Katalog

D ö R r, CUMHURlYET 14 OCAK 1978 ses Harçhklara Zam Nınemızdcn, dsdemtzden sımcfılerde babcmızdan, cnarmzdan sık sık duydugumuz blr soz vor. tCamm eskıden yuz lırcya dunyartm ylyeceğinl, glyeceglnı alırdık Sımdl oyle mi ya, yuz lıranın yuz para kac'cr değerı yok » Sık sık duydugumuz bu sozun ne onlama gel<iıç,mı hıc duşund"mız m u ' Ne o slz de mı aynı SC3U yınelıyorsunuz Ne dıyorsunuz bokolım «Ben eskıden harclıgımla ı!<< cıkolata nlırdım Sımdi bu tcne alıyorum » Anlnsılan yasam ovlesme pahahlanmıs kı, sızın harclığınız bı!e degerınden cok şey yıtim's Doğrusu ıkı yerıne bır cıKolota yemek'e pek b 1 ' iey yıtlrmezsinız, cok uzutmeyın Geııe de bu ışe cok bozuluyorsonı?. bcbanızdan harclıgınıza zom yapmos'nı ısteyinız Oımadı mı çrev yanm Nosıl mı'' Orası slze kalmış TURHAN SELCUK TEMİZLtDi Ki CÛREMLER. HAY^AN KALD» • MSTA MAW] DuKPAN h t 2ÎYADE MtMNUN O v ^ N L I KAFAMIA 8w lK'c 'NCE 3HLL,* t>\iu£h N'AZEsi.M 2AM&N ZAMAN ul'^NC SFü?Tı Kı N (O|CM£MNWN /sı( ÖZGENTÜRK Benim güzel elbiseierim yok Prkın s 7 su Oyo nın üzuntusunün nedenine1 D' <or kl, Oya ıBemm guzel gıystlerım yoK Hep kotu kaba şeyler Ne olur annere soyleyın bana do guzel gıysıler alsın » Ova nın uzuntusune kat Imamak eide degıl Herkes guzel glysılerı o'sun ıster Hele de gunumuzde Cunku şımdılerde Nasrettın Hoca nın unlu fıkrası »Ye kurkum ye» pek gecerlı Oyc nın uzuntusune kaHıyoruz ama bır kaç kucuk sorumuz var ona Insanın dış gorunuşu neden bu denlı onemlı olsun 7 Bır kışıyi değerlendırırKen başka nıteiıkler aramak gerekmez mı /> Orneğın, acık yureklılık, lyırrserlık doğruluk, b Igı... Oya'ya sorularımız bıtmedı Bır soru daha Bakolım Oya nın annes nın ona cok cıcı bıcı gıysıler alacak parası var mı'' Ya yoksa Oyo nın annesını bana neden cıcıler almıyorsun dıye uzmesı dogru m u ' Bız bu soruların yanıtını Oya ya bırakalım, o versın. AVRÜPA ve KOMÜNİZMİ Alrrpnya da sol. e/lem c1 jzeyınde epey gucsui olmakla bıriıkte, teorık e'kınlık duzeyınde varlıgmı hıssettırıyor Almcnia nn teorık tıtızlıkıerıyle yapîıkları unu surdurecek nıtelıkte bır faolıyet bu Ama Marx'ın, En gels ın kendı cog arındakı Almanya yı eleştırmek ıcın soyledıklerı sozler buqun bıle bellı bır olcude geceriı Başka Av rupa uıkeıerın'n pratıkte yaşa dıklorını Alrran solu haıâ feiss fede yasıvor Almanya nın ulusal feisefe geleneğ.nın gucu devam ettığı ıcın, Almon teorık Marksızminın en başarılı orneklerl de bu gene! akışı ıçınde kendınl gosterıyor Orneğın Frankfurt eko lu En unlu temsılcılerı şımdl ya olrnüş ya da cok yaş lanmış o'an bu ekol, daha genc kuşaklar arasında da etkıiı Ama bır felsefe duşunce akımı olmanın dışında, polıtlk bakımdan cok etkıll olmadı Frankfurt ekolu Hegel'ln, Marx yoluyla da olsa, modernIsştırılmesı cabası polıtık bakımdan ne kadar etkıll olabillrse o kadar. Dolayısıvla, başta gelen temsılcılerı. ne sağa yaranabıldı ne sola öğrencl hareketınln daha por lak yıllarında. «solcu» öğrencllenn Adorno'ya oynadığı blr oyunu anlatmışlardı. Kızın bırl, bluzünu, sütyenlni cıkarıp kursunun bulundugu platforma fırlamış Adorno oradan kaçmaya calışmış ama, otekı ogrencıler de onune duvar olup uzun süre bırakmamışlar adamcağızı. Bu Avrupalıların deger yargıları blr tuhaf. bıze sorsalar protestonun boylesınden cok da şıkâyetci olmozdık... Frankfurt ekolu dışında pek cok akım var Almanya da Çeşıtll €Ortodoksı derg 'er var. Trockıstler ve başKa sol gruplar var Alman Konıunıst Partısl dışındakı sol grupcukları bır platform ustünde bırleştirmeye çalışan derg.ler var. Bovls bırlık denemelen hep kâğıt ustun de kalıyor. Somut blr sorun ortaya cıktığ nda, dağılıverlyor bırllk. Bır de tabıî «Kızıl Ordu Frak «lyonuı tipınde orgutlenmeler var. Nesnel konumlan acısından kuşkusuz anarşızme yakın bur.lar Ama daha yakından baktığınızda, tanarşlzm» deyıp çecmenin pek o kadar yerlnde olmadığını goru/orsunuz. Adamlar bır ceşıt Markslzm yorumu yapmışlar Gene o Almanlara ozgü teorık tıtızlıkle. kuru mantık düzeyındo, kend! mantığında pek fazla acık kapı bırakmavan bır bıc.Tide, beıli bır sıstem kLrmuş'ar Marksızm bunlar Icın sadece blr Iktıdar sorunu ve doya/ısıyla blr Iktıdar st'ateıısı so r ununa donüşmuş Ama Almanya da ıktıdar değ'l Klasık Marksıst enternae yonalızm, blr zamanların revacta olan Ucüncü Dünya teorılerıyle bırleşınce, ıktıdar, ezılen .mazlum, Ucuncü Dünya üikelennın sorunu haline gelıyor Bu durunda, metropo! ulkede yaşayan devrımcl ne yapabıltr? Kend üıkesinde bır tür sabotaı savaşı yüruterek, boylece metropolü ıcınaen zaytflatarak uzak ülkedekl dev rım mucadeleGinın başorısma Katkıda bulunabıhr. Bo/lece, Baader Meınhof t>pı genlla or gutlen, dünyanın uzak, kendl b Imedıkleri blr koşesınde, tan madıkları, görüşmedıkleri bozı Insoniann başarısına katkı MURAT BELGE OYUZEYDEN BAKTlGlNIZDA iNGiLTERE'DE «POLiTiKA» DENEN BiR ŞEY OLDUGUNU GÖRMEKTE GUÇLUK ÇEKERSiNiZ ^LONDRA'NIN LUKS HAYATINA iYiCE DADANAN PETROL ZENGiNi «GÖRGÜSÜZ> ARAPLARDAN YAKINANLAR BiR HAYLI güvercjniıu sttyıedihleri Bu hafta göverclnlmîz bO* ybK halk ozanı Dadaloğlu'nun şıırıerını soyledl. Ama önre Dadaloğlu'nu sıze anlatalım Kım Dadalcğlu? İNGİI BA$BAKANI JAMES CALLAGHAN. Gal ve Iskocyo mıllıyetcılığl ile Irlanda nın suregıden savaşı ulkedo artırıyor mu? Dadaloğlu Toroslarda yasoyan ve sllrlerl günümuze kadar gelmış en buyuk halk ozan'arından bırıdır. 17851868 yılları arastndo yaşadıgı sanılmaKtadır Oadaloğlu Toroslarda yaşayan konar gocer Turkmenlerın Avşar boyundandır Aşık Musa adlı bır halk ozanınm oğludur Şıırlerınde doğoyı ve TurKmen boylarının yerlesık yasama gecmek ıçın ycptığı dırenışı anlatır Şımdl bız sozu Daoa'oglu na bırakalım CıkariTi Bozck dağına Avşar II! gorunur mu Alloh bır de Işl ikl Gıttl ama gellnlr ml YLcelerds olur geyik \ol beklıyor gozu buyuk Benlm yarim allar glyik Nazlı nazlı salınır mı Sehll (1) kuşu Rum'a (2) uctu Eğlenmenin vaktl gectl Yaylalar aklıma duştu Coştu gönül durulur mu Dadal'ım der kl zatımız Artar un ve flrkatımız Yaylaya dönse atımız Hasret olur yorulur mu X X X Yukseklerde şahln glbl süzüiOr Engınlerde turna glbl duzulur (3) Haçan (4) dostu ansa gonlum uzulOr Şlmdl dondum düzen tutmaz tele ben Adama bakışta blr hoşca bakar O doslun hasretl slnemi yakar Ak clçek mis gıbi kokar Bulbul glbl kona Idlm dala ben. Dadaloglu'm der ki zatı zatınan Bır guzel sevdlm ben pek flrkatınan Onu sinebentli (5) blr al otınan Duşeydım de o dost ile yola ben X X X Kalktı goc eyledl Avşar elleri Agır agır gıden eller blzlmdlr Arap atlar yakın eyler ırağı Yuce doğdan oşan yollar bızlmdlr. Belımızde kılıcımız kırmânl (6) Tosı deler mızrağımın temrenl (7) Hakkımızda devlet etmlş fermanı Ferman padisahm dağlar blzimdir Dadologlu m yarın kavga kurulur Oter tufck davlumbazlar (8) vurulur N ce koc yıgıtler yere serılır Oıen olur kalan saglar bızımdlr. 1 2 3 4 5 6 7 8 SEHIL Kı/ı RL'M ToroSıcr n ote \ a i ı DUZLLK'EK Sırcianmak HACAN Ne zam an SINE BCNT Gogus biğı KıRMANI l,ı kılıç TEMRENI Mızragın ucundokl slvrî demlr DAVLUMBAZ Buyu* cenk davulu İngiltere'de ırkçılık son yıllarda gittikçe gelişme kaydediyor da bulunmak lcln blr tür Intlhar eylemıne gırişlyorlar Yaptıklan şey, bır sılohlı mü cadele Ama bu da, klasık 81lahlı mucadele kavrcnından COK uzak. Onde gelen kavram, fetışleşmış halıyle «sllah». llerl kapıtallzmm yaşatmak zorunda olduğu karmaşık sısteml Incelemış, bunun bazı puf noktalarını, ya da «bılımsel» deyımıyle. fcelışkulerını bulmuşlar. Uçak kacırmadan banka soymaya kadar, sıstem ıcifde, bırkac sılahlı ve becerıklı adamın yapabıleceğı ışler bunlar Cağdaş kapıtalist toolum, kendmı sıkı bır polıs devletl haline getırme dıkce, bu tur eylemleri bugunku olanaklarıyla mutlak bır de netım altına alamaz Örneğın, ucak yolculugunda sllah arama sın'n gercekten cok Sıkı bır şekılde yapılrıası, yolculuga cıkacak olanların azam! derecede bunaltılması demek'ir. Bu toplumun Insanı da, şımdıkl koşullarda, bu kadar sıkıya gelemez. Şu halde, bırtakım gedıkler bulunabılecektır ve gerıllolar bu gedıklerden yararlanabtlecektır. Şımdı boyle blr sılohlı mücaclele anlayışı, b.r ceştt fmodern kahramanlık» imgesı yaratmakla bırlıkte, aslında düzenln Işle\ışlne tesnm olmuştur, duzenın ızın verdığl yerde csllahlııdır. En büyük olasılıkla sıstemın Iş leyışınl yavaşlatır, aksatır, ama belırleyıcl olmaz. Rehın alma gıW olaylarda, genlla ve devlet, hayatları soz korusu olan ınsanlara hıc de insancıl olmayan bır bakışla bakmaktalar Bu oia/iarın ılk orneklerınde gerıllalar yolculara 1,1 davranır kendılerını sevımlı gostermeve calışırdı. Şımdı bu da yok. Genlla olsun, aevlet ol sun, rehıne'eri, ıkı satranç oyun CLıSunun satranc taşlarını g c duğü gozle gorüyor. Ama bu du rum da, sıradan yurttaşa, devletının kendısınl insan olarak degıl, polıtık bır olayın ogesi olarak gorduğu bılınclnı kazandııamai, Çunku onun gozünds h«r zaman, «yleml boşlatan g« rılla sucludur. DERIN UMUTSUZLUK Ama Almanya'dakl (v»ya boş ka yerlerdekı) gerllla eylemcile rınm acısından, kamuoyundakl bu sevimsizhk hic onemli değıl. Çunku bu ınsanlar, kökenlerl gecen yuz/ılın nıhılızmınde, anarş zmınrie olan, bır yandan da, bü cagın varoluşculuk gıbı karamsar felsefelerınden etkıle nen, fakat hepslnın oteslnde, ışcı hareketınden umduğunu bu lamamanın derın umutsuzluğunu ıceren bır dunya goruşuyla r ha eket edıyorlar. Onların gozunde, mucadele ettıklerl devletle bır ucakta rehin aldıkları Insanlar arasında fazla bır fark yok. Batı uygarlığını bır korkunp canavar gıbı görüyor, bu ycpının her parcasından nefret edıyor ve onu baştan aşağı par calamaya calışıyorlar Toplumda Izole olmuşluktarıy la eşorantılı ölçüds soyutlaşmış düşünceierı. Hayat, soyut savaş strcteılsl kurallarından ibaret Özled'klerl soyut devrım lcln kendılennl sovutlaştırdıkca. o devrımın aracı haline getırdiK co, boşka Insanlar da oraçloşı yor gozlerınde Ve sonunda, bel kl ozledıklerl devrımln de blr anlamı kalmıyor. Öyle kl, kuşkusuz olanaksız bır şey ama, eylemlerıyle bo/le blr şeyl gercekleştırseler, gercekleştırdıkl» rınl gorseier, belki bır küciik 8ovınç gülumseyışml bıl« bec«remeyı»cekler. Polıtıkleşmenln bir kanalı tarlhte hep boyle olagelmışlır. Her donemde, o dönemın kendl ozel ıdeoloıık belırleTmelerı ıcm de, değışık kılıklara gırmış gıbı de gorunebılır, ama ozünde ay nıdır hep hedeflenn soyutlaşması, soyutlaşan hedeflenn her po' tık hareketın taşıyıcısı Olan somut ınsanıarı goruş ufkundan sılıp atması, pıyonlaştırması Idealı uğruna kendı ha yatını tehlıkeye atan, kendlnı hıce sayan Insanlar, bunu boş kalorını piyon gıU görnrıelennın oerekcesl d« yapobıliyor kolay ca. İngiltere Yedl yıllık bır aradan sonra ingiltere ye donduğunuzae, go zumüze ılk çarpan değışıkl'k, sı nır kapılarında polısın yabancılara karşı davranışındakı katılık oldu. Esk'den de yok degıldi bu tavır AET'e bu kadar kesın gırmezden once pasaport dene tıml Icın uc kapıdan gscılırdı: Brıtonya yurttaşlan Icın, yaban cılar ıcın, Commonwealth üyele rı lctn. Ilk Ikısı rahattı, ücuncu8u de, rengınız beyazsa. gone rahattı Ama Commonvveaıth'ın renkll uyelerı saatlarca beklerdı kapıda Şımdı gene üc kapı var amo, bıraz değışmış cdlarıBrıtanya yurttaşlan var, Ortak Pazar üyelerı var, btr de yabancılar var Şımdı bu ucüncu kategorl, Ingılız olcülerınde ha şın sayılacak bır denetlmle glrıyor sınırdan ıcerı IRKÇILIK ARTARKEN Son yıllarda ırkçılık lylce art tı İngiltere'de Ben oradayken yapılan secınnlerl Muhafazakârlar kazanmıştı, ama bu kazancı sağlayan Heoth'ın polıtıkasından çok, Enoch Powell'ln ırkcı konuşmaları olmuştu. Şımdı Ise, Muhafazakârların sağ kanadı fılan gıbı şeylerln otesınde, faşist Ulusal Cephe Par tisl önemll llerleme kaydedıyor Ingülz polıtıkasında Londra metrosunda blr olay go2lemledık Metro bıletınde b ndığınız ıstasyonun adı yazar Inerkei bu btletı toplarıar, ındığmız ıstasyona göre parayı eksık vermışsenız, kapıdakl adam eksığı alır. indığımlz Istas yon asansorluydu ve asonsoru Kullanan adam bılet'en de top luyordu Uzak doguiu, İngılızce' yi pek konuşamayan bırı eks.k alm ş bıletml. Guc bela an attı asansörcü ve parayı aldı Bu sırada, orta halll, kılığından du ruşundan muhafazakârlık akon blrl de bıletml uzatıyor ve ses lenıyordu. tAlın, blr Ingılızln blletı, parasını hıcblr zaman ek•ık vermeyen blr Ingılızın bıletl1» Yabancı bu hakaretı herhai de anlamamıştı ama. ondan da ha yerlıleşmış blrcok renklı ınsan vardı osansorde Sess'zce katlandı'ar bu aşağılamaya Ama asansorcu tepkı gosterdl. «Ingılizler mı eksik vermezmış?ı ded. cYoo, hıc de oyle degll Eksik bilet alan çok ingıhz var » «SKİNHEAD» MODASI Irkçılık yalnız boyle sozlO ha karetlerle surmüyor Ingıltere'da Yedı yıl önce orodayken. «sklnhead» adını alan blr genc hk modası cıkmıştı. Daha cok proleter kökenll ve yırmısıne vormamış delıkanlılar arasında yayılan bır sağ kanat modası. Şaclannı cok kısa kestırir (onun lcln adları «skinheadı), işcl tulumlan, kocaman postallar gıyerler ve gruplar halınde dolaşırlardı. Özellıkle futbol seylrcısl olarak etkındıler ve blrcok kanlı kavgaya yol acıyorlardı. Sevdıklerı sporlardan blrlnln odını fPakl dashlng» koymuş lardı Gene gec vakıt sokakta tek gezen bır Hıntlı, Pakıstanlı buldular mı, karanlık bır yere çekıp kan lcınde bırakmacasına dovuyorlardı. Şımdl cskin he cd>, cpunkt modasına yerlni bı rakmış. Dcha o zamandan bu boyutlara erışen ırkçılık artık daha şıddetlı ve daha yaygın. Ingıitere'nln bütün toplumsal sı kıntılannın sucu, ulkeaekl yabancılara. yanl, İngiltere sömur pesının halkı olarak yıllar yılı bu ulkeyl calınmış emeğıyle be8 leyen bunun karşılığındo. Com rıonwealth uyesı olarak, Ingılte re rie yaşama hOKkını kazanon 1 reiK , insanlara yuklenıyor. Ide o og'uğunu orta sınıfın yürüttü ga bu ırkcH'ğın mılıtanları da re yazık kl cogu zaman emekcıler oluyor. Amerıka da da, en koyu zenci düşmanlarının yok«ul beyazlar olması gıbl. Yok8u| İnsan, kendınden daha aşa* ğı 8ayablleceı5l bırını buidu mu ınsatsız olabıh/or ve rahotlıyor da bır bakıma Ve her zaman, genel Ideoloııyı bu kanallara yo neltebı'en gucier var ALIŞVERIŞ YAPANLAR .. ingiltere ekonomısı bız gÖr« meyell lyıden lyıye gerılemıştl. Pahalılık artmış, ucretler kısılmıştı Londro'da alış venşı yapanlar yabancıiardı artık Ingilızler, orada yerleşiıış yabancıların yanısıra. bır ae Londra'nın luks ha,atıno lyıce dodanan petrol zengını gorgüsuz Araplardon şıkâyetci Onurları z« delsnıyor bu Aropların tuketımını gordukce Ektıklerını bıcH yor olduklarını da bır turlü gor mek Istemıyorlar. Bır yandan da. yukselen Gol ve özellıkle Iskoc mıllıyetcılığı, Irlanda nın suregıden savaşına eklenerek, Buyuk Britanyo'nın gelenekleşmış huzurunu kacıriyor POLİTİKA NEREOE? Butun bu ctttan alta süren t« dırgınlığe korşın, yuze/den bak tığınızda. İngiltere de tpolitiko» denen bır şey olduğunu gormek te gucluk cekersınız. Almanya'» aa/ken, Schleyer olayı haKı her on tetıkte tutuyordu. Franso'ya gectığımızde. KomünıstSo» ya'ıst Bırlığının parcalonması o la/ı/la kcrşıloştık. Metroda, her yerde ınsanlar eğılımlerıne gore Le Monde lannı, Fıgaro'lari'* n acmış. bu onemlı konuyo ay nlan uzun sutunlan dıkkat'e okuyordu SokOı.lor once Soyle» dıgım g'bı, yazı. siogon doluvdu Italya busbütun a?e$lıydl, Yüruyuşler. her yerde polıs Wr lık'en genel grev seferber bır ulke Ingı'tere de ıse, orada kaldığımız sekız dokuz gunün oremlı bır kısmındo. gaze'elerın rranşetride bır zürafanm olüm haberı vardı Ingılizler bır hofta kadar sureyıe. bır zurafomn oiumune. bır de Manchester Unl ted r n kupcdan otuması oiasılığına uzulduler YARlN; İNGILTERE'DE KOMUNIZM DiSi BOND GARHT