Katalog

D ö RT CUMHURtYET 23 OCAK 1978 TURHABI SELCUK Dr. Erdal ATABEK İ M Ü SAHIBİ ZıiM>i \ ÎSE, CrÜyA KtNDı YATPiftjift KÎTAPlAM, Ö'6RENCJ PAHM/YA SftflP ricARETjNr T£P3ı>ALiNMAlAMA Kırsal kesimin sağlığı... C Toyyar Tuzcu adlı oV runuz l.zeden seslenerek aor r jserını ıletı/o «Saglık hızmetlerım z oereks nrnelerı ka şır la/acck durM'ndo değ lciır Eu yete sızl ge ,osam bo,u.ıca şahıt olrnaktayız Bılımsei esoslara aayalı bır saglık polıtıka rıızın varlıgındsn hoberdar degıl 7 Sosyahzasyon u\gulamasından okımlu sonuc alındığını sayleTiek olcnaksızdır H ç bır şey yapılmodı demı/oruz Elbette bırcok atı'ımlar olmuştur Ya* rınlar yapılmıştır Bunlonn yetersız olduğunu soylu\oruz Acı bır gercektır kı L,'kerrızın jlaşım olanaklarındon yoksun yorelerınde «Ö31I tıbo mudahaleyı gerektıren» hastalık lar yuzunden Dirçok votan'ic^ımız nayotını yıtırmektedır Iş kazalan kananıolar bunların boşında gelmektedır Zamanında tıbbı rudahale ıle lyıleşme sansı çok yuksek olan bu aurumlordo uzucu sonuclar ortava cıkmaktaaır Bır telsız şebek»sı ve hasta helıkopterı /ontemının u/gulanmasıyla bu ınsanlonn hayolı kurtarılobıhf Telsız cevrımıyle ıl merkezlerıyle haberleşme bağlantısı kurulmalı ucuşa hazır hosta helıkopîerı yontemımn uygularmasıylc bu ınsonlann hayatı kurtarılohıiır Telsız çevrımıy e ıl rrerkezlerıyle haberleşme bağlantısı kurulmalı ucusa hazır hasto r'elıkopterierıyle hasta naklı sağlanrr>alıaır Votandaşlarımızı. kırsal yorelerde doğ koylerınde yozgısıyla baş başa bırokmak ınsan hayatına saygıyla as'a bağdaşmaz llgılılerın ve yetkılılerın bu konuyu onemle elo almalannı oeklıyoruz» Koşeıız, g derek bır saglık forumu nıtelığı kazanıvor Kışısel dertler g bı gorunen toplumsal sorunlar, ceşıtlı saglın korjlarınoakı goruşler bu koşeden topluma yansıyor C Tayyar Tuzcu oa onenlı bır sorunu kırsal kesımın sağlığını dlle aetırmış Kırsal kesımde bucak ve koy olarak 35 995 yerleşme bırımınde 21 914 075 kışı yaşıyor Kentlerde 639 yerleşme bırimınde 13 691101 kısı bulunuvor 8u sayılor 1970 yılı sayımına çore ehmıze gelenler Goruluyor kı kırsal kesımde yaşayan nufus kent kesırrınde \oşa*.ondan oldukca fazla Buna karşın hızmetler daha cok kent kesımlerıne yıgılmış Hizmet dağılımı dengesı? Eler an sayısı hem eksiK hem de hızmete uyan nıtelıkte değıl Bu ncdenlerle de, sorunlar cozumlenemıyor. MİHE.6€TıferLM&LEW>î(L K i , PpL. MİSALİ A C i M u ^ l l , A K J L S H , ZÎYACE TölU'lCEU AVRUPA ve KOMÜNlZMİ Gezı sırasında Ispanva'yo UÖrayamadık Ama Avrupa • korrunızmınden soz ederken Ispanyo'ya değınmemek mumkun değıl Onun ıcın, Ispanyol Komünıst Partısı olayını da bu dızıye kat ma gereğını duyduTi Avrupa komunızmı başlığı altında tanınan akımın bılınen ozel lıklerının en abartılmış bıcımlerı iSKP'de ve ozellıkle Genel Sekreter Carıllo nun yazdıkları ve soyledıklerınde goruluyor Bunları ıkı bölumde toparlarsak. ıc polıtıkada klasık Marksıst Lenınıst formullerden en cok uzakloşan da, dış polıtıkada Sovyetlere yakınlık ılkesınden en fazla uzaklaşan da o Öbur belli başlı «euro communist» partıler bıle Carıllo ıle aralarına mesafe koymaya calışıyor Ozellıkle Sovyetlere saldırı dozunu çok yuksek tutmasınt eleştırıyorlar Öte yondan Carıllo nun kıtapları da bu partılerin yayınevlerı tarafından cevrılıyor ve yayımlanıyor Orneğın Carıllo nun 28 Nısan 1977 de cıkan ve bırcok cevrede şok etkısı yaraton son kıtabı Avrupa komunizml ve Devlet daha gecenlerda Ingıltere de Lavvrence and VVıshart yayınevınce yay mlandı Italya da da gene partıye baglı bır yayınevı tarafından cevırtllıyQr » > , Sovyetler ve Sovyetlere bağlılıklarını surduren Komünıst Partıler de doğal olarak Carıllo yu en cıddı sapma orneğı olarak goruyor ve onunla otekı Avrupakomunıstlerının arasına mesafe koymaya calışıyorlar Örneğın Sovvetler Pravda'da Carıllo yu acıkca karşıya alırken FKP ıle IKP ıçın ovucu sozler soyluyorlar «Butün bunlor gosterlyor kl, benzer ekonomik ve toplumsal yapılara sahıp ıki komşu kapltaflst ulked» işçl partllerlnln Marksizm • Lenınlzme baglı strat«|l ve taktiklerl bu kadar deglşlk olablllyor.» Boylece, proletarya dıktatörluğunun kaldırılmasının Marksizm Lenın*;me aykırı olduğu belırtılerek başlatılmış eleştırı, sonunda, IKP ve FKP'ntn stratoıı ve taktiklerinin Marksısl Lenınıst olduğu kabul edilerek sona erdırılıyor Bundan bellı kı Sovyetler kendılerını boy hedefı yap mayan Komünıst Partılerin cok farklı strateıılerını onaylomaya hazırdır GECICI ATEŞKES Ama butun olayların gösterdığı gıbı bu gecıcı bır ateşkes, gecıcı bır ferahlama Cunku. ornegın Berlınguer hıc değılse kendı partı kadroları arasında Sovyetlere karsı kesın bır eleştırellık sağlarraya kararlı (bır yandan Carıllo nun kıtabının partı elıyle cevrılmesının anlamı da bu) Berlınguer Komünıst Partıler arasında eleştırının kırıcı olmayan yontemlerını araştırıyor Ornegın resmı sozculer. demecler yoluyla değıl de, başka b r konuşma düzeyınde yapmak gereklı eleştırıyı dıvoriar Ya da Komunıstlerın karşı cıktıklorı duzenı eleştırmelerıyle bırbırlennı elestırmelerı arasına gerek'1 doz farkını getırmeye calışıyor Carıllo ıse anti Sovyetızmı zorunlu bır eleştırı olduğu ıcın degtl de kendısıne ov getırecek bır olanak gıbı kullanıvor sankı Secımlerden sonra bunu olabıldıgınce acık soylemıstı zaten Kıtaplarıyıa demeclerı arasında bu bakımdan epey ayrıiık olduğu soylenebılır Orneğın Regıs Debray ıle uzun bır konuşma yapmış ve bu konuşmalar İspanya Uzerınde Dıyalog adıyla kıtap halınde yayımlanmıstı Burada Carıllo Sovyetlerle ılg.lı olarak Ispanya !c Savaşı sırasında, vanı Ikıncı Dun/a Savası oncesın de enternasvonalızmm geregı Ispanya dan cok Sovyetlerı savunmak gerektığını soyleyebılıyordu Avrupa komunizmi ve Devlet ıse Sovyetler eleştırısınm sertlıgıyle un yaptı Kıtabın bu ozellıgı Trockıst veya Maoıst grupların Carıllo'ya karşı aldıklan tavırda bır ıkılık yaratıvor Carılio nun komunızm ustune soyledıklerıne şıddetle karşı cıkıyorlar «ama Sovyetler hakkın da söylediklerme katılmamak elSOVVETLER V t SOVfEILERE BAGIILIKLARIN! SURDÜREN KOMÜNIST PARTILER, DOGAL OLARAK ISPAN YOt KOMÜNIST PARTISI GENEL SEKRETERI CARRİL LO'YU EN CIDDI SAPMA ORNEGl OIARAK GÖRL'YOR VE ONÜNIA ÖTEKI AVRUPA KOMUNISTIERINIH ARASINA MESAFE KOYMAYA ÇALIJIYORLAR. MURAT BELGE Avrupa Komunizmi başlığı altında tanınan akımın özelliklerini en abartılmış biçimiyle Ispanyol Komünist lider SANTİAGO CARILLO Ispanyol Komunlst lider ne yapmak Istlyor?. Carillo'nun yazdıklarında görmek mümkün lerınden blrl Carillo'nun kltabı DEVLETİ DÖNUŞTURMEK . Kapltallst devlete ılışkın ola rak Carillo'nun soyledıklerı aşa ğı vukarı obur yandaş partılerle aynı Ama hepsınde gorulen saga kayık perspektıf Carıllo da bıraz daha belırgın O da. devletı donuşturmekten soz edıyor Mulklyetın demokratıkleştırılme sı. sanırım onun bulduğu bır formul Amerıka'ya dostluk gostermekte de herkesı aşarak bu ulkeye gıden ılk Komünıst onder oldu Amenka'dakı dostlardan ışıttığımıze gore orodakı konus malarında Puerto Rıco'nun bır Amerıkan somurgesı olduğunu ama şımdıkı efendılerını atıp başına yenı bır efendı almaktan başka caresı yoksa bunca zahmete değmeyeceğını soylemış Bunları soylerken. Kuba yı kastedıyormuş. Castro ıçın Batısta dan pek farkı olmayan bır despot demek, bırakalım sosyalızmı, ınsanı ınsafa ne olcude sıÖar bılmem (Bu sozu ABD'de soylemek de ayrıca ilgınc). Şaşırtıcılığının sonu yok Carillo'nun. Cm'e karşı ılışkılerde yumuşak olmakta ısrarlı Kıtabında, Trockı ve Troçkızmın bazı noktalarda hoklı bır ışcl hareketl akımı olduğunu da söyluyor Tabli, Trockı yı en cok eleştırdığı kunu tdemokratlk cephe» sorunu Trockı nın tavızstz sosyalızm uğruna bu cephe konusunda surdurdugu sekterlık unludur CARILLO NUN CEPHE ANLAYIŞI öte yandan, Carillo'nun cephe anlayışı, bır zamanlar (12 Mart oncesı) Turkiye'de savunulan ve hatta ıfaraş cephe» deyımıyle alaya alınan «geniş» cephe tanımından bıraz daha «faras». Cunku Carıllo demokrasıyı korumak dıyor ve başka bır şey demıyor Demokrosıye kendısınm vereceğı bıcımı nasıl tanımlarsa tanımlasın pratıkte savunduğu Ispanya da bugun var olan burıuva demokrasısının kurumları Bu nedenle, en sağ partılerle bıle demokrasıyı savunmak ıcın ışbırlığıne hazır Oysa bu dunyada demokrası her an tehlıkeye duşebılır, bunu kendısı de soyluyor) onun ıcın Carıllo da boyle ışbırlıklerını ılelebet surdurebılır, ne var kı, kendısının demokrası uğruna kotlandığı bu fedekarlığa karşıhk ışbırlığı yapmaya hazır olduğu sağ partılerm demokrasıye muhabbetlerı cıdden şuphelı Ispanya nın Fronco reıimınden Venı cıkmış olması, demokrasıye hangı bıcımıyle olursa olsun oerrokrasıye aşırı bır duşkunlugu bır olcude anlaşılır kılıyor. Gelgelelım, yıllardır Franco reIimını bıraz uzaktan tanırız ve «faşızm» dıye nıteledığımız bu re|imı olduğundan doha koyu bır dıktatorluk gıbt tosavvur ederiz Ic savaş sırasında olanlara, bunu ızleyen yılların kanlı terörune bir dıyecek yok elbette, ne var kı varolan yasalan acısından baksanız. toplumsal mucadelede yasal olmasa bıle kendını kabul ettırmış sloganlara ve benzerlerıne baksanız, Ispanya' dakı foşıst Franco reıımının bırçok bakımdan bızım Turkıyedekı «hur demokratık nlzam»dan ya da «ozgurlukçu demokrasmden bıraz daha demokratık olduqunu gorursu^ız IŞCI BIRLIGI CEPHESİ Son seçımlerde ISKPnın solunda ve Troçkıstlerm de crolarında olduğu bır Işcı Bırlığı Cep hesı secıme katılmış kayda deger bır oy almayı da başaramamıştı Bu Cephe nln secım bıldırısınden bazı maddelere bakınca ıkı demok'asın n karşılaştırması yenıden aklıma gelıyor Bu gıbı bıldırılerde dıle getırılen toleplerm gercekleşmesl guctür, falan fılan Solun ucunda yer alan grupların soyledıklerl coğunlukco clddıye alınmayabılır. Ama bozı şeylerın soylenmesı bıle soylenebılmesı bıle onemlı örneğın oskerlık konusunda talepler. «Denızaşırı yerlere askerl blrtık gonderitmemesı, askerllk hlzmetlnln Ikamef edılen bolgede yerine getlrllmesl, askerlik sureslnln kısaltılması». Asken bır dıkta reıımının hemen ardından gelebılıyor bunlar Orneğın cınsel özgurluk konusunda, çeşıtlı baskıcı yasalann kaldınlmasınm yanısıra, cınsel sapıklığın yasallaştırılması ıstenıyor Bu da, koyu Katolık olmasıyla tanınan bır ulkede Halklar konusunda ıse cUlusal baskının her ceşıdıne karşı, ken di kaderlni bellrlemede ozgur halklar ıcın Ispanya devletinde ki uluslorın kurucu meclıslerinin ozgur seclmlerl Içln» denıiebı'ıyor Bızde yıllardır partıler de var, secımler de ama bu sozler pek soylenemıyor NASIL BIR CIZGP ispanya'daki eskı repmln demokrasıyi tomamen vok etmek isteyec°ğl kuşku goturmez Ama buna karşın cada bazı şeyler Kırsol keslm holkının so^lık sorunlorı cok genlş Gellr dllımlennın a!t basomaklarında bulunon coğunluğu ıçın beslenme koni't cevre sağlığı kosulları hem yetersız, hem de bozuk Bunların sonucları olarak cocuk hastalıkları doğumla ılgılı hostalıklor, bulaşıcı hastalıklar daha yüksek orando Okurumu7un belırttığı gıbı acıl durumlorın cozumu, surekll gucluKİer ıcınde Cocuk olu"nlerı oranı yuksek Buna karşın dogurganlık da \uksek EkonomiK duruma poralel olarak eğıtım de duşuk duzeyde Sağlığı bır bjtun olarak olmak gerek. Kırsol kesımde yasav'anları hastclıklardan gereğınce koruyamadiğı•ntz gtbı hastolıklanndo do yeterınce tedavı edemıyoruz llâc gereklı, aloma? Hastasını geregı gıbı bakamaz Hatta, hastasını gsreklı yere ulastıramaz Pekı ne yapmalı9 Bakınız ""oğlık hızmetlprımn sosyalleştırılmesı bu durumlor ıc n en 1yı orgutlenme modelı olarok kurulmuştur 7 ı!e 10 bın nutjs bır bırım sovılarok orayc bır tsağlık ocağı» kurulmuştur Her sağhk ocagında bır pratısyen hekım ve gereken sag k eJ ıbı ou unması ongorulmuştur. Çevre koylerle saglık ccaqı ara=ında 3 bın kışı ıc n bır esaglık evı» bulunmosı, burado da bır eoe bıJunmas. prograTiianmıştır Saglık ocakları, ılce ve ile.de bulunan hastanelerle ılışkı'ı olarak çalışacak, ocakta luesmesı olanaksız hastalar hastaneye gonderılecekfr hızmeı ucretsız olara* verıiecektır Bazı zorunlu ılâclar da ocak hSK'nı tarofındon venl?cek. dıcerlerı hosta tarafındon o!ınaca(''ır Gercek't "*> ozellık'e kırsal kesım gereksınme•• lermı kors laması Le' .ener hn sıstem neden gereğınce ışlenem stır? Bu kosenın yozarı, cösıtlı zarran arda soglık hızmetlerının sosyalleştırıldığı bolgelerı ıncelemıştır Kanım odur kı sosyalızasyon Turktye'ye en uygun saglık orgutlenmesıdır Ama, L'lemn scsyo ekonomiK yapısı bu sıstemı desteklemezse basarı'ı o 0*311 r mı' Kuşkusuz hayıf Celır dagılımı oylesıne deng$s z KI haj an «/etıstıren bo'ge bu ha/vonları sadece satar, y yemez Ha/vcırsal proteınrie 1 yoksun beslenme kırsal bolge de yovg/n K e i l ooıges nde de oyle yo Sağlıklı konut sorunu ksndı dKbmura terkedıinıı^ Kırsal bolgede calışacak hekımın ı/ı yeisnıs pra ıs\en oi nosı oerek Co^uk hastOıiklarını bılen dcgum <,apabnen bszı cerrahı ışlerı yapabılecek. ıc hastalıklorınoa t> tQitı turı bu kotularda da Delırlı Ueneyımlerı olan t e ^ e r , kcuonrms protısyen iiPkımler gereklı Oyso, ulkemızde 1971 yılında 5 732 nratısyei hekıme karşın 10 722 uzman hektm "ar Bu soyılar, kamu hızmetınde ve serbest calişan hekım erın turnu lekımlerın uzmarlaşma eğılımınt eleştırmek de vanl>$ Curku *agtık hızrretı sıstemnde sadece uzman hekımlere doha 1yı v^rlprde calısma vs yaşama şansı verıyoruz Oylp o'unca ria hek mler ne pahcsına olursa olsun uzmanlasıvor Tun b j a1 sokluların tenıel nedenı, ulkenın sosyoekonomık yapi>ınrio<ı coroıklıktan Şımdı, b z bu carpık yapıya du^oun bır rj ^sı nryd "voruz Ama o duzgun gıysl bu yap da cfl'pık durıı/or Sosyalızooyonun basorılı olomamasının ne denı kanımea bu Hıc unutmom Pir ^°rde fıncan ıcınde zeytınvağı vermış'«rrti <Bu 7evtınyanı hanst'r Boyle ıcllır» demış'erdı lcmıştık Hep n ze ocı gelmıstı yuzumuzu buruşturmuştuk. Sonra du Sjn'' jk kı aozımı? konsık yağların tcclına alışmış Holısını ns 'afh°dK'orj7 ne d p osoemvo'uz Durum bura benzıyor Kırsaı kes«m soglığının en onenlı sorunlan arosındo kuşlusuz haberls^rre \( ulosım var B>r cok hasta zamanında hab«r verıietıedığı zamanırda saglık kuru u^^rıno ıletılemedığl ıçm u^u^u scnuclarln karşılaşılıyor Sorunun bu \anını da O k öne*nlı buluvor^z O L'manz kı kırs*"^ ree m n saglığ'Vİo ılgılı sorunlar, belırtı avakta kalabıldıyse bu. ispanya ışcı sıınfının vığıtce ve bılıncM dırenışı sayesmüe oldu Bu işcı sınıfının hıc aeğılse bır kesımı şımdı Car I o yu desteklı/or. Gene unutmamak gerekır kı yıllarca suren Franco reıımı boyunca ISKP kendı cahşmo koşullorını varatabılmış ulke Icınde bir guc oiabıimış varhğını sadsce uzoktan Işıttlrmemış, duyurmustu Conllo a/'ıca boyle bır partının genel seKreterı Butun bunlar olayı dafo do şaşırtıcı yopıyor Cjnku Carıllo nun soyledıklerınaen bır kısmı bazılarının. bır bcşka kısmı doda bas a bazı armın hoşuna gıtse de do§rı, ve ılgmc sozlerı olso da. bır butun clarak bakıldığmdo kesınlıkle saq bır cızgı ızledi(5l goruluyor Daho dogrusu ele^tırdığl şesler eleştırıyı hoket^e de, bu eleştırıyı sağdan yapmoyı secmış Edılgınl°snemıs b r şcl sı1 ıfı, edılgınleşmemış ve doloyısıyla kışüık^ızleştrpmıs bır ocrtı ve Sontıago Carıllo nun gorüşlerı Bjnlar bır oroda nasıl bulunabılıyor gercekten uzerıne dıkkatle eg'ltıek gereken bır sorun Ispanya da ışçı sınıfının vo gençlığın demoKrası ve sosyalızm ıcın verdığı mucadelenın yonısıra. Bask ve Katolan halklarının da ozerklık mucodelesı. ulkenın polıtık atmosferını belırlıyor ve baskıcı rejıme karşı genel muhalefetln onemlı bır parcasını oluşturuyor Bu ulusal mucadelelerın şımdıkı durumda Komünıst horeketle oldukca safl lom ılışkılerı var Parıs deyken. Isponya ya gıdemeyecegım ıcın, orada bulunan lspan\ol Komunıstlerı ıle goruşmek istedığıml soylemıştım Orodakı arkadaşlar ISKPden bır Katalon grubuyla ılışki kurmaya calıştılar ama olmadı Daha Almanyo doyken de, Katalan özgurluk mucadelesı ustune konuşmuş, bır şeyler oğrenmıştım. Turkıye de Basklar kador 1yı bılınmeyen Katalanlar da Avrupalıların yakından ızledıgı cıddı bır mucadele ıcındeler Carıllo nun demokrasıye ınancının bır olcüsu de, gelışen bu mucadele ıcınde Basklara ve Katalanlara karşı alacağı tavır olacaktır. Avrupa komunızmıne soldan gelen eleştırı, bu akımın Komunızmı sosval demokratlaştırmasıydı Sosyal • demokrasıden, şu ando varolan sosyal demokrasıyı anlıyorsak, bu ıddıayı bıraz aşırı bulabılıriz. Bugun ne kodar sağa kaymış olsa da. orneğın bır I6KP ıle Callaghan ın Işcı Partısı aynı şey degıldır. Ama bu deyımden Ikincl Enternas,onalın «klaslk» aniamda sosyal demokrat partılerının teorıierını anlıyorsak. o zamon yakınlıklar goz cıkartacak kadar carpıcı O gunienn sosyaloerrokrat onderlerı Lenın le polemıkle'e gırışmışlerdı Carıîlo da De.'let ve Devrim'ın oşrı \onlanndan soz edıycr O gunlenn sos/al demoKratları, orneğın Kautsky, ozeiliKİe Engels'ın Marx ın Fronsa da Sınıf Mucadelelerı ıncelemelenne yozdığı onsozu bır ano metın halıne getırmışlerdı Engels bu onsozde sosyalızmın ıktıdara ge.mesını, Romo Imparatorluğundo Hırıstıyanlıgm ıktıdoro gelmesıne paraiei, evrımsel bır surec oloroK onlatır vs evrensel oy hakkına bagtcr Bugun Carıllo da (ama yalmz dep'l ornegn Berlınguer de avnı metnı anıyor) Engels'ın baska netınic ae soyieüıgı oıca sozu gormezlıkten gelıp. sadece bu metnmı one suruvor Eynmcı mantıgı butun soyledıklerınde izlemek mumkun Marx. fılozoıla rın dunyayı donuşturmeye catışması gerektığını soylemıstı Carıllo. kapıtalıst topiumu ıe rıokrası yoluyla sooyolızme doğ'u «donuşturmekten» soz eaı>or. Kelıme aynı do ıcerıklen bır hoylı farklı gıbı Gelgelelım Carıllo nun bugun soyledıklerı Isponya ışcı sın fının yarınkı eylemını kesınnkie bo lırler mı? Hatta Cugunun Avupa komunizmi formulasvonları Ayrjpada Komunızmın vC'in vereceğı mucadeleienn sınınnı c zer m ? Bu sorunlorın csvapları ancak ve anrak gpleceg n somut smıf mu~aTelelerının sonrut konıonkturu ıcınde yazılı» SOSYAL DEMOKRATLAŞMA DiSi BOND GARHT S1R.ERKEkl BULDU MANIM.M .