Economlst, 11 şubat 1978 «Gelir polıtıkaları»nın uygulanmasında en buyuk başanyı, sendıkalar uzerındeki etkınlıklerıni kullanarak ışçı sınıfını onemlı özverılere razı etmeyı beceren sos> al demokrat nıtelıkh hukumetler sağhyor. tışlarını sımrlandırma polıtıkası 1973 maden ısçılen orevıvin ıktıaarmın da sonu olurken Işçı Partısı TUC ışbırlı gıyle 1975'de uygulanmasına başlanan •sosyal kontrat* ya da ucret artışlarını gonullu sımrlandırma polıtıkası ö nemlı ölçude başan sağlamıştır Başka bir deyışle Muhafazakar Partı yasal düzenlemelerle ücretlilerin gerçek gelırlerını duşurmeyı başaramazken Işçı Partısı TUC arasındakı ışbırlıgı ışçılerı gânullu bir özvenye razı et meyı başarmış 1975 ve 1976'da ücret lılenn gerçek gehrlenrın kuçuk oranlarda da olsa gerıledıgı gozlenmıstır. ALMANYA Ucretlılenn % 401 sendıkalarda örgütlü olup ülke çapında ve ışkolu düzeyınde örgütlenmıs 16 büyük sen dıka tek bir federasyona (DCB) baa h bulunmaktadır DGB'\e bagh sendı kaların üve savısı 8 mılyona yaklaşırken DCB dısında kalan sendikah saMst 12 mılvon dolayında kalmakta dır Her hangı bir sıyasal partiyU or ganıh bağları bulunmayan DCB çenellıkle duze\le uvumlu bir sıyasal çız gıde kalmaya ozen gostermekte, so runlarım ısveren ve hükümet temstl cılerıyle uzlaşma masasında çözumlemeyt yeglemektedır 1951 196S ve 1968 de Ekonomık Uzmanlar Konseyı'nce anenlen gonullu ucret artışı sınırlandırma pohtıkasımn uygulanmasına yar dtmcı olmuştur. verılere razı etmeyı beceren sosyal demokrat nltelıklı hukumetler saglıyor «Gelır politikalan» hemen her zoman ttoplumca oz crı» sloganıyia gundeme getırriı/or O/so kapııalıst t stemın mantığı bu polıtıkalam arnaclanna uınçrıası ıcm ozverıyı emekcı kesım n sırtıanmasını gerektırıyor Sıstemın sağlıklı yaşamosı ıcın son cozumlemede yatınmların artması votırımlcrın artması ıcın karlılık oranlarının vukselrnesı korlılık oranlannın yukselmpsı lcınse çelır dagılımının emekcı kesımın aleyh ne deg şmesı gprek yor Ve ışte bu noktada «Gelır politıkalorı» brr cozüm olarok ımdada yetışıyor Hukumetıerle guclü ışcı konfederasyonları aras ncakı «anlayış» hcvası ve gönOllu ışbırlıgı. «gelır poMtıkolormmn boşarıyla uygulanmos "i Kolaylaçtırıs &r Ayrıca hukumetler en buyük işver en olaruk kamu kesırrındekı etkınlıklennı ışcı • ısveren kesımlenne karsı koşullu odun yo da cayciırma polıtıVolcr>nı ve fıyatlarla ucretler arasında endeksleme ılışkılerıni kullanarak yasol duzen lenelere gorek kalmadcn sorunu cozOnıler.e y nunde adım'cr atabılıyorlar Yasal duzenlemelere başvurulduğunda dar rıüdı sorunlcr belırıyor Bir kez ekonomıyı tc cnlamıyla merkezı denetırre almadan tum fıya ları ve ucretler' denetlemek olanaksız o'jyc Ikıncısı, ok'a gelmedık buluşlarla belırlı nal'ar \e ışlerın acllcrı ve bıcımlerl değıstırılerek fıy <'e ücret dsnetımınden sıyrılmak olanak'an h men her zamcn bulunuyor Ucuncusu qıder< ucrellerde drha buyuk pay almaya başlavan yc odeme ve sosyal haklar turundan gelırlerı sır.ı londırmak çok zor oluyor Ve dordunctsu belı send.ka lıdprle'i ücretlerı sınırlandırmayı omocl' yan yasal cn'emlere razı edılseler bıle bu onlen lerı tabandckı ışcı kıtlesme benımsetmek her zı man mumkun Oımuyor Tum bunları goze alnrc yasal duzenlemeleıe başvuran hukumetler ıs gercekte COK çpyl goze almış oluyorlar Tıpkı I1 gıltere de madepcılenn grevıyle ıktıdarı yıtıre Muhatazakâr Heath hukümetl gıbt. Fransa Batı'nın Küba'sı mı oluyor r • FRANSIZ ASKERI BÎRLIKLERININ ZAİREDEKİ ÇARPIŞMALARA KATILMALARININ ARDINDAN, BU ÜLKENIN AFRIKA'DAKİ ASICERÎ VARLIĞI KONUSU GÜNCELLİK KAZANDI ARİS Fransa'nın Zaıre'dekı carpışmolara oskerı mudahalesınden sonra. bu ulkenın Afrıka'dakı asker varlığı konusu gunceilık kazanmaya başlcdı ABD, FranSa, Ingıltere, Federal Almanya ve Belcıka temsılcılerınm gecen hafta yenı bir Afrlka polıtıkası belırlemek amocıyla toplanması ve bir ortak bıldırı yaymlonmasının ardından bırcok Batılı yayın organında «A(rika'nın Jandarmosı» lakabı Fransa'ya yakıştırıldı hatta bu eleştınler «Fransa Batı'nın Kuba'sı mı oluyor» bıcımındekı yorumlara dek uzandı Fransa nın doğal kaynakları zengın Afnka ulkel«rı ıle lyı ilışkıler surdurmek, eskı somurgelenyle tıcaretını ve ozellıkle hammadde koynoKlarını korumak amocını gutmesı, Afrıka'dakı Fransız oskerı varlığını acıklayan bir gerekcedır Bununlo bırlıkte, Devlet Başkanı Valery Gıscard d Estaıng, Fransa nın Afrıka polıtıkasını acıkladığında. kıtada ABD'nın boş bıraktığı yerı doldurmaya calıştığını ılerı surmektedır Boytece, Zaıre, Morıtanya ve Cod gıbı 16 Afrıka ülkesı Fransa ıle «askerl teknik yardımı anlaşmaları ımzalamış bulunuyor (Benın, Komerun, Burundı, Kongo, Fıldışı Sahılı, Gabon. Yukarı Volta. Zaıre, Cad, Malı, Madagaskar, Nıger, Orta Afnka Imparatorlugu, Ruanda, Senegal ve Togo) Orta Afrıka Imparatorlugu, Gabon, Fıldışı Sahılı, Togo ve Senegal ıse Fransa ıle «savunmaları lcln Fransız kuvvetlerıne cağrıda bulunmak* koşulunu ıceren savunmo anlaşmaları ımzalamışlardır Lıbya'nın destekledığl gerıllalara karşı Çari hükumetını destekleyen 1400 Fransız askerı ve Batı Sahra Kurtuluş Cephesi Polısarıo'ya karşı Morıtanya askerl kuvvetlerını destekleyen 100 askerı danışmanın yanısıra, Zaıre'dekı Avrupalıları kurtarmak gerekcesıyle Fransa'nın Şaba bolgesıne 600 paraşütçü göndermesi tum dfkkatierı bu ülkenın Afrika'dakl askerı varlığı uzenne cevırmıstır. Küba'nın CIA kaynaklarına gore Afrıkada bulundurduğu 40 bıne yakın askerı ve sıvıl personelden sonra, Afrıka'da bulundurduğu 15 bıne yakın askerı ve sıvll personel ıle Fronsa Afrıka kıtasındakı ıkıncı yabancı guc durumundadır. FRANSA Ücretlilerin anc«.h % 22'sımn $*ndıkalarda örgütlü bulunduğu Fransa' da bırbırlerıyle rekabtt halınd* olan uç ana İ$çı tıonfederaaybhu vardıK Bunlardan komünıst eğılımlı CÇT'nın yaklaşıh 1,5 mılyon. sosyal • demokrat CCT FO'nun 500 bın ve katolık ko kenh CFDT'nm 700 bin üyey» sahıp ol dukları samlmakta olup hıç birının sıyasal partılerle resmi organık bağları \oktur Buna karşın CGT'nın Fomü nıst Partı ıle CFDT'nm özelhkl» ton yıllarda Sosyalıst Partı ıle yakın tlış kıler içınde bulunduğu bılmmektedır Sendıkal orgutlerın bu parçalanmıs yapısı ülke çapında gönüllü ücret sınlrlandırtridsı politikalan uygulanması ru olanaksızlaştınrmkta. hükümetlerin yasal düzenlemelerle ücretlerı dondurma çabaları da kısa ömürlü olmaktadır Bu nedenle Fransa'da hrmaların fıvat Dohtıkalannm denetımı enffa* yonla savaşımda daha buyüfe bir ağır Uk tasımaktadır. P ITALYA Ucretlılenn yaklaşıh % S5'ı sendıkalarda örgütlü olup bunların buyük çogunluğu üç ana konfederasyona bag h sendıkalarda toplanmıştır Komünıst CCIL'm 1 7 mılyon Hnstıyan Demokrat CISL'ın 1 2 mılyon ve Sosyal Demokratlann agır basiıgı UlL'm 400 bın dolayında üyesı olduğu sanılmak tadır Fransa'dakme benzeyen bu par çalı yapı Italya'da tutarlı v« kapsamh <gehr pohtıkalan*nın yurürlüge konmasını engellemıştır Her üç kon(edarasyonun 1974'de başlatıkları bir leşme gınşımleri sonuç verdığı takdır de bu alanda yeni gelışmeler beklenebılır Ote yandan Italya'da hükümetle ışverenier arasındaki damfma mekamzması da yetennce gehşmıs de ğıldır. HOLLANDA Ücretlilerin % 38'ınm sendıkalaşmıs bulunduğu Hollanda'da da üç ana konfederasyon görülmektedır Sosyal Demokrat NVV'nın yaklaşık 700 bın. hatolık NKV'nın 350 000. Protestan CNV'nın ıse 330 bm uve\e sahip oldugu tahmın edılmektedır NVV'nın sos \akstlerle yakınhğı bıhnmekle beraber hıç bir konfederasyonun nıyasal partılerle organık bağları yoktur. Gönüllü ışbırhği saglayamayan hükumetler 1963. 1966, 1970 ve 1976 yıllannda yasal düzenlemelerle geçıcı ücret dondurmaları ve sımrlamalanna yönelmıslerdır 1976 ortalanndan ıtibaren ıse ücretlerle fıyatlar arasında otomatık endeksleme ılıskısı yeruden geçerlık kazanmıştır. Fransız hükümet cevrelerl, Afrıka'nın Sovyetler Bırlığı'nın Vıetnam ı halıne donuşeceğı goruşune pek ıhtımal vermemekte ve Afrıka'nın ıstıkrara kavuşabılmesı ıcm, en onemlı ogenın ekonomık gelışme olduğunu sık sık vurgulomaktadırlar Bununla bırlıkte, 1974'te başkanlığa geldığmden bu yana Valery Gıscard d'Estaıng. Fransa'nın Afrıka ıçın bir acıl mudohale gücunun gelıştırılmesıne onem vermıştır Boylece bugün Fransa Afrıka'ya 8 saatte harekete hazır olabılecek 20 bın kışılık seckın bir askerı bırlık oluşturmuştur Ayrıca, Afrika'nın ceşıtlı bolgelermde 6 Fransız üssunun (Dakar, Abııan, Lıbrevılle, Cıbutl. Mayotte ve La Renuıon) varlığının da. yapılacak yıldırım harekâtları kolaylaştırabıleceğı anlaşılmaktadır Fransa Hınt Okyanusu'nda da askerı varlığını guclendırmfştır La Reunıon ve Mayotte adalan harıc, Madagaskar acığındakı beş adacık (Les Gloneuses, Tromelın, Juan de Nova. Europo ve Bassa de Indıa) üstünde modern usler kurm olan Fransız ordusu Hınt Okyanusu nda Sovy donanmasından sonra ıkıncı donanma durumu dadır. Son gelışmelerle Fransa ıcın Afrıka'da c< alıcı nokta Zaıre'dır Dığer müdahale alanları i şunlardır • CAD • Lıbya'nın destekledıği Frolınot get laları bir sure once Çad hükumetını karşı eylen gecmce, d Estaıng Cad dakı Fransız asker soyiı nı uc katına cıkartmıştır. • BATI SAHRA: Fosfat zengını eskı ispanv Sahrasının bağımsızlığı ıcm savaşan Polısarıo C zayır tarafından desteklenırken c ransa Fas'ı Morıtanya yı desteklemekte ve bu amacia Sen gal de 500 oaraşutcü ve aralıklarla Polısarıo karşı harekete gecen 10 Jaguar savaş ucağı b lunmaktadır. (Dış Haberler Servl ISVEÇ Ucretlılenn % 75'ının sendikalarda örgutlendıği Isveç'te Merkezi Sen dıkalar Bırhgı LO dısında maaslı me murları bunyesınde toplayan TCO Konfederasyonu bulunmaktadır. Sosyal Demokrat Parti'nın yan örgutü olarak kurulmus bulunan v« partiyle yakın bağlannı »ürduren LO'nun yafe laşık 1,8 mılyon, TCO'nun tse 650 btn üyesı olduğu samlmaktadır LO'nun Sosyal Demokrat Partı ye yakınhğı özellıkle bu partımn ıktıdarda bulunduğu donemlerde ışçı kesımı ile hükümet arasındakı dıyaloğun kolayhkla kurulmasını ve geregınde gönülli olarah 'gelır pohtıkalan>na gıdümesı nı kolaylaştırmaktadır. Okyanuslardaki madenlerin işletilmesine ilişkin yasa ABD'ye madenleri tek başına işleme olanağı sağhyor KUDAR İZMİR, (Cumhurlyet Ege Burosu) ABD Kongresı'nde, Okyanus bolgelerındekı madenlerin Işletılmesı koşullarını ıceren bir ta sarının büyuk tekellerın baskısıyla yasallaştırılma olasılığınm bulunduğu belırtılmektedır. Uluslararası Ücuncü Denız Hukuku Konferansı'ndakı Türk delegelerınden Ege Ünıversıtesi Öğretım Uyesı Dc Dr Tuncer Guvenc. Denız Hukuku Konferansı'ndo da bu sorunun cozüme bağlanmaması durumunda ABD'nın, Okyanus'lardakı madenleri tek başına ışleyeceğını soyledığını bıldırmiştır Ücuncu dünya ülkelerl ıle gelışmeler aro sındo hayati bir sorun olarak ortayo cıkan Okyanus'lardakl madenlerin ışletılmesl gelırlerının kullar.ılması konusunun 2G agustos tanhınde başlayacak yenı donem toplantıdo llk sırayı alacağım belırten Docent Dr Tunc«r Güvenç, «Bu toplantıdon once ABD Kongresl'nden cıkonlocok konu ıle ılgılı yosa Deniz Hukuku Konferansı'm etkıleyebılecek tır» demlştır. Güvenc ocıklan^osmdo «Bu vuzden ABD'nln etkınlığl bir kez daho Okvo nus'lardakl madenler konusunda gorulebilecektır • şeklınde konuşmuştur. Okyanuslar ve işletılecek cok metallı denız yumruları konusunun gelışmekto olan ulkeler Icın cok büyük onem toşıdığını belırten Docent Dr. Tuncer Guvenc bu yumrularda strateıık metallerdan nıkel kobalt, bakır ve manganezın onemlı oranlarda, k>om va dığer metallerın Ise behrl! oranlarda bulunduğunu bıldırmış ve şu bılgılerl vermıştır«Deniz dıbî yumrularında bulunan metaller ılerı endustrıye sahıp ulkeler ıcin de buyuk onem tasımaktadır Bugun onemli mıktardo bu metoller Afrıka ülkelerl arasında Zaıre tarafından uretılmektedır Bu metallerı ıthal eden ulkelerin basında ABD, Batı Al manya, Japonya, Fransa ve İngıltere gelmek tedır. Şımdi denızlerdekı strateıık madenleri kımlenn, naşıl ve kımın yararına işletecegı, qelışmıs ve gelısmekte olan ulkeler arasında yanl kuzey ve guney ulkelerı arasında hayati bir sorun olmuştur Gelısmekte olan ucuncu dunya ulkeleri, madenleri ınsanların vararıno ortak olarak Isletılmesıni ve Iştetme gelırinln de gelısen ulkelere dagıtılmcsını isterlerken, teknolojıye ve sermayeye sahlp gelışmlş ulkeler ise ısletmenın ozel şırketlere verılmesınl ıstemektedırler. Fakat Blrlesmış Milletler ce kurulacak olan uluslararası kuruluşun yetkılılerı mali sorunları ve gelir dağılımı gıbı konuları henuz çozumlemış degıidir » ABD tekePerının, madenlerin uluslararası bir kuruluş tarafından ısletılmesıni oniemek ıcm ABD yonetımıne öaskı yoparak bir yasc tasarısı hazırlattıgmı belırten Guvenc sozlerırı şoyle surdurmustur «ABD Kongresı'ne sunulan maden yasosı tasarısında şırketlerın karlarının yuzde 3,75'inin ya da satış fıyatlarının yuzde 20 sının kurulması duşunulen uluslararası kuruluşa venlmesı soz konusudur. Dıger bir deyımle Deniz Hukuku Konferansı sorunu b.r an once çözumfemezse ABD tek taraflı olarak Okyanus lardaki strateıık madenleri ışleyeceğını soylemektedır. Şoyle kı genel olarak Denız Hukuku'ndo tek taraflı gırışımlerle elde edılen sonuclar onemlıdır Ayrıca ABD tek taraflı bir ısletmeye gırerse bunun durdurulobılrnesı nasıl olur, bu da ayrı bir sorurdur» AVUSTURYA Ücretlilerin % 85'inin sendıkalarda örgütlü bulunduğu Avusturya'da resmen *gelır polıtıkalanna basvurulmamakta birhkte ısçi, işveren kesım len ve devlet arasındaki dıyaloğun ge Uşkınhğı 'gelır polıtıkalan»y la amaçlanan sonuçlann bu pohtıkalara resmen gerek kalmadan sağlanmasını kolaylaştırmaktadır Gerek ışçı ve gerekse ısveren kesımınde merkezi kon federasyonlar egemendır. KAYNAK: Anthony Carew, Democracy and Government in European Trade Unions, 1976 «Europe's ıncomes policies», The Economist, 11 şubat 1978.