Katalog

ABD, Çin'e jest olarak Taiwan'daki birliklerini yarı yarıya azalttı Taiwan'daki Amerikalı askerlerin sayısı bu yıl 1500'den 750!ye indirildi. Washington'un gelecek yıl Çin Halk Cvımhuriyeti ile tam diplomatik ilişki kuracağı söylenîyor. ln Holk Cumhurlyetl lle ılişkilerini sıklaştırmo yoluna giren ABD, Pekin'e dostluk lesti olarak 1978 yılında Taiwan'daki birllklerinl % 50 oranında azaltmıştır. Taivvon'do bulunan 1500 Amenkan asken bu yılın ilk on ayı icinde 750ye inmiştir. Biiindiği gıbi, Pekin hükümeti ABD'nin Taivvan reıimi ile rosmi ilişkilerini kesmesini istemektedir. Carter yönetimi henüz bu işteği yerine getirır.emiştir. Ancak Amerikan askerlerinin sayısında bu yıl yapılan % 50 oranındaki indirim, önemli bir sıyosal jest olarok görülmektedır. Gözlemciier, gecen yıl Tolwan'dakl Amerikan blrliklerinin sayısındo herhangi bir İndirim yapılmamış olduğuna dikkoti çekerek, Washington'un tutumunda bu yı' önemli bir değişiklik olduğunu işoret etmektedirler. Savunma Bakanlığının (Pentagon) bir sözcüsü Taivvan'daki birlıklerde İndirim yapılmasına devam edileceg'inl acıklamıştır. IDI AMIN HALKIN DIKKATINI IÇ SORUNLARDAN ÇEKMEK AMACIYLA TANZANYA'YA SALDIRDI UGANDA BİRLÎKLERÎ TANZANYA TOPRAKLARINDA 2000 KİLOMETREKARELİK BÎR BÖLÜMÜ İŞGAL ALTINDA TUTUYORLAR. Söylentiler Bu orada ABD'nin Taivvonia tunı ılişkileri kesip, gelecek yıl Cın Hoik Cumhuriyeti ile tam dıpıomatik ilişki kuracağı yolunda söylentiler de yayılmoktadır. Ancok Vv'ashington'da resmi yetkilıler bu söylentıleri şimdıye deft doörulamamışlardır. Bümdiği gibl ABD ile Taivvan arasında karşılıklı güvenlik ve savunma anlaşması vardı. Pekin, bu anlaşmcnın iptalini istemektedir. Ancak bazı kongre üyelerinin muhaiefeti yuzünden. Carter'in ABDTaivvan onlaşmasmı yakın gelecekte iptal etmesinin o'anaksız olduğu ifade edılmektedir. Pekin'li yöneticiler de bu konuda acelecl olmadıklannı ve bekleyebileceklerinl söylemişlerdir. EKONOMÎK DURUMTJ ÇOK BOZUK OLAN UGANDADA GEÇEN AY BAZI ASKERİ BİRLİKLERİN AYAKLANMASI, İDÎ AMİNİ GUÇ DURUMA SOKTü. C Moskova kaygılı Öte yondan ABD ile Cin a^asmdokl yokınloşma Moskova'yı kaygılandırmakta ve Kremlin her fırsatta Batılıları Pekin'e fazla yaklaşmoya karşı uyarmaktadır. Son olarak ABD lle Cın arasındo onaylanan aniaşmada 500'den fazla Cin'li öğrencinın gelecek yıi ABD'de calışmosı konusunda anlaşmayo varılmıştır. Bu arada Çin, ABD'den bir haberleşme uydusu satın almak istemektedir. (Dıs Haberler Servlsl ASKERİ UZMANLAR, TANZANYA BİRLİKLERİNİN UGANDA TARAFINDAN İŞGAL EDİLEN TOPRAKLARI GERİ ALMASININ ZOR OLACAĞINI BELİRTİYORLAR. r;anda ile Tanzanya arasında gecen hafta boşlayan sınır savaşı dikkatleri Afnko'nın bu ıki yoksul ülkesine cevırdi. Uganda radyosunun iddıolarına göre, Uganda bırliklarj ulkeye gıren Tanzanya kuvvetlerini geri püskuıterek, Tanzanya topraklarında 2 bin km2.'lik bir alanı ışgol etmişlerdir. Ancak siyasal gözlemcılere gore, kışkırtmoları Uganda Devlet Başkanı idl Amın başlatmış ve bırliklerine Tanzanya'ya saldırma enri vermiştlr. Gozlemcilere göre idi Amin halkın dikkalini icer İDİ AMİN İC SORUNLARI GIDEREK BUYÜYOR. de giderek yoğunlaşan ekonomık ve sosyal bunaiımdan dışorıya kaydırmak icın, Tanzanya'ya saldırmıştır. Amin, Tanzanya topraklcrını istila ederek. halkına bir «Kahramam olnrsk görunmek istemektedir. Halen 3 bın dolaylanndaki Uganda cskeri, istilâ ettikleri Tnnzonya topraklarında tahkimat yapıp, durumlarını sağlamlaştırmcya calışmaktadırlar. uİ Güç olacak Askerl uzmanlara göre, işgal edîlen s:nır Cezayir'de darbe girişimi olduğu yolunda Batı'da çıkan haberler, tepki yarattı • ARAP İLERİCİ CEVRELERİ BU İDDİALARLA, DİKKATLERİN MISIR İSRAİL UZLAŞMASINDAN BAŞKA KONULARA CEVRİLMEK İSTENDİĞİNİ BEÜRTİYORIAR. CEZAYİR'İN «ELMÜCAHİD» GAZETESİ. İDDİAUVRIN ARKASINDA EMPERYALİZMİN VE ARAP GERİCİLİĞİNİN BULUNDUĞUNU SAVUNUYOR. ezayir'de gecen ay başarısız bir darbe girişımınde bulunuldugu ve Devlet Başkanı Huvari Burrıedyen'in bu sııada yaralandığı yolunda Batı bosınında cıkan haberierin arkosında birtakım siyasal hesaplcrm yattıgı bıldırilmektedir. Arap dünyasındakı ilerici cevrelerin sert tepkisıyle karşılanan bu haberlerin Mısır bas/nmda da yer aldığma dıkkati ceken bu cevrelere göre. soz konusu haberler, Mısır israil uzloşmasının yorattığı tepkiieri azaltrr.ayı. dıkkatleri boşka sorunlara cevirmeyi ve Camp David anlaşmasına korşı cıkan «Dlrenlş ve Kararlılık Cephesi» icinde Cezayir'in rolünu engellemeyı amaclamaktadır. Cezayir'de halkın yararına gercekleştirilen atılımlann ve Batı Sahra'nın bağımsızlığı icın Fas ile Moritanya'ya karşı carpışan gerlllalara sağladığı desteğin baltalanmak istenmesinin de hesaplar arasında yer oldığı, aynı cevrelerce bellrtilmektedir. C bölgesl. Tanzanya başkenti Dar Es Selarr.'a cok uzck olduğundan, Tanzanya birliklerinin bu bolgeyi geri almcları cok güc olacaktır. İdi Amin ise, Tanzanya'ya saldırmakla bir süre içın dıkkatieri dışarı cevirmeyi başarmıştır. Ancak bu olgunun uzun süre devam otmesi beklenemez. Çunkü Uganda'da sosyal ve ekonor.iık bunalım doruğuna ulaşmış duru:ndad;r. İdi Amin'in bu yıl işieri h;ç de iyi giîmemiştir. Nıscn ayında. öldürüimesini emrettiği başkan yardımcısı. yaralı olarak kurtulmuş, temmuz cyında Kanada hükümeti idi Amin'ın Uluslar Topluluğu oyunlarını izlemek icın Kanada'ya girmesıne i/ın vermemış, ağustos ayında Kenya Devlet Başkanı Jomo Kenya Ha'nın cenaze törenınde İngıltere velîahtı Prens Clıarles, idi Amin'in elıni sıkmayı kabul etmemiş ve son olarak ekim oyında da ABD Uganda'ya karşı tıcaret ambargosu uyçjulamaya başlamıştır. Bu arado Caltex, Esso ve Total Petrol Şırketlerinin de gecen hafta tüm faoliyetlerini durdurarak Uganda'yı terkeime'erl üzerıne uike buyük petrol sıkıntısı çeKmeya başlamıştır. Kahve ABD gecen yıl Uganda'don 259 m:lyon dolorlık kahve almıştı. Bu. Uganda'nın kahve ıhracatının ücte biridır. Bu bakımdan Amenkan tıcjret ambargosu, Uganda icin oldürjcü değilse bıle ağır bir darbe olmuştur. Büyük bir yoksuiluğun egemen olduğu ulkede, zaten kıt olan dövızler idi Amin ile subaylarının lüks tüketlmme gitmektedir. Nitekim bu grup İcin viskiler, hovyarlar. özel otomobıier ve pahalı kumoşlar Avrupa'don ıthol edılrr.ektedir. Bu aroda Uganda'nm Ihracotının % 90'ını oluşturan kahvenin fiyatlarının gecen yıl dünya piyosalarında düşmesi dzaten darboğazda olan ülke ekonomisıni bütün bütüne cıkmaza sokmuştur. OECD Japonya'nın kalkınmakta olan ülkelere yardımını artırmasını istiyor PARİS (ANKA) Botıfl leşmiş ülkeler, Japonya'nın kolkınmakta oian ülkelere yaptığı ekonomik yardımın yetersiz olduğunu ön« türmuşlerdlr. Ekonomlk' !şblrtl(JI ve Kalkmma örgütü OECD'ye bcğlı olan Kalkınma Yardımı Komltesl DAC, yıtlık raporunda. geçen yıl Japonya'nın kalkınmakta olan ülkeler» yapılması öngörülen düzeyde yardımı gereekleştlrmediğl oçtklonmtstır. Japon hükümetinin önümüzdekl uç yıl icinde yapılacak olan «konomik yardımları ortsrması koronnın olumlu bir jjelişme olduöu kaydedilen raporda, bu ulkenin uluslararası örgütlere olan katılım poyının da artırması Istenmiştir. Haberin kaynağı Fransa Bilindiğl gibl Cezoyir'de darbe girişimi o'duÖu ve Bumedyen'in yaralandığı yolundakı iddıalar, ilk kez Fransız basınında yer almıştı. SafJ eğilimli olarak bilinen «L'Aurore» gazetesının gecen ekim ayında verdiği haberde öne sürülen bu iddla. daha sonra Frcnsız Haber Ajansı tarafından diğer gazetelere ve dış ülkelere de duyuruldu. Ingıliz ve Amerikan basını, «Amerika'nın Sesi» Radyosu ile Montekarlo Radyosu ve Mısır basını da habere geniş yer vermeye başladılar. Kiml gazeteler, bu Iddiaya, Cezayir ordu birliklerinın büyük kentlerdekl önemli kavşakları tuttuklan, çehirlerarası bazı yollann ordu birliklerimn denetlmine girdiği Iddlasını da eklediler. Daha sonra Bumedyen'in akciğer kansetine yokalandığı ve tedavi Için Moskova'yo gittiâl öne sürüldü. Ancak tüm bu Iddiaların asılsız oiduğu, Bumedyen'in Sovyet Llderi Brejnev'le Kremlin'de yaptığı görüşmeler sırasında son derece soğlıklı olduğunun Sovyet Televizyonundan görülınesiyie anlaşıldı. Ayaklanma AL6ERIE «Emperyalizm ve Arap gericiliği» Cezoylr ve Bumedyen hakkında ortaya atıkn bu iddialara İlk tepkl Cezaylr bosınından geldl. Cezayir'in ünlü <EIMücahW» gazetesi, konuya llişkln yazısında, Cezaylr'de gerçekleştlrllen ilerl atıiımların diğer tüm İlerici ülkelerdekl gibi emperyalizmln ve yerel gericl güçlerln nuzurunu bozduğuna dikkatl çektlkten sonra sunları yazdu «Bu söylentilerln rastlantı »onucu ortaya atıldığını sanmak içln çok saf olmak gereklr. Gercek sudur ki bu söylentllerin arkasında, emperyalizmle Arap gericlliğinin blrlikte hazırladık'.arı birtakım hesaplar ve siyasal manevralar yatmaktadır. Amaçları ise, Arap ulusuna karşı düzenledlkleri komplolardan dikkatleri başka yönlere cevirmektlr. Aıtıa crmek Istedikleri ağ o kadar beHrglndlr kl, Cezaylr halkı bunu koiaylıkla görebllmektedtr ve bu a$a düsmeyecektlr.» Cezaylr'de yayınlanan «ElŞob» (Hal<) gazete8l ise, emperyalizmin Cezaylr devrlminl bağımeızlıkton bu yana nedef aldığını hatırlatarak, içerdekl ve dlfler Arap ülkelerindekl gericl güçlerln de bu oyunlorın Içlnde yer oidıklarını belirtmektedir. CEZAYİR DEVLET BAŞKANI HUARI BUMEDYEN: BATI BASININDA, DARBE GİRÎŞB'IÎ SIRASINDA YARALANDIĞI YOLUNDA ÇIKAN HABERLERÎN ASILSIZ OLDUĞU ANLAŞILDL Ekim oyında ise Tanzanya sınırmdan 100 km. mesafede Mbarara Kışlasındoki birlıkler Aıtıin'e karşı ayaklanmışlardır. Eski Boşkan Yardınıcılanndan Mustafa Adrisi yanhsı olan ısyancı bırlikler hükümet kuvvetlerinden 150 asKori öldürmüş ve bir «Mig» ucağını duşürmüşlerdir. Amin isyanı bastırabilmek icin bölgeye tonk ve zırhlı blrlikler göndermek zoruncfn kalmıştır. 52 yaşında olan idi Amin şimdilik duruma hakım görünmektedir. Ancak gerek halk, gereksa asKerier arasında huzursuzluk giderek artmaktadır. Şimdiye dek kendisine karşı en az on Ikl kez suikast teşebbüsünde bulunulmuştur. Amin cok sıkı güvenlik önlemleri altında seyahat etmekte, sık sık otomobil değiştirmekte, gezi programları son dokikada suikast olosılığına karşı değiştirilmektedir. Zamanının coğunu Nil Nehri ile Vlktorıa gölüne bakan büyük villolannda geçirmektedir. Bu villalar askeri birlikler tarafından cok sıkı bir şekilde korunmaktodır. Gözlemcller. !di Amfn'in orduda Isyan cıkmasından hemen sonra Tanzanya ile savaşı başlatmasına Işaret etmekte ve Uganda dıktatörunün böylece dikkatlerl dişarıya cekmek Istediğınl belirtmektedirler. (Dış Haberler Servlsi) OKYO Japonya'nın nukleer efiahlanma konusunda söyleyegeldiğl üç kural vardır: Nükleer sllahlara sahlp olmamak, nükleer silah uretmemek ve nükleer silahların ülkeye glrmeslnl yasaklomak. Son aylarda bir yanlışlık sonucu ortaya cıkan bir olay, bu konuda bellril kaygılan uyandırmış, Japonya'nın nükleer tllahlar konusunda koyduğu kurallardan eapıp, »apmadığı hakkında Japon kamuoyunda haklı görülebllecek şüpheler yaraünıştır. T blkat sflahı olsa dahl Japonya sınırian İcinde ve özellikle Amerikan kuvvetlerlnln elinde bulunuyor olmasını kanıtlıyacak bu denll önemll bir haberin tlcarl teleks hattı İle gönderllmesl bir görüşe göre anlaşılması zor bir dikkatsizllk olayı; diğer bir görüşe göre Japon kamuoyunun bu konudakl duyarlığını 1,5 milyar dolar 3ecen yıl Joponyo'nm resml kolkınma yardımı toplamı 1,4 milyar dolar olarak saptanmıştı. Japonya, bu yardım miktarı ile B.rleşik Amerika ve Fransa'dan sonra ücüncü sırayı almaktadır. Ancak, bu yardım oronmın, ulkenin ekonomik büyüme hızıyla karşılaştınldığında çok düşuk olduğu aörülmektedir. Japonya'nın yaptığı toplam yardım, ulusal gelirln yüzde 0,21'Ini oluştururken DAC'a üye diğer ülkelerin ulusal gellrdekl ortalama yardım oranı yuzde 0.31 olarak belirlenmlştlr. «Gericilere cesaret» Irak'ta yayınlanan «Tortk ElŞab» (Halkın Yolu) gazetesi de, söz konusu söylentilerin Fransa' dan cıktığına dikkatl cakmekte ve bu söylentilerle Cezayir'in Batı Sahra gerillalarına »ağladığı destek ve Fransa'nın bu bölgeye gecenlerde yaptığı askeri müdahale arasında bağ kurmaktadır. Cezayir'de halkın ya <na gercekleştirilen atıiımların başta Fransa o.mak üzere diğer emperyalist ülkelerin ve bu atılımlarla ayrıcalıklarını yitlren yerel gerici güclerl rahats'z ettlğinl de kaydeden gazete, Iddiaların arkasında tüm bu atılımları baltalama hesaplarının da bulunduğunu belirtmektedlr. Emperyalizmln, Cezaylr'de reiimin Istikrarsız olduyu ima|ını yaratarak lcerdeki gericilere cesaret vermeye calıştığını savunan gazete, Camp David anlaşmasına karşı cıkon «Dlrenlş ve Kararlılık Ceptie>l»nde Cezaylr'in d^ yer aldığını hatırlatmakta ve şöyle aemektedlr. «Arap dünyasında, İlerici güçlerln blrllk olmalarını gerektlren bir bunolım bosgösterdlgı, her seferlnde, bu gibl ıddiaların ortaya atıldığını unut (Dıı Habe'ier Strvltl) Zayıf DAC'ın yıllık raporundo ayrıca, Japonya'nın nlceMksel yardımlannın da zayıf olduğu görüşü savunulmaktadır. Japonya'nın bağış olarak verdlğl miktar toplam yordım tutarının yolnızca yüzde 70,2'sldlr. DAC ise bu oranın ortalama yüzde 86 olmasını öngörmüştur. Raporda Japonya'nın uluslararası örgütlere olan katılım payının artırılması ve bu yolla boğışların coğaltılmnsı Istenmlştlr. Rapor, bu tutumun Japonya'nın yeni yardım politikasma da uyacoğını belirtmektedlr. GectlğlmU ağustos aymda Japonya'nın Kanavvaga yöreslnde bulunan Camp Zama Amerikan üssünden Japon tlcarl uloştırma şebekesl hatıyla çekllen ve Hlroşhlma yöreslndekl Amerikan askerl deposuna yollondığı varsayılan bir teleks haberl, sonradan belirtlldlğlne göre bir yanlışlıkla Kyushu yör*slndekl bir Japon tlcarl kuruluşunun telekslnde kaydedilmeğe başlanmıştır. Haber fngllizce yazılmıs olup, M • 142 olarak blllnen ve atom bombası atılmasını yansıtan bir görüntü vermekte kullanılan askerl bir tatbikat silaht İle llgllldir. Ticari kuruluş ertesl gün Camp Zama'dakl Amerikan askerl blrtlği İle bağlantı kurarak olayı bellrtmlş ve yan lışlıkla gönderilen haberin önem nltellğl dikkate alınarak teleks alıntısının yok edlleceğinl blldlrmiştlr. Camp Zama'dakl Amerikan askerl yetkllllerl olayı geçlştlrmenln en lyl yolunun konu İle ilgiil hlc bir yanıt vermeme olduğuna Inanmış olacaklar, ticari kuruluşun bu uyarısına karşın sesslz kalmayı yegiemlşlerdir. JAPONYA MEKTUBU YANLIŞ TELEX HABERI, JAPONYA'DA NÜKLEER SİLAHLARIN VARLIĞINA İLIŞKİN KAYGILARI ARTTIRDI Atilâ KORYÜREK hlçe sayan bir vurdumduymazlıktır; t. (taben gönderen Camp Zama askerl hoberlesme merkezlnin, bu tür haberlerin gönderilmesinde kural olan ve haberi alanın kodle mış klmllğinl haberl gecmeden önce Istememis olmosı onlaşılması zor yanlışlardan ikincl s| olarak değerlendlrilebillr; 3. Olaytn orta ya ctkmasından sonra Japon Savunma Bakanlığı'nın bu tür tatb^kat silahlarının esklden Joponya'da üstlenmiş Amerikan askerl kuvvetlerince kullanılmış olduğu yolundaki acıklaması, bir yandan bu tür siiahların Japonya'daki varlığını kanıtlarken, diğer yandan bugün kullanıldığı konusunda Jnpon kamuoyuna güvence verecek açıklıkta değildlr; 4. Aynı acıklama Içlnde «Bu tür tatbikat sJlahlarının eğitim amocı ile kuüanılmış otması, nükleer silahların bugün veya gelecekte Japonya'da var olduğunu veya kullamlacağını kanıtlamaz» denmektedir. Önemli olan konu bu olayın neyi kanıtiayıp, kanıtlamadığının ötesinde, Japonya'da nükleer slrahların varlığı veya yokluğu ile ilgili keşin b)r acıklama yapılmayışıdır. Olayla ilgili celişkller, olayın bu denli Japon kamuoyuna yansımasından sonra bir acıklama yapmak gereğini gösteren Camp Zamo'dakl Amerikan Askeri Kararaahı'mn iki gün sonrakl bildirisi ile sürer, gider. Bu bildlriye göre se sözkonusu haber Pentogon tarafından dünyadaki tüm Amerikan birtiklerine gönderilmiş olup, bir gizliıik derecesi taşımamaktadır ve Japonya'daki Amerikan askeri kuvvetlerinin elinde bu tür tatbikat silahı yoktur. Gec kalmışlığa değin içindeki çelişkileri örtememiş olan bu büdirlnin akla getirdiğl tek soru: «Japonya'da olmadığı inandırılmak istenircesine israrla tekrarlanan M142 tatbikat silohının nasıl ve ne şekıldâ kulianılacağı Joponya'daki Amenkan bırliklerine nicın gonderilmiştır öyle ise» olabilir. Olayın b'zde anımsattığı diğer bir olay, bir zamanlar Türk halkımn bilinci ötesinde va Türk topraklarında bulunan Amerikan füzelerinln varlığının, Küba buhronı nedeniyle Türkiye'den cıkartıldığmda Turk kamuoyu tarofındon öğrenilmesiyle ilgılidir. Bu acıdan değerlendirildlğinde Japon komuoyunur. koygılarını poyloşmamak olanaksız. Bazı noktalar Olayla llglll değeriendlrfimssl gereken noktalar şöyle sıralonablllr: 1. Japon kamu oyunda nükleer silahların Japon toprakların da bulunması ile ilglli haklı tepkller dlkkate alındığında, bu tür veya benzer sMahların tat •nnmnb n«r«kir »