Katalog

İKİ CUMHURIYEI S EK1M 1978 «AP İclnde Fraksıyon rmı'ı başlığını tasıyan gecen haftakı /azımda «Fraks yon»un ne demek olduğunu anlattığım ıçın bu sozcuk üzerlnde yenıden durmıyocağım Buna karşılık, ftefrika» eözcüğünun hangı anlamlora gei diflinl kıaaca belırtmek Istıyorum Türk Dı) Kurumunca yayınlanan TurKçe Sozlük'un 6 basınında ıTefrika» karşılıgında şu acıklamalar vardır 1) Gazetelerde her gun bölüm bölüm yayımlanan roman gıbı uzun yazı parcosı. 2) Bırbırıne kotuluk etmeye kador varan süreklı anlaşmazlık Goruluyor kı bunlorda «Tefrıka» karşılıgında öz Türkçe bır sozcuk onerılmemış, sadece bır tanımlama yapılmıştır Lugatı Nacı'cse oynı sozcuk ıcın tFıkır başkalığı, fıkır oyrtlığı. ıhtılafı efkâr» karşılıklorı konulmuştur. Benım öteden berl cok beğendıgım M. Bahattln'ın Yenl Turkç» Lugat cdlı Osmanlıca sozluğunda ıse aynı sozcuk icm «Dağılma ayrılmo, ayrılık» karşılıkları verllmış ve orneK olarak fAralorına tefrıka düştu tefnka gırdı> tumcesı gosterılmıştır Ayrıca tRoman v s nın gazetede neşrolunan her parcası» denılerek, sozcugun ıkınci anlomı da belırtılmıştır Bence, Arapça bır sozcuk olan cTefrıka» nın en güzel Turkce karşılığı tDağılma» veya «Ayrılıkıtır. Holk dılınde de «Aralarına oyrıtık duştu» denıidığı zamon bundan «Ouşun ayrılığı» dahası «Karşıtlık, duşmanlık» anlaşılır. Aı'eler, kabıleier aşıretler arasına zamon zamon duşen ve kan davalarına dönüşen tAyrılık»lar g'bı Ne denlı üzucudur kl, Turk holkı, ülkeyl batırmak ısteyen dış ve ıc duşmanların turlu manevraları ıle son yıllarda boyle fAyrılık»cılığın kosırgasına tutulmuştur * =fc * Londra radyosundo calışan bir Bulgar gocmenı gecenlerde olü bulundu Bır boşkası şu anda hasta Parıs'te yıne bır Bulgar gocmenı o'ümden zor kurtuldu Her ücunde de saptanan şey, yolda gıderken bılınmeyen bır kışı tarafından şemsıye ucu Ile ığnelenmlş olmolarıdır Tefnka fle bunun ne Hgısı vor dıyeceksınız? Var Tefrıkanın Türk toplumuna, öldurucu bır zehır gıbı gızlıce nasıl aşılandığmı belırtmek ıstedım bu orneklerle Olen ve kurtulan Bulgarların ığnelenen yerınden toplu ığne başı buyukluğunde, lcı boş, fakot ıkı yanında gayet kucuk delıkler bulunan blr küre cıkarılmış Kurenın OLAYLAR,^E GÖRÜŞLER TEFRİKA Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU ıcmde cok keskın bır zehır varmış Küçucük dellklerden yavaş yavaş sızan bu zehır vücu du ağır ağır zehırleyıp sonunda öldürjyormuş Başta CIA olmak uzere yaboncı gızlı or gutler Türk toplumsal yapısının bırkac duyarlı noktasına yıllarca once boyle bırkac «Tefrıka» zehın aşılamış, ulkeyı ıdare edenlerın akılsızlı gı bu zehırın etkısını yok edecek onlemteri a( mak şoyle dursun boyle bır aşı olasılığmı bıle duşunmedıler, yurdumuzun dahosı aılelerımı zın kapılarını «Tefrıka» zehırı taşıyıcılarına ola bıld'ğınce actılar Bulgarlaro aşılanan zehır bunlardan bırını nasıl agır ağır kurutup oldur muşse, Turk toplum yapısına aşılanon ayrılm zehırı de bu yapıyı yavas yavaş çurutup doğıt ma amacına yonelık'ır Osmanlı Impardtorluğu nu Bır ncı Dunya Savaşı nda da dağıtan etkenle' arasında, Arap dunyasını peygamber torunları olan şeflerın yonetımınde Turklere karşı kışkır tan Ingılız Casusu Lavvrence (Lavrens)'ın şeyh kılığına gırerek oynadıgı rolun de önemlı bır yer aldığı unutulmomalıdır Butun bunlan bılenlerın Turkıyede ış boş nda bulundukları bır donem de modem mısyoner ve barış melâıkesı kılığına sokulmuş yüzlerce Amerıkalmın köylerımıze ko dar gırıp bılgı toplamalarına goz yumonların tutumu sadece cGaflet» sozcüğu ıle tanımlana maz Bunun bır hıyanet olduğu şımdı daha ıyı anlaşılıyor Koca Turkıye bır başton bir başa kcn davası catışmasına sahne oldu Insanlor ınsonları kıyasıya olduruyor Evlatlar gıdıyor babalar g dıyor. kan deryasınm üstunu, gerıoe kalanların gozyaşı kapl yor Derken yenıden oluk oluk kan ve yenıden acı acı gozyoşları Bu sutuniatda koc kez yazdık tSıddet ş'd oetı aoğurur Hangı goruşte olursa olsun öler ler bızım vurttaşlarımız bızım evlatlarımız» dıye 12 Mcrt oonemı safra kesesı amelıyatını bıle en vCksek Arnerıkan H.astanesınde yaptıran es M Genelkurrıay Başkanı Tağmoc'ın şıddet done mıydı Resmı alandokı bu şıddet dolgasının ordmdan şimdı ozel alcnda bır şıddet dalgası kap tadı ülkey: Bunu yıne resmı alana oktarmak ıste yenler var Dıyehm kl aktarmayı başardılar ve efendılerıne onların dıledıklen gıbı hızmet ettıler ne ola 9 oak bunun sonu Yıne bır kısır döngu Yıne yenı «jyrılık» yenı kan davalcrırın toplum bunyes ne asılanan zehırlı kurelerı :•; >c ÎC f Scğda da solda da aklımızı başımıza a\rr' jomanı geld> artık Turkıvemızm bır doğılma dc nemının eşığınde olduğunu sanan dış dusmanlar mız, Ğzellıkle Yunanlılar hafıf gulucukler'e e üğuşturuyorlor Ermenıler bır kısım bombalı pct lamalann sorurrMuluğunu acıkca kabullenen bıld rıler yayıniıyorlar Ulusal Kurtuluş Savaşının boş langıcında da durum boyleydı Istanbul daki Rum ve ErTenl potrıklerı elele calışıyordu Karade nız yoresmoekı fontus Anodolu'nun ıcmdekı ha hfecıllk k şkırtrracılıgı hep yabancılar tarafın dan istonbu'da duzenlenıyor başkaldırmalar on lorın Turk aıanlarınca kurgulanıyordu Ne co buk unuîiuk o gunlen''' Bu memleket dağılıp ba 1 tarsa sagı ve solu ıle bır kte batar Bağımsız ol mıyan tır Olkenın ne sağmdon hoyır gelır ne d<* solundan Cunkü onun sağı da solu da egemen ulken n eğ lımıne gore oyarlanır * * * Turk so'unL'n ıcmdekı bolunüp parcalanma ya da şosıyorum Çunkj bence «sol kofat de meK aoiun hongl Dasamagınao oîursa oıs.un sıyasal ve ei'oncmık olayları ve bunlorın brbır ne oağlıifğ.nı acık secık gorebılen «aydınlık kc fc» demektır Avnca toplumsoı koşulları gorup değerlendırebılen kafa demektır bu Nasıl olııyo' da boyle kafa taşıdıkları savında olanlar as I amocı ve ortak duşmanı gozden kacırarak bırbırıyle uâraşabılıyorlar? Bundan hangı olumlu so nucu beKİıyorlar? Bu tutumun en yenı orneğı, ev velk' a/ ycpıian ve hız pleşme sonLnda bolunup parcolonmc durumuno duşen TOB DER Gsnel Kuruluiıda qorü!du Yıne goruldu kı sol eğılımli oian bu drrneğın ıcmde ulke capında bolucu ve ayplıkcı gorüsler yer almış Boylece hızıpleşme (froksıyonlaşma) bu dernegın ılkelenne zarcr vencl olmuş Gercekten cok vazık' Şıırası fcır gercektır kı ogretmenler zumresı buyOk cogunluguyla Tu'k aydırlannın caga donuk bılincl A'aturk cu kesımının on safto ge len porçalarından bırıdır ve bu nedenle de. yıne buytk coğunluğu bakımmdan devrımcıdır Turkl yenın kurtu'up kalkınması ıcın ızlenmesı fjeretvsn yöntemler uzerınde ogretmenlerımız elbette duşünup tartısacaklardır Ne vor kı bu yontem konjsunda Turkıye gerceklerınden uzak onun varlık ve butunlugune zarar vencı dış uygulamalar model o'crak ahnırsa hele devrımcılık perde Sı orkasındc ulkeyı bolucu ozlem ve amaclor guoulurse ışte asıl o zamon orgutun ılkelenne ve aevnmcı hedefe zarar verıcı bır cıgıra gırılm'Ş olur Cunku o modeller değışık toplumlann kendi zamonlarına gore değısık koşulları ıcında olusmuş rrodelleıdır Okurlarımız anımsayacaklordır. şırrdıye kadar bırcok yazımızda bır co< Kez vurgulaya vurgulaya belırttık kı bu gun Turkı>ede ne 1917 Rusya sının ne de 1945 ve 1943 lardaki Cfn <n toplumsal koşulları vardır O ko $>ulları varsayarak u'kemızde o modellerden bı rıne oore devrm yapmağa kalkışacak kışıler sadece kıyımo ve Turk toplumunda kendıne özgu <oşullar icınde olusan bılınc bınkımının bır sü re Icın yok edılmesıne neden olurlar ve boylece faşızmın ekrreğıne ycğ surerler Gercekcı se va tansever aydınlar hep bu duşuncededır ve bu duşuncede o'anlar arasında ıse bu noktada du şun aynlığı yoktur, tAkı' ıcın yol bırdır» cunku Bu yoldan scpmak ınsanı akılcı devrımcılığe de ğıl, duygusal ve romgntık devrım duşcülügune götürur Bu duşten uyanıldığında ise, zararın onlenmesi ıcm ortık cok gec kalınmış olur 4:1 Ordu Gelsin... aşbug'un son gunlerde blr derdi var Zatan gulmezdı, artık suratından dusen sinek bın parca Na oluyor' Bır yandan terör tırmanıyor, bir yandan kovuşturma dosyaları MHP'nın ust yonetımıne tırmanıyor, Başbug demec verıyor « Cumhunyet tehlıkede » Hangı Cumhurıyef Sanırım Cumhunyet gazetesl değıl Kuşkusuz degıl Son 15 gunluk boykottan bu yana Cumhuriyet'ın tıraıına maşallah Halkımızın devrımcl bilinci, devrimcl gecmen bazı kısılerın bılıncin9 den daha mı saglom . Yoksa boykotu surdurenlar 9 orgütlerıne soz mu gecıremıyorlar Bılınemez Ama Cumhurıyet'in durumu şeytan kulagına kurşun 0 Pekl, tehlıkede olan Cumhurlyet hangısı . Turkiye Cumhunyeti Deme Ben demıyorum, Başbuğ dlyor. Yani bırılerl Cumhurıyete karşı padışahlık llan etmiye mı kalkışmışlar? . Hayır. öyleyse nedır' Ne ıstıyor Başbuğ . Ordu gelsin yonetımı ele alsın, dar boğazdan Turkiye'yı cıkarsın dıyor Ordu nasıl yapacak bu ışi? . Ama Cumhunyet tehlıkedeymıs Yahu bu ulkeyı 15 mılyar dolara tırmanan dış borca 5 mılyar dolar yakın sureli borca sokan kım"> . 3 mılyar dolara tırmanan DCM borcuna devletl sardırıp tefecilere hizmet eden k i m ' Dısa bağımlı ekonomlyl kuran kim? Cumhunyet devletıni 70 sente muhtac ede9 rek anarşiyi toplumda ureten kım Ordu geldl ml, llk yapması gereken ıs, ulkeyi bu duruma duşurenlerden hesop sormak değıl mı? 1 Sen ona bakma Orduların slyasal Iktidara gelişleri değışıktır Arıantın ordusunun subayları Amerika'da egıtım gorunce ordu sagdan gelıyor, Afganıstan ordusunun subayları Sovyetlerde egitım gorunce ordu soldan gelıyor. Başbugun umudu şu Blzım ordunun subayları Amerika'da eğıtım goruyorlar ya, Guney Amerıko usulu yonetım kuracaklar 7 Sonra ne olacak . Canım Başbuğ dıyor ki ordu gelsin ve . Başbugu kurtarsın . Eh, bıraz oyle 7 Peki ya başka şey yaparsa ordu Bu devlet Doy7 te yaşar m ı Dış tıcaret acığı nasıl kapanacak'' Uretım nasıl yukselecek'' Askerl yonetım,n Avrupa Konseyi va AET karşısında konumu ne olacak? Sovyetlerle Arap ulkelerlyle, ve oteki Ikıll ilişkılerle başlatılan yenl gelışmeler nasıl değerlendirilecek? .. Ordu, Turkiye'nln an buyuk partısıyle bırlikte tum aydınları nasıl karsısına alacak? .. özgurlukleri kokunden kazıyarak halkı, işcıyı, köyluyu azen Pinochet usulu bır oskerı dıkta, Turkıye gibl dort cıhanın kavşağındakı blr ulkede ne kadar yaşıyacak? . Bu ekonomık dar boğazda yonetımi ustlenen sağcı subaylar, halkın muhalefetini ve aydınların dıranmesını ardıno alan yeni askerl darbelerden nasıl kurtulacak? . Sag bır askeri dıkta repmı Turkiye'yl bus butun cokertmez mı? Yunanlstan'da ne oldu cunta'' İran'ın hem de monarsık askeri yone.ıminın halınl görmu yor musun 7 Ama anarşi ve teror' Anarşi ve terorun sorumu gıderek Başbug'un ustun« yıkılıyor, MHP'nın çevresındekl cember daralıyor Bugun «anarşı ve teror var, Cumhunyet tehlikede, ordu gelsin» dıyenUnn garcak omaçları şu • Ordu gelsin, Işçlyi ezsın, koyluyu tepelasin, kucuk memuru sindlrsin, halkın tepesınde boza peşırsın parababolarına hizmet etsın, ve bu ışı yapanlar gorevlerini bıtirdikten sonra suyu sıkılmı» Itmon gıbl blr yana atılsın Demek kı sana gore Cumhuriyet tehlikede değıl Değil, bana gor* Başbuğ tehlikede B Yaşamm Biçimleri Oktay AKBAL Evet Öayır BİLİM DÜNYASI lmı zaman corarım, yaımakla neyı degıştırebılıru? dıye. Hergun yazmak, hergun okur karşısında bır şeyler anlatmok bır anlam, bır d»ger taşır mı? Blzdeki gıbi surekll yazan kişller yok başka ulkelerde . Şoyle bir koşeyt ç«kılıp, dur bokalım neler olacak, blraz dınleneyım, blraz seyırcı kalayım. duşunceml belırtmeden, goruşlerımı acıklamadan demek olanaksızdır bızim ıçın Ahmet Haşım gıbı «Seyr e/ledım eşkall hayatı / Ben havz ı hoyolın sularında» Turkcesıyle «ben yaşam havuzunun sularında yaşamın biçımlerinı («yrettım» dıyerek . Yaşamin biçımlerı 1 Tek bır bıçıml var gerçekte, acı. koskatı, korkunc, hem de guztl, tatlt, eşsı». . Ama bızlere binblr biçimi var gibı gellr Içlnden çıkılıtıta biçımlerldtr buntar Anlaşılmayan, urperten bıktıran Hoyal havzmın sulorı, kendi duş gucumuz, kerdı goziem gucumuz, kandl algılomo gucumuzdur «Eşkalı hayat* kendlmlza alt blr «Havzı hayalin sularında» çırpınır batar cıkar, durur Blr yaşam boyu Blzımle blrllkte kapanır perde o hayat havuzunun ustune Bır seruven, biter her şey Sabahtan btrı masa maşındayım desem, doğru! Masa dedıgım de alcacık bır şey Ustunde blr minder, onun ustunde de yazı makınam Kâğıt tomarı, gazete tomarı, notlar, kltaplar, kıtaplar Bır savoş alanı gıbldır boyle anlarda odanın lcı Yazı yazma yozamama sıkıntısı benl alır, blr ucurum kenarma goturur Blr şeyler bıttı gıbı gelır kışıye. Acar bakar oncekl yazdıklarını, kıtaplarını Evat, ad onundur, yazıları da hayal meyal anımsar Ne zaman yazdıgını, ne ıçin, kimın icln, hangı duygulanmayla, hangi kızgınlıklar, hangı umutla . Ben mi yozdım bunlan'' demış bır gun Andre Gıde, eskl kltaplarını yenlden okurken, onun gıbı Ben 1 . Ben, nedır ben? Rımbaud nun «Ben. bır başkasıdır» sozunu anımaıyorum Bır başkadır, «b»n» dedıgımız, kendlmız sandıgımız Hem o «ben» oyle cok, oyle sık degışlr kl! Bugunlerde blr gazetede Nazım Hıkmet'le ılgılı blr yazı dizısinı okuyorum Nazım Hıkmet'ın gorunen «ben»ını tanımışlar ancak, yakındaklleri, dost, arkadaş diye bıldıklerl .. Oysa dızelerınde yaşıyan ozanı gören yok. Az yıkanırdı, kadınları sever bırakırdı, yalanlar atardı, çocuklar glbl coskuluydu, şuydu buydu. Hepsi dogru, hepsı yonlış' Ben ozanı dızelerlnde arar, bulurum Gundtlık yaşamın turlu bıçımlerınde degıl. Kaç tane «ben»ı vardır ozanın! O kadar cok sever, benım' terim onu. Nazım da buyuk ozanlıgının gereğı cok kışilikli, cok yonlu, her şeyi cok derınden duyan, olcen, anlayan bir kişiydı Boylelerını yakınları, ya da yakınında olanlar anlayamaz, tamyamaz Kendılerı gibı bır insan, bir yaratık, bir kışı saydıkları ıcın Kalktım balkona çıktım Bır sıkıntı gellyor boyle alışılmış, beylık sozlerı yazarken, duşunurken, Bunlan herkes bılır, dıyorum. Yıne de yazıyorum Gorev deyın, alısma deyın, zaman zaman *ılk kez ben soyluyorum bunlan» ınanışı, kor ınanışı, deyın! Ama bu. bır yazarın yazı yazarken sıkıntı duymasını anleyemez. Hele bunca cok, bunca sık, bunca yogun bır yazı çalışması yapon birıyse, o... Hava guneşlı, gok masmavı Bır ucak yaklaşıyor. Karşımda yuzlerce ev, kat, ınsan, araba, sesler, bağırışlar, guluşler Yaşam1 Yok, yalnızca bır bıcımi, Bır yansıması yaşamın . Şımdı, gerçek yaşam bu mu? Bunu oturup yazsam, gerçek boyle mı samlacak? Benım gercegım, kentın gercegı, hıç degılse bır sokagın, bır cevrenın gercegı Hayır, Rımbaud nun yazdıgı gibi «Gerçek yaşam bu degıl»1 Bu, gerçek yaşam degıl Olamaz da, olmamalı da . Daha degışık, daha guzel, daha «başka» olmalı ınsanoğlunun ozledıgı, ıstedıgı, bekledigı gerçek yaşam K "Bilim Tarihinin En Başarılı Sahtekârı Vehbi BELGİL Y azımın adı bana aıt değıl Amerıkalı bır profesorun son yayınlanan bır kıtobından alınma «Bılim tarihinin en başarılı sahtekârı» otarak nıtelenen de ünlu «Batlomyus» Hanı şu Batılı Bağnazlar'ın yere goğe koymadıkları Ptolfemee nâmı dığer Ptolomy Konunun lyıce onlaşılabılmesı ıc n once Batlamyus hakkında bıroz bılgı edınnemız gerekır YAŞAMI. YAPITLARI Batlamyus,' yaşam' öykusu kıtaplonnda, yıldızbıjımcl t matematıkcı ve coğrafyacı dıye tanıtılır Fakat kendisinln yaşam olayları, hattâ doğum yerı hakkında hemen hıc bır bılgı bulunmaz Bızanslı Theodorus Melıtenıota ya gore, Batlamyus Trablusgarb'ın (Lıbya) Ptolemaıs Hermıı kıyı kentınde dunyaya gelmıştır (Bugun buraya Lıbyalılar Tulmoyta kentı adını vermekted rler) B 'gmın adı, bu kentın adından gelmektedır Amerıkalı bılımcı Isaac Assı mov a gore Batlamyus, buyuk bır olasılıkla Mısırlıdır, Yunan değıldır Kendısının doğusundan ellı yıl onces.ne kadar Mısır'ı yonetmış olan «Batlomyuslor» kral aılesınden de değıldır. Doğum tarıhl de kesınlıkle bılınmemektedır. Isa'dan sonra 75 yılında doğduğu ve dokuzuncu yuzyıl Arap yıldızb lımcılenne gore, 78 yaşına kador (yanı 153 yılına kadar) yoşamış olduğu kabul edılmektedır. Assımov'un Batlamyus'la Ilgılı olarak verdığı bılgıler şoyle sürmektedır •Oklid gıbı Ptolemy da kendı yapıtlarından dolayı dsğll, gercekleştirdlği büyuk toplamacılıktan (synthesıs) dolayı onem lıdır. Batlamyus, başlıca, Hıparkus'un (H pparchus) yapıtından yararlanmıştır. Fakot, Hıparkus ten, yazılı hemen hemen hıc bır şey kolmamış olduğu icln Batlamyus'un Hıparkus'ten aldıgı evren sıstemı, bugun, genellikle Batlamyus Slstemi olarak bilinmektedır Bazı kimseler, Işl Batlamyus'un, Hlparkus'u aynen kopya etmekten başka blr şey yapmadığını soylemeye kadar gotürmekte Iseler de böyle bır savın da fazla aşırı olması muhtemeldir » Işte bu Batlamyus, isa'dan sonro 142 yılında tE Mathematıke Syntaxis» adlı büyük bır kıtap yazmıştır Kıtoba, Türkcemızde Matemat'ksel Yopıtlar Toplamı dıyebılırız KITABIN IÇERİĞİ Yapıt, kendl İcınde 13 kltaba (bolume) ayrılmıştır. Blrincı kıtapta, dunya merkez olmak uzere Guneş kumesi gezegenlerı anlatılmakto ve Güneş'ın. A/'ın. Merkun'nın Venüs'ün. Mars ın. Jupıter ve Satürn'ün, dunyamızın cavresınde nasıl dondukierı acıklanmakta ve boyle bır güneş kümesının lehındekı delıller sıralanmaktadır Ikınci kıtapta bazı yıtdızbıhm tabloları ıle tngonometnk bılg ler yer almıştır Ucuncü kltap gjneşın hareketı ve yılın u zjnluğu hakkındadır Dördüncu kıtap Ay'ın hareketi ve ayların uzunluğundan bahsetmektedır Beşınci kıtapta aynı konularla bırlıkte guneşle Ay'ın uzaklıklorı ve bır ostrolab ın (yıldızların yukseklığınl olcmek Icın âlet) nasıl yopılabılscsği Izoh edilmektedır, Altıncı kltap, yıldızlann blroınerıne göre yerıeri hakkındo bılgı verır Yedlnci, seklzıncl kitaplar. sabıt yıldızlar dunyanın yal pa horeketı gıbı konular yanın da Batlamyus un yıldızlar katalogunu ve bır gök kuresın n nasıl yapılacağı hakkmdak, bılgılerı ıçenr Gen kolan beş kıtapta geze genlerden soz ed'lır ve yapıtın ılgınc bolumu de bu 5 kıtapton oluşan toolumdur YAPITIN ETKILERI Botlam/usun bu yapıtı bugune göre pek cok yanlışlarlo dolu olduğu halde, tom 1400 yıl Arap ve Batılı yıldızbılımcılerm elkıtabı olmuştur Hatta dokuzuncu yuzyılın Arap bılgınlerı. Batlomyus un bu kıtabı na. yapıtların en buyuğu anla mına gelmek jzers (Mecestı al Macast'/al Mıcıstı) gıbı ısım ler vermışlerdır (Bak Islâm Anslklopedısı) Arapıarın takîı ğı bu od, bugun Batı dunyasın da cAlmagest» olarak kullaml maktadır Almagest, eskı Yunan ve Ba bıllı yıldızbilimcılerın teorılennı ıhtıva etmesı bakımmdan da bugun, arkeoloıık bır değer ta şımaktadır Evet. Batlamyus un bu yapıtı Kopernık'ın 1543 te yayınlanan (De Revolutıonıbus Orbıum Coelestıum / Gokcısımlenmn Donüşleri Hakkında) adlı esenne kadar yıldızbilimcılerın kutsal kıtabı olmuştur Kutsal kıtabı olmuştur dıyorum, cunku, Batlamyus'un kıtabındakller kılisenın oğretıcı ıle de bag daşıyordu DARBELER Batlamyus un yapıtı, boylece, Ik darbeyı Kopernık ten yem ştır. İkınci darbe de. gunümuzde, Amerıka'nın John Hopkıns Unıversıtesi Profesorü Robert R Nevvton'dan gelmıştır. Profesor. (The Crıme of Claudıus Ptolemy / Ptolemy'nın Cınaye t'i adı aitında. geçen sonba harda yayınladığı kıtapta, Bat lamyus u. yukarda da belırttığımız gıbi. «blllm tarihinin an başarılı sahtekârı» olarak nıte lemıştır Nedır profesorun Batlamyus a bu kızgınlığının kaynakları 7 Şunlar 1) Batlamyus gezegenlerie sab t yıldızlar hakkında goz lemler yapttğını ılerı surmuştur Fakat, bu gozlemler o kadar dogrudur kı bılg nın bofo payı mılyordjj bıre ınmektedır Bovte bır" şey "ıse fnunÂun değrf«f3 Zıra Batlamyus'un kullandığını ılerı surduğu araclarla bu kadar buyuk bır doğruluk sağ lanamaz 2> Batlamyus guneşın tam ekvator cızgısının uzerıne gel dıgı, yanı dunyanın her yerınde gece ıle gunduzun aynı uzun'ukta olduflu tanhlerde (21 mart / 23 eylül) en uzun gun ve en kısa gun tarlhleri (21 veya 22 hazıran / 21 veya 22 aralık) hokkında yaptığını soyledığı gozlemlenn sonucları bır günluk bır fark vermektedır kı bu cok buyuk bır yaniıştır Halbuki kendısınden öncekı yıldızbılımcıler, bu konuda Batlamyus'a gore 10 kez daha az yanlış yapmışlardır Bu durum, göz lemlerı kendıslnın yapmadığının delılıdır 3) Batlamyus un kendınden vuz yıl once yaşamış Izn klı Hıpparchus ten alma bır yıldızlar lıstesı vardır 1 000 küsur yıldızlık bır lıste Batlamyus, bu yıldızların yerlerını kendi göz lemlerının sonucu olarak bulduğunu ılerı surmüştur Aslında yaptığı. Hıpparchus'ün lıstesındekı yıldızların yerlerınl belırlı oranlarda kaydırmış olmasıdır Batlamyus un bu lıs teye dayanarak vardığı sonuc lar doğru olduğu ha'de hesapları yanlıştır Amerıkalı profesor bundan şu hukme varmak tadır «Batlamyus bazı nozariyeler ortaya atmış, fakat bunlorın gozlamlere uymodığının forkıno varmıştır. O zaman, nazarıyelerlnden vazgececek yerde bun lara uygun gozlemler uydur muştur Boylece de, gözlemlerınin, nazariyelerinı ispatladıgını 1leri surmuştur » 4) Batlamyus. bazı gozlemler ıcın eskı yıldızbılımcılerden yararlandığını söylemektedır Halbukı, bu gözlemlerl de kendi u^durmuş, fakat onlara atfetm ştır 5) Batlomyus, bazı gozlemlerı kendi uydurmuş, fakat. bunlara daha da bır bılımsellık kılıfı gıydırebılme< icm, Bâbillı yıldızbılımcılerden aldıgını soylemış ve gozlemlArın oluş tarM(Jpnnı saptamak Icın, Bâbıl Krallarının saltanat süreterınde de sahtekârlık yopmıştır Profesor. bu yuzden. bu kralların tahtta kaldıkları surelerın hesaplanmasında Batlamyus'tan vararlanılmışsa, sürelerln yenl verılere göre yenıden hesaplanmasmı sa'ık vermektedir. NEDEN YAPTt? Amerıkalı profesör. BatlaTiyus'un böyle bır sahtekârlığı neden yaptığını da izaha calışmaktodır. Bu konudo blrkac tahmın ıleri surmektedır 1) Soh te gözlemlerı bır yardımcısı yapıp Batlamyus'a vermlştır, 2) Batlamyus'un kıtabı başka bırısı tarafından yazılmıştır, 3) Batlamyus, yeterlı yeteneğe sahıp olmadığı halde büyük bır yıldızbılSrncı olarak tanınmak. ıstemıştır. Bu yüzden olmayon yeteneğı yerıne sahtekârlığı koymuştur NEDEN FARKEDILMEDI? Profesorün cözemedığı başka bır sorun daha var Bu yalanlara rağmen Batlamyus nasıl olmuş da 1400 yıl el üstunde tutulmuştur'' Bu halın farkına kımse varmamış mıdır? Vardı ise neden durumu acıklamamıştır? Bu acıklamayı tek bır kışı yapmıştır Metrik sıstemın kurucularından Fransız yıldızbılımcısı B J. Delambre Profesör, kıtabını şu sozlerle bıtırlyor «Batlamyus'un yazdıklarından hiç bıri, kafası Batlamyus hayranlığı ile bağnazlaşmamış yazarlarca da teyıd edilmedlkce, gerçek diye kabul edılmemelıdır Batlamyus'un yapıtına dayanılarak yazılmış tarihlerın veya astronomi kıtaplarının yenıden gozden geclrilmesl gerekir» NEDEN AÇIKLANMADI? Kanımızca Batlamyus tan Ko pernık'e kadarkı 1400 yıl lcinde bırcok yıldızbılımctler Batlamyus un kıtabındakı yanlışları görmuşler. fakat soylememışlerdır. Cunku, Kılıse Batlomyus'u tutuyordj Batlamyus'un fıkırlenne aykırı fıkırleri ıleri sürenlerın başlarına neler geldığmi hep bılyoruz Kılıse Kopernık'e duşman kesılmıştır Cunku Kopernık'ın kıtabı Katolık Kılısesınin yasakladığı kıtap'ar lıstesınde 1835 e kadar aşağı yukart 300 yıl kalmıştır Nopolyon 1807'de Polonya'vı fethettığl zaman Kopernik'ın doğduğu evi gezmış ve bü\ük bilim adamının burada neden b r heykelınln bulunmadığınc hayretını gızlemenvstır Napoi yon'un olümünden 18 yıl sonrc heykel yapılarak 1839'da Varşovo da acılıs torenı duzenlen mıştır Fakat torene tek bır Ka tolık popazı katılmamıştır Hem de Kopern k ı K 'obının Yaso< Kıtaplar ! ste^ nden cıkorılmasmdan ben 4 yıl gectlğl halde. LUTFEN UNUTMAYIN! BALAYI GEZILERINIZ. yaz ve kış tatlllerın'z ıcın Lâle Tel . MOTEL• RESTORAN Devamlı sıcok su ve kalorıferli 343 OREN / BURHANIYE "Sabahattin Ali OJayı,, Ozan Gazetecı KEMAL BAYRAM. Rıfat llgaz. Mehmet Ah Aybar, Hosan Izzettın Dına mo, Fılız AH, Haluk Yetıs M Uvkusuz, Ruhi Su, Mucap Ofluoğlu Anf Damar, Vedat Gunyol, Asıye Elıçın. Rauf han, Bekır Semercı Mehmet Başaran Talıp Apaydın Velı Demıroz. Reşat Cemal Emek. Mehdı Zıt Muzehher VâNu, Coban Yurtcu Zekenya Sertel Nıyazı Agırnoslı Medıha Esenel Muvaffak Şeref Sarret Agaoglu Remzı Atıi, Kemal Sulker, Oquz Akkan. Dr. Cevdet Tan Azız Nesın Mehmet Alı Cımcoz. Alı EıteKin, Ras.h Nun Ilerı ve Kerım Korcan la konuşarak SABAHATTİN ALİ OLAYI'nı tüm yönlerıyle belgeleai. Kıtcpcılardan Isteyınız. YENIGUN YAYINLARI ANKARA (Cumhunyet 12886) VEFAT VE TEŞEKKÜR EKŞIOĞLU AILESINDEN Merhum Ibroiım ve merhume Yaldız ın evlatlan, Hacere Ekşı nın değerlı eşı Hızır, Rasım Hakkı ve Mehmet Ekşı'nın sevgılı bxıbalan Emrıye, Leyıâ ve Hacer Ekşı nın kayınbabaları, Fatma Ekşı'nın agabeyı Yusuf ve Yavuz Ekşı nın amcaları, Fatma, Alı. Sureyya. Yucet, Devrım ve Derya Ekşı nın dedelerı, aıle buyuğumüz, ornek ınsan. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünden Yurt Idare ve Işletme Yonetmeng ne gore maddı olanaktan yoksun, başarılı, yenı oğrencılenn öncelıkle yer leştırılecegı yurtlarımıza aday ka/dı başlamıştır. Eskı oğrencıler onceden ba'indıkları Yurt Mudürluklerıne, Yenı oğrencıler ise şu yerlerde acılan kayıt bürolarımıza başvuracaklardır Ankara Istanbul, Izmır, Manısa, Erzurum, Adana. Trabzon, Eskışehır Dıyarbakır, Elazığ Konya, Afyon, Balıkesır Zonguldak, Kastamonu, Isparta. Bursa Tokat, Antalya Beden Terbıyesı Bolge Mudurlüklen, ayrıca Ankara'da Yenışehır Yurdu (Karanfıl Sokak No 75 Bakanlık Ankara) Yurtlar Bolge Müdürluğü (8 Cad 75 Sok. No 42 Emek Ankara) Istanbdl'da (Cağaloğlu Kız Yurdu (Taşsavaklar Sokak No 4 Istanbul) Kadıkoy Halk Eğitım Merkezı (Kadıkoy) Izmır'de Zubeydehanım Kız Yurdu (Bırleşmış Mılletler Cad No 16 Voryant) Genclık Kültür Merkezi (Kahramanlar) Erzurum. Elazığ'da Valılık, Adana Genclık Kültür Merkezı Dı/orbakır Holk Eğıtım Merkezı. Değerlendırme tek merkezde yapılacak değerlendırme sonucu yurda g rmeye hak kazanon öğrencılerımızın duyurudan sonra 10 gun ıc nde kesın kayıttarını yaptırmalon ıstenecekt'r Kurumumuz Yurtları en gec 1 kasım 1978 günü hızmete acılacaktır Gereklı b Igıler Ic n Kururpjrıuza bağlı Yurt Müdür» luklerıne ve burolarımıza basvurulabılır. öğrencılerımıze du,urulur. Hoşım e dondum, yaşammda bızlerın bıldıgıne gore tek bır gerçek sevı yaşamamış Haşım e. Oyle yazıldı, oyle btlındı, ama olası mıdır, bunca guzel dızeler yazmış, «Alev gıbı bır na'ir OKiyordu / Ruhumla o ruhun arasındai» demlş bır kişı, sevı nedir bılmemış, duymamış olabılır mı? Işte gerçegın ters yansıtılmış bır bıcımı de bu Nasıl Nazım ın yasamım bambaşka yapıyorlor, Haşım'i de yapmışiar oyle, bambaşka gercege belki de yuzde yuz oykırı «Bır renklı yansımadır» demiş «yeryuzunun bana taşları ve bıtkılerı» Boylesine derlnliklere, ergınlıklere sahıp kışılen gundelık sıkıntılar, ocılar, sevınclerle cırpman şu gecicı evrenin ınsanlan nasıl tanıyabilir, nasıl onlayabılir? Nazım Hıkmet altmış yaşında blr kez daho yaşamış buyük bır duyguyu, bir sevıyı Bir resmi var, sevdığl kadınla yonyano. ona bakışı, onun evrenıne girmek cabası Sonra da şu dızeler «Sevıyorum senı ekmeğı tuza banıp yer gıbl / Geceleyın ateşler icınde uyanarak / Ağzımı dayayıp su ıçer gıbi / Ağır posta paketını, neyın nesı belırsız, telâşlı kuşkulu acar gıbı » lşt« slze bır ekım aksamustunde bır yazar dostunui u n darmadağınık ama sızde blr şeyler değıştırmeye yonellk Izlenlmlerl, duygulanmaları .. MUSTAFA EKŞİ gecırdığı elım rahatsızlık sonucu. 4 EKIITI 1978 gunu Ankara'da Hakkın rahmetıne kavuşmuş, oynı gun Hocıbayram Camıı nde kılınan cenaze namazından sonra Karşıyaka Mezarlığındo toprağa venlmıştır Altı yıl once geçırdığı beyın kanamasını başarılı amelıyatı ıle onleyen sayın Prof Dr Suleyman Sağlam ne amelıyat ekıbıne ve Hocettepe Hastanesı'nın tıtız mensuplanna. hastalığı sırasında yakm ılgılerını esırgemeyen aıle dostumuz sayın Doc Dr Mehmet Habera! e sayır Op Dr Burhan Pışkın e gere< hastolığı suresınce. gerekse vefatı uzerıne yurdun her yanındai Dtzzat gelerek telefon edere*. telgrafla ya da mektupla ve/a cıcek gondererek bızlerı yalnız bırakmayon ve bu \uk acımızı paylaşan M E Bakanı sayın Necdet Ugur a Mıllet Meclısı Başkanvekılı sayın Memduh Ekşı ıle d • aer sevgılı akrabalarımıza. değeriı dostlarımıza yakınanmıza teşekkur edenz A I LE S I f Cumhurıyet 12889