Katalog

Dö RT CUMHURİYET 5 SUBAT 1978 ABDULCANBAZ . Hmcal ULUÇ £7, TAMuA pePÎKlfAi ALH 6«W VAR^ft, AiTti y W K ^ TURHAIU SELCUK DftHı ^ u 'fc, 8« Ct ftiKİMİ VAYfrlN OUlP CÎ Konumuz Tartışma BIZIM ATALARIMIz. «BARIKA 1 HAKIKAT MUSADEMEI EFKARDAN DOĞAR> DEMlŞLER BUGUNKU TURKCE ILE GERCEK GUNEŞINI FIKIRL£RIN TARTIŞMASI DOGURUP DIYEB1LIRIZ BAMN BAŞKALARIN'N ATrtLARl NELER DEM Ş. TARTIŞMA «Tartışmo bir ara 'oyle alevlendı kl, komşu kodın itfalyeye haber vermek zorunda kaldı » N colas Bentle, US07 ) ingıltz Mızahcısı «Kendi kendimle tartıştıgım zaman daha lyı sonuc alıyorum > Oııver Goiosmıtn (1728 1774) Ingılız Şa r Yazan «Tortışmayı kaybeitiğinız zaman dahi, kazananlan odlorı ıle çagırabılirsınlz • E bert Huooard '1856 19151 AmeriKan Yazorı «Insan, tartışmayı kaybettıglnı hıssetmeye başlayınca, seslnl yukseltır» tiNİ, DıPSİZ, THONİ (riVtfclf* İS Â 2.EMCr!N VAnA^lNDA TttfASA j g MLH£L£C0t . AMMA KAPÎ Enerji Buııalımını Kim Yarattı? İhsan TOPALOĞLU Somu8l Johnson U709 1784 > Ingılız Yazan «Kaçırtılmaz tartısmalara g'rişmek ınsana hicbır çey kazandırmaz. Aslmda insanın kazanabılecegı tek lortışma, poyroza karşıdır Sırtmıza bır palto geclrırsiniz, olur biter » Jc ııes R Lowell <18'9 1891ı Amerıkan Şaır, Yazorı •Kotu bır tartışmacıya en lyı yanıtı vermek ml Istiyorsunuz, bırakın konuşmayo devam etsın » S.clney Smıth < 1771 1845\ (ngılız Araştırmacısı Tartışma konuşmanm en kotu şeklidır» Joia'han Swıft U667 1745' Ingılız Yozarı «Yemek masasında asla tartısmayın Cunku burada en lyl konusmayı daima oç olmayanlar yapar » R cfaa V/hate.y «1787 1863ı ıngılız. Eğıtımcısı «Tcrîısma oz <?e!!şmis vatandasların Işldlr. Çünku gellşmiş vatandaşların fikri daıma ayntdır » Oscar Wı de '1856 1900 ı Ingılız Yazan "Linyitlerimiz mutlaka değerlendirilmelidir,, Yurdumuz yllordır kötu ve cagdışı bır anlavışla yonetılmesı nedenı>le cok agır bır bunalım gecrrreKtedır Turk halKi duşman cephelere bolunmuş kar deş kardeşe duşmon edılmış ve kırdınlmışiır Ekonomık yaşom, modası gecmış goruşle de bır cıkmaza, fakır halk kıtlelerı yaşanması zor ve^ıstıroplı bır ortama suruklenmıçtır Devletın dış ılışkilennden ve ıtıbarından ıse soz etmeğe bıle gerek yoktur Durum ortadadır Yıne, «Avrupa'nın hasta adamı» durumuna gettrılm ş bulunuyoruz Yurdumu zu b j hale koyanlor buyuk br pış''inl'k ve umursamazlık ıcınde yonetımı ellerınde tutabılıyor'ar, halkı kandırabılmek ıcm devamlı coba sartedıyorlar. Ekonomımızınv tum çıkmozı lcin.de ener|ı bunalımının onemlı bır \erı vardır Elektnk kesıntılerı mılyarlarca lıro zararın nedenı ve bozuk duzende de olsa sınaıieşme çabalarımızı kostekleyen başlıca etkenlerden bırı olmaktadır Is.nmak ıcm ıse halkımızın ozellıkle kentlerde yaşayan kes.mı, 250 lıra yenne serbest pıyasadan 10001500 lıraya llnyıt komuru soğlamak zorunda kalmaktadır Butun uyorılara karşın dışa ve petrola bağlı olarak yurutulen enern polıtıkası bjgun 1 5 mılyar dolar duzeyınde bır dovız sarfını gerektırıyor Bu genşme, aksı yonde yapıion son be,'anlara ragmen, ızlenen petrol tuketımını teşvık polıtı kosıyla daha do artacak ve gelecek yıllardo ıhracat gelırlerımızı daho da aşacak mıktorlara ulaşacaktır Su ve komur gıbı oz kaynoklarımız bır tarafta durur, sular boşuna akıp gıder, linyitlerimiz ozel kışıler elınde maden ocaklannda yanmaya terk edılırken, petrole dayanon bır enerıı polıtıkasını kımler yurutmüştur ve kımler yürutmektedır'' Enerp bunalimına sebep olanlar. uzun vadelı bır enerıı plânı hazırlamayanlar boyle bır planın hazırlanınasında yarar gormeyenler, yatırımiarı zamanında başlatamayan toaşlatılanlorı zomontnda buıremeyenler, bıtırılenlerı doğru durust işletemeyenler değıl de kımterdır'' Ne acıdır kı, yurdumuzu bu cıkmaza sokan Adalet Partısının sorumlu kışıleri yıllarca ontarı, tut tukları zarartı yolda uyarmaya calışanları ıse haksız ve insafsızca ıtham edebllmektedırler. Kanımızca gercek sorumluların ortayo cıkarılması zamanı gelmıştır SUCLU KİM? Suclular. ıkıncı MC Hjkumetinin AP'lı bakanlarına gore. ben ve kısa süre ıktıdarda bulunan CHP koalısyon huKumetlerl ve onların bakanlarıdır (1). Hatta onlara gore 1 ay hükumet oian Sayın Ecevıt ve arkadaşları son zanlcrdan ve dış fmansman acığından da sorumludurlor. Bu kadar cıddılıkten uzak ıddıalara cevap vermenın bıle gereksız oldugu söylenebılır Ancak, daha once ae açıkladığımız gıbı ener|i bunalımında gercek suc4ulan saptamak artık. ulusumuza karşı bır gorev halıne gelmıştır. 27 Mayıs dönemınden sonra kabul edılen Ana/asamız. planlı bır ekonomık düzenı kabul etmış devletın yatırımlarını emredıcı, ozel kesımınkını Ise ozendırıcı bır anlayış ıcınde uygulan mosını ongormuştur Plan donemıne gırıldığınden kısa bır sure sonra. 6 yıla yakın tek boşına ıktıdara gelen Demırel Hükumetlerı genel olarak plan anlayışında hicbır kez samımî olmadılor. Daha plantı doneme gırerken «plân yenne plav» sloganlorı ıle ortaya cıkan kımselerden daha başka bır şey beklemek esosen fazla lyımserlık olurdu. Plana olınıp da hicbır zaman gerceklcştırılemıyen ılkeler ve onlemlerın sayısı buyuk bır yekun tutor 5 Yıilık Plânlarda bunlora bırcok ornekler vermek olanağı vardır. En onemlı ornek Ise enerjl konusundokı tutumlondır Uzun 3 plân donemınde celışkller Icınde Bir Zeka Oyunu Beş tane 25 kuruşluğu (Aynı buyuklukte olmok koydı ile başka cıns para da olabıllr) masanın uzenne bir daıre yapacak şekllde dizınlz Boylece her para, ıkl yanından dıger Ikı paraya dokunuyor oiacaktır Ikı kışi ıle oynanan oyunun kuralları ?u: Her defasmda masadan bir veya Ikl para olabılirslnız Ancak Ikı para alabllmenin de ayrı kurah var Bu ıkı para bırbırins dokunuyor olmalı Yanl birblrine dokunma^an ıkl parayı alamozsınız Oyunu, masadan son parayı aian kazanıyor. Şlmdi sorumuz şu Daima kazanmak Istiyor»anız, ılk oynamayı mı secersınlz, yoksa Hcıncl olmayı mı' Gerçek • .PALY&Tlf ÎE08IRLERLE B'R ENERJİ • ENERJl POÜTIKASININ YIUIK PROG sorumlular, POUTIKASININ YURÜTULMESINE IMKÂN RAMIARLA SAPÎAMACA6I GORÜ^L SO YOKTUR. ENERJİ POUTIKA:i. ONLARIN KL'Ç VERMEYINCE. UZUN VAOELI BIR onları DAMIA DAMLA ÇIKARILMASI PAHASI E^ERJI PLANLAMASI Y&PHACAGI YH KA DA ÛLSA, MEMLEKETIN ÎABII KAYLIK PR06RAMIARDA ONGORÜLDL. AM rJAKUSRINA DAYANDIRIlMAUOIR • CAK BU VAAÎ Ot YERINE GEÎIRIIMEDI yıllarca uyarmaya calışanları haksızca itham edebiltyorlar Başbakanın yatırırrj programları zırianmış Ise de, kanunlaşmana alınabılmıştır Bc\lelıUe baş Tişlır Hclbukı 1964 yılında lyı langıcta devrın Başba^anının o'dugu kanısındo olduğumuz bır deyımı ıle ener|i polıtıkasınm kaiun da hazırlanmış bulunuyor yıll'k programlarla saptanacağı du Bugjn cok onemlı konularla goruşu, bekleneceğı gıfcı hicbır ıstıgol eden bu BakanliK kanunsonuc vermeyınce, uzun vadelı suz o'arak calışmakta, bızı enbır enerıı planlaması yapılaccğı d seye se/k etmektedır vıllık programlardo ongor'Hmuş ıse de bugune kadar bu \,aat Degerlı arkadoşlarım bu ba\enne getırılmemışUr Bu sat r kanlıgın dlger muhım konulalann yazan daha ıkıncı 5 Yıilık rına'an bırisl de enerpdır MemPlan Senatoda goruşulurken u leketımızin ener|i polıiıkası tam zun vadelı bır enerıı planlan'ıası ola'ak duzenlendıgı kanaatıni nın gereğı uzennde durarak şoy taşımıyoruz lklncı Beş Yıilık le dı^ordu (Senato 73 Bırleşım, Plan konuşulurken uzun vadell 19 6 1967 Sa/fa 196 197) hıc olmazsa 15 yıllık bir projek«Buraaa kısaca ener|i politı sıyon uzer'ne dayanan bır enerkasına de<gıneceğım Burada da |i pclıtıkasının hazırlanTiadıgını sanayide oldugu gibı hatta egı soylemıst(k Palyaiıf tedbırlerie tımde oldugu gıbı uzun vadelı bır enerıı polltıkasının yurutulbır enerıı polıtıkasına ıhtiyoc mesıne kanatımizce ımkân yokvardır Ayrıntıiı olarak bııınme tur Enerıı polıtıkası memleketln sı lazım gelen sanayıleşme ıle tabtı kaynaklanna dayandırılmalı, muvazi olarak bir enerjl poütika onların hatta damla damla cısı tesplt edllmemıştlr. Bu plan kartıîma pnhosına dohi olsa, yapıiması gerekır Bunlar bllınmeda yoktur > den mem'eketın komur mıktarları, memlekctın su enerıısl, metıUYARILAR * leketın leotermlk enerıısı, memDaha sonrakı \ıllarda Senato leketın uranyum enerjlsi, butun da Enerjı ve Tabıı Kaynaklar bun'a'in tam olarak bır etudu Bakanhgı butcesı gcusulurken yapılmcdan dışarıdan gaz ıthal CHP Grubu adına yaptıgımız etmeK (2» gıbı hususların ele akonuşmalarda Dervırel HukoTiet lınması b raz şuphelı bır kona lerını ısrarla şu bıcımde uvar o arak bıze gelmektedır S.mdı maya cal'şıyorduk (31 Bırleşım, merrteketımızm senelık kcUınmas.nda % 7 bır hız saglamak 8 2 1968, Sayfa 1071) de buna «Sayın Başkan, değerlı sena ısterken enerıısının torler, Enerıı ve Tabıı Kaynaklar muvazi olarak % 5 ılo °a 1 araBakanlıgının 1968 yılı butcesını sında bır hızı olmast laztrngelır CHP Grubu adına eles'ımek u Dunyodakı ener,ı hızı artımı ıse zere soz almış bulunuyorum. °o 3 5 cıvannda bır deger taşır Sozlerıme Enerıi Bakanlıgının Boyle bir ortam Içinde enerji Teskılât Kanununun bugune ka konusunu dedigımız gibı kendı oz dar cıkanlrramış olrıasından kaynaklarımıza davandıran bir yakınarak başlıyacağım Bıldığı planın bır prograrnın olması ge•nız gıbı bu Bakanlık 2512 1963" rektr. CHP'nın goruşu enerıımtde İnonü Hukumetl tarafından zln mumkun olan mıktarlarını kurulmuştu Aradan gecen 4 yıl memleket icıorien saglamak nok icınde bu Bakanlığın Teskılât tasındadır 8unu boyls kabul eKanunu tasarısı bırkac kez ha dıyoruz SANTRALLARIN SON HADDİ Memlsketln elektrlk santrallerin bugun 6 mllyar kllovat saate varan bir urellmi II» son haddinl bulmuş durumdauVr. Keban Baraıı 1970'te bıtecek, prograTia gore kl bunlar bü\uk yatırımlordır program aşımları daıma olur, o zamana kadar % 12 bır artımla yılda 700800 mılyon kılovat saat bır acık bulunacaktır Bunun karşılfanması ıse memleketımızde termık santrallerle yapılması uygun olur kanaotındeyız ve bunun da yıne nenleketın Seyıtomer komurlerı kı bu bıze 1 5 mılyar kılovat saartık bır takat ımkânı venr Bır de Zonguldak'takı taşkomuru tozla'i b j da 1 mılyar kılovat saathk bır takat verır. 2 5 mılyar kılovatsaatlık bır mıktar elde edılmış oljr Burada şu hususu prensıplerımızden horeket ederek tebaruz ettırmek ıster.z Rafınerılerın artık maddesı olarak fuel oıl bulunduğu mud detce kullanılabılır Çunku rnaa lesef halen petrolun yarı mıktannı ı'hal edıyoruz Ama bu santrallerin calışması ıçln dışarıdan fueloil itholi bizce doğru degıldır Lınyltlerlmizl, komurlerlmızı muhakkak değerlendırmekte tayda vardır Bu konuda bugun bır munasebetle arzettığın bır hususu tekror edeceğım Dığer mılletlerın enerpsı kendı kontrollannda ojmayan kaynaklara baglorra bakımından hassasıyetlermı gostermek ıcm bır mısal arzedeceğım Bu da Fransa'da gecmıştır Fransa'da bıldığınız bır Fransır elektnk teşekkulunun başındaKı zat dısarıcian uranyum ıthal ederek atom enerıısı ıstıhsalını duşunmus, gerekcesı de c<> 60 ucuz alduğudur, memleketınde bulunan uran yurtıun daha pohotı olmasına rağmen kullanılması uzerınde duran De Gaulle tarafından derhal vazıfesınden uzaklaştırılmıştır Mılletler kendı cz kaynakla rını ışletmeyı pahalı dahı olsa ongormektedırler » ' 1969 bütcfcsnl eleştırırkcn tse oynı yonde şunları soyluvorduk (31 Bırle^m, 3 2 1369, Sahıfe 319320) FUELOİL İTHAÜ «Değerli arkadaşlarım ikıncı Beş Yıilık Plân goruşmelerı sıra sında ve son butçe doremınde enerıı konusunda cıddı bır planlamanın yapılmamış olduguna ışaret etmıştık Buna ornekler, plan tatbıkatnlerledıkce artrraktadır Resmi Gazetede 12 araltk 1968 gunu yayınlanan 1969 yılı programının genel enerı'ı kesıminde, enerjl, mallyet ve fiyot politikası duzenlenecek ve uzun vadell bir ener|l programının ya pılması ile ilglll calışmalar şek li bir esasa bağlanacaktır, den mektedlr. Bunun yanıbaşında petrol urunlerı sanuyıı bolunıunun durum kısmında enerjı plân lamasının eksikliğı kabul edılıyor llgı çekıcı nokta, cyn* kesım de tedbirler arasında, petrol urunlerı sanayunın de uretıme aıt dogru bılgılerın daha yenı sağlanacağı, 1969 1972 doneminde rafınerı işletmeierınde azamı dovız tasarrufu temın edecek uretim ve ıthalat programını da tesblt edebllmek icin araş tırmaların daha yeni sayılacagı anlaşılıycr. D.ger türaftun 1963 programınc'a petrol urjnlerı scnayıınde ana sorunlarj bahsınde fuel oıl 'rracının buna ru^obıl moforın ıthalının daha karM oldugu soz konusu edılırken 1969 programında bunun tam •ksının, yanı .fye! oıl ıthal eclılmesının buna karşnık beyaz urun ihrac edılmesının daha fay | Inanır mısınız? Hayvanlorarası sevışme rekoru, bır cıns engerek yılanına aıt Hayı/anat bahcesı uznıanları bır dışı ve erkek engereğın tam 22 soat 40 dakiKa sevıştıklerını tesbıt ettıler. Kısalık reKortmenlerınıi başında ıse, en buyuk hayvanlardan b.rı. Asya Mı gelıyor 9 2 sanıye Dunyanın nk osonsoru 1743 yıl ida Pans te unlu Versay Sarayma kuruldu Asansorun gorevı Kral 15 Louıs yı, metresı Madam Chateauroux nun odasına gıı'ıce cıkarmaktı A", eriKa nın Vırgınıa eyaletının Vulcan kasabası Beledıye Baş^anı John Robınette, Sov/et Lıderı Breınev'ı resnen davet ettı Davet gerekcesı. kasabanın koprusunun tamıri ıcm Sovyet yardımı saglamak Kasobanm dunya ıle tek ıîlşkısı bu kopru vasılusı ıle kuruldugu halde, Amenka Bırleşık Devletlerı, mı yıl once selde yıkılan bu koprüyu tamır ıçın tahsısct ayrrrıyor Rob.nette Breınev e «Goz gormeyınce gonul katlanır derler, gelın durumumuzu gozlerınızle gorun, sanırım yardıma razı olacaksınız» dıye yazdı Dunya o'cusunde yapılan zeı<â testlerınde en yuksek notları genellıkle erkekler tutturuyor Yanı erkekler kadınlardan daha zer<ı Ama erke* okuyucular heTien sevınmesın Testlerde en dusjk sonucları da gene erkekler alıyor Yonı erkekler kadınlardan geıellıkle daha apîal Jniu otomobıl yapımcısi Henry Ford. COK sevdığı arkodaşı, mucıt Thomas Edıson un oljrr doşeğınde yanındaydı Ford, Edıson un son nefesmı bır şışeye doldurup evınde sakladığını soyleraı Amema'nın ılk sozi^ğunu Samuel Johnson yazdı Bu Samuel Johnson un, Ingıltere nın ılk soz ugunu yazan Samuel Johnson ıle htçbır ılışkısı yoktu Uzennde Gıbott Guamerl ımzası tcştyan 1734 tarıhlı bır keman gecen ay bır muzayeaede 4 mılyon 140 bın lıraya satılarak dunya rekoru kıriı Eskı rekor 1971 yılında, 1721 yapımı bır Stradtvarıus a odenen 4 mılyon 20 bın lıraydı Guamer. ve Stradıvarıus son 2 5 yuz.yı!da dunyanın en kalıtelı markoları olara* kabul edılıyorlar Çıldırtan Dehlizler V dalı olocagı ılerı surulmektedır. Butun bunlardon cıkan mâna enerıı polıtıkam zın ozellıkle pet roi polıtıkamız.n nasıl bır keşmekeş ıcmde oıdugudur Helo fuei oıl ıthal etmek ve beyaz urun ihraç etmek momleket'mizın komur gıbı enerıi kaynaklort nı tamamen ışlemez hale getırecsk bır tedbırdır Enerjı planı olmoaan, gereklı btlgıler sıhhatil olarek saglanmadan uretim ve urunıerın ıthal dengesı hlc olmazsa bır plan devrerı bılinıra den, planlı bır devrede tabll goz projesı gıbı ve pelrol urtnleri sanayıınde tutarı mllyarlcrı asan yotırımloro nnsıl tesebbus edıldıgını onlamak hakıkoten zor dur Bu tutum bızım ıcln bir sorumsdZİuk orneaıdır Oz kcynaklarımızın nosıl ve ne şekı'de degerlendmlecegı uzun vadelı bır plan ve proç;rama bagianmadan ucuz ve bol enerıı sloganı altında yapılan bu girışimler bızı heı ycndan dış kaynaklara da ha bcgiayıcı duruma getirecek, 1975 yı'ında dış yardıma muhtac ol.naycn (3) bır ulke olmak umıdı ıse bir hoyal olCıak ko(nıaya nıchkurrv edecektır Ucuz enarıının hangı olçulerde ucuz clccağı ıtetlsadı ve siyası bağım sızlıgımızı ne olcude etklleyecsgi gozonunde bulundurulmadan n'emleket geleceglnl tak yonlu bır kayncğo baglamck gayretleri bızi urkutmektcdir Ozellıkle qe lışmış ulkelerde ener|i uretmek Icm gittıkçe artan oronlarda pnt rol kuilanılması bıze bır ornok teşkıl etmemelidır. Oz kaynak lanmızın aleyhıne olan boyle biı tu'.umun karşıs'ndayız. Ham pe< rol uretımınde hıc olmazsa yur ih'ıyacını karşılayacok bir geli şım olmadan, ham petrol ithal zarun ıhtıyaclar (4) ile sınırlan dırılmalıdır Bunun ıcm de ıll plon devresırden ben oldugu gı bı hanp petrol ıhtıyacını moto rın tuketımıne dayandırmak la zımgeldıgıne ınanmaktayız Hat ta motorınm diğer ycrli yakıtlc rın ıkame edılmesine dahı mu sode edılmemelıdır. Bu şartla allında 1972 yılı ıcm planda kc bul edılen 11 mılyoi tonluk raf rprı kaposıts ıhlıyacı makıll b mık'ar olcrck gorul'nekte'iır B nun dışında kjrulacak rafine kapasıteierl (5) israt olur, ot kapasıte dogurur ve yenılme cck guc ve zararlı Ihracat zı runları ortaya cıkar, fozla ıth ham petrol n kullanılmasına A kıt olan dovız kaynaklarımız isrofına sebep olur Yotırımlar zarran'oria gerçekleşemedığı t tekcesı da öahc oncsden 19 n yon tcra varan rafınsrı kGpaî telennın kurulmasını mucip k rraz Zıra o zaman plan. plı clmoz Plan malı imkanların ı ıyı <=ekiide kutlanılmosını, ya rımların muayyen sureler ıce sınde muhakkak olarak bıtırılr sını şart koşar » YARIN. KEBAN BARAJI (1) Agustos ayı sonLrda Na Mentese nın TRTdekı be^ nı ve Kâmuran Inan'ın aı oturumdckı konuşması (2) Irak'ton gaz alma proıesıı ılk sek'ne gore. Kerkı.k'1 baş'ayacak boru hottı y dumuzu ıkı yoldan geçec ve hemen butun sanayııı bu kayı aga bağlanaca Bu proıe daha sonra yal Batman bo'gesmı besie cek bıcımde değıştırıldı (3) iKincı Beş YIIIIK Plân do mınde boyle bır ıddıa i surpluyordu (4) Ener|i ve Tabıı Kaynal Bakanı Kâmuran Inan gunlerde ancak boyle goruşu ılerı surebılmıştıı (5) Korkut Özal Turkıye Pet lerı A O Genel Muduru lundugu sırcda yayınla brosurlerde petrol tuket r ın ", 13 20 bır hızTa a cagın, Isn suruyor ve d 1972 yılında 19 mılyon luk bır peîrol rafınerı kc S'tesıne gereksmme olat nı savunuycrdj Petrol ı tmıiın hızlondır'lmasmı vunuyordu Bız buna k Cikarak bır broşurle geı durumu acıklamıştık. \VRU KU$ ILRIU. YARDIM EDER MISINIZ' DCNEMİYOR BİR DiSi BOND Çıldırtan Dehlizler ve Zeka Oyununun Yanıtları