Katalog

D enerne, Konusunu derinlığıne kavromok yo da tukeîmek savında bulunmayan, or.ıa ono dızgesız bıçımoe, cogu kez soyled'klerını (yazdı1'larınıj onemsemıyormuş gıbı rtcvronarak, venı katkıda bulunan bır yazm tuı'idur denebılır Tam anlamıyla bıhmsel olmayan, omo gene de modalaşmış terımıyle oldukca 1yı bır yakiaşım meydana getıren bu ior.'nda geçen kovramlora cok kısa ofarak bakadm. OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Dene^ie «konusunu dennlıgıne kavramak sovınaa aegıldırıs gercekten bu tur, bııım teknığının kurollarına uymoz Ondo ne doğo p.lımlerının. ne ınsan bılımlerının bılımsel oimak ıcm zoruniu gorduklerı yontemsel ugraş.lara tanıklık e'me/ız O e'e aldığı konuya soyle bır doktınuü çecneK ızlenımını bıraKir, hatta boyle bir ızlenım bırakrnayo onem verıyor gorunur. tOnemsemıyormuş gorunur' sozunu son tLmcemıze baglayabılırız. Çunku deneme bılgı ya da goruş Dakımından aracsız ya da araclı olorak olum'u b r sonuca vorabılıyorsa «konusuna katKido hu'unabılıyorsos bunu dızgesel olmaysına borclu olduğunu anlatmak ıster. Neden'' Bu sorunun yanıtında. denemenın gerce< yooısının ne olduğu olgusu yatmoktadır. B >ım fc/r ustdıl olorak felsefe de yontemsel nedpnlerden oturu konusunu sıkıca sınırl c , o S'nırın dı^ına çıkanı «metofızık yapıyorî u n ! ya da «yersız varsayımlar one sjruyorsım* aıyerek kınar Oysa deneme boyle bır smırı toniTiamak, Kendını «fantezi!>sıne kap'O koyvermıs gnrunmek ıstemektedır Cunku o, şuniarı bılır, bılmese de sezer 1 Her dızgelı bılgı, duşunsel bır butündjr Ama bılgının dızgesel olarak meydana gelmes'naen, hatta bu yolda atrlan ılk bılınclı aoımaan onre bır uyonmo, yokJama, s/nama. yarı karan'ıkta arama alanı vardır kı, burada ınsan yetılerı dızgesız bır olcude bılınçsız calışır. Bu alanda beklenmedık yaklaştırmolar, umulmadık benzetmeler, kopmalar vb. soz konusudur Arama, buimo, tkeşfetme» edım'erı dıve top'ayıp ozetleyeblleceğımız bu alanda, ırantıksaı cozumleme ya da ınceleme etkısızdır. Bu «cybernetıque]> çağında, Dir «keşıf» ıra Dokunup Geçme Denemeye ilişkin bir deneme Nusret HI2IR î nesıne t«me( olacak ve örneğm «dâhının» yaratmo gorevını uzenne olacok rnantık kura!la/ı yoktur, oma ınsanın yaratıcı gucu. dızgenın gerısındekı alanda, kımı zamon cok değerlı bu(uslara varmıstır. Iste deneme bır bakımc bu erknlıkten <pay al'r» (ya da boş kasnak gıbı ıslemıstri dıyeceğım, bılıme, dızgesellığın.n /asakıadıgı bır ozgunukle. beklenmedık bağıntılar kurarak ya da bozarak, soz konusu bılım oncesı psıkoloıık aıana benzer bıcımde bılgı verır, duşundurur, merak uyandırır 2 Densmenın özgurluğu, onu cok kez dızgelı oıigının aşTiak ıstemedığı, yo do aşamadığı sınırların otesıne gecmeye goturur. O zaman denemenın. (boş laf.araa kalmazsa). belırlı bır dı^genm alanı dış'nda kalan brrcok oğelerın, osl.nda o alandan oldugunu gosterdıgını, kımı durumlarda da o alanı zengınleştırdığını goruruz Boyiece orneğın «felsefe>nm semant'k kavramı denemecılerin cabolanyla gen'Şlemıs, bır zamana kodar «yozm dır», «bılımoır» ciıye felsefe dışmda tutulmus olon nıce duşCnceleı, genış anlamda felsefenın ıçınde \er almıştır. 3 Denarrenın belırlemeve uğraştığırnz duşunsei \apimi, onun dıle onem vermesını gerektırıyor Bundon şu sortuclar çıkmaktodır. Bır yanöan dor kofalı bılımcıler yo da felsefecıler ona, cbılım değıl, edebıyot1» dlyerek yuksekfen bakarken, ote yondon bu di| kaygıs onun anin g«lişmeBinde, artmasında venmU katkdarda bulunmasma yof acmoktodır. Bir Örnek Ait/ok, son yıllarda turlü dergı ve gazetelerae cıkmış oian yazılonndcn kırk ucunu ıkıncı vazısmm adı olan Nicin Diyolektik (11 başi.ğı altında Kitap olarak yayımladı Hep sı deneme n.telığınde olan bu yazılann hernen yansı r,ar anlamda felsefe a)anma gırmektedır. Gerısı ıse, sanat. yazın gıbı konular uzerınedır. 3unlar arasında kendısıne yapılan eleştırıyı (doha doğrusj saldırıyı) yanıtiayan, beiıriı yapıtla'i eleştırenier var Ben bu denemelerı teksr îeker e'e almokton cok, yapıtm bende bıraktığı ızlen m, yukarıda one surduğum duşuncelere de dayanarak, saptamak ıstıyorum rLsun Aıtıok felsefecıdır, hem de sozcuğvn yoğun onlomındo felsefecıdır Ve kıtop, gen.ş anlamda b>r felsefe yapıtıdır. Bundon, ther şe/ı fel^efeye cekıyor» anlammı cıkarmamak gere« insan. felsefecı olunca, herşeyı. her olo/ı her olguyu, rıer varlığı denndğıne ve boşkalonmn goremeyebıleceğı boyutlar ıcmae e'e alır Işte Fusun. felsefecı olarak bunu yopıyor Ama bu ozellığıne ek olarak, cocuk denebılecek /aştan bu yono an ustune çaboları. ono gercek bır yazar kilmıştır Bu «cıfte tabıalı» yopıtin her yennde kendını bellı etmpktç Oe'iebılır kı Fusun Altıok yazılarıyla ken dlne özgu, her an kendfnf belll ed«n bir blçeme (uslubo) sohıp olduğunu bır kez dcba oeigelemektedır. Bıçemının olgılanabılen bc nnelıklen, acıklık. yalınlık, gereksız uzun laftardan kacınmadır Ayrıco guler yuzlu, hafıf bır alaycıfık kftabo ozlu bır eafmosfer» v<îrmektedır Dar anlamda felsefeyı ele alan ılk yazılar. orneğın «Dunya Goruşlerı Neler Getmyom, fNıcm Dıyalektık», ıDıyalektık Acısınoan Mutluluk» c^elsefede Akılcılık ve Deneycılık» vö. gıbı denenıeler, belırlı bır felsefe goruşunu ortaya koymaları bır yana, denemenın en yuksek cşaması olarak gorduğumuz yaratıcılıgo enşıneme<ıe bırlıkte ıbunun ornegın. yurdumuzda yormedım, yurt dışındo soptayabıldtklerırm saymak ıcmse b r elın pormakları yeter de artorı Konuyu sunmadakı ozgunluk (orııınaılıkjten oturu, bır tur.u yaratıcılığa yakloşmaktadır. Tütiin Oyunu... ızlm iç poJıtıka tam bir acıkdgulduruye dondu. Bunun bır perdesı tutunde oynanıyor. Egs tutun piyasası 57 lıra başfıyatla acılınca AP Genel Boşkanı demlç kl: « Ege ekıcı t j t u n pıyasasının 57 lıra ıle acılmasını uzuntuyle Karşılıyoruz. Ege koyiusu bu yıl 75 lıra boşfıyat beklerken 57 lıraylo karşıloşmıştır Tutun uretıcısı. CHP taratmdan gecen sene eide ettıgı gelırın yuzde 30'u elınden annmaK suretıyle fukaralaştırılmıştır » Suleyman Bey şu sırada hükümette olsaydı; ne flyat bıcecektı tutune? Kuskusuz Demırel de IMF'nin «enflasyonu koruklememek ıcın tanrn taban fıyatlarının kontrol altında tutulması» yolundaki isteğine boyun eğecektl. Gecen yıl boyle bır zorunluk yokken bile tutun başfıyatı 43 liradan ancak 57 liraya cıkarılmıştır. MC hukumetlerinin da AP kabınelerinın de bu yolda ne yaptıkları ortadayken, Suleyman Bey nası! boyle konuşabi/iyor? Enflosyon hızını yuzde 40'a cıkaran MC hukumetl değıl mi? Pekı, koylu kulak asacak mı Suleyman Beyin sozlerlne 7 Hıc sanmam. Cogu uretıci artık Işın ıcyuzunu oğrendi. Bu yıl guneybatı bolgesınde rastladığım bir koylüye tutun fıyatı konusunda ne duşunduğunu sormuştum: 100 lira olsa ne cıkor, dedı. Nasıl ne cıkar? Koylu anlattı ki, artık hesap . kitap kalmamıştır: tarım girdıleri oylesıne artıyor ki, başfiyat peşinden yetişemlyor; her şey baştan bozuktur. Peki hangi partıye oy vereceksin? CHP'ye ıktıdara gelınceye dek vereceğlm; sonra da oturup bakacağım. Turkiye'de sosyal bir degışım oldu; ıktidar AP'den CHP'ye doğru dondu. Suleyman Bey ariıfc ne dese boş. Secmen lâfla oy vermıyor. toplumsal cıkar kenetlenmelerıyle koşullanmış olarak sandığa gıdiyor. * 57 lira başfiyatla ne yapacak üretlcl? Blr kez tütünd« boşfıyota bakarak gerceğı anlamak olanoksızdır. Tütun dediğımiz ıaman akla ne gelir? Turklye'nln tutün dunyasında neler var? 1) Tutun işcisı yani başkasının tarlasında çalısan emekcı 2) Kucuk topragında kendi emeğıyle tutun yetiştıren uretici. 3) Buyuk toprak sahibl... kl Ister pamuk eker, ıster tütun, Ister ayciceğı veya tumünu blrden çeşıtli tarlolarında uretır 4) Tutün tuccarı... yanl devletle bırlıkte pıyasaya glren alıcı. 5) İhracatcı... ki Ticaret Bakanlıgı verılerine gore butun Turkiye'de buyuklu kucuklu 3652'dir; 427'sı Izmır'de bulunmaktodır 6) Tekel Genel Mudurluğu . yanı Devlet. 7) Tekel fabrıkolarında calışan sıgora işçileri ve memurlar. İşte bu dunya icmde paylaşılıyor tutun uretiminin gellrlerı... Her yıl tuccar devletın hazırladığı mılyonlarca liralık krediyl bankalardan alarak cebıne koyar, tutun piyasasına girer. İhracata da yıns devletin teminatı ve desteği oltındo tutununu dış plyasaya satar. Tekel Idaresi, bir yuzuyle tutun ureticisinın; otekı yuzuyle sıgcra Işcisının potronudur. Hem tutun fiyatını Tekel saptar. hem slgara tıyatını... Tekel devlet demektır Bu devletın ıktidarı sermayeden yona oldukca, başfıyatı kıcfiyatı derken koylu ve ışCi iflâh olmaz, ama buyuk tuccar ve ihracatçının da sırtı yere gelmez. Suleymun Beyın muhalefet paiavrasını da bu gundeme oturtmak gerekır • Turkiya'de tutün ve sigora dunyasının bozukduzenl yıkılıp emekcinin olmterl olculerine gore yen.den kurulmodıkca, her yıl plyasada bir araba lâf, blr suru ıvırzıvır dınleyecegız. 1978ın bu bakımdan blr ayrıcalığı yok. B Bilinçlendirici Bir Yapıt «Dılm Dılı Olsa...». «Dıiın Kemığı Olsa. .» gıbı yazı'or. tutarlılıktakı sağlamlık, deyıştekl corpıcılık bakımlarından felsefe metnı eleştırısının cok guzel orneklerıdır. «OzBlcım TartışmaSı», t'srensei Sanat Ulusal Sanat» boşlıklı yaz'larda ve sanat alanına gıren butun denemeıerde one surulen duşuncelerın nepsıne Kisulsuz olorak katıldıgımı soyleyemem. Ama nepsınrie savunulan savların cıddılığı, Jutarlı ığı ve yaoıt n îjmune egemen olan dey/ş yetkınlığı ufak bır kuşkuya bııe yer verrreyecek nıtehktedır «Istıarlama Felsefe Kıtabı», pek sert, ama cok yennde, cok haklı eleştırıye guzel bır ornek olarak aostenlebılır. Genel olarak denemeler, ele alınan konuiar /e koııuları ışleyıste saptadığımız yetkınlıkle. felsefe estetık. sanat ve yozınla gercekten ıloılı genış okuyucu kıtlelenn.n yararlarına sunulmuş olan ve ekın (kultur) degerlermı bıiınclendıren bır yapıttır. Ayrıco aa, yurdumuzun yazın ocununda fakır kalmış deneme hazıre•nizı zengınleştıren değerlı ve başanlı bır katkıdır. (1) Nıc.n Dıyclektık. Fusun AUıok. Çağöaş Yayınıirı, İslanbul 1977. 272 s. 25 lira. f İlginç Bir Tanıklık... OKTAY AKBAL Evet Hayır VEFAT Rahmetli Muharrem efendinin, Zeynep hanımm oğulları, Mü nevver Ince'nin eşi, Seyyare'nin kardeşi, Kâzım ve Hüseyin'in ağa beyleri, Nurtaç, Tuncer, Atilla ve Ata'nın babaları, Erdoğan, Nuray ve Demet'in kayınpederleri, Murat, Dilek, Fatih, BarbarosveEb ru'nun büyükbabaları Yardımsever ve değerli insan Tum işler çıkmaza glrmiş, kordugum olmu» Özelllkle Milli Egitım alanında . Nerdeyse butun okulların yoneticl kadrolarını, son bir, Ikl, uç yılda buyuk kenl llselerine yapılmış atamalan tek tek gozden geçirmek gerekıyor. Haklıyı haksızı, iyıyl kotuyu, doğruyu yanlışı ayırt edebllmek gerek. Bunu Bakanlığın mufettişleri yapacak, Ama MC iktidarlarında bu teftiş kadroları da yozlaştırılmadı mı? Ilk I?, gallba bu goravlere gercek egltlmcl, blr takım deneylerden geçmfş «ioglam» kişllerl atamak olacak. İşt» slz* blr okur maktubu. Olduğu glbl tunuyorum. Bu konuda aldığtm pek cok mektuptan yalnız blr t a n t t l . İlginç buldugum, y«tkllll«rin dfkkatinl bu konuya c«km«sı bokımından yararlı gorduğum Için Ziverbey'd* oturan A T.'nin mektubunu olduğu gibl alıyorum sutunumo. G#reğinl klm duşuneceks» onlara bırakarak cözumunu... «Flklrtspe'dekl Ataturk Eğitlm Enstitusu'n* cok yakın oturan, bu Enstilude oğrencl olduğu holde, guvcnJUc kuvvetlerlnln de sadece seyircl değjl, hatta oradoki kurt surusunun koruyucusu gıbi davrandığı icin uc bucuk yılhk kargaşa donemlnde okuluna girememlş bir oğretmtn adayının cok yakını olarak, bir ananın Iç yanıklığıyla, yazdığınız g«rc«kler« benlm de ekleyeceklerlm var: Gecelerin lclnde ocaylp ulumolar duyardık tom Enıtitu karşısındaki komando yurdundan; elektrlk yakmodan, ellerindekl mum ifiklarıyla, kucaklarındakl kocaman paketlerl o yurdun, ya da Enstitunun bodrumlarma y«rl«ftlrip saklamaya çaba gosteren zavallı, yantltılmıs g»nc«cik adamları gorduklerlnl soylerlerdi. dışardan g«len «rkeklerimiz. Hic blr yıl rastlamadığımız blr manzarayı da bu yıl seyrettik, Enstituye glrlş imtfhanları sırasında. Enttltüyü caddeye bağlayan yol y«tmeml?tl da koyıt yoptırmayo, sınava glrmeye gelen oğrencl kalabalığına. Bir de Koyışdağ Caddesi'nln kaldırımları Sosyal Sigortalar Ha»tane«l'ne kadar uzayan uçlu dortlu bir sıralanma lle dolmuftu, aralarmda anababalar da yağmurun, ruzgârın altında dlkeliyorlardı. Kolları pazubentli blr takım komando gör«vliler de bu sıralananlar arasında dolaşarak Ulku Ocaklanna kayıt ve odentl makbuzlarıyla, kızlarda bir d * b»kârlık belgesi kontrclları yaptılor. Boyle oyunlarla alındılar iceri girebilenler. Bazan da geceyarıları, uykumuzdan tabonca sesleriyle uyanırdık, acayip morşlar, bağriflarla korkudan içimiz urperirdi. Bir dağ basında, eşkiyalar lclnde yasar gibiydik uc bucuk yıldır... Duyuyoruz, okuyoruz ki bu kargoşa yuvatındakl Müdur, Kadıkoy guvenlik gör«vlller!nden bazrları alınmış. Enstituye de mufettlfler gönderilmiş. Ama bu mut«ttl?l»r de giriş imtihanları sırasında gelen mufettis beye benzemese diye dilekte bulunuyoruz. Çunku o gunlerde kızını bu Enstituye yazdırmak icin başvuran bir yakınım anlatmıştı. İmtihana girebilmek icin istenen tum belgelerl gostermek de yetmemiş, bir de o komando öğrencllerin sozds derneklerln* bağışta bulunmaya zorlanmışlar, kayda gelen adaylar. Blr baska tanıdık da bu bağış toplamının 40, 50 blnlerl gectiğini, bu gorevlllerin topladıklarını destelerken oralorındaki kcnuşmoya blr rastlantı sonucu tanık olduğunu anlattı. Hattâ o sırada okul Müduru ile o mufettis bey bu kayıt oncesi burosuna doğru yaklaşınca hemen paralar gizleniverml$, hlcblr seyln farkında olmayan mufettis (Gaiıba adı Zlver Bey, yaşlı, topluca bıri), komandoların da ellerini sıkarak uzaklaşmış. Giriş imtıhanlarının sureta teftlsi de MC donemlnde Işte boyle yapılmıştı. Bu yuzden bu eğıtim kurumu yoremizde bir kanayan yaraydı sanki. Tanıdığım bazı oğretmenlerden duyduğuma gore de bu Giriş İmtihaniarmı yapmoklo gorevlendirilen, ancak 1975'te bu Enstituye atanan ve o yıl buradan toplu halda alınan oğretim uyelerinin yerine maksatlt olarak getlrilen, tam anlamıyla sağcı oğretmenler olmuş. Yıllardır bu okulâa calısmakta olan oğretim uyeleri ıse bu imtihanlarda bulundurulmcrmslar. Yeni hükumet kurulup guvenoyu aldıktan sonra blle bir kac gece bu Enstituden cıkan oğrenci kalabalıgı, kendi sloganlarını boğırdılar, acayip marslar soyledıler ve uluyup durdular geç saatlerde. Çevrede de, ne hikmetse blr tek guvenlik goravlısi görunmedl. Bir başka yavrumun okuduğu Erenkoy Kız Lisesl'nde de son bir kac ayda, MC'nin son zamanlarında tezgâhlanan bir oyun var. Oranın 15 yıllık muduru, kendi Isteğiyle bu oğretim yılı başında yoneticilikten ayrıldı. Kasımda, Aiaturk Eğitim Enstitusu oğretmenlerinden bır genc hanım, yaşlı, meslekte tecrubeli, mudurluk de yopmıj bir yığın istekliler arasından MC Milli Eğitim Bakanltğınca seçilerek, hıc yoneticilik tecrubesi olmadığı halde istanbui'un bu eski ve unlu lisesine Mudur yapıldı. Gelir gelmez ilk ışi Mudur odosmın ysrinl ve dekorunu değistlrip duvariarı kâğıt kaplatmak, doşemeyi yenilemek oldu. Bu kadarla kalmadı bu Mudur!.. Bu yıl Atoturk Eğltım Enstitusu'nden mezun olmuş Habip Yılmaz adında bır Almanea oğretrnenmi (duyduğumuza gore oradün kendi oğrencisi imls!) Lisemizin yatılı genc kız oğrencilarınin başına pansiyon belleticisl olarak yerleştırip henuz bir atanma kararnamesi olmadığı halde kendisine ders vererek smıflora sokmuş. Aksama doğru, lısede ders bitip gunduzlu oğrencller gıttikten sonra da. Eğitim Enstitüsu'nun komando oğrencilerı eski oğretmenleri Lise Mudurunu zıyareîe gelmekle kalmayıp, ziyaretten sonro koridorlarda, bohcede k>z oğrencilerle sohbetı devam ettiriyorlormıs. Bu durum bır anababaları kaygıya duşurdu. Gencecık coct/klarımızın beyinlerinı yıkamak İcin ml gorevlendırllmi$ti bu deiikonlılar'' O kur mektupları arttı son gunl«rde. Yenl hukumetln cozumlemekle gorevll olduğu pek cok sorun var. CAFER İNCE T5 şubot 1«7# ğunu v«fot atmıstır CftnTftMI don koldırılocoktır. Tann rahmet «ylesın. 1978*cuma göntr öğît ÎTa "Coirîll'n AİLESİ (Cumhurıyet. 1668) VEFAT Şirketimiz kurucularından ve ortaklarından; Saygıdeğer ve iyiliksever insan CAFERİNCE 15 şubot 1978 günü v»fot stmıştlr Cenozesı 17 şubat 1978 cuma gunu oğ'e namazım muteokıp Çışll Camn'nden kaldırılacaktır. TonrıÖOn rahmet, kederlı uılesıne ve yakınlarına başsağlığı dılenz. (Baba Cafer) Abone:12savı 180 lira • Adres:CUMHURiYET CADDESi 111/8 ELMADAG/iSTANBUL • • • • AKPETROL KOLLEKTİF ŞİRKETİ 2. SAYISI CIKTI ! (Asa Ajans. 259) 1650 (Cumhurlyet: 1669) Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlügünden Ihrap edılmek üzere 5000 ton kırmızı lc mercımek söresız ilon yolu ıle aavşa cıkarılmıştır. Bu satışa olt ılân ve eskl hususl şartlanmız Genel Mudürlüğumuz iSotiş Mudürluğunden) Istanbul, Izmir, Iskenderun. Somsun. Konyo, Afyon, Diyarbokır, Erzurum Bölge Istanbul Hububat ve Mersm Şube Mudurlüklerınden bedelsfz olarak alınobillr. iBasın 11623) 1643 VEFAT Yardımlanm hıc klmseden esirgemeyen ve başkaları ıcın calışan, CAFER İNCE (Baba Cafer) 15 $ubot 1978 günü vefat «tmıştir. Csnozesı 17 subat 1978 cuma gunü oğle namozını muteaklp Şişll Comh'nden kaldınlucoktır. Kederlı aiiesme v« dostlarına ooşsoğlığ. dıier acılarmı poylaşırız. Tann rafımst eyleye. Yazlık Elbise ve Şapka DiktiriJecektir İstanbul Telefon Basmüdürlüğünden Lüzumlu kumoşı ıdoremuce verılmek üzere Boşmudürlüğümüz kadroiu personei 'cm 2910 lakım yazlık elbise ve 2890 adet yazlık şopka nı/tırılecektır Bu >şe aıt şarino'ne ve 'eknm 'esım Başmudurlüğumüz Malzeme Mur)urlu(5unden tem'n edılebılır Is'ekl 1 olanfarn bı; şf> aıt «apa!< teklıf ınektuplorını en gec 2 Mart 1978 perşembe guni' sact 1100'e kodar Malzerpp Mudurluğüne vermo'eıl ı'ân olunur 11627> 1645 AKPETROL KOL. ŞTİ. VE PETİŞ TİCARET CAFER İNCE PERSONEÜ