Katalog

6 N CUMHURİYET İSRAİL, DİKTATÖR SOMOZA'YA ASKERİ YARDIM YAPIYOR ISRAİl/fN N!*CARAGUA"YA ©ECÇ KARANUĞINOA UÇAKLARLA 1NDIR DİĞ4 SILAH VE ARAÇLAR ARASIN DA CEŞITÜ TİPTE TÛFEK. MER Mi, KAMYON. HAVAN TOPLARI VE HOCUMBOTLAR BULUNUYOR. Türkiye'de kentlerin yılhk büyüme hızı yüzde 18 I Son 30 yıl içinde niifusu 9 kat artarak 500 binden 4,5 milyona çıkan İstanbul, gözle görülebilir biçimde büyüyor, yaygınlaşıyor, kabuk değiştiriyor. ı Kentler kimine göre renkli, hareketli yaşamıyla bir fuar yeri, kimine göre sokaklannda tükriikle çamurun yoğruldugu taş yığmlan, kimine göre ise taşı topraçı altın bir kazanç kapısı... . BUNALAN KENTLERİMİZ VE KENTLİLER I Dr. Haydar KARABEY tartışma konularımız arasına sokuyor kentlerımızin coğunluğunu oluşturan ysnl tont» lerln yaşadıklan konutsuzluK, Işsızlık, eâKımsü llk benzerı sayısız sorunlor, kentln genel kaynaş masına. kabLk değıştırmesine, yetersızlıklermo •klenmce kent enmızın ne blçim bırer tcadı k.a Hmıı olduğu ortaya cıkryor. KENTLEŞMENİN DÜGÜM NOKTALARI Kentleşme, kısaca, Insanların gldereR dohe kalabalık şek.llerde kentlerde yaşarra zorunlı>. Öu. kentlerin sayıca. alan olarak ve nüfusca buyümelerl demek. M EWYORK Amarflco Birtoçffc Devlettert'nln Nıkaroguo'yo tüm ekonom(V ve askerı yardımı kesmesınden sonra. Diktatör Somoza'ya lsroıl In oskerl yardım yapmaya boşlodığı bıldırılmektodlr. K tmlne göre tRenkll gürultülO harefcetti yoşamtyla bir fuar yerl» K mıne gore «Sokaklarınaa tukurukle çomurun yoğrulduğu taş yığınları» Kırrine gore «Bir yenl dev* Kımıneyse, cTaşı toprağı altın bir kazanç kapısı ı New8week derglslnın haberlne göre örellıkle gece yorısı. Boşkan Anostasıo Somoza'nın oğlu ve aynı zomanaa Ulu•o! Muhafız gucünün başı Somozo 3 ün gözetımlnde Israıl ucaklon başkent Manogua'nın Las Mercedes Havaalanına tnerek ceşltll tıpte sllahlar boşaltmaktoaır Israll oeçmlş yıllardo Nıkoraguo'ya «Iioh yardımı yapan ülkelerın başında gelmekteydl. Bu yardımın nedenlerinden blrl es lcllere dayonmaktadır. Bu bır ceşıt borcu ödemeye benzemektedır Bugun Ntkoraguo. IsrGİI'l Birleşmış Mılleîler de en çok destekleyen ulkelerln başında gelmekte dır. Bu aroda 41 yıldır Iktldarda bulunan Anastasıo Somoza'nın emrındekl kuvvetlerın soyısını orttırmak içın ülkede tutuklu bulunan 2 bln klşıyl. 7500 klçıiıK Ulusol Muhafız Ordusuno katmıştır Somoza. ordusuna katttg'ı bu yenl güclerl donatmak lcln Israıl'den ayrıco 500 tane maklnelı tufek, 500 tane uzun menzllll tüfek, merml, kurşun gecırmez yelek, hovan topu, kamyon ve 4 tane de hucumbot almıştır. (Dıs Hatorier Servlsl) Nedenleri çokca acıklanmış bu olguyu cafr daş uygarlıüın bır yazgısı veya uygarlık tarlh koşutunda oluşan zoruniu bır sureç o'orak ko bullen'yoruz Gercekten uygarlık kadar eskl bıı oloy kentleşme Insan topluluklarının göcerlıkten çıkıp belırll tsoölumü kuraiları koyorak toprağa bafllanması, bır başka deylşle tarım devrımııv gerçekleştırmesıyle (IK yerleşmeler ortaya cıkmıs. Honl, karanlıkta bilge klşilerl bir fllln 6nün» koymuşlar da sormuşlar, cbu nedlr?ı dıye Blrl fore demış, blrı dağ, bırl ağac . B z de gmluk yaşamimızın kargaşosı lclnde yoğrulup gıderken ışl bir ucundan gorup, kenU kendım ze gore yorumlar ona kızor, kuser, sevgi, nefret duyanz Yorgun b r akşam kendlm vorsn sıcak çatısmın altıno atan kışı, donup d» gecırdığı gune b r bokorsa, çoğu kez kendını aercekten koca bır dev aracın carklan arasında savaşmışcasına yorgun hısseder Nedır bunca yakınılan gene de sonucta orv »uz yapılama/an kentı Gercekten bır zorunluk mu? Onsuz yapılamayan dıyoruz, cunku uzmonlara gore ülkemlzde kentlerin yıllık buyume hızı % 18 Uretım şekıllerıne ve lllşkılerıne gore gelfşlp serpılmlş yerleşmeler. Derebeylık toplumundc şatolar ve cevrelerındekl koyierle belırlenmış, ınv paratorluklarda şatolara gorkemll soraylar eklenmış, savaşlarla yer degıştırmış, yıkılmış gıderek anapara blrlkımı ve sanayi devrımı Ile bır anda dünyanın bırcok yennde dev kentler oluşmuş insanlor topraKtan kopup bu yenı uretlm sıstemınde yerlerlnl almak ıcın dev kentlere akmış KENTLER BUYUDUKÇE. SORUNLAR DA BOYOYOR nınorpayacak kodar hızlı bir değlşim lclnde Nerede başlayıp nerede bıttlğı kestınlemeyen cevres belkl Tekırdağ don Duzceye kadar İstanbul 'a sıkı ılışkıler ıcmde Insan boyutjna gore ge'cekten olağcnustü bir buyjkluk bu Daha bırçok büyuk kentımizde o'duflu gıbl burada da olan bıtenler Insanın doflasına aykırı bir devınlm, çeşıtlllık lc nde Bu da koca kentlerl oluşturan mılyonların deflışmeden ne denll etkılendıkleri ekonomik dertlerlnın yanı sıra, nasıl toplumsal yabancılaşmalara, ruhsal bunalımlara Itlldlklerınl güncel ÖRNEK: ÎSTANBUL Nufusu 30 yıl ıcmde 9 kat artorak 500 binden 4 5 milyona cıkan istanbul gozlerımızın onunde Gozle ızlenebıhr bıc mde bLyüyen yoygın'nşon. kobuk değ ştıren Istanbul un cevresı de to Kırdan belırll nedenle r le kopmuş emekcmlr tek cıkar yolu, kentlerde ış bulmak umudu oluyor da, bunca Insan kentte nasıl karşılan yor7 «Konut temlnl, yol masrafı, kesınlıkle devinim dlnamlğl olan sanayıleşme tarafından saglanamaz. Buyük kentler cevresınde plansız, programsız denetlmslz olarak tutulan alanlar, bu goçmenl» re açık bırakılır. Bır ış Içın kıyası/a ucret duşur me rekabetıne glrecek bu kltlelerın halinl soran •d»n bulunmaz. Gene de buyuk bir kesıml açıkta ve Işslz kalan kltleler her an yenl bır goç« acıktır. Bu topluluklar, ucuz el emeklerlyls het zaman, her yerde, her koşulda çalışmaya hazıı bir kuvvet olarak beklerler. Konut, uloşım gibl el emeğlnin hızmetlne donuk, yanı onu pahalılandıracak her turlu gırışlm, Işi yonetenlerln «hıcbirşey yapmamasıyla» ve bu kltlelerın ıkendi yağlanyla kavrularakı kendl çozumlerinl kendllerl bulmasıyla, koloy ve ucuza cozumlenlr » (Işporta, dolmuş, gecekondu bu cozumlenmenln goruntulerldlr) kendınd»n Prens Rıza ile Charlesın başlıca özelıiği uçak kullanmak acan hafta 30 yo? oflnünfl kutloyon InglM tere VdHortdı Prens Charles ın yıllık gelıri bundan boyle 450 bın dolara (11,5 mılyon T L ) çıkmıştır. Bu gelır vergıden muaf tutulmaktodır. En buyük ozelllğı cok lyı ucak kullanması ve polo oynaması olan Prons Charlee ın hâiâ «vlenmemesl annesi Krolıce Etızabeth ı kaygılandırmaya başlamıştır. Kralıcsnln bu konuda sık sık «haşan» oglunu uyardıgı ve saraydan çıkıp. kendı evını kurrrasını istedığı bıldınlmettedlr. Ancak Buckmgham sarayında annesının yanında rahatı yennde ofon Prens, bu konuda acele e'memektedır. Asltnda Prens evlendığı takdırde de, rahatının bozulacağı soylenemez Çunkü, evlendığmde eşı ıle bırliKte taşınacağı 115 odalı dayalı doşelı bır maiıkâne kendısmı beklemektedır. GARIP HUYLAR Çapkmlıklarıyla ün yapan, ya da bosın tarafından o/le gosterılen Prens Charies ın bayanlarla. özellıkle flortlerıyle ılışkil«rınde gorıp dsnebılecek huylan da \ıar Örnegm «Newsweek» dergısının bıldirdığıne göre. Prens flörtterlnln kendısıne «Efendlm» (SırJ dıye hıtap etmeslni i«temektedır. Ayrıca umumı yerlerde sevgılılennl yanındo değıl, bırkaç adım gerıde yurutuyor kazak Prens! Prensın bu kurallarına uymayan kızlor Ise sevgılılerm lıstesınden cıkartılıyor Prensın sosyal ve sıyasal görüşlerl de ka< dın erkek ılışKilerı konusunda olduğu gıbl, adama'<1111 tuîucu Örneğın. ışıne bısıkletle ya da otobusle gıden Iskandınav ülkelerı krallannı hıc mı hıc tutmu/or Prens Charies Ikı hafta once Ingıltere'de Hayvanları Koruma Cerrıyetı tarafından «Yılın Serserisl» secılen Prense gore. kral kraliığını b imelı, öyle halk arasına pek karışmamalı UZÜNTULERI Krahce Elızabeth 30 yaşına gelmış oğlunun hâla bır ış sahıbı oıomadığına ve evlenemedU gms uzuiedursun, Prens Chories ıse soclarının cokulmeye başlomasına uzuluyor «N«wsweek» dergıs ne gore bır şeye daha uzuluyor Prens Kendınoen daha ya* ŞIK.I oion kucuk kardeşı Prens Edvvards ın kodınlar konusunda cıddı bır rakıp olmaya başlarnası Bır baltaya sap oima Konusında ıse Charies ço/:e dıyor «Dogrusu bu 9uc bır sorun, kendım ıçın uygun bır rol bulamıyorum» 52 yaşmda olan Kralıce Elızabettı'ın, oğlu narrına tantîan ferogat etmeye nıyetı oİTiadığına go r e, Char'es Kral oluncaya dek, daha uzun sure ışsız gucsuz yaşanüsını surdurecektir. SEVMIYOR Prens ozel yaşantısı hakkında acıklama yopmayı da h ç sevnıyor Bır sure once flortlerınden Laa/ Sarah Spencer. bır dergıye yaptığı acıklOTioda Cnar es ın «Kodınlara kolayca âsık olan, romantık bır erkek olduğunu» soylemıştl B J ac kıama/a t'O'* kızan Prens, derhal Sarah Spencer ıle ılışknerınl kesmıştır Cha'ies 1975 yı1 nda bır dergıye verdığl demecte «Bır erkegın 30 yaşında evlenmesl ger«klr» demıştı Saraya yakın cevrelerın bellrttığıne göre annesl şımdı oğluna b j sozunu an msatmakta ve kendısıno bır an once btr eş bulmasını ıstemektedır B r /a< nı se Pre^s n bır türlü evlenmek Istemeyış nı şoyle zah etmıştır «Prens kendl kendfne kadmları ele gecırebıldiğinı kanıtlamoktan hoşlanır. Bu bakımdan bir turlu evlenmiyor.» Evet. capKinl K gıderlen, Ingılız halkından Olınan vergı>le karşılanan Prensln «tatlı hoyatı» bırakmasına doğrusu hıc gerek yok Ciorles «Ekmek elden, su golden» yoşantısını dana uzun Sure devan ett reo lır ve dun,a basımnda da G Ulkemız de ışte bu evrlmın bır ye/lerlnde au •ırada Sağlıksız, dengesız sanayıleşme sonunda aşırı kentleşme boJgelerı doğuyor Kentlenmız bu akım karşısındo ne edeceğıru bılemez halde nızla bıcm v« lcerık değlştlrıyorlar Ancak, durup düşunmek gerek bu evrlmln tüm aşamalartnı, btr bin <Y*n| dünyamızın, çsvrenin *n »on blçimj olduğu v« çağlar boyu yaşayogeldlgımlz uzun uygorlık «vriml yolunun sonunda varılabıltcek •n lyl sonuç olduğunu «oyleyemeylz. HeJe gelec«k kuşoklar IçJn n* dtntl kohne bir dünya bırokıyoruzl» (S VVoods) Yılhk geliri 450 bin dolara çıkan İngiltere Veliahtı sevgililerini arkasından ı ı yurutuyor ABD'DE PİLOTLUK EĞİTÎMÎ GÖREN ÎRAN VELİAHTI 365 BİN DOLARLIK EVDE OTURUYOR • • am Konuyu bır de gunümuz Insanları. kentlllerl acısındon değedendlrmek gerek. Bu surecı Oıuşturan temel üretlm llışkliarlntn ve sonuciarının lctnde rtangl konumda olduklarını araşt'.rmak Tartrvsel «vrlmln de belgeledığl bılımsel gercekler* göre, kentlere bıçim veren oz, kentlılerl birblrlerln* «ıkıca bağlanan bağ, temel uretım Uışkltortdır. Bu ılışkılerın ülkemız ekonomik slstemı ve slyasal kabullerı bakımından kentlerde baUrleylcl rol oynayan öge)9rlnl şoyle soyabılıriz. 9 Anapara yatırımcılarının (sanayıcı, möRua bır kereslnde gazetecılere «Gostericller ni• Kent toprağından doğan verımlere bağl Uiakıler (rantlon Toprak sahıplıği, toprakaltı kaynoJdar sahipliğl, yapıların sahıplıği, kryı vb. daflal kaynaklann sahlpllğl) • Anaparanın akışını ve Işleyişlnl safllayan Ocretll emekler ve onlorın yarattıgı değerler Kent •konomlk sıstemlnın geliri, bu üc kesım araaında ayrı ayrı ve esıtslzce paylaşılır Kent •konomlslnda, doloyısıyla kentln yazgısında bellrleyicl olaMlecek bir dördüncü kesim vardır ki, özellıkle incelenmeye değer: KENT YÖNETtMİNİN YERİ PRENS CHARLES GECEN HAFTA 30 YAŞINA BASAN CHARLES'lN HÂÜk BİR MESLEK SAHIBI OLMAMAS» ANNESJ TARAFINDAN ELEŞTlRJÜYOR ron Şchı, Muhcmmad Rıza Pehlevl Iktldarv r.ın en bunal.mlı dönemlni geclrirken, 18 yoşmdokl cğlu Pren» Rıza, Teksasta b!r Amerlkan havo Kuvvetleri üssönde pllotluk eğıtlmi C^rmektedir Î Yunetım genel adı altında bırleştırllebllecek yBrel ve merkezi yönetım ogelerl ve orgutısnmelerı, ulkemızde «karma ekonomik s;stem» oiarok benımsenen temel uretım ıdeoioı sınde, tkamu keslml içln emredıcl, ozel kesım içın yonlendıriclı b r gorev ustlenen planlama aracilıgıyla kent e*onomıs nde etk n olur Arcak polıtık ustyapı ulkenın mevcut gucler dengesı doğrultusunda bıcım aldığından (yanı en basıt an atım a sısterrde guclu olanların sec'uğı kadrclar ulkeyl yonettığınden) son analızde yonetm secmelennı temel uretım II şkılerındeKi egemen guçler yanında sayabıtırlz Prens Rıza haftanın beş gunü dığer oskerlerl« kalrr.akta olcuğu kcğuşta, sabah 6 da ka'kmakta ve yatağnı yaptıktan sonra eğıtirrve gıtmektedlr. Iran Velıahdı çamaşırlarını da kendı ytkamakta ve postallannı kendl boyamaktadır. 18 yaşındakı Prens Rıza günunü superson k |«t uçagı plotluğu, taktlk savaş eğitlmı ve genel eğıtımdep başka Amerıkada yaygmlaşan futbol oynnmakla geçımnekte va arkadaşlannın dedıgıne gcre Prens olmasına karşın bir karar^boide duştC'ğOnde tkendl olanakları lla ayoğa kalkmakta» dır. 265 BİN DOLAR Ancak Vellaht hafta sonlorını daha değış'k bir eekllde geçırrpektec^ır. Iran hukumetı Prenss us yakınlcrındc 265 bın dolarlık (6 5 mılyon Ira) lüks bir vıl'â almıştır Prense a^'ica vıne devlet butcesmden bır ıLIncoln Contlnentalı spor bır tJaguar» otorrobll olınnrııştır. YARDIM ETMEK İSTIYOR Amerlku'dakl Iran'lı öğrencılerın Şah a karşı sık sık yürü\uş duzenlemelerıne uzulen P'en^ Rıza bır keresınae gazetecılere «Gosterlcıler nlcln gelıp b«nımle konuşacakiarına yuzlerlnt maske Ile or> lyorlar? Ben bu Inscnlara yardım etrne» istıyorum» cıemıştır. Prens P za'nm bu sozlerl kendısıne bır oğ'eıcı lıdrri Ise şoyle d°m,ştır lletılen KENT, sonucta bu uc ögen n cel'şme ca'ışma ve dangelenmelenyie oıcım alı Artık kentte doğa bıle, kentsel rrekan gıbı parcaîara a/rı! p •parsal parsel» satılıvor ve tjmuyle tkullonılıyor». Bıcım değışt rıp yenı bır ekonom nın ku rallarına gore tuKetılı/or Işte, ken'sel eKonomınin ılgınc gos'ergesı cevre~ı,7deKi celışkıler, kent mekanının gorduğjmuz LC boyutunda değıl, bu toplumsal ve ekonomik boyutlannda anlamını buljyor YARIN: Şehircilik çözüm yolları anyor Parıs'te bütangazia çalışan ilk otobüs ulaşıma başladı .rnıslıııt Dranclnı nru cor'iuer.l.rl carnılanlr A ı. cRızn da kım oluvormu«!? Irrtn ın «orunlorın Pans'te bü'ar'gaz'a calışan Ik otobüs uln$ırro başlarr.şîır BLtangazla ışleyen aracın, benzın ve mazotla ca'ışanlara ora n .a hava Kirlılıgı ve gurultuyu bu/jk oicude azaltîığı b la nlme< tedır A>rıca butangaz uret m nın gereksınne er den daha faz'a olması nedei y'e taşıt o'ac.orında kullanılmasıyla petrole olan ıh'ı,ac ozrs'n caktır Buno karşılık ener|i tuket n noe yuzde onljk b r artış o'cağı bı'dın'meKted r Bu aracn /ap ııı 19^7 yımın haz ran a y ı r i a Total Gaz ve Renault şırKetlernın ısbırlgı,le gsr