Katalog

DÖR I 12 mOı i t n ABDDLCANBİ2 ÇAĞDAŞ HASTA.., Dr. Erdal ATABEK ağdaş hasto» deyımtne şoşrrıorrak gerek Her şeym cağdışı gıbı hastanm da cağdışıya l>arşı karşıya.ız Scsırdo radyoda tele^ızyonda hastal kiora IIIŞK n ce slttı bıigılen go'en auyar duşunen n s a ı n nastalıgı t>j £ıbe'te gecn s doneTi hastalaındao forklı olaca* CaQ mi7 ınsan nın ozellıklerınden bır sı, «etkm c 7 akı Hıcbr olay korşısındo ed Igın olmoktan hoşla"mayan tnsan, hasta ıgındo do bu ozellıgm gosterıyor Hastalıgını da /enmekten I oslonıyor ınsan Hastalik. ınsanın beklerredığı Dir dusman gıbı gelıvor lcıne gırmış b r duşman Şcşırtıcı tedırgln edıcı duraklatıcı bır şey Yaşomın cok yorlu ılgısı b rdenbıre b r noktcoa duralıyor yoguniaştyor Once. bu latszliKC uğraşmak gerek Bunu ysnmek oerek *** A2AM£TİNf tYİtVıNi: NEVıMİl W BufrAlİARDAM C:\TV\tS\ti AMA TURHAN SELÇUK ı£&( V[Y£L|'M ı ıi/lHA fiılıM BM HPNI TAMAM, TuP ATıtDı BEVtcfc, ıFTAP VAKTİDtA M 1 Ç HISTAIHC KORKUSU.. Bu korkuda aş rı du/arlı ık önerrlı /er tuiuyor Yar m b Igller edın Imış gozlemlerın yanl ş yoruTİarı karşılaşılan o'ayların abartılnış benzerlıklerı aşırı duyarlıl k yaratıyor Bır baş agrısının «be/ n tjmoru» sonılması, b'r gogus ağnsının ckalp mforktusu» dehşelı yaratmosı parmck uclcmda belıren bır uyuşmonın «felc» oldugu sanısı bundan Cok duyulan ona lyıce bılınme\en hostalıklonn /arattıgı sosyal «OŞTI duyarlılık» Bu hastal k korkusu oylesıno sarsıcı bır şey kı, ınsan hekırre gıtrıe,e korKuyor cŞ mdı sagı solu kurcalorken bır şe/ ctkıverır Hele ş mdı kalsın sonra bır uygun zomanda gıderım > bcımndeKi hekıms gıtmeyı terlel«me» aavranışında hQ3tol k kor<jsu yat yor TürkABD silah ticaretinin ilk yüzyılı, 18291929 0<;nan!ı Devlet yle Slr'eşık Ame'iKa arasındokı tıcorel ılış kılerın p gecmışı ondokuzuncu yuzyıl n ı!k ce reğıne kadar uzanır Soz gelışı ılk Amerıkan Tıcoret Odası 1811 yılıado Iz m r d e ocılmış 1827 /ılında da burların soyısı dordu bulmus tur Ikl ulke oras ndakı tıcaret llışkıler nın voğunloşmosına bağ lı o orak Ame'ıkon huKumetının Osmanlı Imparatorluğurda «resmı» konsolos buıundurmo ve kendıs'ne bazı ayrıcalıklar sağlayacak bır tıcoret sozleşmesı mzalama yonunde!M bas kılannı do arttırdıgına tanık oluyorüz Ne vor kı O manlı h j tumetı Arrenka Bırlaşık Devlet lerı ne bu ayrıco ıklorı tanıma makta uzun sure dırenmış arra, sonunda bovun eğmiştır Işte 1830 tarıhını taşıvan Amerıkan Osmanlı tıcaret sozleşmesı Ikı ulke orasındokı tıcaret ıl ş< lenn! tam yuzyıl «sureyle yonlend ren temel belgs mtelıq ndedır Doç. Dr. Kurthan FıŞEK Doç. Dr. Oral SANDER IKUMI YITIREN TEKHIK.. Insanı tıp bılmıns sağ ık h zmetı ulaştırır Sağlık hızmetırın kazandıgı ozelhkler de ınscnın bıiıme yabonc laşrrosıno yol ocıyor Tıp gıderek fekn k arac'ordan doho fozla yarorlonıvor Hos'o hekıp e başvurdukton kısa bır sure sorro kon tahh lerınaen elektro rruoyenelerınden rontgen ıncelemelerınden gecme/e baslı>or Hekıiı de mson n kenaısmden cok bu ınce eme sorLCİanv'o oğrasır duruno gel/or Hele cok sayıda hosta g derek heK n n hastanm krşılıg ne doha az sure ay rmosıvlo soiuclanıyor Bovlece ınsonın tum kışılığını tjm nı ele alması geteken tıp tekn k ıncelemeler dtiisı bı Amerika'nm dış ulkelerdeki ılk Tıcaret Odalarından bırı 1811 yılmda Izmir'de açıldı 1830 sözleşmesine gore Osmanlı yargı organları Amerıkan uyruklu kişileri tutuklayamıyordu ABD Elçisi: Savaş gemıleri gelsin, saygınlığımız artsınî.. (830 S0ZIE5MÎSI VE GIZU MADOESI Osmanlı ulkeslnde tıeor#t ' A k f^fOM pıtule>» hoklar tanıyoıv 1830 Tlcaret Sozlefmesl 11) bırl gızlı dokuz moddeden oluşmaktanır Sozleşme hukumlerıne gor e ıkı ulke karşılıklı olarak kon solosluk kurocak'or, tıcarette Bırleşık Amerıko ya «en cok gozetılen ulus» (en ziyade musaadeyı mozhar mıllet) Işiemı yapı locok Amenkalı tuccarlar başka ulke tuccorlorına tanınon tum a/rıcalıklardan yarorlanacok ardır Bu ışın bir yonudur 1830 sozleşnesn n en onemlı mcddesı Aner ka Bırleşiıc Devletlerı ne «ozel» bazı hak \e oyrıcalıklar tanıyon bu yonu/le de tom kopıtuler olan 4 uncu maddedır Bu moddeye go r e. Osmanü yargı oraanlorı ulkedekı Amerıkan temsılcıliğının resm tercumanı hazır bu unduk ca Amerıkan ve Osmanlı u/rukarı orasındakı davalcrı goreme yecek Amerlkan yurttaslarını tutukloyamayocaktır Tutuklama yetkısl ancak Amerıkan dıplomattk yetkılılerınce ku'lcmlabı lır 8u araüa hemen bel rtellm 1330 Tıcaret Sozleşmesı nın Osmanlıca cslıylo Ingılızce cevırısı oros ndo bazı forklılıklar vordır Bu farklılıklcr ozellıkle 4 moddenın yorurrlanıp uyguianmasında ıkı ulke arasrıdo ımpa ratorU gun soruna kadar sure~ek bazı anlaşrrazlıklara yol acmıştır 1330 Tıcaret Sozleşmesınln bırl gızlı toplom donuz maddeden oluştuğunu soylemışt k Osmonlı Irrparatorluğu nun 1821 1830 Yu Osmanlı Hükümetiyle ABD arasında imzalanan 1830 sozleşmesının Ioş»ığı düşunulürse tV! Olke orasında^ı ıllskmın o zaman bıle tek yonlü olduğu sonucu çıkorılabılır Öte yandan Alman,aTin orton sıvasal ve ekonorrık etklsme bağlı olarak Amerıka dan vapılan sılâh ol m arının toplam Osmanfı ıthalatındokı payırın yuz de 2 78 e duştuğti 1883 yılmda (1862) Tıcoret Sozleşmesınln kaldırıldığı yıl) toplam 21 910 006 dolarlık ıtholâtın yaklaşık yuzde 40 mı gıyım eşvası ve dokuma oluşturmakta, otekı ıthalat kalemlen arosında tarım orac'arı, arrber bıra kıtop, honta abanoz yağ konserve cımento seramık komur boya ve cam eşyası bulunmaktadır Gıderek ar tan Alman etk s nın ozeüİKİe caskerı» alanda yoğunlaştığını «oyleyebllırız Ikı ulke arosmdakl tlcaret lll$ kılerınin gelışmesınde onemll bı r adım Amerlkan mallarının Londra üstunden aktarmalı tasınmosının malıyet \ukseltlcl etkılerını kısıtlomok ıcln 1899 yılmda New York lo Istanbul arosında doğrudan seferlerın başlotılmasıdır (2) Ancak Buyükelcl Eddy nın daha once anılon 1 ko sım 1902 tarıhll mektubundo yer alan şu sozler. buttın onlemler» karşın Osmanlı Amenkan tıcaretınln eskı yoğunluğuna kavuşturulamadığınc gostermektedır tOsmanlı Imporotorluğundo Amenkan prestıimın en duşuk duzeyde olduğunu burada oturon herkes bılmektedlr Arrerikan tıcoretı sahıp olnıosı gereken oncel k ve olanakiardan yok sundur .. ABD cıddıye olındığı rl'jrurrlarda bıle ıkıncı sınıf bır guc olarak gomlmekte bu yuz den de ımparatorluğun degışık yerlerındekı Amenkan konsoiosl on sozgelışı Italyan veya Avustur\alı meslekdaşlarına kıyasla cok doho buyuk guclukler altında ş gormekted rler T j r k »ular nda Amenkan bo/rağı hemen h c gorUmerrekte ^ava$ gemileriTizse cok çpyrek arala'la gelmektedır » '3) «Savaş gemısı zıyareti» ABD dış polıtıkas nın cok yonlu b r «Mtalntf r Yı.kar dokı ornek ışın t coret yonjdur B^nun b'r rtç sı/asal bovLtu va r d r An eriK^n hukumet nın Ermenı <" adına Osrrarlılardan ıstedıgı tazmmat 1896 \ ılında qerı ce 'ihnce Everett D Wıeeler şovle yozmıstı tAmerıkan hukjn etı yeterlı sa\ıda askerle b rl kte Akderız e gjclu bır donanma aondermell \e \umuşak bcsvuru arımız <;onucu reddedılen ısteklerım'Zİ top nam u s j r u n LC^nda »11e =t nelıo a I4ı ITozm nat ıG91 /ı lında owenmıştır| gizli non Savaşı suresınce v« özell kle Navarın baskını sırasında yı tırdıği savoş gemılerınln verıno yemlerını koymak. «ozleşmenın otekı sekız moddesıyle Amerıkaya tanınan kapıtuler ayrıcolıklon bır olcude dengetemek amacını guden bu gızlı maddoye gore (a) Osmonlı hjkumetı Amerıkon tersanelerınde gemı yaptır mak ıstedığınde yopım sozleşmesının koşullarmı ve satısın ay rıntılannı Istanbul'dakı ABD elcısıne donışacaktı (b) özel tersa nelerden ısmarlanan gemılenn fıyotlon Amerıkan hükumetınn kendı aonanmast icm yaptırdıflı gemılere odedığı fıyatiarı aşmayacoktı Bır Amerıkan yuksek yetkılıs nın sozlenyle »verdiğl tum oounlers karşıhk Osmanıı Sultanını bıraz yotıştırmok gere k yordu » ABD Kongıesı 1830 Tıcaret Söz leşmesının sekız maddesını ol dugu gıbı onoylamış anılan gizlı maddeyıyse reddetmıştır Bırlesık Anenka nın Osmonlı hökömetıne verdıği tum odunlen «gemı alım koşullarının ABD Elcısıne danısılrrası» gıbı son derece onemsız bır kayıtla sınırlayan bu gzlı moddeye ABD yasakoyucusıınun gosterdıöı tepkıyı anlarrak acıklamak guçtur Ama g zlı madcien n onaylonmamosının padkte fazla onlamlı bır sonjc vermed ğını hemen ekleyelım Sozleşmenn ımzalanmas n dan bır vıl sonra Istanbul a gelen Erkford adlı bır qemı muhend sı Osmanlı tersanelerınde Osmonlı hukumetı ıcm gemı yapım calışmalarını başlatmış, ABD hukunetının gızlı maddeya fnlen yan c zdıgı durumlardo Osmanlı hu kumetı de 4 uncu maddeyı dıle dıgıce r orum arnış boylece sozleşmenın Istanbul daki ınza to'enı sırasmda cAmerıkan Kong es nın gızlı maddeyı gerı cevırme snın d L r u n j dpgıst rmevPceâını ve sozieşmenh ılk ımzalandıgı şek! y e yuruyeceğını» soyleyen Amerika'ya Ingıltere'den bile önce "en çok gözetilen ulus,, ayrıcalığı tanmmıştır clmlne gln.or HP* m de bu davranış ıcın hostonın «aşırı djyarlığıvıa» «has'a'ık korkLSjy a> «etkn oimak ısteğnyle ılışkı kuramıyor Sonucta hastada bır tedırgınlık doguyor. Bu teoırgınlıgın yorum'an değışık oljyor Yo trekım benım hastalıg mı ailamadı» \a «hek m benım onemlı hasto'ığıma ıtgı gostermedı», yo da «hastalığım sandıgımdan cok daho kotu c n o ben durumu anlatarnadım» voHormdan bırıne sa pıl yor Bo\lere. hastan n, kendl ı/ıleşrnesıne >ord rncı olrra şansı kac niı/or maddesi Kongre'den dönmüştü Reısülküttap (Osmanh Dıslsieri Bakam) herşeve karşm haklı cık mıştır SAGUK BIR BUIUNDUR. Sagnk cagmızdo yon ıs .orurlon vor Soğlık »Lrr vasam rnız tum gelışmemız va^ayan organızmamızın yoşodığı cevreyle kozand ğı bır dengedır Yoksa soglığı bır hostaNk c ktığırda yıtırdıo m z şey olarok gorursek yonılırız Orgamzmanm kazand gı deoae cınde o hastal gı da dengele,ebıit' z Sag g n dogru vorumu budur Goz erqınlık!e bırlıkte yasianmavo baslor Domarlarımız oenc yaştardon boşla,ao'' yıpranmo a bas ar Amo beden ovl° bır c,edek g u c ' e calış r kı akılla bıtgı/le bı ıncle yoneteceğım z vasomı sagl kla «urdurur Tansı on susselır ntarktus gecırıhr sekpr hostolıgı cıkar ce şıtl ha^to ıklar qelır v/p bozı^ tumuvie gıder bazısı tumuyle gıtrnez a1" a bprien soglıklı vason nı burdurur VE 6ETIRMXlttl 1862 SOZLEJMBİ YIPRANMA C^ç i i z neanın n bu u< sorunj vtproma G derpk b j yu,en kenllerın gucleşer yasaTin zorıanai traftgm aarclan kor J! or n aza an e?ıl a anların tcmdekı ırsan daha cok yıpronı,or S nır s c t e m aerç nles tor U/kusu7İı kiar bosogrı an sıno ın sıSt°Tiı habloliı'ları kalp damor hastal kları s nır sıstem nden doafuaon ,o da "Ola,lı olarak etkılenı»or Insanlar n bu ourjma «;uruklenrpelpnne korsı kıs Sel onl?n !er snırlı Bu qıdıse tcolı iai bır s a m s n gerekıvor Ana h r yardan da kış t f rcıdan durumu CıMek gereklı Arttıb vot kler qenc vasta n ıkroplu has'ol ><la'dan olur3 Oîcl" B ı <ia orta yoş orian sonra bel ren hastct k ofarlor nı arttırd' 3 r co^ na«*ouğ n sımd daio cok goru Tes nın bır nedenı bu D as¥ b • ieden rie gecmışte tonınonavan hasto ıklara 5 T 1 dcro ccb;k ve Aa^i g u . e i l ı r »oTila' konab Imesı B J neJen'er e ınsonlarm cefeitlı rnsta'ıklann' bır olcude b''mek gerek onlerlenn al rrnns gere«se t p b'fım nın yardımından \ c a r orma'ia q«rek ı o u^or Ikı ulke arasında Imzolanar» Ikıncı ticaret (vs ılk dostluk) sozleşmesl 1862 tanhınl taşı maktadır Bu sozleşmey* gor« Bırleşık Amerıka'nın ten cok gozetılen ulus» statusü saklı tu tulacak, Amerıkan mallarına es kıden olduğu gıbi yuzde 8 lık gumruk vergısı uvgulanocak, an cok bu oron her yıl ozoltılarok sonunda yuzde 1 e ındırılecektır Anılan sozleşmenın iVi ulke a'asındakı tıcoret ılışkılerıne başanylo uygulandığı soylensmez Gercekten de neredeyse sıfı ra ınnnış olon devlet gellrlerml artırmak omac yla, ılkl Abdul» ozız (1874) ıkincısl de II Abdulhamıt (18831 zamanmda onı lon vuzde 8 lık vergl oranının vüzde 20 ye c ».orıtması ic r ıkı kez glrışımde bulunuinuş A merıkan hukumetı buno karşı cıkmamış. arra otekı de/letlerln sert dırenışıyle karşıloşılınca sonuc başarısız olmu^'ur Bu durum karşısında Osmailı hukumetının valnızca Amerıka • dan ıthal edılen mollaro bu yjx sek vsrgl oranını uyguiorrak icm harekete gectığmı bana da bu kez Amerıkon hukumetının yanaşmadığın goru/oruz Iste bu ımşlı cıkışh gelışmeler kar şısında. Osmanlı hukumetı, sozleşme hukumlerıne uygun olorak. 1862 Tıcaret Sozlesmesnnı Imzalamasından 21 yıl sonra vururlukten kaldırm Mır Bo,le ce. 1830 Tıccret SozleşTesı kı ulke arosmdakı tıroret ''ışkıler nı düzenleyen tpnel belcje o larok yenıden korşn ıza c <mak todır Osn Onlı r~oaratonjgj v« Amerıko Bırleşık De^e*'B' arasınaakı tıcoretts Osmonlı sılâh aiımlarının cok once geldığınl gormustuk Ancak kı uUe ora sındaki tıcaret ılıskılermn butunuyle tek • vonU otduguij sanmamak gere«: r Osiarl \i rın Amerıkava /aptıgı ıhracot konusunda çenel bır fık r verebılmek icm savoç arnc ve gereclerı alımmın toplan ıt^a'atta<ı payın n en yu<sek 1% 97 03) o'duğu 1877 yılnda l^tanbul I mcnndon Anenka ,a top a n 167 069 dolar deger nde gulsu /u tıaşhaş ctnc k boncuk k > lım Doğıston ha! sı tutun bez yun ve sak z ıhrac edıldığını he men belırtelım Toplan ıthalatın (ABD den) 5 m lyon do'aro yok YARIN RK !IGI VE ILK SİLAH AUMUPI (1) Bkz J C Hıırewltr Thg Mıddle Easl anrt North Afr ca in Wolrd Polıtics Vol I Ya!e Unıversltv Press 1973 s 245 247 (2) London Tımes 22 marl 1899 (3) U S Natıonol Archlı/es Dıspatches (rom U S Mınısters to Turkey 1818 190S Vol 73 Mıc rocopy No Î5 71 (4J Roger Trcsk U S Res ponse to Turkısh Nctl onalısm and Reform 1914 1939 Unıvarsity o Mınnesoto Prcss Mmn 1971 s 11 GARTH JBİ2Jİ SâJCDJMO OL gUBIO'YU &ULMADA J l RuBCO'NUN ÇAGDAŞ H4Sλ Çag i n k^j lar nda vasovan ccğ rın bılgılerını alan su rpklı cte P fr c ndei' ınson Dogrulan bılmel v z Ne ılgısızlık ne ^o J IP ko ıtsızl k ne o<ır djya'lı ık Sogl ğın temeMerını hc^'r t\ or i ne^en e t m g dtşıer nı yopn amız gerekenlerı vcpmamcrt u qer«>''»rl«»rı bı metıvız Cagdas ınsan etkındır Sağ lı^ nı kpnaısı oruvarok hoMol gmı \ermede ken4! katkısı b j yuk O C T M I Arcck bu ıstek hu bı'gı bu hazırlık hek mı de tıbr aa n fin n dostu k lar Yoksa tıp do hekın de ınsana yoboncı aortnur djsmon gorunur Bu koseoe ,apnıo1< ıs'edıgımz bu olacok Kışlvl kend! soâlıg < o l'a'rT< ı p b! n n n ınsann 'opltma ~ verdı«lerı/la tan'Etırrrck Yapmak iMedığım z r gereğı olorak bu koşede o k ı r l o r o z n QO usler nı r| ,şunceler>nı d» bekleyeceğız Hep bırlıkte coho dogru o doho ortoK olona uloşmak ıçın Yoşam S0VG3 n nı bılıncle surdurmek ıc n OUMAM 8ELIAL 6ÜCUM DiŞi BOND î L  N Kortol Tlcaret Llsesının 77 910 TL keşıf bede H Sag'ıkia ılgıli butun sorunlannızn cevabını bu kosedsn oğrenmek istersenız saglığınız konusunda dtrtterınızı bu koseye yazorscnız ıstedıgınız bılgıyı elde edtbılırsınız Bu koşe aynı zorrcndo sızlerın saglık konusunda bır basvurmo yerıdır Mektuplonnırı aşağıdakı adrese gondennız SAGLIK K0SE8I Cunhurıyet Gazetesl Cağologlu Istanbul Elektrik Tesisatı Onarım İşi 8 e/lul 1977 psrşerrbe gunu saot 1100 de kaoalı zorf usulü ıle eksıltme/e konulrrus Ancok bel rtılen gun ve saate kador hıc bır < mse ıhole»e ıştırak etnedıgınden ış 1 oy sure ıle pazarlığa bırakı mışt r B J sure ıc nae stek lılerın şartnamede sten len belgeler ıe 10 231 ı »olıtc k« n temınot votırdıklarıno daır rrakbuzla Okul Muduriuğune başvurmalon r ca oluojr (Basın £4820 84S9