Katalog

DÖRT CVMHVRlYET 12 OCAK 1978 kisiininiz Trafik ve araba sürme davranışı! Onlü bır Amerıkan m/zohcjsı «Ad/no tratlk dfyorlar oms, bu duruyor Nasıl şey boyle,» dıyor. Trafik kelıme anlamı ıle «Akım» demek cunku Eskl diidekı karşılıgı ıle seyrusefer Trafığın durdugunu gormek ıçın Amerıka'ya gıtmeğe gerek yok Emınonu'ne cıksanız yeter Pekı amo trafik mcın duruyor? Yollar mı dar, organlzasyon mu yanlış, orabo mı 1az\a"> Belkı hepsınden bıraz.. Ama en onemlısı. oraba kullananlardan pek cok. Derler kı, Istanbul'o Almanya'dan trafik uzmanları gelmış Şehrın trafik duzenını yopmok uzere bır rapor yazsın/ar, dıye Adamlar bır ay en ınce araştırmaları yapmışlor, sonra şoyle bır rapor bırakıp gıtmışler «Bu kentte trafığin nosıl olup de aktığmı btr turtü aniayamadık. Tum okılcı duşunco Içlnde durmatı gtreklrdl. Bir mucıze olarak akıyor Bu mucizenın rta ofdugunu blz coz«m«dık. Cozulene kodar da kımso bu ı$e el surmesln' * Bır de kara yollarındckı kazalar vor Gecen yılın olu saV fSf altı bının uzennde Bır yerde deprem, ya da su baskını olso, yer yerınden oynor gunlerce matem tutarız. 6 bın kış/ oldurmek icın her yıl ortalama 60 uçağm duşmesı gerekırdi. Duşunun bır yılda 60 ugok duşse bu ulkenin hava yollan7 nın başmo neler gelırdı Ama Karayolları eskısınden daha da kotuye gıderek kaiıyor. Vatandaş olarak ışlerın duzelmesme ancak Goethe mantığı ıle yardımcı olabılırız Hanı «Herkes kendl evinin onunü •upururs* » gıbısınden Bunun ıcm de ı(k şart, kendı trafik ve suruculuk dovranışlorımızı belırlemek Işte bu test, bunun ıçın yapıfdı Sorulanmıza yanıtlarınız şoyle olacak. Sık sık Ara sıra Ender o/arak ÂBDİİLCANBAZ R, A B D U U A M B A Z ' I A TURHAN SELÇÜK 0 Qtit KtttK TvtitfLEtİH BuffAMAMA , ÖNCE TEkîmj îVı &E1İ (rElıp YATnM. YEREL SEÇİMLERve SONUC CHP oy oranı yonunden pek cok ılde ılerfeme gostörmıştır. Bu ilerlemelerın açık ve net olduğu yerlerde, CHP'nın gelişme slnın hangı rakıp tabandan oy kaydırarak oluştuğu ortaya çık maktad;r Buna göre CHP ıle AP'nın bırbırlerıne gore onemlı oy oronı değışımı yaptıkları 28 il bulunmaktadr Bu ıllerden CHP'nın llerlemesımn en buyuk olcüde AP'nın genlemesınden kaynaklandığı soylenabı lecek ıller şunîardır Afyon, Antoıya, Aydın, Bolu Burdur. Bur sa, Cankırı, Corum. Erzurum, Gumüshane, Isparta, KostamoPL Muğla, Muş, Nevşehır, Kutahya, Rıze. Sınop, Tekirdağ, Yozgat Zonguldak Buno korşılık CHP'nın knmen çerlleyıp de AP'nın goreh ılerleme gosterdıği ıder ıse çun lardır Adıyaman. Erzmcan, Hatay. istanbul, Kars, Kocaell, Tokat, Goruldüğü gıbl CHP ve AP'nln karşılıklı olorok bırblrlennln gerılemesınden yararlanarak lerledıklerı ıllerde CHP 217 on d» durumdadır Öte yandan CHP ve AP'nln dığer partllerın gerllemesınden yararlonarak bırlıkte Ilerlemıs olduklorı düşünulebılecek 20 ıl vardır. Bunlardan beşinde (Adono. lcel. Izmır, Konya. Mardın, hepsı DP'nın son kırıntıiarının AP tarafından yutuldugu ıller) AP daha fazla llerlemlş gi bıdır Oysa 15 ılde (Artvın, Balıkesır, Bılecık Canokkole Oentzlı. Edırne. Gazıcntep. Hokkan, Kaysen. Kırklarelı, Manısa, Nığde, Samsun. Sıvas. Van) CHP, AP'den cok daha fazla ılerlemıştır. Bağımsızlann artai, azalan oylarına bağlı olarak Sıırt te ıkı partı bırden buyuk olcude ilerlemış, Bıtlıs te AP cok doha fozlo olmak uzere ıkısı de gerılemış gozukmektedır CHP'nın buyuk oiçude AP'nın oleyhıne olarak geliştığl 21 Ilde ve AP ıle bırlıkte gelıştığı 20 ılde, dığer sağ partılerin gorell gerılemesı de görülmöştur Bu noktoda MHP'nın CHP ıl» oy alışverişıne dıkkat cekmekte yarar vardır CHP Ile MHP nın bırbırlerıne gore değışım gosterdıklen duşunulebılecek 23 ıl vardır. Bunlardan 17 ilde (Ağrı, Artvın, Balıkesır, Bılecık. Bolu. Bursa, Canakkale, Denız lı, Erzurum, Gazıantep. Kaysen, Konyo, Manısa. Kutahya, Nığde. Ordu, Urfa) mekanızma CHP lehıne çalışmıştır Özellıkle Erzurum, Gazıantep, Nıgde, Ordu, Kayserı gıbı 5 hazıronda MHP'nın başarılı olduğu Illerde, bu partının onemli gerıleme gosterıp, ıbrenın CHP lefııne kaymış olması ılglnc bır olaydır CHP tabanının zaranna olarak MHP'nın gehşmış olduğu düşünulebılecek ıller ise sadece Ankara, Blngöl, Elazığ, Erzincan, Hatay ve Kahramonmaraş'tır CHP'den ayrıca bağımsızlara kaymış, ama bır genel secımde gerı donebnecek oylar da fzlenmlştır. (Dıyarbakır, Ma latya, Kars, Tuncelı) lle'de sol partılerden »öz edılırken donüleceğl gıbi CHP cok kucuk olcekte de olsa sosyolıst portılere bıraz oy kaptırmış gıbıdır İstanbul ve Ankara dakl secmenın rehavetıne karsın altı aylık donem ıcnde ılerlediğı ıllerın savısının cokluğuyla ve coğrafya, etnıl' ori|in ve mezhep farklıloşması gözetmeksızın başorısının bütün bol Dr. Erhan KARAESMEN AP, kırsal niteliği ağır basan kentlerde kayba uğradı MHP BAZI İLLERK EN Ç0« • ILLER ERZURUM ESKIŞEHIR GAZIANTEP GIRESUN GUMÜSHANE HAKKÂRI HATAY ISPARTA ICEL İSTANBUL v IZMIR KARS KASTAMONU KAYSERI KIRKLARELİ KIRŞEHIR KOCAELI KONYA C 1 ^ Oran 27 14 41 87 Fark P + 547 + 0 28 ' ' 52 35 J7 66 36 56 0 40 ' 32 75 + 4 23 ^ 43 52 47 02 47 29 7 77 28 55 + 7 27 46 12 + 1,35 56 07 2 15 53 16 + 049 38 27 14 65. 41 01 + 9 49 35 71 M33 50,76 + 2 23 44,97 0 53 42 01 1 7 8 34 99 + 3 64 48 91 3 38 41 59 + 2 93 35 48 0,61 26 35 45 20 22 99 38 44 3140 40 30 49 18 37 62 39 91 42 53 A P Oran Fark 32 33 10 78 47 02 + 0 94 35 63 + 3 84 30,39 9S8 37 43 2 97 48 11 + 4 71 31 78 + 3 18 64 79 4 83 41.94 + 3,14 31,24 + 2,85 42.75 + 3 09 30.27 43,03 35,82 47,19 25 41 43 06 32,97 +41.72 5,34 + 3 96 + 0 76 + 4 96 + 3 04 J 4 80 MSP Oran Fark 14 48 1 01 2 48 1 73 0 63 7 91 10 61 + 173 12 92 1 94 5 35 1311 3 48 1 64 2,29 1,54 1 26 1 38 5 26 1 44 1 75 1,19 5.28 2 36 448 0 78 1016 10,00 17.18 4,87 228 454 0.68 1 76 0 62 2 57 MHP Oran Fark 10 31 2.54 4 57 0 52 7 28 3 84 16 30 7 06 15 89 J 0 99 11 20 + 2 17 2 42 0 63 8 55 0 59 2 48 0 21 0 95 0 70 6 70 10 24 10 62 0 61 16 75 1 49 836 + + 1 64 2 29 2 59 0 41 2,50 0 31 230 D 1Ğ E R Fark Oran + 1501 + 1068 Bağ. 19 48 + 14 63 "™ Her zaman yaiıtı >ok Z ra sız fsteseniz bıle trafik polisl ara sıra engeller Asla vanıtı da yok Çunku kendımızı aldatmanm geregı yok Bu yanıtlar olmadığı ıçın bunlora puon da yok Unutmaym Sık sık, Ara sıra ve Ender olarak 1 Diye'im ki hız sınırlamaları kalktı Herhongl bir yolda ve koşulda, en uyumlu hızı kendillğlnlzden bulabllecegmizi dufunur musunuz? 2 Sadece 60 sanlye duraklamanız g«r«klyor. Bir «Park Yapılmaz» levhasının altında durur musunuz' 3 Trafığın lyıce gorunmez olduğu, örnegın g«c« yarısı saatlerinde, kırmızı ışığın yeşlla donmetınl bekter misınlz? 4 Trafik ışığı olmayan bir kavşaga doflru g«llyorsunuz Ötekı yoldan gelen orobonın durocoğını duşunerek, yolunuza aynı hızla devom «der mısınız? 5 Sizl gecmek isteyen bir araba sotladı v« tom hızanıza geldı Gaza basıp yarışa gırer mislulz? 6 Kırmızı ışık yeşlle donunea llk fırloyon oraba olmok ıster rnıslnlz'' 7 Bir trafik kuralını çigneyip kendınizle ıftıhar eder mlsiniz? yakolonmoyınca, MALATYA MANÎSA KAHRAMANMARAŞ MARDIN MUĞLA MUŞ NEVŞEHIR KUTAHYA NİĞDE ORDU RIZE SAKARYA 14 21 2 80 50 74 + 2,10 25,28 2.53 31,60 +1508 47,49 2.78 14 44 3.54 37 79 53 94 3890 31 59 37 37 43 29 44 44 30 64 36 28 24 34 42 82 32 15 34 41 + + + 3 59 7,09 1 14 1 99 8,37 1 01 0 38 18 61 1 71 402 1,16 15 56 0 85 18 24 5 00 2 09 014 10 34 7.59 5 75 4 1 6 1833 + 2 57 5 01 4 16 1 26 2 48 Baq ^1172 • + 5,15 + 2 80 + 6 60 + 391 + 8,11 + 525 + 1 78 + 5 59 + 3 78 + 1 32 0 14 3 67 + 1 98 7.44 + 7 21 11 43 3,18 11,76 6 92 911 7,40 4 73 0 95 5,56 1328 1.44 12,26 9 60 + + + + + + + + + + 0 40 1 77 1.29 2.68 307 3 24 0 93 0 35 146 009 0.13 1 63 3 34 Bo3 18 26 12 67 Bağ 1 $3 44 80 23 33 34 88 20 99 4,82 YINE MSP'NİN VE BIR (HÇUM AP'NIN ALEYHİNE OtAftAK GELIJTI. CHPDEM AIABILDIĞİ ISE ÇOK SINIRLIOIR. •" *""' "*> ''" SAMSUN SIIRT SINOP (3 kö/ 600 seçmen yok) SIVAS TEKIRDAĞ TOKAT TRABZON TUNCELI URFA UŞAK VAN 9 63 5 83 5 04 8 55 6 72 6 45 16 76 7 61 9 99 0 86 8 07 7 36 + + 2 62 350 2,86 3 81 392 0 26 5 22 0 09 4 05 1,64 2 33 2 69 • CHP'NIN SOIUNDAKİ PARTllER 01 ORANI YOfHNOEN H€NÜZ BELLI BIR AĞIR1I6/V ERI5MESCLER BİLE, AIDIKURI MUTUK OY YONUNDEM SAYISAL GOSTERGELER SKAIASINOA OİKKATE DE6ER DÜZEYLEK ARÎIK IYICE YAKIAJÎIUR. gelere gore düzgün yayılı o'uşuyia ıl genel meclısı seçımlerınden de yengıyle çıkmıştır Istanbul da ve Ankara ıl merke zinde geleneksel umursamazlıkla bırlıkte CHP bakımındon bır doymuşluktan da söz edtlebılır. Dunyada demokratık sol ya da sol bır portının bır Ilde "o 50'yı aşkın oy aldığı pek görulmemışfir. Bızde Istanbul'da ve Ankara, Izmır kent mer kezlerınde % 6O'ı aşıyor bu oran. Hele Kadıkoy, Çankaya, İzmır Karşıyaka gıbl semtlerde % 70 e varıyor Alışılmısı çok zorlayan bir durumdu bu ve hzık bılımlerındekı doygunluk noktosı kavromına çoğrışım ya pıyordu. Turkıye'nm buyük kent lerinde CHP doyum cızglsme yoklaşıyor m u ' Bu soruyu »orduracak bır kuşkuya, yerel secımler dolayısıyla kapılmak yersız oîabıllr Amo gercekte yakın geleceğın CHP'yı buyuk kentlerde bir doyguniuğa gotur mesi de şaşırtıcı olmayacaktır. CHP nın hazırana göre dıkkate değer ılerleme gösterd'ğl ıflerın büyük coğunluğunun kır sal nltelığı ağır basan ve 5 hazıranda CHP adına beklenenı tom verememiş ıller olusu an!o mındadır Genel Secımle Ye rel Secım ilıçkısındekı ııyaşmazlıklar nedenıyle acele bır 28 29 J12 35 45 59 + 1 39 45 80 + 2 87 49 60 + 258 36 67 5 52 39 86 0 09 51 37 15 01 33 94 0 4 7 43 69 + 1 28 30 77 + 1139 32 00 + 193 51,45 + 5 72 42,09 +13 42 1 82 + 0 85 1 20 + 0 97 4 61 12 85 + 4 67 33 41 + 0,52 40 37 0 22 17 70 + 2 29 25 07 4,25 39 79 3,14 37,18 + 0,31 0 89 012 13 38 6,13 2 21 3 66 15 02 5,42 12 07 0 89 564 + 089 «J0 1,76 472 4 01 2 02 8 73 + 5 64 6 77 + 3,95 23.82 + 190 2 51 + 0,11 6,74 + 0,32 YOZGAT ZONGULDAK TÖRKİYE 20 07 Bağ + 17,14 Bağ. 7 93 8 Trafik şıkışınca, ofkelenir mislniz? 9 Trafik hatalarını hep başka şoforlerin yaptığı hissıne kapılır mısınız? 10 Yayaların yolunuzdon kacmolorı Içln calar mısınız? korna + 0,71 Bafl. + 2,12 11. Gece surerken, kısaları yokmak lcln, önee karsıdan ge.'en arabonın uzunlorını •ondurmMlnı bekler mısinlz'* 12 Karşmızdan gelen uzunları söndurmezse, slz de derhol uzunlan yokarak karsılık verlr mıtinlz? 13 Kfrmızı (şık sorıyo donduğu zaman onunuzdekı araba horeket etmezse, korna calar mısınız? 14 Ayagınızı gaz pedalına basıp kendın.zl guçlu hisseder mlsmlı? hızlanırkcn, 15 Bir kavşoktasın/z Önunuzd» yol tıkondı. llerl gitmenlze olanak yok Kavsağa girmeden bekl«me yerine, ileri gıdemeyecegınızi blle bıle, sizı kesen yolu da tıkayarok, arabanızı kovsağo surer mlsıniz? Değerlendirme Fer sık sık yanıtı ıcın 4 arasıra yanıtı ıcın 2 ender olarak van tı ıcm 1 puan ver.n ve puanları toplayın Skorunuz az odugu oranoa ı,ı suıucusunuz demektır 36 ve ustunde puon topjcdıysaoı/ kendnızı duzeitmek ıcın bırşeyler yapmamz gerek Hsm u!Kentzı,i trafığıne zararımz var, hem de kenaı c c i m z ı te*lıkeye diyorsunuz demektır Eger 36 ve doha ascgıda puan topladı ısenız, sızı kutlamadan once, bır oner.mız o'occl Yanıtlarıı ızı ışoıetledığınız bu testı, tam sızın ışaretledığınız gıbı, sızı lyı tanıyan bınnın, eşınızın, kardeşınızm kızımzın ya aa sızHe sık sık orabaya bınen sevgılın z ya da b başka dostunuzun onayıno sunun. Bakalım onıcr >anıtlo r 7i a/neı 1 abul e&pcekler nır> genellemeye gırmekte Isabet bulunmoyabı/ır Ancak Kırsal kesımde 5 hazlranda CHP cepnesınde ızlenmış olan parcolı engellememn onu temızlenmıs olabılır Ya da hazıranda on beş yıllık suskunluk ve kırgınlıklarını terkederek AP adına sand/ğa gıden 1950 demokrctı ve Menderes ruhunun son bek Cilerı bır bolum koylu yurttaşın yenıden kuskunluğe donerek AP'ye bır duraklama getırmış ve CHP'ye dolaylı ve gorelı bir dinamızm sağlomış olduk ları duşunulebılT Hsr durumda kırsal kesımdekı ve başkanlığı kazandığı orta boy II, ılce mer kezlerindeki başansıyla CHP, 11 aralık seçımlerınden ufka sağlam ve umutlu bakarak cıkmıştır. DİĞER PARTILER NE YAPTI? AP, yukarda acıklandığı gibl CHP Ile cy oranı deg şımlerın de ozellıkle kırsal nıtehğı ağ'r bosan kentlerde kayba uğramıştır Ote yandan, Cankırı, Rı ze dresun, Afyon, Arkara, Ma raş, Yozgat gıbı ıllerde de MHP nın de lehıne gıbı gorunen bır gerılemesl olmuştur Gercı Ordu, Eskışehır lcel Koyserı, Konya glbı dlerd3 MHP genlerken AP bır ölcüde ılerletiış gozukmektedır. Ama polıtıka sannesin dekı dort pa r tı ve bağımsızJar arcsındakl lllşkıler yonünden AP Türkıye olceğınde yıne de ge'ilemış gozukmektedır Pekî, nasıl oluyor da 5 hazıranda elde ettığı % 37 doloylarındakı oy oranını koruyabılıyor? Yanıtı sade ve acıktır Ye rel seçımler kural olarak cok kucuk partılerin aleyhıne yerlesmiş orta ve buyuk partılerin lehıne ışler 11 aralıkta da CHP tarraTien ve secıme girdığl yorelerde variığını savunmuş do olsa Turkıye topiamında DP de kısmen gerıledığıne ve MSP epeyce gerıye gıttıgıne gore ortalıkta serbest kalan bazı sağ oylardan sağın en buyuk partısı yararlanacaktı Ayrıca İstanbul ve Ankaradckı CHP lı secmenın cok oşırı rahatlığı dolaylı ve goreiı olarak AP'nın ışıne yoramıştır Bır olcude fantezl gıbı gozükmeKle bırlıkte, 1977 yıl sonu ıtıbarıyle bır genel secım atmosferınde CHP'nın potansıyeltnın % 43'e yoKin, AP'nmkının ıse % 36 dolaylorında olacağını du5unm9 eğılımındeyız Son aıtı oylık kısa aönem ıcın, ıki portı adına önsmfı ımş c.kışlaraır bunlar (CHP'yı slhırll 226 sa/ısına yeterınce yaklaştıracak onemde) MSP ıcm secım öncesl Inceleme yazılanmızda, cıddı\etsız lıgın doruğuna ulaştığmı ve 1973 yerel soçlmlerlnda de ba şansız kaldığını gozonunde tutarak 11 oralıkta, 5 hazırana gore buyuK oiçude ocılomenın bekiendığı duşuncesmı dfle getırmıştık Aynıyle vakı olmuştur AP'ye. CHP'ye, MHP'ye her verde oy kaptıran ve oy oranını dıkkate değer ölcüde sad«ce dort ılde (Ağrı. Antolya, öıresun, Kutahya) arttırabılen bu portl, Iç doğu ve Iron smırma komşu Doğu Anadolu illörinde variığını yenı korumuştur. Ama Konya dışında bütun lc Anadoludo ve lc Karadenız Hlerinde hazıranda başlayan gerılemesl bu kez hezımete donuşmuşîur Islom sosyaltzmm* sahcp Cikma ya da toşra esnafındckı sanayıfeşme hummasını kullanarak Anodolusol bır tıcaret, sanayi burıuvozısı dayanağı ka zanma şanslarını yönetıcılerının yavelığıyle, dev'ete gecış'nın u cuncu gününde gelıştırdıği ruş vet dalaverelenyle yok eden bu partı. tarıhsel b'r rırsotı kaçırmıştır Gıderek bağnaz d nsel bır tabanın dar smırlorına ındırgeneceğe ve son uc beş yılda aşın dünyevı tecrübelerden gectığı ıc«n yenıden yeterın ce uhrevı ve mıstık olmayı bıle becerememenın sıkıntısıyia ted.rgın kücuk bır yaşam surdureceğs benzemektedır Gelışmesınm kaynağım bu yuk ölcud» MSP'nm gertlemesınde bulon MHP'nin durumuna gelınce, ortaya eıkan goruntu cok ılgınctır. Son altı aylık donemde MHP bozı Ilferde «fi cok yıne MSP'nin ve bır olcüde AP nın aleyhıne olarok gelışmiştlr CHP'den aloblldığı ıse. yukarda soylendığı gıbl cok sınırlıdır. Tersıne CHP, MHP tabanındon daha cok a!mı$ gtbidır Türkjye'dekı toplam oy oranı yuzünden MHP hazirana go re verınde saymış denebılecek kadar hafıf bır ılerl»m« gostermıştır Mutlak oy oranı olarok rıazırono oranla 140 000 o/ ger lemı$tır Gercı, yerel secım lerde butun partıler genel'ıkıS mutlak oy yonunden duşuş gos terır, sadece bagımsızlor artorlar Ama MHP den edmılen urkuntulu ıma|da kesın bır dısıplın, toyfosıno tom hakımıyet gıb1 unsurlar vardır Bu dısıpl.n ve gudumün rienuz yerleşmedığı anlaşıltnaktadır 197^'lerm ıdeoloıık ıcerığı ol"nayan ama ınotcı ve ısrarlı DemokratK P^r ttsı 1977 genel secımryle yeel secımı arasındo MHP'n.n 1977 ae de /erdığı fıreden daha a2/nı vermıştır. Öte yandon, Israf ekononrsıne ve tluslararası tekeliere ca tan sol slogonlar o boğnaz ıslamcıhk femennalorının oltjş(Oavamı 9 sayfada) DiSi BOND GARTH