Katalog

Türkiye'nin enerji sorunları Konferans'ta tartışıhyor "İnsanlar sırf kolaylanna geidiği için tükenebilir kaynaklara el uzatıyorlar, B elgrad ve Zaareb Ünıversıtelerınde gorevli 4 profesor kon'eransa sunduklan ortak bır teb lıgde enerıı kaynakları arasında ılgınc bır kıyas amaya gıderek ınsanların sırf kolaylcrına gelöığı ıçın tJKeneb I r kaynaklara el uzattıklarını ortaya ko/muslardır Dort bıl n adamının ıddıalar ro göre kiası* e ler ı ko\nakları genış kullanım olanakları bulur ken bunlar arosında petrol \e dogal gaz gerek fı yat gerekse fayda acısından olumsuz gounurken yıne de ınsanların gunlu' kullan m 3rına kadar g.r n ışlerdır Ve Petro Kımvcı hammaddesı olarak kul lanılmosı gereken petro1 toplam enerıı uretımınm ucte ıkısını karsılamak uzere tuketıİTiektedır Ancak 1973 1974 dunya petrol bunolımından sonra ınsanların aklı basma gelmış ve petrol dışı ener|i ka,naklarını araştiTnoya yoT» nışlerdır Hat ta petrol fiyatlarındakı hızlı art ş ınsnnlaro gune? rjzgar gelgıt ola/ları gıbı yenılenebıl r enerp kay nakları uzerınde djşuime o anagını >aratmıştır Başka bır devışle petrol fı ntlar ndaVI oloğonü'tu artışlar ınsanl ğa enerıı ac sından yen ufuklar acmıştır Yugoslav bılım adamlarının KOTu>a ılışkın teblığlerınden bır bolumu şoy e cDeğerlı enerıı kcynaklar ve p^fro k mya ham maddelerı olon petrol ve regerl gaz toplam enerı tuketımının 2 3 unu teşk I etmışı r Petrol ve do gal gaz otekı enerıı kayrnklanna oranla fayda ları ve f yatlorı nedenıyle teknoloıık bakınıdan dog ru olmamasına ragmen tuketım sektorunde bıle yer edınmış erdır Boy'e bır gelısiıe bu ener|i ka/ narflarının ışletme rezerv oran nı en alt djzeve ındırmış ve oiiarın kısa zamanda tuketılmesı teh lıkesım ciogurmı stur Ancok 1973 74 v ıllarında »rerıı fıyatlarmda rreydano gelen deaışme'er sonu cu yenılenene,en tjrr ene ı ka,naklorınm ve ozellıkle petrol ve gazın ı<;|ptı ınesiy e ılgı ı dun/a / çap nda >enı bır u/gu ama tarzı dogmjştur » "TÜRKÎYE IÇIN ENERJİ MODELtır BAŞLIKLI RAPOR, DIŞA BAĞIMLI OLDUĞU GEREKÇESIYLE YOGUN ELEŞTİRILERE HEDEF OLDU İSTANBUI HAEER 5ERV5I K Türkıye'de 10 yıl sonra doğacak elektrık talebı ancak nükleer enerji yoluyla karsılanabılır,. onferonsın klâsık ener|l kaynaklonnı lceren otururnunda yer alan ılgınc leblıgierden bırı konferanstan 10 gun once olen Hasan Halet Işıkpmar ımzası,la sunulmuşıur Bu teblıgde Işık pınar Turkıye ıcın e ektnk ener|isı uretınıı kaynaklannı ıkı ayrı donem ıcm ıncelemıştır Elektrık Mu hendısı Isıkpınara gore Turkiyede elektrık ener|isı 1985 yılına dek alısılaaelen hıdrolık ve lınyıt kay naklarına da/ondırılmalıd r Bu sure ıcın başkaca kaynaklar gerekmemektedır Ancak 1985 2000 yıl ları arasında nukleer enprnye gecılmelıdır Başka bır deyışle tebl a sahıS ne gore 1985 leroen sonra Turkıye de doaacak e'ektrık talebı nnrnk nukleer ener|i kaynagına dayandırılarak gercekleşebnecek tır Ancak nukleer enerp kaynagının doguracagı cevre sorunu ıcm Işıkpmar ne duşunmpktedır onu sunulan basın bultenlerınde bulabılmek olası değıldır Işıkpmar ın teblıg nrten bır bolumu ozet olarak şoyle tTurkıye de elektrık enerjisı ılk kez 1902 yılın da Berdon ırnağı uzerındekı kuçj* bır baral tarafından uretılmıştır 1923 yılında nufus 13 mılyona ulaştığında uretım 40 nılvon K\M olmuştur Yanı MŞI başına 415 Kv.t 2000 \ lına kaaar Tjrkıye nu fusu 65 rrılyona ulaşacaktır evler sanayı tarım ve ulaşımda elektrık ener|i ta ebın n ortmasından dolayı yılda kışı basma 5000 Kwt enerp gerekeceK tır Bu nedenle Turkıye nın hıdroelektrık kaynakla rının yılda 72 4 mılyor Kwt ererıı uretmesı şarttır Ayrıca Turkıve yılda 51 905 mılyar £wt enerıı sağ layabılecek 4 mılyar tonluk lınyıt yatoklarına sahıp tır O halde ılk aşamcda bu ıkı ha.atı ener|l kay nağı 1985 yılına deK gelıştirılmehdır 1985 yılından 2000 yılıno kadcr Turkıye 3°5 rııl/ar Kvıt ve kışı başına 5000 Kvt ^e u'aşncak olan artan talebı kar şılamak ıcın nukleer santraller tesıs etrrel dır» Işıkpmar ın teblıgınde br r t gıne gore 2000 yılına dek Turkıye de toplam 49 b n Mw lık elektrık kapasıtesı olusturmak ıcr sndKi fıyatlor uzerınden gereklı harcarra ıse 100 nl,ar do ara u aşmakta dır. Djn/a Ener|i Konferanş nın ilk günunde 1 jj Tur< ve yabancı delegeıerın en cok ılgıl U ı lend gı konu «Turkıye ıcın enerıı modelı» bcşnklı rapor olrruştur Bogazıcı Unıversıtesı tarafından haz rlanan raporda Turkıyenın enerıı ıhtıyacının bu/uk capta ıthalat yoiuyla karşılanması eleştırı konusu olmı.ş ve bu raporun uygu anması halınde ekonomırrızın daha buyuk bır cıkmazo gırecegı lerı surulmuştur Enerıı Konferonsında kucuk capta bır özetl sunulan rapor genış rapora gore bazı degış klıklerle delegelerın onune getırılmıştır 20 hazıran 1977 de kamuoyuna ac klanan asıl rapor daha genış capta ıtnalata dayalı ener|i polıtıkasını onledıgınden Turk Organızasyon grubunun tepkı'erıne yol acmış ve daha sonra yapılan bozı değış khklerle ıthala' polıtıkası bır olcude azaltılmıştı Buna karşın dun delegelere sunulan ozet raporda hıdroelektrık potensıye'ınde \aplan cogaltma lora ve nukleer santrallarda yapılan azaltmalara karşın yıne de Turkıyenın enerıı ıhtıyacının yak laşiK 3 2 sının dış ka,naklordan sagîanmosı gerektığı ılerı surulrıuştur Muhendıs Odaları Bırlıgıne baglı bazı delegeler bu modelın Turkı/e nın altından kalkamayacagı bır model oldugunu bu yuzden uygulanamayacogını ılerı surmuslerdır Ancak oturumda bazı delegelerın «Bu raporla Turk ekonomısı daha fazla dışa bagımlı olmuyor mu''» şeklındekı soruları polıtık bulundugundan yanıtlanmamıştır Turkıye ıcm ener|i modelı yabancı uzmanlar tarafından da eleştırılmıştir Bır Norveclı delege cTurkıye nın bır ekonomı modelı var mı? Bu pro leyı uygulamak ıcm malı koynakları nereden bulacaksınız» şeklındekı sorusu da bu konunun başka bır konu oldugu gerekcesıyle yanıtsız bırakılmıstır Tartışma'ar genellıkle once bır ekonomı modelınm çızılmesı, ardından bır enerji modolı uze rınde djrulrra^ noktasında yoğunlasmıştır Bazı \abancı delegeler de dunyada ılk kez Turkıyede ulke çap nda bır optımızasyon modelı yapıldıgını bunun ba^ka Dir ornegne rostlannıadıgını soylen şler enerıı Kontsunda ulke capında bır mo del hazırlamak ,erıne sektor sektor çozum yoiları buİTianın da la gecerlı bır yontem oldugu be lırtılmıştır Bu modelı Bogazıcı Unıversıtesı uzmaniarına 1300 000 lıra/a yoptıran Turk Orgarızasyon gru bunun uye erı de Enerıı modelının başka amoc larla ıstendıg nı ancak Bogazıcı Unıversıtesınde kullanılan bazı laterıatk ve koTiputer yontemle rı yuzunden bır yen lık elde ed lemedıgını soy'e mışlerdır Oze I kle yerlı kaynakiara dayandınlmo sı ıstenen model n sonunda coguyla ıtha'ata da yalı br enerıı polıtıkası or*a/a cıkarmasında e nerp kaynaklar nın gercekten az oluşunun neden oldugu da açıklanmıştır Ancak Turkıyede enerıı kaynaKlan acısıı dan bır araştırma yapılnradığı enerımın talep yonu ınceieımesın n /apılnadıgı tahmını talep egılımlerıne saplanıldıgı be ırtılmıştır Oturun un soijnda br konuşma \apan Ener |i ve Tabıı Ka/na<lar Bakcnı Karrran Inan mo delı begendıgn bu modele u^gun uygulamanın başlanası ıcın konunun l"L.ktmette ele aı nacağı nı soylemiştır KIİSIK ENERJİ KAYNAKIARI HâLÂ RAĞBETTE Öte yandan konferansın ılk oturumunda kla sık enerıı kaynaKİarını ele alan 35 teblıgın tartış masında ,ıne komjr agırlık toşımıştır Pefol fı yatlorında gorulen asırı artışların komuru klası^ enerp kaynakları orasında genış bır kullanım ola nına kavuşturdugunu one suren tartışmacılar kla sık olmoyan ener|i kaypakları kullan lır hale ge lınceye dek teknoloıık calısrraların komur uzerın de yoguntastınlmas nı ıstemışlerdır Konferansa tebl g sunan ces tlı ulkelerln de legelerı de bıldneıınde ulkelemdekı koruya ılış kın calışmaları anlatmış'ardır Tartışmalarda a/ rıca duşjk kalcrılı lınyıt yataklarının elektrık e K ısaca flCOIE) olatak amlan Ulus lararası Lndustrı el Inerıctık Konferansı da 10 Dun\a Enerıı honfetansına bır teblıg gondererek \er\uzunde enernnın ne denlı savurganbkla Uarcandıgını vurgulamıştır Konferanş tarUsmalarmda ılpnle ızlenen \e bılım adamlarınca duşündu rucu olarak nıtelenen tehlıqde ozellıkle sinmun vervüzunden enerji ısrafına \onehh gelıştıgı behrtılmıvtır Son MİIarda haşaösteren enerıt h\~ıtı ozellıkle petrol f'\atı artışlanmn ITZ kazanmas.\la tasarruf kavramının be'\rqın\e'iUg\ orfa\s konvian JCOJE h Idırfnnde ozetle şu aor ışlere ver ve rılmı^tır • Son \illara dek eierıi fı\atlarvnı ucuz olması nedennle malıyetleıın u cuzlatılması duşunulduaıı zaman akla oncelıhle enerıt dışı 'iktorler qelm\$ tır Cıdereh ogunlaian bu auşunce enerıı kullan ınındakı sa\ urçanlıgı da arttırmıştır Başka bır de\ışle teknAn n enerıı tasarrufunu on planda tı.trra \an dolavısı\le bır anlamda enerıı ıs raf eden bır \onde gelışV Ancak son yılHrda yahıt \e en?r n fı\atlanndakı onemlı artışlar enerıı kullanımının malnet ııerınde'n e'hıu nı en aza ınatnve çabalarıt,ı \c>(/urlrş tırma\a başlTmıst r Şımdı hurumlara d ı>en porev *a na\ıdekı bu sa\urganhsa ctur d \ecerz onlemlerı de ortaya ko\ma ve uygulanabıhrlıgırı saglamaktır » 1COIE nm bıldırısınde en çok ener n tuketen sanavı kolları derif çehk kımya \apı malzeme'en gı^c dam r çe'k dışı mctaUer Ae \ T ' " ve enerjı endustrılen olar ı* bekrlemuştır E ldınldıgıne gore bu sel>fr>ı or twn tana\ıde kulnmlan enernnın yüzde 90'ını tuketmehtedır ICO1E olarak adlandırılan \ P sa na\ıde enerjı tasarruıunu oneren Uluslararası Endustrı\el Enerjei f honferansmın u\elerı ıse şu ulkel<Tchr \\ustur\a Bulganstan Çe'?oslo\ak\a DariLmarka Federal A'r> an\a Demokratık Almcn Cwnhurt\Pt' rrnn sa Ingütere \iacarıttan hrl>a Vfopolıstan \oı\eç PoH»\a Rn Isveç, Isvıçre ABD SisCB ve lavya Yeni enerji kaynakları kuilanıhr duruma gelinceye dek teknolojik çalışmaların kömüre yöneltümesi istendi nerıısı uretimınde kullanılması ıcın artıirıldıgı kaydeaılıiı ştır calışmolarıi 'DÜNYADA SANAYI! ENERJİ ISRAFINA YONELIK BIÇIMDE GELIŞIYOR,, Fedeıal Alman delege.erı sundjkları bır teb lıgde komur koyrıakların n degerıenoırıln esınde malıyetlerın gıaerek yukseldıgını belırte'eK her g» cen gun komur ıstıhracı ıcm aaha derıne ınılme sı gerektıgmı bu nedenle malı/etlerın arttıgını bıl dırrrışlerdır Alman bılım adamları artan molıyet lere karşın fıyat yuKselmelerının komur rekobetı nı korumada etken oldu^unu kaydetmışlerdır Bu arado dıger konuşmacılar da klasık ener jl kaynaklarmn tukenır nıteııkte oldugu bu ne denle fıyatlannın zaman ıcınde yuk Pıdıgını ve hatta gunun bınnde tukeneceklerını soyiemış'er şu goruşlere yer vermış erdır 59 ulkeden gelen delegelerln katıldığı 10 Dünya Enerjl Konferansınm Ilk oturumunda tukenlr enerjl koynakları ele alınmış ve bu arada Türkiye'nin ener|l modell uzerlnde durulmuştur. KTFD sözcüsü: "BM'nin Türk tarafını dinlemeden alacağı karar geçerli olamazM BİRLEŞMIŞ MİLLETLER, (NEW YORK) «Ener|i kavnaklarında fı/at artışları doğol o larak benımsenecek bır konu değıldır ancak goz onune alınması gereken bır başka yonu klosı* kaynaklardakı bu fıyat artışlanmn dıger yandc o lumlu bır başka etkı gosternesıdır O olumlu etkı ıse ınsanları tukenmeyen, yenılenebılır yenı ener |l kaynakları araştırmaya teş^ık etmesi ve bunla rı kullanılaoıhr hale getırmesıdır > LEFKOŞE Ocuncü kalp krizıni dun sabah gecıren Rum toplumu lıaerı Spıros Kıprıanunun sağhk duruTiunun. Rum resmı sozcusunun ıddıolarının aksıne vanım olduğu bıldırılmıştır Rum resmî sozcüsü. Kıprıanu nun oşırı yorgunluk yuzunden dun sabah burosunda bır rahatsızlık gecırdıgım ıddıa etmıştı Ancak Kıprıanu nun cıdd bır kolp krızı gecırdıgı oğrenılmştr ÜÇÜNCÜ KEZ KALP KRIZI GEÇIREN KIPRIANU'NUN DURUMU KRITIK a a muhabırının Rum keslmınden aldığı blgıye gore 45 yaşındakl Rum lıderı bu sabah 10 00 ıle 1100 aras'nda ıCumhurbaşkanlığı» daıresınde anl b r krıze yakalanmıştır Başkanlığa cağr lan unlu kalp uznanı Or Kapbian, Kıprıanu nun yerınden alınarak hastane\e naklını sokıncalı bulmuş merkezı Rum ha^tanesınden özel bır jmbuIOPSIO qet rılen t bbı cıhorlaria Rum lıcerının tedcvısıne başlanm şt r Bıreşmış Mıl etler Genel Kurulu nun 32 donem toplantısı dun ocılmıştır Bu yılkı aonemınde Yugoslav dıplomatı Lazar Moısov un başkanlık edecegı Genel Kurul un gundemınde 130 a yakın sorun bulunmaktaaır BM ye yakın cevreler ozellıkle Ortadogu. Guney Afrıka, Rodezya ve Ogaden bolgesınde Etyopya ıle Somalı arasında süren savaşın Genel Kurul un zamanını alacağını belırtmektedırier Genel Kurul un goruşecegı konular arasında Kıbrıs sorununun da bulunacağı bıldırılmıştır. Turkıye Dışışleri Bakanı Çağlayangıl 3 «klm! de Genel Kurulda bır konuşma yapacaktır. Bu arada aa nın haberıne gore, Kıbrıs Türk Federe Devletı sozcusu, BM Genel Kurulunda Turk toplumu dınlenmeden alınacak kararların Turk toplumu acısından gecerlı olamayacaâını 6oylemıştır. KTFD Dışışleri Bakanı Vedat Çelık, New York ta, Turk toplumuna Genel Kurul 32. donem toplantılannda eşıt soz hakkı verılmesını soğlamaya calışırken, Lefkoşe de de KTFD sözcusu, dun sabah bır demeç vermıştır Sozcu, «Kıbrıs Turk toplumu acısından netlce ne olursa olsun, eşit soz hokkı talebımızde ısrar edecegir» demıştır. KTFD sozcusu şunları da soylemiştır. tEşıt söz hakkımız Bırleşmış Mllletlerde teslım edılmeden, Turk toplumu dınlenmeden alınacak kararlar bızım açımızdan gecerll olamaz. Kıbrıs ta barışın sağlanmasına yardımcı olacaK her ıkı taraf acısındo da makul ve gec»rll olacak kararların alınabılmesl içın soz hakkımızı kullanmok ıstıyoruz » Ote yandan Parıs te gecen hafta sonunda toplantılarına başlıyan Kuzey Atlantık (NATO) Genel Kurulu na sunulan raporlor arasında Turk Yunan llışkılerıne de degınen Dankert raporunun hugun ele alınması beklenmektedır. General Muhsın Baturun başkanlığında Parls e gelen dokuz kışılık Turk parlamenterler gru bu da ceşıtlı komısyon calışmalarmı Izlemektedır. Turk parlamenterierı arasında Erdoğan Adalı. Uğur Alacakaptan, Necatı Gultekın. Abdulkadır Kaya Zeyyat Mandolıncı Prof Gunduz Okcun, Alı Nıhat Koral ıle Necdet Uğur bulunmaktadır. NATO u^esı onbeş ulkeve mensup ıkı yuz kadar parlarrenterın kat Idığı bu toplontılorın buyuk bir bölümü glzll olup Genel Kurul toplantısında Hollandalı mılletvekılı Bıeter Danker tarafından hazırlanan rapor Turk Yunan ılışkılerınt de ele almakta ve «Ittıfakın Guvenlığl Konusundakı Genel Rapor» adını taşımaktadır Raporun ucuncu bolumunde Doğu Akdonız bölgesı konusunda özetle şöyle denılmektedır tTurkıye ıle Yunanıstan arasındaki ilışkılerde düzelme belırtılerı zcyıf olup bu ilışkılerdeki gergınlık devam etmekted r Ayrıca her ıkl ülke Ile Amerıka Bırleşık Ds/let'erl arasındaki liışkıler de henüz tam anlamryla düzelmlş sayılmamaktadır» Atlantık Konseyl 22 yıl önce kurulmuş olup, Fransa'nın NATO askerı orgutünden cekilmesınden sonra 1968'den berı Ilk kez Parıs te toplanmaktadır Bu nedenle solcu muhalefet organları bu tur NATO topiantılarının yenıden Fransız başkentıne alınmasını eleştırerek, saldırılarda bulunmoktadırlar fLe Monde» gazetesı bu arada Konee^den tPseudo Konsey» (sahte Konsey) dıyo eozetmektedır. Tartışmalarda ayrıca gelışnekte olan ülke lerın enerıı sorunlarma da yer verılerek bellı bır sure icm su, komur gıbı klasık kaynaklara onem vermeleri ancok bellı bır tuketım djzeyıne v€ malıyetlere ulastıktan sonra nokleer enerıı kay naklarına yonelmelerı oner Imıştır Kuveyt Hükümeti bir Amerikan petrol şirketini devletlestirdi KUVEYT Kuveyt Hükumetı ıl<? «Amınn h (Amerıcan Independant Oıl Compony) adh Arıe rlkan Petrol Şırketı aras nda surdü jlen goruş melerln tam bır başarısızl kla s>ona errresı UZP rıne, sczu edılen şırketın denetımı Ku.eytın elıne gecmlştlr. Resmî kaynaklarca yapılan acıklamalardon anlaşıldığına gore, Amerikan petroı şırketfn toşınır ve taşınmaz butun mallarına bu arajo şirkete alt petrol rafınerısıne devıetce el konmu^ ve konuya ilışkın olarak ya(ımlanan Bakanar Kurulu kararnameslnde, devletleştırı'en AmeriKan çlrketıne odennesı gereken tazm natın scptnn ması Için bır komlsyon kurulması ongorulmuştur Gerek Kuveyt hukumet nn Amerıkan şırketır»'» ödemek zorunda olduğu tazmınata II >kln kesın rakamlar ortaya cıktıktan srnra hükurıetın od^ meyl en gec bir oy lclrde yapacağı kararncnıp d« belirtl'mlştlr Amerikan şırket ne alt bütun 'aşınır ve to şınmaz mallann Kuveyt nukuTetıne devır ve tes lıml Icın ıkıncl bır komıs/on kurulacağı kaydeoı lırken şırketa aıt Işle' n aksarramas Icm ucuncu bir kOTiısyonun gorev alaccğı bı ^ıfilmektedır Aminoıl ın ask da kalan ışterl şmdı ık <Warfa» adn bir Kuveyt şırketı eıyle yurutuiecek daha sonra devletce kurulacak resml bir şırket ışletmeyl dcv ralacoktır Amer kan şlrketlnde calışan tum per"o nel bugunku hak an «al'lı kalmak koşuluyıa vs nlden Işe al na^aktır (a a )