Katalog

İK (UMHUfilYET ri nasıl bir tutum ve hızla sapmalan perek tıOim anlatma bakımından tn etkln bır u\at ma olmahdır • Dogru değıl ml onun yargısı"7 Yalnız uzay sorununda deqıl demokrası ve ekonomı «orunlorı başta olmak uzere «nelerı neden ya pamadıgımızı ve nelerı nasıl bir tutum ve hızla yapmamız gerektKjını» araç.tırmak Icm ne denlı yerındo bır uyarıdtı bulunuyor Seha Meray Meray Lozan Barış Konferansları tutanak lorını da Turkce/e çevırdı Bu tutanak ve bel qelerın ellı yıldan berı devletce ya da Turk Ta rıh Kurumu gıbı bır Kurumca Turkce olarak ya Vimlanmamış bulunması sıyasal tarıhımız VP rnıllı kıtapl gımız ıcın gerçekten buyuk bır eksık lıkrı Bu tutonnk ve bFİqeler buyuk lormada tam ıkı bin yuz sayla tulmaktadır ve uzun yıllar su ren arolıkoiz bır calışmanın resmı gorevındekl ugraşılarından artırdı^ı gunduz ve qecp saatle rınde dokulen qO7 nurıınun urunudur An dılımı 7i znvklt ve u&talıkla kullanan Seha Meray bu lun bunları bugunku ve gelecektekı kuşakların anlayacağı bıcınıde bır Turkce ıle csvırmıç dılıını 7e Orneqm templ antlaşmanın «1914 senesln den berı Şarkın sukOnunu Ihlal eden hâl I harb* kat ı surette hatime vermek lcln aynı arzu II* mutehassls olarak» bıcın ındekı ORmonlıccı b r anlatımla başlayon sonuç bolumunu Seha Me rny bakınız no denlı acık ve duru olarak cevır mış dılımlze «1914 yılından berl Dogu nun huzurunu bo znn savaş dıınımıınn kesın bir son vermek Içln aynı iblekle duygulu olarak » Hepsını aktarmayarağım buraya Şınıdıye kadarkı Osmnnlı dıploması dılınden ne denlı ay rı ve guzel bır nnlntımdır bu Bulun metnın ve tutanakların dılı ışte boyle akıcı Seha Meray bu çevırıslyle yalnız Devletler Hukukuna ve ulu sal tarıhımlze değıl ulusal dılımıze de buyuk hız met elmıştır Son kez eskı Dışışlerı Bakanlanndan sayın Osman Olcay la bırlıkte Montro Antlaşmasını ve ona bağlı belgelerı de Turkceye cevlrıp yayınla dı Uc buçuk ay once bununla ılgılı olarok bu butunlarda bır yazı yazmıştım Yattıflı hastonede okumuş duygulanmış Bana qonderdıqı mek tupta «Ögrenrıhg'ımdpn bu yana onunıde pn ışıklı ornek her bakımdan sız oldunuz Soyledlk lerlnlzl ne denll hak ettlğimı kestıremem de ne yapabilmlşsem şlmdıye kadar pek guc say mıyorum bunları» dıysrek yenı ve ınre bır alcak gonulluluk orneğı daha verıyordu Fskı arkadaşı Osman Olcay o dıkte ederek yazdırmış mektu bu Geçen yıl kendlsl daktılo ıle yazardı Sayın Olcay ın guzel bır notunu da ıceren bır mektu bu buyuk bır armagan kutsal bır emanet gıbı saklayacajjım yaşadığım surece Sayın eşı ara cılığı ıle yaptıgımız son teleton konuşmasında da kendısıne yolladıgım dost opucuklerı alma nın o gunku acılarını dlndıren en guzel ve et kın ılac olduğunu soylemıştı .*. Yazının başlığmda Meroy Icm «Sonmeyen Ifik» nıtelemesını kullandım Işık sozcuğunu pek severdl o Ama benım bunu kullanmamın nedenl Seha Meray ın Turkıyenın bılım kul tur ve sanat cevreslnde hıc sonmeyecek ger cek bır ışık olmasıdır Gecen yaz kendıslyle goruşup şokalaşır ken bır yıl sonra onun ardından yazı yazaca ğım hıc aklıma gelmezdı Akla gelmeyen çeyler oluyor ışte Şu anda ıcmde bulundugum ruhsal duru mun aşıladığı ıctenlığıme ınonınız Gonlum Is terdl ki, ben yozmayaydım da o benlm lcln ya zaydı 1 . 25 EYlfll 197' Bir Çağrısım mha L Meray tçın yn7dı<5ım bıı vn/ıyo bır cagrışınıın uvondırdıgı etkı hır cını ıle boş layacagım 1956 yılı yn/ıııda bır oure (•almak üzere unıver8itecp fjondoı ıldı^ını Almanya yn rjıi moden once ıa nıcllı hocamız. Cbul tna Mîtıdın ı evınde zlyaret Ptmıştım Hastaydı Kendısını sık eık yoklayan nabız duzensızlıklerınden yakınıyor du Uzun suren konuşmamızda turlu konıılar vn onılar uzerınde durduk Aynlırken ayak uzeıı soylodıgı şu 307leri hıc unutamam onları oldu Ûu gıbı oktarıyorum buraya S OLAYLAR VE GÖRÜŞLER M^ray'ııı Sönmeyen Işığı Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU tıkacılar okusa «Elbette ınsandı ha/van olacak değıldl ya » dıyeceklerdır Eskılerın «ınsanı ka mıl» dedıklerı turden ınsan olmanın ne dernek oldufjunu bılmezler anlamazlar da ondan Karnll ınsandı çunku herşeyden once ınsnn lığı ınsanları severdı Ruhunda dolu dolu sevn cenlık (şefkal] acıma duyguları tasırdı ve ge rpktıqınao bunları gonul zengınlığıyle dağıtması nı bılırdı Çok saglam ve guvenılir bir dostluğu vardı lctpnlıgı hcr an yardıma hazır oluşu ve alcak gonulluluğu ıle buyulpmıştı butun dost ve tanı dıklarını Inre ınsonlifli yaııında her alandnkı genıs kulturu guzel sanatların her turuyle olan ılgısı ve hıı knnularda kımı zanıan ınsanı şaşırtacak kprtede ayrıntılara ınebılen bılqısı hole doğa sev gısı vatan tutkus>u Ataturkculuk bılıncı o eş si7 cnlışnıa gucu ve calışma zevkı ve butun bunların yanında az once değındıqım alçakqo nullulugu Işta Sp'ia Merny ın onu anlayanları büyuIpyıcı nıtelıklerl Hıc bır konuda başkalarındnn kendıne ve kcndısınden baçka'arına karşı ovgude ve yer qıde obartmayı sevınedıgı gıbı alçakgonulluluğu de nbarlmalı degıldı Bu tur alçakgonulluluğun sahte bır gurur ortusu olarak kullanıldığını ook lyı bılırdı Herkesle senlı benlılık laubalılık an lamına da hıc bır zaman almamıştı alcakgonul luluğu Vekaılı ıctenlıklı bır yakınlık olarak an lardı bunu Ataturk tnrafından kuruluşunurı 45 yılı ya rınkı 26 eylul gunu kutlanacak olan Turk Dıl Ku runıu nun Yonetım Kurulunda Iki yıl bırlıkte bu lunduk Abbaşkan kımlıqıyle Meray yonetlrdı bu kurulu zaman 7aman Arasıra keokın tartışmalar olurdu uyeler arasında Meray ın kımseyl kırma dnn ve tartışmacılar adına yaptığı yorum va acıklamalarla kımseyı Lımseye kırdırmadan tatlı bır otorıte ıle yuruttuğu yonetııne her za man hayran kalmışımdır Bır yıl öncekl boyle sahneler ve Meray ın tutumu espnlerı şu onda gozlerımın onunde ve kulaklarımda Kurulda be nım yerım onun yan ndaydı Tartibmalar surertpn kımı zaman bana doğru eğılır «Horam bı lımsel cığırından cıkıp klşısel atışmaya donuşmeden şu tartışmayı bir onleyebllsek» dıye fı sıldardı Önlerdı de Bunda butun arkadoşların ona bosledıklerı sevgl ve saygının etklsı bu yuktu Son Kurultayda Turk Dll Kurumu Çenel Başkanlığına seçıldı Azımle şevkle yalnız bılgısını ve zamanını değıl gonlunu de vererek çalışıyordu Kurum içın ömru yetmedı1 .. rı\ette ara sıra guzel \a\lan çıkar 9«>v;»»fe vazaı ama ruha lacl \eren duşuncpyp üu funce katan vazılardır hunlar' O tarıhden sonra da bırbırlnden guzel bır bırınden değerlı yazıları cıktı Bunlardnn çogu Çngdaş Yayınlarınra 1974 te bnsılan «Inıanca Yaşamak» VP 19/7 de bosılnn «Su Baflarını Devlor Tutmuş» (kı 3 a surede 2 basımını yoptı) başlıklı kıtaplarında yer nlriı Acı yozgı onu elı ınızden olmasaydı boyle dahn nıcs yapıtı cıka caMı «Insanca Yaşamak» kıtobının sunuşunda bakınız ne dıyor Meray 'Bu vazılarda çefith konulaı ışlenmek te Bo\le de olsa hepsı bir ana (t'0'\e bag h Insan Itışılıyırie ciuşunce ozguı lugune ıçten «ojjrı ıman vapısı mutlulufiu adı nc olursa olsun a\ ncalıl'h hu azuıluım teke lınden kurtararah bu\uk ı,ogunUu lara ulaştırma <,aboları\la çomtl \e emek hııhgı dopal \a da %apma pngeUcr (i/sa da kaı^ı sına ınsanhgın ıstprse bu \nnde çaha da goitpnr'.p bu amaca ıılaşabılecegıne ınanış' Bu satırlar onun başta belirttıöım ınsanlık ruhıınu ne gu?pl yansıtıyor Bızım ulkemızde hatta yalnız bı/de değıl Batı da cekırd°kten yazar ve edebıyatcı olarak yetışenler baska meslok'erden oiup da yazarlı j)a edebıyatcılıgo sonradan başlaynnları yadır garlar Isvıcre nln buyuk hukukçularından ve FP deral Mahkeme Uyelerınden Vırgll Rossel benım Isvıcre dfkı hoı alarımdan Profesor f H Menl ho ılf) bırlıkte uc cıltlık bır Mpdpnı Knnun serhı yazmış ve bu yapıt 192P de Tuıkceye de ccvrıl mıştı Aynı Rossel ıkı de romun yazdı Bu tu tumu cok yadırgandı Isvıcre de ve romanları tu tunamadı Meslegı hukuk profesorlugu olnn Seha Me ray ın edebıyatın deneme turunde kalem oynatması hıc yadırganmadı Tersıne cok beğenıldı ve tutuldu «Su Başlarını Devler Tutmıış» başlıK lı kıtabının uc dort hafta gıbı ki3a bır surede tukenmesı ve ıkıntı baskısının yapılması bu be ğenının kendısınl hasta M a ' a 9ı n da cok sevındıren son kanıtı oldu onun ıcın Cumhurıyet okuyu cuları bılırler kı olumune dek ışledı onun ışıklı kafası ve son haltalorına dek yazdı bu sutun larda Za\allı Polis... osterlşll ccnaze torenlerlnde kalabalığa bakıp kcndlme sorarım Acaba kac klşlnln gercskten canı yanıyor? Bu haftanın başında Kuçukkoy de Togay Yazıcı adın da bır sllah kaçakcısı Ile yapılan çatışmada Erclal Keço Ya şar Ozguler Bulent Cıhan Uc memurun cenaze torenl yankılar yaptı Gozyasları hıç<ınklar aglanıalar demeol«r ve nutuklar Klmler kotılınadı kl loren» 7 Bakan ge nel mudur yuksek mcmur gıbı qorevlilerın hepsl tamamdı Polislmlzin ozverıslnden, gorev duygusundan korkusuzlugundan dem vuruldu Sonra? • Tabutun ustune blrkaç kurek toprak .. V* Işte bu kadar Uç polısln cena/p torenı yapılırken sllah kacokcım Togay da Şehremini de kıstırılıp olduruldu Pekl sonuc nedir? Bugun Turklye de herkes blllr kı sllah kacakcılığı cok buyuk bir orgutce yonetilmektedlr Uyuşturucu madd« sllah v* slgara kacakcılığı yerlı Mafia nın takelındedır Bu orgutun u*t basamaklarındaki «babanlar klmlerdlr? Iş adamları sanatorler polıtikacılar kesimındekl «baba»lardan bazılarının odloıı tısıltı gazeteslnde yayınlanır Bazan bunlardan blrı olur O zaman Bakanlar, yuksek m«murlar unlu polltikacılar Mafla nın babası lcln de camıde toplanırlar r ohbet ederler Çok iyı odamdı kabadayıydı yetenekliydl yerl kolayca doldurulamıyacak Turkıye de Mafla nın buyuklerlnden blrl oldugu zaman, yuksek duzeydeki emnıyet gorevlllerı de kaygılanırlar. Çunku boyle olumler orgut Içlnd» çatışmalar yaratıp, kurulu duzenl sarsar. G «Nur ) aynım uzun yaşcımck hcrkPote gıpıa uyandırır ama en buyuk mahzuru uzun yaso yanın kendı akranlnnnı kayb^derek ho atta nıi tıkçe yalnız kalma bedbahtlıcjına uğramasıdır Dohn buyuk bır bedbahtlık rin kertdındcn ku cuklennın acısını gormcıdır Ba,an s^vdıHprı mı/don yakınlnıımı/drın bırının agır ha>talıqıyle uğraşırız Her laralımızı bır zıılmot kaplar duıı yayı gonntv oluruz Yanıbaşımızdakı baska bır yakınunızın np vazıystte oldııcju aklımıza bılo qel mez Onu sıhnattcı berkemal zannoderi'' Çunku hastamız knrsısınrla hıssıyata ve mubalagalı bır korkııya kapılır sogukkanlılıqımızı kaybedsrı/ Bır de bakarız en beklemedıcjımız bır zamonda sıhhatlı zannettıgımız o batka sevdıqııni7 hıç şıkayet etrneden sebsızce rahmote kavusuvcr mış O zanıan gozlerımi7 nçıhr fakat ona karbi 80M anında lakoyt k ılmnnın ıslırabı da yuklenır omuzlarımı/n Bu r obeple bnnco Cenab ı Hak kın en sevqılı kulları kendlndpn qenc olciıi cv dıklerınııı acısını gormedpn ahrete ıntıkal cdon lerdır » Rahmetlı Mardın o tnrıhte pqor yanılmı yorsam 77 yaşında ıdı ve cağımızın yaş orta lamasına gore pek ıhtıyar snyılmazdı Ama yu karıkı karamsnr sozlorındon olumu ozledıgı sezı llyordu Elını opup ayrılırıadan once karamsariı ğmı gıdermek ıcın dılımın dondugunce bııkuc soz soyledım ve Avrupa donıışuındc kendısını daha saqlıklı bulına dıleğımı acıkladm Gozlp rını gozumdcn ayırıp yerdekı bir koşeyp dıkert ^ zayıf bır sesle «ınşallah» dodı ve yabancı ulke lerdekı calışmalarımda bnna baş>arı dıledı B>? ay geçmeden olıım haborını aldım ve son goru r memi7dckı boylpdıklcrını anımsayarak hıçkırık lorımı tutamadım o yabanrı dıyarda Msray'ın Kisiliği Meslektaşım nrkada'pim dOolum kardeşım Seha Meray ın olumunu raa/odan duvdurjum 70 man rahmetlı Fbul ula Beyın «Uzun yaşayanın •n buyuk mutsuzlugu kendinden genc olan sevdıklerlnın acısını gormesldlr» sozlerını anımso dım Gercı onun yaşına henuz ulaşmoriını ama bu turden mutsuzluk ve acıları ne yazık kl bır kac ke/ yaşadım ben işte şımdl de Seha Me ray ın acısı O da bır parca buyuk bır pnıca kopanp gıttı ruhumdan Yalnız bonden nıı y a 9 Kendısını yurekten 8ovenlerın gonullcrınden derlenmıs kocaman bır sevgı riemetıyle bırlıkte qıttı ote dunyaya Ankara da o^rotıın uyelerındon bulunduğu Slyasul B Igıler I akultosi onunde onun ıçın duzenlenen son ıığurlama torpnıno hukumot uye lerınrlen tek ı mnın bılo katılmadıgını yazıyordj gecendo oevgılı Mustafo Ekmekcı llahı Ekmekçıi Onlarda gercok ınsan sevgısındon gonui zenqın lığlnden pser olsnydı 7avnllı Puık halkı bugunku ocıklı uzuntulu ortamdu mı bulunurdu 7 Onlar ancak kendılerıne uşaklık etmış olanların cenaze torenlerıne gıderler bılını adamı gonul Insanı Ataturk dovrııncısı Meray lcırııı deqıl Seha Meıa1, gercek anlaınıııda bir «ınsan> dı Bu tumce/ı bır vnrsayımlo o cırkın polı Mafia kapltalizmln urunudur Amerıka da var, blzde d * oluştu Polislsrl olduren sllah kaçakcısı nedlr k ı 9 Kucuk polls kuçuk kaçakçıyı kovalar, kucuk kaçakçı kuçuk p < llsten kaçar Sıradan hırsız polls oyunudur bu Kacok piyasasını yoneten gerçek suclular Ise devletın yuksek bnsamaklorında senat5rler bakanlar mllletvekilleri ve unlu kisilerle kolkoladır Bu oyun surer gıder Turkıye de bu oyunun kurollarında hayatlarım yıtıren pnlıs memur ları lcln bır yasdm sigortası blle kurulmamıştır Polis memu/u olur eşı ve çocukları yoksullugun karanlıgına tesllm edlllr Plramldln tepesinde Mafla nın babalarıyla Isbirllğl yapan sermaye politlkacısı soruyor mu poiıse Maaş kac 7 Katsayı kac ? Ne yıyorsun'' Ne iclyorsun? Nerede oturuyorsun? Polıtlkacı l a m yapar devaluasyon yapar yegenlorle blraderlerl Devlet Hazlneslyle kollar, polisln cenaze to renln* katılıp nutuk atar Bilim Adamlığı Seha Meray eksıksız kusursuz bır bılım adomıydı Devletler Hukuku alanında onemlı yapıtlan vardır En dıkkate değer olanlarından bırı 1964 te cıkan 365 sayfalık «Uzay ve Mllletlerarat ı Hukuk» adlı yapıtıdır Bu kitap ve sonundakı blblıyografya onun araştırıcı ruhunu ve bılımsel sabrını acık secık sermeye yeter gozler onune Kıtabı şoyle bıtırır Seha Meray 'Başka ulkelenn uzay faalnellen az pelışmış ulkelere uzavda nelerı vapamadık larını gostermektpn çok dun\ada ve ulke lerınde nelerı nıçm iapamadıklarını nele Yazarlığı Meray guclu duygulu ve guzel dıllmızl us talıkla kullanan seckın bır yazardı Dort yılı aşkın bır sure once 22 temmuz 1973 te bu sutunlarda cıkan bır yazımda onun ıcm şoyle de mıştım 'Pıofesor Dr Seha L Aferaj'ın Cumhu Turkiye de polls Içtn hayat sigortası gereğlnl ilk kez Talat Turhan «7 Gun» derglslndeki yazılarında ortaya attı Polls orgutlerl oneriyi benlmsedller Anlaşılıyor kl bu duzen böyle surdukce sagda solda durmadan polls harcanocak Çunku suyun başındakller «tavşana kac tazıya tut» polıtkasını surdurup cıkarlarını doğrultmak Içln tam bir ortaklık Içlndeler Bu cıkar duzenınln dlşlilerl arasında kucuk pollslerın başları yenlyor yenecek Barl arkada kalan coluk çocukları perlşan olmasın 2 inci MC nln iclşleri Bakanı Korkut Özal ın asaylsl saglaması olası mı? Turklye. kaçakçılık, anarşl fjangsterllk. fuhuş ulkesi nitellğine duşuruldu İclşleri Bakanı Bakanlar Kurulu nda kacak slgara lcenlerl ml kovalıyacak? Koolisyondakl komando buyrukcularını mı? Bunları yapa mıyacagına gore barl polise hayat sigortası saglasın, bir hlzmet gormuş olur Diirıe Bak Bugünü Arıla OKTAY AKBAL Evet Hayır BATI HAYRANLIGI MI ? M ar7ifondan bir mektup al dım Okuyucum yazılarımı ılgı ıle ızledlğını belırttikten sonra 'îadece cağdaş bllımdekı en ^on buluşlardan soz etme nın «Batı hayranlıgı» yarataca gını bunu onlemek Icın bılıme bızım katkılaıımızdan da bah setmenıı kutuphanelerımızde he nuz pl atılmadık mılyonlarca bel ge olduğunu bunların ıncelen mesıyle bır cok gerceklerın or taya çıkacagını nıtekım Pırl Reı&ın harıtasmın boyle ortaya cıktıgını ancak bunun ıcın o kullarda eakı yazınn okutulma sı gerektlğını soyluyor \e bu ko nularda neler duşunduğumu so ruyoı ıl 1943 Evf>t, bugun blr'lkto tam otuz dort yıl geriye nldaceglz Hanı romanlarda, fılmlerde gorursunuz, bır don kendınl gcçnılş bir ça<|da bulur kışl Şoşar kalır olup bıtenlere herşeye Ben de actım 1943 yılı not defterlmı tarlh kltabı okur glbl claldım sayfalarına Y Vehbi BELGiL sodece cevırmek duşmuştur Bu Fransız Deny dır <i) lurıhımızı t.on donem tarı hımızı degıl butun Turkluk tntı hını ba^lu Hummer Batı yaz rnıştır lopraklarımız uzerındekı eskı kuilurlerı uygarlıkları bı zım karşı koymomjza ragmen Batı orlaya çıkarnııştır (Mibiı Asur Babıl Elam Akod Hıtıt hrık lruva uygarlıkları) Ve bız o Hammer ın tanhının uncuk yarısını dllımıze cevırmışız Bıı profe&orumuz ıse Hamnıen ba dece ozetlemıştır 3) Medenıyet ve teşkılulmiız hakkındakı en buyuk esnrlen yıne Batı yazmışlır Bıze bunla rı yarımyamalak cevırme ısı 7 kalmıştır Ad mı ıstıyorsunuz vereyım Ba^ta yıne Hammer ve d Honson 4) Bır Selçuklular tonhı he nuz yazılmamıştır Orhun yazıtlannın bıılıınup okunmabinda ba dece Balının rolu olmuştur (Mes serschmıdt Strahlenberg Yad rıntsev Heıkel ve arkadaşlorı Radlolf Thomsen) Bunların mıl lıyetlerını de yazayım yukardakı sıraya gore Alrnan isvecll, Rııs Fınlandıyalı ve Danımarka lı) Sayın Mtıharrem Ergın ın soz lerıyle «Thomsen butun âbıde lerı okumuş ve boylere Turk mılletının ebedı mınnettarlıâırıa nıazhar olmuştur » 5) Edebıyatımız hakkında yu lan yanlış okul kıtapları dışında \a7ilmış bır tek eserımız var mı d ı r ' Ama Ingılız Gıbb 1900 1909 arasında Osmanlı Şıırl tarıhı u dıyla 6 cılt ıcmde bunu yapnııs tır Dede Korkutun elyazması ıkı nushasından bırı Dresden Krallık Kutııphanesınde otekısl Vatıkan Kutuphanesındedır Yapıtın onemlnl onre H F Von Dıez 1815 te dunyaya duyurmuştur Italyan Ettore Rossl Vatlkandn kı nushayı bulmuşttır Islam An sıklopedıslnın 65 fasıkulundekl Korkut Ata adlı yazıda bu konu dn şunlar yazılıdır «Kıtab ı De de Korkut un 1950 ye kadar bır tek nushası nıalum ıdı Dresdon Kutuphanesındekl bu nushadan ılk once Flelscher bahsetmış 1815 de Von Dıez eserın mufassalca bir tahlllınl yapmış Depo Goz hıkâyesının de metnl Ile tercümeslnl yayınlomıştır . Et tore Rossı Vatlkan Kutuphane sınde Kıtab ı Dede Korkut'un 6 hıkayesini ıhtıva eden ıkıncı bir nushasını buldu ve 1952 da bu nushoyı faksımıle halınde ve ba şına mufassal bır gınş, sonuna da lugatçe ve fıhrıstler ilâve e derek 12 hıkâyenln tercümesl Ile bırlıkte neşrettı «Kadı Bur huneddın Dıvanı Kutadgu Bı lık Dıvan ı Lugat ut Turk gıbl dılımızın boşlıca kıtapları İçın Batının yaplıklarını hatırlamak bıle bızım ıcın utanc verıcıdır Kultur Bakanlıgının 1 000 Temol Eser di7isinın 73 su «Kadı Bur haneddın Dıvanından Secmeler» ın onsozunde Osmanlı yazarlarının ve te7kırelerının Kadı nın tanınmış bır şaır olduguruı Arap tarıhcılerının yazdıklarına dayanarak soylemekleıı başka bır şo/ yapmadıklarını belırttikten sonra Kadı hakkında ılk araşlır mayı bır Rub un ıkıncı onemll ıncelemey ı rie Gıbb ın yaplıqı an latılmakta vo şunlar eklenme*tedır «Şaırımız hakkında Ikınrl ve muhım tanıtma yazısı ve onun edebı hayatı uzerinde ol dukca faydalı bılgıler Gıbb ın (A Hıstory of the Ottoman Poetry, I) adlı es>efınde bulunmaktadır Hakıkaten Gıbb burada gerekll bılgılerı sıralamış şıirlerınden verdlğı mısallerle onu Batı dunyasına tanıtmış ve şaırımlze IIrık vaslını vermlştır Kadı hak kındakl hıı sozlerı bır kaynak vastını kaybetmış degıldir Nıtekım Bızım edebıyat tarıhcılerlmı/ Kadının şlırlerınden mısaller verırken Gıbb ın eserıne muracaat zorunda kalmışlardır» 6| Turkıye rogratyası hakkında en ohenılı e&erlerı LAsıe Mıneure adlı 2 nltlık yapıtı ıle Charles Texıer İstanbul ve Boqa/ıçı odlı yapıtları ıle Hammer ve Trhıhatrhef LAtıe Mıneure adlı yapıtı ıle yıne Tchlhatchef vermışlerdır 7) Mımarımız hakkındakı belkı tek yapıtı Fransız Gabrıel 6 cılt halınde ya/mıştır nimar Sınan hakkında buyuk bır kıtabı ge çenlerde bır Amerıkalı kaleme almıştır Bu yapıt kıtapcılarımızda satılmaktndır S) Pırı Reısın harıtasmın o nemını de Batı gostermıştır Da nıkın Tanrıların Arabaları adlı yapıtında bunun uzerinde durmuş uzaydan cekılen fotoflrafların bu harıtaya uyması dolayısıyle Amerıkalılar tonlarca yazı yozmışlardır Batının bıze boşka alanlardakı hızmetlerı hakkında sadece Ataturkun şu sozlerınl aktarmak la yetıneceğım «Bu gunku as kerlıgımız ordumuz mukemmel dır ve muntazamdır Bazı devlet lerın ordularına bıle fâıktır Ge rek kumanda heyetl alıyyesı, ge Alışmısım bır kez her gun yazmaya Işte bu defterler dolusu ynşam parçacıkları da bu tutkunun urunlcri Orta Okul, llse sıralarından berl nundcl k yoşnn>ım toplum olay larının en bolırgınlerı geçmıs bu sayfa ara Bıraz uzerlnde c ın a ıa 1 durup yenıden yazsam kltop olarak y V ' '' frılır de 1940 yılından 1948 o dek s.uroklı yazmı^ım ızlpnımlerinıl gozlemlerımı bu gunce dcltcrlerıne Aıno konu o degll bugun. Bu defterlerde o qunlorın llcınç bolgolerı var Önce ucret'er tıyatlar Şehır lcl ve dışı mektuplar 6 kuruş 75 para, ayrıca 2 kumşluk Mlllı Bavunma pulu konuyor Telgraflar Sozcuk baı,>ına 3 kuruş nyrıca hcr telgraf başına 10 kuruş Yıllık telofon ucretl Bes yuz konuşma karçılıgı 30 lira Telefon tes sat macrrıfı 50 lıra Bir yerden baş ka yore tasınması 7 5 lıra Yıllık radyo abonp bedelİGrı Nufusıı yuz bındcn az yerlerde 10 lıra 250 bınden fazla olan yerlerde 50 lıra Dakın Turkıyo nın uç buyuk kent nde kaç radyo abonesı varmış 1943 te istanbul 39 703 Ankara 12 750 Izmır 5 S^ö Bır de maaş barem'erı var I derece memurun aslı maaşı 600 lıra elıne geçen ıso 4?1 llra 32 kuruş En yukregı bu 1 15 derece memurıınU Ise 40 lıra elım geçen 32 11 a C kuru<Orge neralln ellne geccn de 421 llra 32 ku ruş Korgenaral 354 llra 39 kuruş alıyor 9 derece bir ıncınur soyılnn yuzSjaşılarııı ehne qpçen 9? lıra 15 kuruş Pekl altın no kcc'ar'' Getenlcrdo TV dekl Ankora proqram larında da oorduk 32 lıra Bu aylıkları ucretlerl altına vurursanız hesrıbı riaha doqıu yapmıs olursunuz fcn yııksfk IT>I<I ! 421 llra 3? kuruşmuş Yanı 14 altıo! Ben 194T te bır eJehıyat dergısinın «.ekretorllginı yapıyor1 dum Yirmi yasınc'a bir ogrcncı Ayda bO lıra kazanırdım Bar,kcı dorgılare yazılar yazar cevırıler yapardım otuz kırk lıra tıa onlardan p^lırdı Cv baılt yok aıle dordi yok1 Duşunun bu seksrn dokbin lira'Ja n» yapar bır delıkanlı' Kıtaplor alır sınrma'ara gıder qezer tozar Uc altın tutu yornuış o yaslardakı Uazo ICIITI Sanını^tım kı yas ilerle dıkçe mcnlekd" kıdam kazondıkça tanınd'kra bu kazanc. bı< nelır dol a daha ortoral' 1 Bır şpy clssem şasmazsınız he r haldc altın hpsaLıina vururca bugunku kazancım o gunku yanı yirmi yaşında bır edebıyat hfve c lısl dellkanlının ktconcından bırczcıl daha taz>a> Duqun altın bın beş vuz llra du'inadcn dtı yul'so'nn.kte Istpdıejınız kadar çalışın l koşu^un dıdıııın yptişem yorsunuz bu ya ,am panalılıqına 1 Alınıdn !IP ) '•/ilın^ . zcrundannız Belıılı kazanç sahlplerı içın y ısom kosınları rjunden gune agırlaşıyor Açın son 7am.Trın II.'PSMI iek tpk kaı laştırın otuz kırk yıl oncekl flyatlala conar koıliı n z Bır kavımun karpuzun otuz kırk lırcıyo olınucon ın clııy rk Inanmazdık o yıllarda 1 Oıta halll İstanbul lul r kovıın kaıpuzı aıabayla alırdı Onemll bir şey drqddı bu Bır dp bııgurku sayılorı r'usunun 200 telefon konuşması İçın r>00 liıa alınn or 000 tetefon konuşması 1250 lıra olmu11 Boş yuz kcıvı ma IK rjundo uc konuşma demektır Zaten ho kc^ bu sayi'i cıp a adalvi farkı odemekteydı Te lefon ucıctlrrlne *am bir kattan cok daha tazla olmuş 1 Herşey bıni'n q bi tosıtion yıypcrk ıcsceğe dek herşey yanına yaklaçılmnz hır durey» çıkmış Gecnış, fazlo dalıp gltmempli 1 Kapattım osH de(t«r lerı Arada bır boyle kacaınoklar yapma'ı fena olnıuyor. ama yat;adıqımız çoqtı ıçınde bıılı nduaumuz gunlera butun acıları gafceMon ıo s n n h loo'ı kalnrnk < 1 rek zâbıtanımız pek lyl vücut buldular Bu ne 6ayede mum kun oldu? Hlzmetı devlete bır takım Avrupalı zabıtan aldık Mekteplerımize muallimler ge tırriık onlardan oğrendığımı/ı tatbık ettık bu tekemmule er dık Neden dığer devaır ve şuabatımızda da boyle olmasın? Olmalı ıdı» (Ikdam Gazı Paşa ıle Mulakat 8 2 1924) Japonya Batının sadece bı lımını alarak 120 yıldo cıhan devletı oldu ve uygarlığa kat kılarda bulunmaya başladı Kızıl Cm Batıda bılımlo ilgill olarak yayınlanan ne varsa hep sını her an getırtıp bılgınlerlne lyıce ınceletmekte bızım «kahkahalarla gulduğumuz» ooıı bu luşların ruhuna gırıp uygulanmaları yollarını aramaktadır Bızım ıçın de tek çıkar yol budur Burada «Batının uygarlığa kat kıları ınsanlıgın yararına mı olmuştur'' Ornegın atom. hıdroien notron bombaları nedır? Meşhur Nobel ınsanlıgın başına dınamıtı bela ettığınden oturu utanç ve vıcdan azabı duya rak unlu ödul unu dagıtan vakfı kurmadı mı 9 » deneı ektlr belkı Şunu hemen soyleyeyım kı butun bu tahnp ogelerı bır aractır amaç degıldir Insanlar arasında «senın benım kavga sı» «Sen çalış ben yıyeyım sen ol ben yaşayayım» yarışı surdukce ınsanoglu yukarda say dığımız sılahlar olmasa da yı ne bırbırının bogazına saldııa caktır Boyle durumda olan bır ınsan elıne geçırdığı bır yazı ka lemını bır fınran suyu bır gul dalını bıle sılâh dıye kullnnır Ben eskı yazının ogrenılmesı ne karşı değıllm Tam tersıne genç kuşaklardan ibleyenler ıcın eskı yazının oğrenllmesl o lanaklarının en genış bıcımde yorotılması fıkrındeyım Ama lıselere eskı yazıyı zorunlu ders olarak koydurup eskı ıle hıç bır llışkısı olmayacak buyuk çoğunluğa ogretmeye şıddetle karşıyım Zıra sadece eskı ya /ıyı oğrenmek bır şey ifade et mez Osmanlıcayı da oğrenmek gereklr Bu yuzden bır de Osmanlıca okutulamaz Buna kım senın hakkı yoktur Bır muhen dıse bır doktora bır elektronık ya da atom uzmonına, bir mo dern fizık bir modern bıyoloıl bılgınıne bir klmyacıya bır modern matemotıkcıye bır topoloıl (Modern hendese) bılgınıne eski yazı ve Osmanlıcanın yaroıı ne? Bunlar ısterlerse bunları oğrenebılırler 0 Ûniversiteye giriş kursları •• •• EDERSANESI Yetonek ağırlıklı • • Modern ve klasik sınıf lar I.DEVRE II DEVRE lıse son lekım 15ekım beklemeliler 31ekım 11 kasım KAYITUVR BAŞLADI Onre şunu kesın olnrak bfllırt melıyım kı yazılarımın amacı durmadan araştıran duşunen bulan ve uygulayan boylece de uluslararası bilıme en buyuk katkıda bulunan Balının akılcı lıgına hayronlık yaratmak genc Iprımı/de bılım sevgısını araş tırma sevgısını yaratmak ve boy lece onların hem yurt sorunla rına cozum bulma hem ulıfelar arası bılıme katkıda bulunma susamı?lıqını komcılamak ve ken dılerıne karınra kararınca yol gostermek dunyanın nereye dogru gıttığını blzım bu durum da ıelerle uğraştıâımızı goster ınpktır Yıne en kesın bıçımde belırt mek ısterım kı buna bugun ıkı bakımdan gerek vardır 1) Os manlı lınparatorlıığıı hıc bır za man bır bılım devletl olmamış tır Medreseler cagdoş bılınıp gecomemıştır 2) Başta resmı ı fatları olan dın gorevlıleıımule memleketlerlnl sevmeyen ba/ı polıtıkacılar olduğıı haldp bır cok dın adamı ve polıtıkacıım /ın Batı duşmanlıqı yaralmak yoluyla ulkemızı Ortacağın ka ranlıklarına suruklemek ıcm dış ve lc duşmanlarımızın acık ve gızll desteklerı altında elle rınden gelenı son derere sıs temlı bır ^ekılde yapmalarıdır. Bu duşuncelerımı Gecmış Kulturumuz Satsatası (28 6 1976) Eski Yazı Eskı Kultur Sorunu (15 5 1976) Dın Elden Gltti mı (14 6 1976) ve Dınımızi Asıl ö l durenler (218197b) başlıklı ya zılanmda belirtmlştım Ben Batıya, sadece uygarlığa yaptıflı buyuk hızmetlerden do layı değıl sadece blzım kulturu muze yaptığı buyuk hızmetlerden dolayı bıle hayran olsam ye rıdır Bu konuda ornek mı ıstı yorsunuz 9 Tumen tumen Işte bazıları 1) Tck ve en bılımsel Turk qıamerını bır Fransız yazmıştır Mıllı Eğıtım Bakanlığımıza bunu Xağaloğluİst.Tel.22 24 60, (Cumhurıyet 896?) VİLLAV Lâle ^ OREN Sonbahar Çağrısı Yorelerimlzrie hazarı n evbiml vnr LE de Cylul un ouzellığı yaz havasında VILLA LALE de devamlı bicok su zergın suboh kalıvaltibi VILLA LALE de ıç ve dış tplefon vlz^o ı yo/ını Ama VILLA LÂdevom edıyor kalorıferlı odalar, ile nıuzık ve tele VILLA LALE balayı seyahatıne cıkanların uğrok yerl >aptığı dem/ kıyısındo ve cıceklnr nra'inda pansıyondur Villo Lale Ör«n, Burhanlye Tel 343 (C ımlı ııı\p| 8971) Fen ve Yetenek oğretimiyle unsversiteyo hazırlamada 1 ekim Lise sonlara 5 «kim Beklemelilere 10 ekim Akyam kursu ORDU cad.288/3 Aksnray İstanbul TEL: 22 22 2 3 2 8 75 35 22 88 25 (Aıabul 596