Katalog

EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOMI. BU YIL İÇINDE 4 MILYON TON AKARYAKIT İTHAL EDİLMESİ GEREKIYOR RAFINERİLERIN TOPLAM KAPASÎTESINİN VETERSIZ KALMASINlN YANISIRA AIAJ'IN EKSIK KAPASÎTJ ILE ÇALI$4 MAKTA ISRAR ETMESİ M'lLı ÎS1İRN E 3'V'DE 6LNDEME GETİRIYOR. Füsun ÖZBİLGEN Yerlı rofınerılerın ham petrol işleme kapasıtelerınm urun talebının altında kaldığı. bu nedenle 1973 yılı ıcınde 4 mılyon ton cıvarında petrol urunu ıthal gereksınımı dağduğu bıld<rılmektedır 1978 yılmda toplam akaryakıt talebının 19 mılyon ton cıvarında olacagı saptanmıştır Buna kors.n uc mıllı rafınerırmz , ı e ATAŞ'm toplam kcp^s.'es. yılda 15 mılyon tondur Bu ra'ınerılerb e n 'cbnncı petrol şırketleri tarafından ışleMme p i.an ATAS Rafınerısı ıse topiom kaposıie vetesızlığıne karşın. eksık kopasıte ıle calışmakta ısrcrlı b>r tutum ızlemektedır. ATAS Rafıner sı'nın kapasıtesı yılda 4 4 nılyon ton oidugu halde. 1977 yılmda sadecp 3 mılyon 670 bm ton ham petrol ışlemekle yetmmıştır. Yenı hjkumetm kurulmasmdan sonra. bır sure ATAŞ tam kapasıte ıle colışmış, daha sonra bırıkmış dovız transferlerının yapılmad,qı gerekcesıyle uretımını yarı yanya duşurmustur Bunun uzerne ATAS'a petrol kanununun ongorduğu 90 gunluk sure tanınmış ve bu süre ıcmde tam kaposıte ıle uretıme gecmezse rafınerıye el konulacağı ıhtar edılmıştır Bu ıhtara rağmen ATA$ ın sadece Shell'ın urettığı yerlı ham petrolu ışledığı. bunun dışında ıthalat ve uretım yapmamakta ısrar e'tığı bıldırılmektedır. Bu arada ATAŞ ı ışieten yabancı petrol şırketlerının bakanlıgın ıhtarnamcsme ıtıroz edeceklerınl bıldırdıklerı ancak bu ıtırazı henuz yapmadıklorı oğremlmıstır Enerıı ve Tobn Kaynaklar Bakanlığı yetkılılerı ATAŞ Rafınerısı'nın mıllıleştırılmesı oerektıgı aoruşunde bırlesmektedırler Turkıye'nın rafınerı kapas tesının ıhtıyacı olan ham petrolu ıslemeye yetmedığı bır donemde ATAŞ'ın eksık kapasıte ıle calısmakta ısrar etmesmm de bu goruşu kuvvetlendırdtğı belırtılmektedır. URUN İTHALİNE DAHA FAZLA DÖVİZ ÖDENİYOR Öte yandan ham petrol ıthal edecek verde, urun ıthal edılmek zorunda kalınmasının odenen dovız mıktarını da orttırdığı belırtılmckteiır Ham petrol fıyatı ıle ürun fıyatı arasında ton başına 2530 dolar fark bulunduğu. bu nedenla 4 mılyon ton urun ithajımn yaklaşık 120 mılyon dolar daha fazla odeme yapmamıza yol acacağı belırtılmektedır. Rafınerı kapasıtesının arttırılması ıçın yururlukte olan tevzı proıeleri de gecıkmıs durumdadır Alıaga Rafınerısı'nın 3.2 mılvon tondan, 4 5 mılyon tona cıkarılmasmı ongoren tevzı proıesının 1978 yılı sonunda tamamlanacağı beklenmektedır Ipraş Rafınertsı'nı 7 mılyon tondon 8 mıl\on tono cıkaracak olan tevsı calısmalarınm ıse 1979 vnında tamamlanacağı belırtılmektedır Öte yandan gecen yıl temelı atılaı ve 8 mılyon ton kopas tede olması ptanlanan Orta Anadolu Rafıner'sı n>n ıse en erken 1980 yılmda ısletmeye alınab leceğı hesaplanmıştır Bu dıırumda g>derek artan akaryakıt talebl gozonune alındığında rafınprı kaDacı'ş<; ndeki açığın gıderek büyuyeceğı behrtı'mektedır. HAM PETROL GEREKSİNİMİ Bu arada. 1978 vılında 19 mılyon tonu aşacağı be'ırtılen akaryakıt talebını karsılamak uzere ceş tn ulkelerden ham petrol ve ürun alobılmek ıcm temaslar yoğunlastırılmıştır Sovyetler Bırhğı Tıcaret Heyetı ıle. 1978 yılı ıcm mal mukabıl 2 mılyon ton ham petrol ıthalı ıcm görüsmeler surerken Iran'dan do bu yıl mal mukabılı 1 mıl/on ton ham petrol ıthall ıcm temaslar yapıldığı oğremlmıstır Gelecek hafta ıcınde Turkıve'ye gelmesı beklenen Lıbya Heyetı ıle yapılacak gorusmelerde de Lıbva'dan olmakta olduğumuz yıido 3 rtvlyon ton ham petrolun, 6 mılyon tona cıkorılmasına calışıiacağı belırtılmektedır Bu aroda Irak'tan yıldo 6 mılvon tonluk ıthalotımızın devam etmesı ıcm gorusmelerın surduruldunu ancok su anda bırıkmış petrol borcları nedenıyle Irak'ın ham petrol ıthalını durdurduğu bıldıHmektedır Turkıve'nm yılda 3 mılvon ton veriı uretım vaptığı gozonune alınarak yapılan he<:oplamonrda tım gorusmelerın başanlı sonuclanması halmde bıle ıhtıyaca yetecek mıktar sdğlannmnnms olmaktadır Yapılacak ıthalatın bır boluTu rafme" kapasıtelennın yetersızlığı neden'/lp un'n thalı sek'ınde olacoktır. Ham petrol ıthalı ıcm 1978 vılında gerekll da»/ı* TI ktr nm 1 mılvir 800 mı'von dolnr olduğu hesaplanmaktadi'. Şu anda ham petro! ve urun ıthnlı >cın yeterlı dovı? oulunamadığından. «stoo alımlor» yapıldıâ" bıltlırılmekteciır «Stop olımiar'j olank adlani'nlan ithalat bıcıminın, Bas'a Korfezı'nden vuklü olarak hareket eden bır t^nkenn aracı fırma ıle anlaşıp. pesin ve nakıt para nieyerek aemıvı 'elsız err'iyle cevırıp lımnninnmıza bosaltrmk bıcımmde o^duğu belırtılmektedır Dovız darboâazının genışlemesı haiı^ls Tırkıve','i cok sıkısık odemelere zorloyon bu 31 m b.c:m'ndpn kac ın ıiobı!eceğı bıldırılmıştır. Yeni tasarının bağışıklık kapsamına ilişkin hükümlerine açıklık getirilmesi isteniyor YEMI VERGI TtSARISl, KIDEM TA1MIHATININ \\ UNUKU'NDAKI SINIRIN! ASAN KISMIMA VERGI UYGU1AMASINI, AYRICA IJYERIHDE FIIIEM CALIJILAN SİRE» VE «ASGARt UCRET ÎUÎARI» OIÇULERINI GETİRIYOR Uluc GÜRKAN Yenı vergı yasa tasarısı kıdem tazmınatının Iş Kanunu ndokı sıaırını aşon kısmına vergı uygulanmasını ongormektedır Aynca Iş Kanunu ndakı sınır konusunda dc «isyerınde fiilen colışılan sure» ve «Asgari ucret tutarı» olcutlerını getırmektedır. Devlet Planlama Teşkılatı uzmanları bu duzenlemenın kıdem tazmınatları ıcm gecerlı vergı bağısıklıgı kapsamını daralttığını belırtmışlerd.r. Tasannın meclıslere sunulmadan once Bakanlar Kurulu'nda goruşulmesı sırasında planlamorıların bu deqerlerıdırmesınm dıkkate a'miiiası zorunlu bulunmaktadır Yenı vergı yasa tasarısının 77 ncı maddesı, Gelır Vergısı Kanununun kıdem tazmınatları ıle ılgılı bağışıklık uygulamasını duzenleyen 257'ncı maddesını değıstırmektedır 25'7'ncı maddede, kıdem tazmınatının vergıden baqışık tutulması ıcm tazmınot tutarınm «isçınin 24 aylıaını asmaması» bıcımmde tek bır koşul ongormektedır Yenı tasorıda ıse buna ıkı koşul daha eklenmek tedır 1 «İşyerinde» fıılen calışılan sureye hogtıl V. 2 Is Kanunu na gore «asgari ucret tutarı» uzerınden verılmesı zorunlu kıdem tazmınatı t j tarını aşmama. BUGUNKU UYGULAMA Yururluktekı yasal duzeni&me uyarınca kıtazmınatı vergı bağışıklığı soyledır Aylık oz ucretı 10 bın lıra olan bır ışcıyı ele alalım Yargı kararlarına gore kıdem tazmınatına esas olacak aylık ucret kapsamına. oz ucretle bırlıkte, prım, ıkramıye. konut bedelı, cocuk zommı, yemek bedelı yakacak ve aydınlatmo gıderı kcrşıhgı yapılan odemeler de dahıldır. Buna gore, ornek aldıgımız ışcının kıdem tazmınatıno esas aylık ucretının 17 bm 500 lıraya '/UK seldığını varsayalım Aynca. ışcının calıştıgı 'Syerınde uygulanan toplu ış sozleşmesı ıle lıer hızmet yılı ıcm kıdem tazmınotı suresı 60 gune C'kmış olsun Bunun anlamı, her hızmet /ılı ıC'H 17 bın 500 lıra yerıne 35 bın lıralık kıdem tazmınatına hak kazamldığıdır Gelır Vergısı Kanunu'nun 25'7'ncı maddesı ıle. yukandc da değınıldığı gıbı 24 aylıga k c s ı lık olon tazmınat tutarınm vergıden bag.sık olaccgı kabul edılmıştır Boylece, orneğımrdel'i ışCi ıcm 420 bın lıra J7 bın 500 lıra 24 ayl vergı Dogışıklıgınm sınırı olacoktır. Iş cevrelerı.ie. yatırım ındırımı gumruk muafıyetı vergı ladesı gelırın kazaa'ldtğı yıldan sonra vergılendırılmesı gıbı ozendırıcı onlemlerle bır yıldo yaklaşık 100 mılyor lıralık vergı bağışıklığı tanınırken ışc ler ıcm tek olanok budur. dem Şımdı ornektekı ışcının 12 yıl ca'ış'ıkton sonra ışten aynldığını varsayalım Kıdem tazmınatı suresı 60 gune cıktığından, her yıl ıcm :kı cy rıesobıyla 420 bm lıra (35 bın lıra x 12 yıi) kıuern tozmınatı dogmaktadır Bu tutar. ışcmın kıdem ta/mınatı vergı bağışıklığmın sınırmı aşmamakt'Tır Dolayısıyle vergılendırme soz konusu olmamaktadır Işcmın 12 yıl yerine 15 yıllık bır cilışmndnn sonra ışten cıkması durumunda ıse 525 bın lıra (35 bm lıra x 15 yıl) kıdem tazmmatına hak kazanılmaktadır Burada. 420 bın lıralık bağışıklık smırının uzerınde kolan 105 bıi lıra ucret olarok. vergılendırılmektedır MALİYE'NİN GORUŞU Bır sureden berı Malıye Bokanlığı yasalorın ongorduğu bu hesaplamaya karşı cıkmaktadır. Malıye nm savunduğu goruşe gore, kıdem tazminatmda vergı bağışıklığı 24 aylığa karşılık olon tozmınat tutarınm yanı sıra, Iş Kanunu'nun ko/duğu smırla da boğlıdır Iş Kanunu nun 14'uncu maddesı. kıdem tazmmotında esos olacak ucretın her yıl ıcm dıkkate olınacak tutarınm gunluk asgari urretın 30 gunluğunun /edı bucuk katından fazla olamayocagın belırtmektedır Halen 110 lıra olan guniuk asgorı ucretın 30 gunlugu 3 bın 300 lıra, yeciı bucuk katı da 24 bın 750 lıradır Buna dayanarak. Malıye Bokanlıgı ışcmın her yıl ıcın hok kazandır gı kıdem tozmınatınm 24 bın 750 lı Gyı aşan kısmnım vergılendırıleceğını soylfemekteaır Malıye Bakanlıgı nm bu onlayışının yasal dayanakları yoktur Malıye Bokanlıgı Muşavır Uznıonı Yılmaz Ozbalcı nm da belırttığı gıbı gelır vergısı acısından bağışıklık uygulamosında Iş Kanunu ıle bağlı kalınması soz konusu aeğıidır. Odenen tazmtnat ışcınm 24 aylığını asmadığı surece. Iş Kanunu'no gore odenmesı gereken kıdem tazmınatım gecen kısmı da dahıl, tumu bağısıklıktan yararlonmalıdr. Geıır Vergısi Kanunu'nun kıdem tazmınatında vergı bağışıklığını duzenleyen 25'7'ıncı maddesmde iş Kanunu'no otıt yapılmamıştır Bağışıklık ıcın tek koşul, tazmınat tutarınm ışcmın 24 avlığını gecmemesı bıcımmde duzenlenmıstır Kantırt koyucunun vergı bağışıklığma, Is Kanunu ıle rngiantı kurmak suretıyle bır kısıtloma qet rme^ı onoormesı halmde. bunu acıkco belırteceğınds I uşku yoktur (Bakınız Yı!mc7 Ozoalcı. tGelır Verq'sı Kanunu», Sermet 1976. s 179) Matbaası, Istanbul MALIYE BAKAHllGl, BIR YANDAN KIDEM TAZMIHAII m ıs RANUKUNDAKI SINIRI A^AMAYACAGINI SAVU NUYOR, DIGER YANDAN BU SINIRI ASAN BOl'JMÜ VERGILENDIRMEK ISTEYEREK (EU}KİLI BIR TUTUM IZUYOR Öte yandan Iş Kanunu'nun 14'üncu moddesınde ver alan tgünluk osgarl ucretin 30 gunluğun yec'lbucuk katı» biclmindeki kıdem tazmınatı sın ' r m n aş,imcsı do olasıdır. 14'uncu maddede boyle bır smır ko'ulmomaklo bırlıkte. bu maddede belırtılen kıdem tazmmatı ıle ılgılı 30 ouniuk surenın. «hlzmet akitleri» ya da «toplu iş sözleşmelsrl» He ıscı lehıne değısebıleceğı ongorulmuştur Boylece 30 gunluk surenın bır toolu 19 sozleşmesı ıle 60 gune cıkması holınde: 30 gunluk surenın değıl 60 gunluk surenın yedıbucuk katıno mılebılmpktedır Malıye Bakanlıgı yasalara korşı kıderr tazmınatı vergılendırme cabolarına karşın. bugune değ'n hu konu'la malı yargı organlormdon kendısını destek'ev°n bır karar olomamıştır Gercekte Mnlıve Bakanlıgı b'r vondon kıdem tozmınatının Iş Kanuiu'.ıdakı smırı aşamoyocağmı savuıurken bır yondon da bu sınırı oşan kısmı vergılendırmek ıstemekle celışkı ıcınde bulunmak tadır YENI TASARI BüNLAR EKONOMIST CANIM . BIZIM GIBI IKTISATTAN ANLAYANLARI YOK Terorızm mı ekonomık basıboşıuğn yol ocor, yoksa ekonomık başıboşluk mu terorizm yoratır? Hangısı hanrısını ctkıler? Dolayı sıyla onceliK hangı konuyo voıılmelıaır? Iktısaoın ve sosyol bilımlerın yıl'ordır tar tıştıgı ve zaman zaman cok acıkca ortcya çıkan rhangtsınm hangısını etkiledıği» konu suna son olarak Fransız Seçımleri yenı u\x ornek getirdı Gerci Fransız Seçimleri yeni bır rizmle ilgill değildi, ama sosyal olaylara yon vermcde ekonomının temel dırek oldugu </3nıden kanıtiandı. Ikı asamolı Fransız SPÇIIT,lelerının ılk turunda '<sol» onemlı ağırlık ve ıktıdara yakınhk kazanınca. Fransız Frongı tepetaklak inmeye basladı Bu ınıs ıFransız So!uı>nun da mısıyle sonuclandı Frank dusunce, sağ guçlendi. Halk bir anlamda «panık»e kapıldı ve «soluun onu tıkandı Seçımler icın soylenen gerceklerl, anorsı ya da teror ıcın de soylemek olasıdır Fransa ıcın soylenen gerçeklerı, dıger ulkeler ıcın de soylemek olas'dır. Ekonomıde paranın gucu ve isleviyle ilgili ve bu Işlevin bır iktidarı foelırleınedekı etkısı icın soylenenleri, fiyatlo'dakı arlışlor, temel urunlere yapılan zamlar ve bunun sonuçlan icin de soylemek olasıdır Para Fransa'da olduğu gibi, nasıl sıyasal iktidarı belırleyıci bir islev gorebiliyorsa, fıyat artışları ve zamlar da varolan siyasal iktıdaıı gııc durumlara itebılecek sonuclar yaratmaktadır Ekonomide olınan yanlıs kararlar teror ve cınayet dalgasıyla birlıkte, zaman laman sıyasal iktıdarlart bunalımın esiğine itebilmektedır Turkı/e son olarak onemlı bır oranda devaluosyon yapmıştır Dovız darboğazını giderme, ıtnalatt kısma, ıhracatı arttırma gibi gerekceler gosterilse de devaluasyon cok karmaşık gelır dagılımına olumsuz etkılerıyle sosyal oıayiara değışık boyutlar getirebilen oır karardır. Toplumda ağır sonuclar yaratabilen bır karardır. Buna rağmen, yapılış gerekcelcrinde gosterilen sadece ve sadece ekonomık yararlar da umulabılır. Ama, bunun vazgecılmez tek bır koşulu vardır. Devaulasyonun eikısını en oza ındırgemek ve beklenen yarsn sağlamak ıcın fıyatların kesinlıkle sabit tutulması gerekir. Her turlu fıyat artısının bnlenmesı gerekir. Devaluasyon zaten fiyatları, ozellıkle ıthal moilorı ve bunları kullanan kesimlp rin (urunlerın) fiyatlarını arttırmaktadır. Bunı.n dışındo, bır de dığer mollara ve hızmetlera zam yapmak, genel fiyatlar düzeyinin yuksclmesıne yol acmaktadır. HuKumet şimdi bır dizi zam karan almak tadır Yanı yaptığı devaluasyonla taban taba na zıt ve devaluosyonun beklenen «yararını» ortadan kaldırıcı kararlar almaktadır Her yopıton zam 9erekee3i de, ılgıli kurutufun «oçıqını kapatma» mantıgına dayondırılmaktaclır Oıneçji'ı. Turk Hava Yolları, Devlet Demir Yolları, demır v b zamlar bu mal ve hızmeti ureten kuruluşlorın zararlarını kapamak ıcın ya pılmcktaaır Ancak, ekonomıde oylesine bır YORUM Ekonomide Tutukluk ve Vanlışhk Yalçtn DOGANbaşıboşluk vardır kı, bu zomlarla doğrııdan ya da doıaylı bır ilgısi bulunmayan mol ve hızmetlerın de fiyatları «kendıliğınden» artmaktadır Orntgın, yogurdun fiyatı Turk Hava Yoıları'na yapılan zamdan sonra yirmi lira olmuştur. Oysa, ne yoğurt sataniar ucaga bınmektedır, ne de yogurt tuketicıye ucaklarlo taşırımaKtadır. Bu ornek ekonomidekı basıbosluğun en guzel kanıtıdır. Bır de, bunun dısında «bılıncli zaınslar vardır. Karaborsa vardır. Bugunku r>ukumetın onunu tıkamak, mol darhgı yaratmak icın yurutulen karaborsanın yanısıra, hukumetın iktisat politikosmı bosarısızlıga itmek ıcm ozellıkle yurutulen karaborsa vardır Demırın devlet elıyle ıthalatı kararlastırılmıstır. Bu polıtikayı başarısızlığa itmek icin o alandu karaborsayı hızlondırmak ve bundan sonra ba tur uygulamaları engeilemek omacıyla kısiler turemıştır ortalıkta Aynca karahorsa demek, fiyat artışı demektir. Genel olarak iktisat polıtıkası olarak uvlulanan bir yanlışiık vardır. Konuya sureklı talep yonunden bırakılmaktadır. Zarara mı girıyor bir Kurum, hemen zamma başvurulmaktadır. İthalat fiyatları mı artmıstır, ozel kuruluslar bunu hemen urettikleri mallara yansıt maktadır. Bir fıyat artışı, dığerını beraberınde getırmektedır Artışlar bırbınnı zir.cirleme Izlemektedır. Ve buna kımse engel olamamaktadtr. Yapılan hesapTara gore. devaluasyonun yarattıgı tıyat artışı en cok yuzde 7 5 dolayındadır. Yuzde otuzu aşan devaluasyonun yarctacagı fıyat artışıdır bu Oyso, aym donemdekı fiyat artışı bunun ıkıuc katına çıkınıştır. EKonomıdekı bu «terontun temeünde ıkı neden yatmoktadır Bıri ozetlendıgı gıbı, yanlıs zam kararlnrı ve basıboşluktur. Ikıncısi ise. COK daha temel bır nedene dayanmaktadır Tutukluk da, bu kararsızlıktan kaynaklonmaktadır Fıyat artışını onlemek ıcın, gunumuzde artık mutlak ve mutlok kârların azaltılmasına catıştlmalıdır Hukumet körları ozaltıci yonde parakredı kararları almalıdır Bır malın fiyvtı ne olçude artmıssa. aynı olcude o malı kullanan sana/inın urettığı malın fıyatı artmak*adır Yanı, bundan o malı kullanan sanayı fctkılenmsmektedır Onun kârı aynı kalmakta, tıyat artışını olduğu gibi bır sonraki kullanmo ya da tuketicıye yansıtmaktadır Kâr orn.u aynı kalmaktadır Gercek kâr duşmemektedır Tuketıcının fıyat artışı sonucunda gercek qelırı duşmekte, olay sosyal patiomalaro uzanmaktaoır Bu durumu duzeltmek İcin vergılerde duzenlemeye gıdılmektedır Ancak gorunen odur ki, aaha vergı tasarıları yasalaşmadan fiyat artışları bu duzeltmelerı de ortadan kaldıracak boyutlar kazanmaktadır Yuk sureklı olarak acretlıler uzerıne bmmektedır Ekonominın «darboğazdan» gectığı ve bundan dalayı da «kemerlerin sıkılmasıı gorektiginden soz edılmektedir. Ancak, bugur.e değin alınan ekonomık korarlarda «kemerlert sıkılanlar» ucretlıler olmuştur. Hangi karor alınırsa alınsın, darboğazdan gecen bir ekonomıde yuku dağıtmok gerekir. Asıl olan budur Yukun doğıtılması da, kârların azaltılrrusıyla es onıamlıdır. Oysa, bugune değin kor mekanizmasına dokunulmamıstır Kârlar aynı kalmak bır yana, alınan kararlardon sonra artmıstır bıle Bunun ustune devletın ureti';i mal ve hizmetlere yapılan zamlar da eklenin ce, yenıden kısır bı dongu icine girilmiştır Bir duzen'eme yapılmamıs, rakamlar büyumuşljr. Karar almadaki bu tutukluk en kısa zamando gıderılmelıdir. Körların azaltılması ve yukun dağılımı bir an once gundeme getirilme lıdır Aksı halde, teror mu ekonomık başıboşluktan yoksa ekonomık başıboşluk mu terorden kaynaklanıyor tartışması daha cok surer gider .. Yenı Vergı Yasa Tasansında kıd9m tazmınotlarınm vergılendırilmesme ıli$kın Gelır Vergısı Kanununun 25^7 maddesıne getırılen değışıklık. Malıye Bakanlıgı nın celışkılı tutumuna yasal dayanak yaratmayı amaclamaktadır Değışıklık tasarısında Iş Kanununa atıt yaprlmcrktadır Boylece, ış cevrelerının bağışıklıklorı olduğu gıbı muhofoza edılırken ısçılerın kıdem tazmınatlarının Is Kanunundakı sınırın uzerındekı kısmınm vergılendırılmesı olanağı yarotılmaktadır Yenı tasarıya göre ornek alınan ışcı 12 yıllık bır colışmadan sonra ısten ayrıldığında 420 bın lıra kıdem tazmmatına rıok kazonırken bunun ancok 297 bın lırası (Iş Kcnununun 24 bın 750 lıralık sınırı 12 yı!) vergıden bağışık tuhıtacaktır Bugunku uygulamanın bağışıklık tonıdığı 123 bın lıralık bolumu ucret olarok vergılenecektır Işten 15 yıl calıştıktan sonra cıkılması durumunda da, 371 bın 250 lıra I24 bın 750 lıra 15 yıl) boğışık kalacak. 153 bır 750 lıra ıse vergılenecektır Oysa bugünku u\gu!amaya gore 105 bm lıra vergılenmektedır CAUŞMA SURESI Yenı tasorının bır başka değışıklığı ıse calışma suresı ıle ılgılıdır Tasarıda vergı bağışıklıgının «işyerinde» calışma suresme tanınacağı hukmu ver aİTiaktadır Bcyiece bugunku uygulamada bulunmayan yenı bır smır gelmektedır. Ornek verılen ışcının calısma suresinın 5 yılının başka bır ışyerınde gectıgını ve sımdı ayrıldığı ışyerının eskı ışyerındekı hızmetlerı ıcm de kıdem tazmınatı odeme durumunda olduğu duşünulebılır Işcmın alacağı kıdem tazmınatının. 12 yılda ışten ayrılması halınde yalaızca 7 yılı, 15 yılda ışten aynlması haiınde ıse. volmzca 10 yılı bağışıklık kapsamıno gırecektır Eskı ışyerındekı 5 yıllık calışmasınm karşıhğı olan 175 bın ITO (35 bın lıra 5 yıl) tumuyle vergılenecektır Boylece, 12 yıl ıcm olacağı 420 cın lıralık kıdem tazmınatının buı gun ıcm tumu verg'den bogışık ıken. bu kez 246 bın 750 lıra bağışık kclacaktır 15 vıl ıcın alacağı 525 bın lıranın ıse bugun ıcın 105 lırosı vergilendırılırken, bu kez «'ergılendırı'erek tutar 277 bın 500 Iırava yukselecektK ASGARİ UCRET Ote yandan bu vergı bağıs'klıgı hesaplamalart tumuvte Iş Kanunu nun kı<iem tozmınatı icin ongordngı «ust sınırın» gecerlı olacoğı varsayımir, onyanmoktadır Oysa yenı tasan yalnızca tş K •ıııınij na gore «asgari ucret tutarı uzerınden verılmesi zorunlu» kıdem tazmınatının vergıden baçj ş k olncağmı belırtmektedır Iş Kanunu asgorı ücetm kıdeT tozTiınatına esas otfcok ust sınırmı «30 guniugur" yedı bı>cuk katt» OIOCK heıırlprneK'edtr Alt sınn 'se asgari ucretm Ke",ısıdır. Y e i ı tdsDrıon lasgarı ucrst 'utorı uzerinden veriimesı zorunîu» K'Cem 13/mınatıncian bahsedıhrVen. bunun yedi bucıı 1 ' katnf. ust smınna acıkca atıf yao l^amıst r Aksıne yolmzca asgari ucretın kend rıpüer, bGhsj'lıltııstır Bo durumda, bugunlîu u/gjpaiı^y 1 O3'.~.'mok ' c n yosaları alab'lcl'jıne zorlayan Volıvo ?2/an.ığı i " i , tasartya acık'ık qe;ınlmeoığı surafş c s c c n ucretın kendisiT asc kısr" ıcır kıde^ îı^.nmat, vergir lendrmssıne q trnes çn guclu o!a?ılıktı Moiıye Baka ı ıl:ç''nn bo>. 1° ">ır n'yetın Dulı.nrraOı^ır' ons i u r e n ccı'<lcmnsı he' an osğ.seoı!ec^ l t bır yorurndcn oteye or.i'ra tos.mannk'onır Molr.e 3ckcp'ığ'nnı Ar'ye vakırlıg vıo ton'non gorevlilerın'r 1 oon ıvluhjcjnda hozır'onan yenı verg< yasosı laı:ri£ınm bu n,cı n d ^ meclıslere suiıu!r,iaı hoimds Ecevı; hukumelı aleyh r>Je cıdd 1 bır : 'opogandT o r t c ı ı yaıotocag.nna kuş»u vcktur B ; r o i a sı|."in ııâroyarcjğı ı oy p nleyhtcM procarıcn^o.iın o l ç u s u n j onemıı oloude etkılevecettıı 3. İzmir Tarım Makinaları Fu?rına 5O'y> aşkın kuruluş başvurdu İZMİR (Cumhurıyet Ege Burosu) Tanm Makınalon ,e llacları Fuarının ucuncu kez Kulr turparkta 3 15 msan tarıhle . orasında Ovilucağı bı'dırıimıstır 3 Umır Tcrım Makinaları ve tlaclcrı Fuunpa sımdıye degm 50 yı aşkın resmı ve ozel sekto' kurulusunun bo^vurduğunu belırten F u c Mudurluou yetkıhleı yaptıklatı acıklanada f u o m an ccıüın .ıTurkıye nm ozellıkle Ege bolgesındeki zıraatçıların gereksınmelerinı gıderebıi'rev tarımsol alandckı leknolojık gelişmelerın sergılenmesi ıstirakc leıe ve kamuoyuno yansıtılmrsı uctirl 1 •skıler 1.1 geiıstırılmes » ulouguı u soy'fcr vıer 1. DIŞ TİCARET ÂÇIĞI GEÇEN YILA GÖRE AZALDI 1978 yılının ılk i'<i oylık oonemınde dış tıcaret acığı 358 7 mılyon ddar olmuştur. Gecen /ıi'n avnı donemınde dış tıcare' acığı 507 9 mılvon dolar ıdı. Boylece a>ş tıcar©! ccığı gecen yıia gorp yuzde 41 oranındo ozolrnıştr. D.s tıcaret acğ.rda gozlenen azalmo, thracatın gecen yıiKI sevın 1 korumaSına karsın, ıt'noitıtın azalmasınm olmuştur. 1978 vılı ocakşubat dönemi ihracatı 320 8 mılvon dolan buimuştur. Ihracot gecen yı! 335,7 mılyon dolar ıdı Buna karşın, gecen yıl ıki ay ıcınde 943 7 mılyon dolara varan ithalat, bu yıl 679 5 mıi>on dolara ırrnıştır Dış t'carst aelışmelerınm ocak şubot donem> seyrı, aşoğıdakı tabloda gosterılmıstır 19 IHRACAT İTHALAT DlS TICARET ACIĞI 76 19 335 9^3 77 743 mi Bin Dolar 19 7 8 320 783 679 <=5? 353 569 526 627 745 422 218 795 607 844