Katalog

ON CUMHURtYET 5 EKİM 1978 ISPANYA'DA SUAREZ HÜKÜMETt, EKONOMİK VE SlYASAL KONULARDA YENfDEN MUHALEFET PARTİLERİNİN DESTEĞİNİ ARIYOR ANAYASANIN BU AYIN SONUNDA PARLAMENTODA SON ŞEKLİN! ALARAK KESİNLEŞMESİ BEKLENİYOR. ANAYASANIN KESİNLEŞMESİNİN ARDINDAN SUAREZ HÜKÜMETİNİN fGEOİCİı NİTELİĞİ VE GENEL SECİMLERE İLİSKİN TAKVİM SORUNU GONDEME GELECEK. NIKARAGUA: 45 yıllık bır diktatörlüğün öyküsü DIŞ HABERLER SERVISI SOMOZA'NIN 500 MILYON DOLARUK SERVETİ ARASINDA TÜM TESİSLERİYLE BİR LİMAN DA VAR. omoza'lar tarih sahnesine kendi uluslarcna ihanet ederek çıkmışlardır. Baba Somoza, Amerikan emperyalizmine karşı savaşan General Sandino'yu öldurmüş. Oğul Somoza ise 45 yıl sonra kendi haLkına kar51 inüıa savaşı açmıştır. Baba Sotooza. ya da Somoza I. General Sandino'nun bağımsızlık savaşı sırasında Amerikalılar tarafından egitilen Ulusal Muhafız Kuvvetlerinin başına getirilmiştir. 1933 yılında Somoza'nın yeğeni olan Sacasa'nın başkanhğa gelmesi ile Amerikan deniz piyadeleri ülkeden aynlmış ve General Sandino ile yeni hükümet araında barış sağlanmıştı.. Sacasa, eski düşmanı Sandino'yu bir akşam yemege davet etmiş. yemekten sonra da Sandino Somoza'nın komutasındaki Ulusal Muhafızlar tarafından öldürülmüştür. Baba Somoza, bir süre sonra yeğeni Sacasa'dan da kurtularak, 1937'de başkanhğı eie geçirmeyi başanr. Artık Somozalar dönemi, ya da •Hanedanı* başlamıştır. S A.B.D. • SOMOZA KONUŞMA YAPACAĞI ZAMAN HALKIN KARŞiSINA KUR$UN GECMEZ CAMLA KAPLI «AKUVARYUM» DENİLEN BIR SIĞINAK İCİNDE CIKIYOR. ÖLDÜRÜLDÜ Baba Somoza, 1957 yıhnda idealist genç bir ozan tarafından öldürülünceye dek, iktidarını bir yandan Ulusal Muhafız Kuvvetleri, bir yandan da ABD'nin yardımı ile 20 yıl sürdürmeyi başarmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında ise ABD ile Nikaragrıa arasındaki ekonomik işbirliği sıklaşır. Ama bu kendine özgü işbirliğinden kazançh çıkan sadece Somoza sülâlesidir. Nikaragua ulusu ise yerinde saymakta de\'am eder. 1953. büyük ve tek müteşebbis (!) Somoza ailesinin kendi özel denizcilik şirketini kurduğu yıldır. Bu arada yabancı yatınmlarla açılan tekstil ve konsene fabrikalannda da en büyuk hisse Somoza'lardadır. Somoza hanedanına artık Tann «yurü kulurrt' demiştir. Ancak bu yürüyüşüri' aksamadan sürmesi gerekir Bu görev de oğul Somoza da, ya da Somoza Hye aittir. Baba Somoza. oglunu hanedanı sürdürme görevine iyi hazırlamıştır. Anastasio Somoza II daha 10 yasındavken ABD'de 1a SSÜP Akademisinde ögrşnim görmuş daha sonra unlu «Vl'est Point* Askeri Ar.'adf>m;sfne girmiştir. spanya'da Suarez hükümetinln önemli karorlarla karşı karşıya buiunduğu ve önümüzdski ayların, siyasal part! liderleri arasındo voğun tartışmalara sohne olacağı bild'rilmektecjır. «The Ftnonclpl Times» gazetesinm habenne göre Suarez hükümetl önümüzdeki oylardo. ücretlerin daho sıkı kontrol edilmesi. ekonomik durgunluğu giderici ön(emler ve genel secimierin zamanlaması konularında diğer sıyosal partilerirt onayını orayacoktır. Parlamento'do coĞunluğa dayanmayan Suarez tiükümeti, önemli sorunlara lllskın karorlardo muhalefettekl büyuk partılerden kendl solundakl Komunlstlerin, Sosvalist işcl Partisinin ve kendi sağındakl Haîkcı Bırlık Partisinin konuya ilişkin görüşlerini dikkate almak durumundadır. Modrid'deki yetkili cevreier Suarez'in Merkezci Demokratik Birlık Part;si ve Komünist Partisinin genel sec'mlerin olanaklar cercevesinde ertelenmesinden yana olduktarını, buna karşıhk Sosyolıst İşcl Partisinin secimierin bir on önce yopılmasmı istediğini belirtmektedirler. Ekonomik politika konusunda v«ni karorlar ohnmasının gereği. bellı başiı siyasal partiler arasmda bu konuda gecen ekim' avına'o " varılan ve MOTTOCIC Paktı dlyt anılan aniaşmanin sür«sln<n dolmak üzere olmasmdan doğmaktadır Monocla Paktının devamı ise. komünistierin. sosyalistlerin ve Halkcı Birlik'in yanı sıra sendikalar ve işc! temsilcilerinin de onoyını gerektirmektedir. Genel secimler lcin bir tokvirn haztrianmasının gerekliliği İse. Anayasanın bif zorunluluğu oîarak ortayo cıkmakfadır. Yeni Anoyosanın son şeklinin ekim ortalcrındo Alt Meclis ve Senatodo onayianması beklenmektsdir. Anavaso konusunda da.ha sonra halk oylamosı yopılacoktır. «Financial Times»a göre Anayasanın son ve kesin şeklini almasından sonra hükümetin statüsü de değişecekfir. Gecen yılın haziran ayında secimte işbaşına gelmesine rağmen. Suarez hükümeti ve Merkezci DemoVratik Birlik'in iktidarı «gecicl» nitstiktedir. Cunkü bu hükümet Anayasonın bulunmodığı ve Parlamento ve monorşl gibl kurumîann onayasal tanımlarınm yapılmadığı bir dönemde işbaşına geîmiştlr. Botı Avrupa'do yaygm o!on konı. ancak Anayasamn onayianması ve yenl secimierin yapılmasından sonra İspanya'nın gercek bir demokratik ülke olacağı volundodır. İ 1972'deki depremden sonra ülkeye yapılan 100 milyar dolarlık yardım, Somozalara gitti SALVADOR M a n a 9u3 KOSTARİKA £ PANAMA KOLOMBIYA tasyonu. gazeteler, çiftlikler, bira. tekstil ve konserve fabrikalannı kapsamaktadır.. Peki, Nikaragua halkının durumu nedir?. Ülkede son ayaklanmalar başlamadan önceki şu rakamlara bir göz atalım: Çalışabilecek durumdaki halkın %2S'i işsizdir. HaLkın "i65'i ev denebilecek bir bannaktan yoksundur. Ülkede 10 bin kişiye bir doktor düşmektedir. Okuma yazma bilmeyenle BAŞINA GEÇTİ 20 ya^ında ulkesine dönen Anastasio II. babası tarafından Ulusal Muhafı/. Kuvvetlennın başına getirilmiştir. Baba Somo/a 1957de öldürüldükten sonra. yerine büyük oglu Luiz geçmiş. küçuk ogul Anastasio II ise Ulusal Muhafız Kuvvetleri Komutanhgını sürdürmuş. 1967 yılında ise. Başkan olmuştur. Baba Somo/a hayatta olsaydı. herhalde oelu ile kıvanç duyardı. Somoza II özel tpşebbüs alanırda dehasını (!..) 1972 yılında göstermiştir.. Bilindiği gibi \ikaraguada 1972 yıhnd» meydana gelen büyük deprem de binlerc« ki.şi ölmüs. depremzedeler için dış ülkelerden !00 milyar dolaylarında yardım malzemesi gönderilmiştir. Bu yard'.m maUemes Nikaragua halkınm elinp hkbir z.aman ulaşamamış. ama Somo/a ailesinin • mal varlıgında bü>"ük artış kaydediimiştir. rin oranı ise Tc75 dolaylanndadır. Bu arada ilkokula gidebilen çocukların ancak %7'si yuksek okuJa devam etme olanagına sahiptir. General Somoza'nın kendi halkına karşı korunma yöntemi de ilginçtir. Başkent Managua'nın bir tepesinde kenti iyice gören görkemli bir saray vardır. Burası Somoza Ilnin 'Beyaz Sarayıdır. «Beyaz Saray guvenlik açısından idea) bir konuma sahip... Vrka tarafı tırmanılmaii olanak&ız bir uçurum. önunde ise Ulusal Guvenlik Muhafızlann:n genel merkezi bulunuyor. . AKVARYUM II halkın karşısına ise. halk arasında •Akvaıyunı denilen, kurşun geçirmez üç yanı camîa kaplı bir sıgınak icınde çıkıyor. Somoza. konuşma yapmadan birkaç saat once yöre. Ulusal Muhafız Kuvvetlerince tar.'nıp şüpheii görülenler uzaklaştırılıyor. Bundan sonra bir kamyonla 'Akvaryum* getirilerek yerleştiriliyor. Kurşun geçirmez camların kalınhğı yüzündea. Somoza'nın yvızü TV ekranında daha da şişkin görünmektedir. Somoza'nın konuşma yapacagı halk da büyük bir özenle seçilmekte ve para karşıhgı konuşmayı alkışlayacak kişiler daha önce kamyonlarla alana doldurulmaktadır. Bu i?!emler Lamamlandıktan sonra Somoza. zırhlı arabası ile tepeden tırnaga kadar silahlı muhaiızlarmın eşliginde geür ve 'Akvaryum»un ardmdaki kapıdan cam sığmağına eirer. içeri gırdikten sonra da demir kapı kendisi tara/ından kilitlenir. Böylece geriden ve önden gelebilecek saldınlara karşı kendisini güvence altına alan Başkan. *!\'ikaragua'dcıki özgürlük ve demokrasiyi. komünistlerle. hozguncuların bu özgtir. demokratik sistemi nasıl yıkmak ıstediklerini* anlatır. YARIN: GENEL GREV VJE EKONOMİK ÇOKÜNTÜ 500 MİLYON DOLAR Somoza nın servetinin 500 milyon dolar (12.5 milyar Türk ürası) dolaylarında olduğu tahmin edilmektedir. Ailenin serveti arasmda tüm tesisleriyle bir liman da bulunmaktadır. Somoza. ülkede 100 şirketin sahıbi. ya da en büyük hissedarıdır. Somoza ailesinin 2,5 milyon nüfuslu ufak ülkede kurduğu «/ş Imparatorluğu^. uçak ve denizcilik şirketleri, televizyon is Kuzeybatıdo Esteli kentinde iç savaş sırasında halk dukkanlara saldırıyor. Fransız sosyalistleri AET'nin genişletilmesi için 4 koşul öne sürüyor ARIS Fransız sosyalist milletvekillerinin Avrupa Ekonomik Toplulugu'nun genişletilmesine ilişkin parlamentoya getiriiecek bir anlaşmayı. ancak öne sürdükleri dört ön koşulun yerine getirildiği taktlrde imzalayacaklan açıklık kazanmıştır. Fransanjn güneyindeki Montpellier kentinde geçen hafta biraraya gelen Fransız SosyaJist Partisi'nin Parlamento Grubu, par P KOMÜNTSTLERİN GÖRÜŞÜ Komünist Parti Monocla anlaşmalarının bazı değişikliklerle yenilenmesinden yanadır. Komünistler ülkenin demokratikleşme sörecinin zedelenmemesi için partiler arasınöa Işbirliğinin zorunlu olduğunu vurgulayarak, siyasal ve ekonomik konularda partiler arasmda üc yıl sürell yenl bir anloşmaya vanlrnasını ve genel secimierin bu sürenin sonunda yopılmasını lstemektedirler. Komünist Parti ekonomik anloşmanın yalnızca fiyat ve ücret kontroluyle sınırlı kalmasıno da karşı cıkmakta ve sosyal güvenlik slstemlnln gelişîirilmesi. tşsizlikle mücadele lcln öze! bir fon aynîmasının gereğine değinmektedirler. tinin Yürütme Kurulu tarafından bu konuda hazırlanmış raporu oy birligiyle onaylamışlardır. Bu rapora göre, AET'nin genişletilmesini ilke olarak destekJeyen Fransız sosyalistleri, bununla birlikte genişlemenin gerçekJeşmesinden önce önemsedikleri dört ön koşulun yerine getiriünesini istemektedirler. AETnin ortak tanm politikası, sanayileşme, bolgesel gelişme ve geçiş süreçlerine ilişkin dört ön koşul öne süren Fransız Sosyalist Partisi aynca, uluslararası görüşmelerin başlamasmdan önce, konunun parlaznentoda tartışılmasıru da istemektedir. 9 üyelik Avrupa Ekonomik Topluluguna îspanya, Portekiz ve Yunanistan'ın girmesinin, Fransa'nın güneyindeki seçmen kitlesinin tepkisine yal açabileceği görüşü. Fransız sosyalistlerinin, roplulugun geaişletilmesi konusunda evet. ama...' olarak nitelenebilecek bir tutum almalanna yol açmıştır. Böylece. sosyalist milletvekilleri tarafından onaylanan raporda. demokratikleşme sürecine girmiş söz konusu ülkelerin Topluluga girmeleri desteklenmekte. ancak AET'nin genişletilmesiyle meydana gelecek sorunların önemi vurgulanmaktadır. SOSYALİSTLER NE DİYOR? Konuya İlişkin kesin bir politika acıklamaktan kaçınan Sosyalist İşcl Partisl İse Monocla anlaşmalarının yenilenmesi konusunda genellikle cekimser görünmektedir. Sosyalist Işci Partisinin. gene! secimierin 1979 yılında yapılacağının taahhüd edilmesl koşuluyla. Monocla Paktı'nın bir yıl sürell olarok uzatılmosına karşı cıkmayacağı belirtilmektedir. Siyosal gözlemciler Sosyalist İşcl Partlslnln Merkezci Demokratik Birük Partisinin Iktidarda yıprandığı vorsayımındon yo!a cıkarok. secimierin bir an önce yapılmosı eğiliminde olduğuna işaret etmektedirler. BugunkO hükumetln sağında yer olan Halkcı Birlik'in liderl Manuel Fraga'nm İse gecen yıl bile Monocla Pokti'nın oltına lsteksizce Imza attığı bilinmektedfr. Halkcı Birlik'in Kral Carlos'un otayacoğı bir Başbakanın boşkantığında genlç tabanlı bir hükümetin kurulması koşuluylo Monocla PaMı'nm kıso bir süre uzotılmosına evet diyeceği sanılmaktad», Ştflk Fenmen, öz»»likle protokol gör*vlerlnd» uzmanlosmış bir diplomot, dikkatî, titizliği,, hemen belli oluyor, Şam Buyükelciüğinden dönüşte yine protokol Genel Müdürlüğunü yüklenmesl de boşuna değil. Meclis toren salonundo düzenlenen yemeklere de y« ni bir biçim verecek ml acabo? Cumhurbaşkanı VekHİ Sırrı Atalay'ın Benglodeş Devlet Başkanı onuruna verdiği okşam yemeğine gidenler bu zorunluğu birfcez daha hissettiler. Bir yandan kocamon bir onur masası, ote yandan sıra sıra masalar cok garip bir hava eslyor bu yemeklerde. Ev sohipleri ve konuklar bir sözetmek olanoğım bile bulomıyorlar. Oysa, Başbakan Ecevit ve eşinin eynı salonda düzanledlği resmi kabulde, konuklar da, «vsahipleri de cok mutluydular, herkes birblriyle konusmak olanağım buldu. İngiliz Elçlsl de Başbakan Ecevit ile en uzun konu; masını yaptı galibo!... Bengladeş Devlet Başkanı ZiyaÜIRahmon ve eşl sıcak Wr rüzgâr estirdiler başkentimizde. Ecevillerin resml kabulünde baş kentlilerden büyük bir kolabalık selamladı ko nukları, komutonlar, diplomatlar. her cevreden yuksek düzeye bürokratlar, milletvekilleri ve senatörier, bilim adamlon ve gaztteciler. Başbakanımız gazetecileri hic bir zamon unutmaz ama ötekl devlet adcmlon lcin aynı şey söylenemez doğrusu.. Oysa basına kapanarak halka acılmaktan sözedilemez de ğll ml?. Adalet Partisl Genel Başkanı Büyük Kong re önceslnde devlet konuklannı selamlamağo vaktt bulamamış anlaşilon, Başbakanın re«mi kabulünde siyasal parti liderlerlnden Turhon Feyzloğlu vordı yalnız. Türkeş'ln de kulaklan canlamış olacak!... Sıkıyönetime coğ rıda bulunan bir parti llderinin darbogazlarda olduğu söyleniyor. Başkent partilerinde bir kazan havası var her zaman. Oiaylar, yorumlar kepcelenir durmadan, konuklar cağrışımlar yapar, bir yüz cizgisi, iki söz yorumlara uğrar, yabancı bir elci, ya da bir politikacı başbakana, bir başka bakanc aylordır söyleyemediği bir sorunu ayaküî'.u bir konuşmayla cözümleyiverir cnceki akşam düzenlenen toplantıda da hayli ilginc diyaloglar, monologlar saptadı ko nuklar. İcişleri Bakanı İrfan Özaydınlı ve CHP liye Bakanıyla konuşurken, kiml elcller bıyıkaltından gülerek yorumlar yapmışlar. Müezzinoğlu'nun Bengladeş'e olan borcları da ertelediğini söylemişler. Gercekten de, ucan kuşlora bile borclanan Demirel hükümeti Bengladeş'de önemli olcüde bir borç btrakmış oma konuk devlet başkanı bu konuya değinmemiş bile... Türk dostlanndon vergl, bankacılık konularında aydınlatıcı bilgi almıs, dostco bir yaklaşımla yakın bir İşbirliği önermlş. Ecevit hükümetinin savurganlıkla savaş ANKARA... ANKARA... ANKA... Bengladeşli konuklar sıcak bir rüzgâr estirdiler Müşerref HEKtMOĞLU Genel Sekreteri Mustafa Üstündağ ile akşamın en uzun konuşmasını yaptılar. İcişleri Bakanı konuşmaktcn cok gülumsemeyı seviyor ama kiml konu'or gülümsemekle geclştirilemiyor, İcişleri Ekanının kamuoyuna belgelerle seslenmesi bekleniyor. Kiml yabancı elcüer Maliye Bakanına Ziyo Ül Rahman ;ie neler konuştuğunu soru yorlardı, galibo merak etmisler Bengladeş Devlet Başkanı yabancı misyon şefleri lcin düzenlenen resmi kabule hoyli gec inmiş Mailkesl bu tür toplantılorda İyice hissedillyor. icki tepsiierinde, sofralardo o eskl görkem yok artık. Giderek konuklara bir bordak su sunulacağo benzer. Kuşkusuz gercekcl bir yöntem, ama devlet yönetiminde de aynı titizliği bekleyenler var. faturası müyarlara vc ran yasalorın da savurganlık süzgecinden gecirilmesi isteniyor.. Clceğl burnundo Başbakan Yardımcıs: Hftmet Çetin İle konuşurken Şefik Fenmen geldl. benl bayan ZiyaÜI Rahman'ın yanıno götürdu. Bengladeş Cumhurbaşkanının eşl, bayan Atalay ve boyan Evren ile birlikte oturuyordu. Mor sarılor icinde cok hoş bir kadın, esmer değil, tersine duru beyaz teni, yemyeşll gözleri var, cok sade, icten konuşuyor, Türkiye'ye dönük ilginc soruiar yoneltti bana. Bir yandan da Bengladeş e dönük s > eları yonıtlodı. Ülkemizin başlıca ürünü cay, pirinc ve deri diyor.. Ürünlerden fiyatkjra geciyoruz. Birden soruyor. Ayakkobılar cok pahalıymış buroda, tşcMikten ötürü... Genelkurmay Başkanının eşi bayan Evr»n de hoş ve sade bir kadın. Öne çıkmayı değit, geride kalmoyı seven kadınlardan. Onunla konuşurken diışundum, sadelik ve ictenlik çok güzel bir özellik insanlarda, bir ko mutan eşine de böylesi doha cok yakışıyor golibo... Disl komutanlar dönemi artık gerilerde koldı zaten... Genelkurmay Başkanı, yanında ötekl ko mutanlar, Başbakan, Bakanlar, politikacılor ve yabancı elcilerle ilginc konuşmalar yaptı. Orgeneral Evren iran'o gidlyor önümüzdeki günlerde. İran Büyiikelcisi Batmankılıc do AnkaraTohran trafiğinin yoğunlaşmasından mutlu görünüyor.. Bengladeşliler onuruna düzenlenen resmi kabulde Sovyet diplomatiarmı neşesiz gör düm biraz. 8u neşesizliğl Amerikan üslerine bağlayanlor var. Sovyetlerl bilrneyiz ama Amerikon üslerlnin yenlden ocılmosı hic kimseyi neşelendlren bir oloy değil. Tersine ombargo oloyındon sonro asker slvtl bir cok ku ruluş ve çevrede ulusal sorunlorımız daho ger cekcl bir düzeye ulaşmış gorünüyor..