Katalog

Ekonomi Ekonomi . . . Ekonorai Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi Hükümet sorunu, 4. Beş Yılhk Planın zamanında hazırlanmasını tehlikeye soktu Füsun ÖZBiLGEN tür politikası. finansman kaynaklan, verRI politikası gibi temel konularda ortak görüşe varamamışlar ve planı seçimlerden sonraya bırakmışlardır. TÜRKİYE BU YIL İHRACAT VE İŞÇİ DÖVİZÎ GELİRLERİ KADAR DIŞ BORÇ ÖDEYECEK Uluç GÜRKAN DÖRDÜNCÜ PLANIN AJAMALARI Yetkililer, şu anda Dördüncü Plan, Program ve butçe çalı.şmalarının büyük ölçüde aksamış Inılundugunu bildirmektedirler. Alınan bilgıye göre, Devlet Flanlaraa Teşkilâtı Dördüncü Beş Yıllık Planın teknik çalışmalarını tamamlamış bulunmaktadır. Bu çalışmalan seçimlerden önce toplannn Ytiksek Planlama Kurulııııa sunmuş, ancak bu kurulun lek toplantısında hıçbır karar alınamamışUr. Bu aşamada DIJT ile hükümet üyeleıınin ortaklaşa oluşturdukları blr kıırul olan YPK (Yüksek Planlama Kurulu tnuıı planla ilgili siyasal tercihleri belirlemesı ve bu tercihleri, ilkeleri, hedefleri ve stratejiyi Bakanlar Kuruluna sunması gerekmektedir. Alınan bilgiye göre YPK bu tercihleri belırledikten sonra konunun Bakanlar Kurtılunda görüşülmpsi ve hükümet tarafından kabul edilmesinden sonra bu tercihler doğrultusunria planm kaleme alınması için DPT'ye direktif verilmesi gerekmektedir. Planlama Teşkilâtının da bu direktiflere göre hazırlayacağı plan taslagını YPK' ye sunması gerekmektedir. YKP da bu taslak okunduktan ve gerekll düzeltmeler yapıldıktan sonra taslnğın Bakanlar Kurulunda incplenmesi ve hükümcl, tarafmdan kabul edilnıesı dalıa sonra da merlislere sunulması gerpkmektedir. Yet.kililer bu aşnmaların hiçbirinin hoınız tamamlanmadıgını bildirmektp. ve 0çüncü Plnııın hazırlanınası sırasınriu bin .sahifpyl aşkin plan ta.slatiının sadere YPK' de okunup gnrü.şülmpsinin. 2 3 ay sürdugünü hatırlnianık l>u işlemler için zaman kalmadıgını bPlirlmoklcdirler. ÖZEL TİCARİ ürkiye'nin 1977 yılı içinde. yalmzca özel yabancı ticari bankalara oian süresi dolmuş borçlaııııı ödeyebılmek içııı 1 ınılyar 400 milyon dolarlık yeni bir dövız kayııagı bulması geıektıgı açıklanmışlır. Bu nıkam. ticari bankalar dışında kalan, uluslararası finan..man kuruluşları ile yabancı hükümetlere yapılan borçlar ve faiz yükünü kapsamaktadır. Bunlarla birukle, 1»77 yılının dış borç ödemelerı 2 rrulyar 500 milyon dolara yaklaşmaktadır. Merkezi, Isvıçre'nin Bâle kentınde bulunan ve merkez bankalarının bankası olarak tanımlanan Uluslararası Odenıeleı Bankasının yıllık raporunda verilen bilgiye güre, Türkiye'nin özel ticari bankalara olan borçları, 1 9 7 K yılı sonıı itibariyle 2 milyar 340 milyon dolara tılaşmıstır. Merkez Bankası kaynaklarından edinilen bılgiler, ticari borçlar top lamının temmtız 1977'de 'i ınılyar 800 milyon doları aştıginı ortaya koymaktadır. Ticarî bankalara olan borçlann ytlzde 60'ını oluşturan 1 milyar 400 milyon cıoların jerı ödeme puresi 1977 yılı içinde dolmaktadır. 1970 yılında ödenecek ticari borçlar, toplamın yüzde 15'ini, 1979 yılında ödenecek borçlar ise, toplamın yüzde 18ini oluşturınaktadır. Ozel ticari bankalara, kısa vadelı Dövize Çevrilebilir Mevduat Hesaplaıı uçtıraraK ve banker kredisi kullanarak borçlanan Türkiye'nin, 1976 sonunda bu bankaUı nezdinde kuüanılmamış kıedı limıti :!40 milyon dolar (iüzeyınde hcsaplanmıştır. Ticari bankalardaki Merkez Bankasının doviz mevduatı ıse .r)0(l milyon dolara ınmiştır. Bilindiği gi bi, Merkez Bankasının ticari bankalardaki mevduatı 1977 yılının ilk yarısında 150 milyon doların aşağısına kadar gerilemiştır. Gerek henüz kullanılmamış bulunan kredi li mitı, gerokse snhıp oluııan döviz mevdualı, 1977 yılı dış borç ödemelerini karsılamakta oldukça yetersiz bulumnaktadır. Yeni kaynakların yaratılmadıgı. ya da bu boıçların ertelenemedifti koşullnrda, \iu yılki ihracat gellrlerinin yüzde 93'ünü tıcnri banka horçlarınm yulnıa.M kaçmılma/dır. Dış borçlann, faizlerıyle birlikte bütün olnrak dıkkatp alınnıası halinde ıse, ıhıacat ve işçi dövizi gelirlerinın toplamı 1977 yılı ödeniflprıne ancak yetmektedir. BANKALARA (1976 Kıılliuıılmış YAPILAN BORÇLANMALAR Net 1977 Yılı Ortemeleri 1.28 1.40 1.20 1.90 1.70 l.fiO T SONU İTİBARİYLÎ MİLYAR DOLAR) Ihracata Oranı n 170 % 93 'o 8fi 'o 72 • n B7 < o 67 >. 5 » • o 30 Ülkelrr : MEKStKA TfKKİYE PERU DCK5U ALMANYA MACAEtSTA^J FtLİPÎNLER KOLOMBİYA İSRAIL VENEZUKLA Borçlanma 17.8H 2.34 3.00 Krrdi 2.02 (1.34 O.hO O.tiO 0.30 1.40 0.70 0.41) .Mevduat 4.4 (I..İ nıır'.laıınıaı 13 4 1.5 2.5 2.9 2.2 0.8 0.7 3.50 2.90 3O0 l.!t(l 2.00 7.00 0.4 IIH 0.9 l.fi 0.9 2!) 7.3 2.20 1.20 1.30 4.40 Kaynak: Uluslararası Ödenıelcr n.inkası, «Yıllık R a p o r 197li 1977» Ukllmet çalışmalannm uramasınm Dördüncü Beş Yıllık Planın zamanında hazırlanmasını ve meclislerden geçmesini tehlikeye soktuğu bilclirilmektedir. Dördüncü Planın zamanında yetişememesi tehlikesi, planın ilk yılı olan 1978 yılı programının ve bıı programa göre hazırlanma sı gereken 1978 yılı bUt.çesinin de aksaması sonucunu doğuracaktır. Dördüncü Beş Yıllık Planın hazırlanması daha seçimlerden önce gecikmeye başlamıştır. Milliyetçt Cephe hükümeti, kendi içinde anlaşamaması sonucu, planla ilgili temel siyasal tercihleri yapamaırıış ve sonuçta planın hazırlanmasını seçimlerden sonraya bırakmıştır. Erken seçlm kararının alındıgı sırada Başbakan Süleyman Demirel, planı gelacok hükümetin hazırlamasım istediklerir.l bellrtmişti. MC hükümeti dönemınde. Dördüncm Planın siyasal tercihleri konusunda bir tek Yüksek Planlama Kurulu toplantısı yapılmış ve bu tek toplantıda planla ilgili hiçbir temel soran görUşülememişti. MC ortaklarından özellikle AP ve Msp nrasında Dördüncü Planın stratejisindfi anlaşmazlık çıkmıştı. lki ortak AET ilişkileri, eğitim politikası, kalkmma hızı, kül H MERKEZ BANKASI KAYNAKLARINDAN EDİNİLEN BllGİLER, TICARI BORÇLAR v TOPLAMININ IEMMUZ 1 9 7 7 ' ? MİLYAR 800 MİLYON LIRAYI A.nOIMI ORTAYA KOYUYOR, NE KADAR SURE KAIDI! Planlı döneme n"'ildiği 1963 yılından bu yaııa 01 sayılı Planlama Teşkilâtı Yasasına göre yıllık bütçeler, yıllık progrumlaru göre hazırlannıaktA ve her yıl en grç 30 kasıma kadar ıııeclislere sunulnıaktadır. 1ÎI78 yılı bütçesinin 30 kasıma kadar meclislpre sunulabilınest için o tarıhten önce 1978 yılı prngramıuın brlirlenme.si ve Bakanlar Kurtılunda kabul edilnıesı gerel;mekt.edu. HI7B yılı ıso Dördüncü Beş Yıllık Planın ilk yılı olncağı için programın Dör(lüıi'ü Beş Yıllık Plnna göre hazırlanması gcrpkııifiktedır Bu dıırumda Dördüncü Pli'iıııı kasını ba.şma kndar ınPclislerrten gecrniş nlması sprpkniPktprlir. Yfinı planm moclislprrlpıı gcçmesi için 4 aylık bir süre kalmıştır, dl linıitlerinı iptal kaıarı, mevcut döviz darbogazının uluslararası ekonomik ılişkileıe yansıyan yeni bir örnagı olmuştur. Ingiliz İhracat Kredileri Tenıınat Dairesı, geçüğimiz haziran ayı içinde müşteıılerine gönderdigi bir yazı ile, Türkiye'deki ahcılara tanınan her türlü kredi limitlerinın 14 haziran 1!I77 tarihinden geçerli olmak üzere iptal edildigi111, müşterılerinin bu konuda yeniden müracaat etmeleri gerektiginı bildirmiştir. Yazıda, iptal kararının gerekçesi, vadesi gelmiş ithalât borçlarınm Türkiye'den Ingiltere'yc transferınde gecikmeler olmosı, Türkiye Merkez Böiıkusı'nın döviz tahsisinı yalnız bazı lıayati ihtiyaç madcleleri içirı yapması ve öteki ithalât kalemleri için ödeme yapılmasının kuşkulu bulunması biçimindc açıklanmıştır. • ODEMELERİN YAPILMASI JUPHELİ» DIŞ BORÇLARDA MEKSİKA'DAN SONHA IKİNCI GELEN TÜRKİYE'NİN BU YILKİ BORÇLARINI ÖDEYEBİLMEK İÇİN I MİL YAR 400 MİLYON OOLARLIK YENİ KAYNAK GEREKIYOR. Ingiliz ihracat Kredileri Teminat Dairesi'nin müşterilerine gönderdigi yazıda, Türkiye'nin durıımu şöyle degerlendiıılmektedir: «Türkiye'deki alıcılarla yapıimış sözleşmeler geregince ödenmnsı gercken vadesi gelmiş borçlann Ingiltere'ye trarısferınde, ithalâttaki olağanüstü kabarma ve diğer bazı güçlükler nedeniyle ortaya çıknrı gecikmeleıden haboııniz vardır sanırız. Durum karışık olmakla birlikte, Türkiye Merkez Bankasının bazı hayati ihtiyaç maddeleri için döviz tahsis ettiği, ancak Öteki ithalât kalemleri için ödemelerin yapılmasının şüpheli oldugıı anlaşılmaktadır. Bu koşullar, dairemizın bu pazaıla ilgili tenıınat şartlurını yeniden gözden geçirmesini gerekli kılmıştır. Tcminatımızın 11. maddesinde yer alan ve tercilı hakkı tnnıyan hükümler gpreftincp, verilenler tlp riahil olmak üzere, Türkiye'deki alıcılara tanınaıı her türlü limitleri, 14 lıaziran 1977 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere iptal edilmiştir. Gerçi sigorta şirketlerınln, sizin ticari ilişkilerinizi kpsliginiz bir ithalâtçının kredisini geçerli sayması beklenempz. Ama angajmanlarııu, sizin ticarı ili.^kilerinizi sürdilrdügünü/ ithalâtçılara kaydırmaları mümkündür. Fakat bu durunıda, sigorta ^ırketleıınln kendilerlni 14 haziran 1977 tarihindekinden daha fazla yükümlillük altına sokmayacak bir uygulamayı tercih edecekleri açıktır.» MEKSIKA'DAN SONRA EN ACIR DIJ BOR( Ticari bankalara olan boıçlaıın 1Ü77 yılı ödemR dılımlerınin ıhrncal gclirlerine oranını, ülkelerin kredi alabılirhklcıı bakımından önemli bir gösterge olnrak dcfterlendirpn IJluslaıarası Odemeler Bankasının bıılgularına KÖro, Türkiye Meksika'dan sonra dünyadakı en agır dış boıç yukü altındaki tllkp Kiıyjlıruıktudır. Bu arada. Meksika'mn kullanılmamış kredi liınlti ıle elindeki döviz mevduatının yüksckligi yanında, öııpınli bir banı petrol potansıyrlınc, sahip bulunmusı avnnfa] sayılırkcn. Türkiye'nin durumuna özellikle parnıak basılmaktadır. Uluslararası Oriemeler Bankasının yıllık raporunıın yayınlandığı Riinlordp, IIIRİIİZ Ihıacat Krndilori Teminat Dairesinin, TUrkiye'ye tanman kro ACİL SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ, YENİ KURULACAK HÜKÜMETİ BEKLİYOR cevlt KUkumetinin Millet Meclisi'nde güvenoyu alamaması ve AP Genel Başkanı Süleyman Demirel'ln yeni hükumeti kurmakla görevlendirilmesi, acil ekonomik sorunların çözümünü yeniden bekleme dönemine itmiştir. Hükümet kuruluşunun uzaması, bir yandan iç ekonomik sorunların yönlendlrilmesinde gecikmelere yol açarken, bir yandan da dış ekonomik sorunların askıda kalmasına neden olmaktadır. Had saf hadaki döviz darboğazına bağımlı olarak ithalatın durakladığı ve yeni ihraç sezonunun yaklaştığı günümüz ortamında, çekingenlik dış ticareti olumsuz biçimde etkilerken, dış borçlanma açısından da kayda değer bir girişim olanagı yitirilmiştir. E MERKEZ BANKASI'NIN HAFTALIK ÖniTkl % furk 2,2 1,« 7,2 DURUMU 1 !) 7 7 En yiikftck 17.HS4 9S.963 1O20 24.580 71.38li 221.»39 Kn düşük 11.583 70.SS8 13.320 1!U)71 M.849 ıyo.34:; Merkez Bankası kredileri artarken döviz borçları ve Merkez Bankası mevduatında yükselme oldu (MİLYON TL REZGRVLER MİLYON DOLAR) HKSAP KAI.KMLKRİ : A K T İ F : Altıtı ve döviz meveudu ... Kamu kpsımi kredileri ... Ozel kesim kredileri ... ... Tarım kesimi kredileri ... Dijer aktifler (DÇM küiş.) ... : T 0 p 1a m P A S î F : Banknot emisvonu Döviz borçları Merkez Bankası mevduat 1 Mevduat munzam karşılıgı Diğer pasifler (DÇM karş.) Brüt rezervler Bekleyen transferler 59U27 3.336 10.500 40.0İIR 107.97R 670.S 3.348Jİ Umfta 24.6.1S77 Son Bir vıl 2.î.<i.l976 Gözlenen, Kamu tktlsadi Kuruluşları'nın finans man gereksiniminin Merkez Bankası kaynaklarından karşılanma eğlliminln sürdüpdUr. Bütçe Yasası ile Maliye Bakam'na Kamu îktisadi Kuruluşları için verilen borçlanma yetkisinin ilk Rinırı olan 10 milyar lira dolmuştur. Temmu?, ayından itibaren, Maliye Bakam'nın sınırın ikinei dilimini kullanmaya başlaması kaçınılmazdır. Kamu îktisadi Kuruluşları'nın finansman sorunu için kök lü çözümlerin getirilmesi, öncelikle yeni hüküme tin oluşturulmasına ve izlenecek ekonomi politikasımn bellrlenmeslne bağlıdır. 1977 BUtçesi'nin ilk dört aylık uygulaması, geniş ölçüdo açık finansman yapıldığını göstermektedir. Merkez Ban kası kaynaklarınm zorlanması yerine, BUtçe kaynaklannm tutarh biçimde değerlendirilmesi yeni hükümetin gündemindekl ilk maddedlr. 14.554 98.9K3 18,820 ^1.025 69.477 221.839 14.nr. 52.178 12.H30 11.382 47.057 140.543 0,7 0,1 Dokuma sanayiine ilişkin olarak Cenevre'de düzenlenen toplantıda önemli kararlar tartışılıyor BtRLK!>MIŞ MILLETLER, (Cenovre) Censvre'de başlayan dokuma konusundakı uluslarurası görüşmelerde «AET», koşullar ileri sürmüş ve ıhracatçı ülkelerı, dokuma anlaşmasının tümünün yeniden mtizakere edilmesini istemeklo tehdit etnıiştır. Anlaşmanın süresinin metninde değişiklik yapılmadan uzatılması konusunun nıu müzakere edileeeği yoksa 1973 yıhnda imzalanan ve bu yıl sonunda süresi dolacuk olan çok elyaflı dokumalar anlaşmasının yeniden mi gözden geçirilecegi henüz bilinmemektedir. Kalkınma yolundakl Ulkeler İçin en önemli dokuma pazarını oluşturan «AET», çok elyaflı dokumalar anlaşmasının uygulanmasınm AKT ülkelerinde 3.500 fabıikanın kapanmasma ve 500.000 kişinin işine son verilmesine yol açtığını öne sürmektedir. AET'ye göre, söz konusu anlaşmanın uygulanması sUrdUrUlürse 1982 yılına kadar bir milyon 600 bin Avrupah daha işsiz kalacaktır. AET, bu koşullarda, örneğin gömlek gibi bazı ürünlerin ithalinln tUketim miktarıyla orantılı olarak gerçekleşmeslni istemektedir. AET, ithalât konusunda istikrar tedbirlerl alınmasını, Avrupa Ekonomik Topluluğunun uluslararası bir düzenlemeye katılmaya devamı için önkoşul olduğu görüşundedir ve ihracat<;ı Ulkeler bu tedbirleri kabul etmezlerse anlaşmanın tUmilnün yeniden müzakere edilmesini isteyecektir. AET sözcUsünün, topluiuğun isteklerlnl açıklamasından sunra Hong Kong temsilcisi bu isteklerl kaygı verici bulduğunu ve çok elyaflı dokumalar anlaşmasında kalkınma yolundaki ülkelerin çıkarlarına öncelik tanındığı halde, AET'nin özellikle kendi çıkarlarını savundugunu belirtmiştir. Japonya temsilcisi de, anlaşmanın değiştirünıeden üç yıl daha uygulanmasını istemekle birlikte, şlmdiki yorumlanma biçiminde bazı değişiklikler yapılması gerektiğini kabul etmiştir. Meksika'mn da, Japonya'nınkine benzer bir tutumu benimsediği sanılmaktadır. Isveç ve Brezilya, AET'nin önerilerini dikkatle lzleyeceklerini bildirmişler, Avtısturya ise, bazı ülkelerin Batı Avrupa'ya aşırı miktarda dokuma ihraç etmesinden kaygı duydugunu belirtmiştir. îsviçre de. dokuma piyasasmı denetim örgütünün çalışma yöntemlerinde değişiklikler yapılmasını öner miştir. Temsilcilerden hlçbirl, Pransa'nm tek yanh tedbirler alma tehditlerine katılmamıştır. Cenevre'deki uzman çevrp.lerde, Fransa'nın, GATT (Uluslararası Gihnrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşması) yöntemlerine göre piyasasını kapayabilecegi, fakat, btınun çok elyaflı riokıımalar anlaşmasının nıJııına ters diişecegine dikkat çekilmiştir. (a.a.) l.B . ... 0,1 21.0 19.7 0.9 0.7 41.480 010 9.022 1.470.0 22 ]2 4.7 31.204 57.927 S78.1 1.834.4 347.3 61.234 3.33fi. 10.500 40.098 107.978 H77.3 . 3.017.8 1.470.0 50.917 1.15fi 7.405 35.521 93.134 :,Vİ.H 3.8B2.2 690.9 KREDİ VE ÎMİSYON 24 haziran günlü son Merkez Bankası durumuna göre, emisyon hacmi 90 milyon liralık bir artışla 59 milyar 927 milyon liraya çıkarken, Merkez Bankası kredilerinin toplamı 3 milyar 158 milyon lira genişleyerek 137 milyar 810 milyon liraya yükselmiştir. 17 24 haziran arasında, kamu kesiminde açılan kredilerde 1 milyar 752 milyon lira, özel kesime açılan kredilerde 1 milyar 259 milyon lira, zirai amaçlı kredilerde ise 148 milyon lira tutarında büjrüme ortaya çıkmıştır. Bu büyümeler sonunda, kamu ve özel kesim kredileri yıhn en yüksek değerini almışlardır. Merkez Bankası kredilerinde meydana gelen çogalmanın tümü emisyona yansımamıştır. Merkez Bankası'nın döviz borçlan ile Merkez Bankası mevduatındaki artışlar tedavüldcki banknot miktarının aşırı biçimde genişlemesini sınırlandırmıştır. Ancak, önümüzdeki haftalarda Toprak" Mahsııllerl Ofisi ahmları için açılması kaçınılmaz krediler ve kamu kesiminin finansman gerekî.inimi, emisyonu genişleme yönünde etkileyecektir. Yllbaşına göre 27 milyar 517 milyon lira artan kamu kesimine yönelik Merkez Bankası kredilerinin toplamında benzer gelişimler zorunlu bulunmaktadır. Bu arada, özel kesimin nakit güçlüklerinin bir böIUmUnün de Merkez Bankası'ndan kaışılanmasına devam edileeeği sanılmaktadır. Bülün beklentiler, emisyon hacmindeki 1977 yılının ilk yansmdaki hızlı genişlenıpnin ikinci yanda da süreceğine yol açacak niteliktedir. lık artış olmuştur. Rezervlerdeki son haftanın gelişimi, kamu kn stmlnin bir grııp mal İçin transfer olanaklarmın Ecevit Hükümeti'nce yaratılnıasından etkilenmiş, ödeme zorunluluftu olan kısa dönemli dövi/ borç Halen açılan ithalat transferleri çok sınırlı tutulmaktadır. Dövize Çevrilebilir Mevduat Hesaplarından vadesi gelen bir bölümün ertelenmiş bu tır. larında 33 milyon dolarlık blr artış goze alınmış lunması, döviz mevcutlarında yaklaşık 150 milyon dolarlık bir kullanım olanagı yaratacak niteliktedir. Bu kullanım da özellikle kamu kesiminin ithalat gerekslnimi ve tarımın acil girdl sorununun çözUmline yöneltllmektedlr. DÖVİZ DURUMU 24 haziran itibariyle döviz mevcutlarında, 15,4 milyon dolarlık brüt gerileme ve 42,1 milyon dolarlık net iyileşıne kaydedllmiştir. Bekletilen itlıalat transferi t.aleplerinde ise, 65,6 milyon dolar Almanya ülkesinde çalışan Türk işçilerini yeniden azaltmaya çalışıyor yılında izlenen politikanın bunu kanıtladığını belirtmektedirler. Fpderal Almanya'nın/1976 yılında izlediği yabancı işçi politikasının bıitünUyle TUrkiye'den daha fazla işçi girişini önlemeye yönrlik olduğu istatistiklerle de doğrulanmaktadır. Buna göre, 1975 yılında Pederal Almanya'da çalışan toplam yabancı işçi sayısı 1,6 milyon iken, bu sayı 1976 yılında 2,1 milyona çıkmıştır. Türk ışçilerinin sayısı ise 543 hlndnu 553 bine yükselmiştir. Böylece, 197K yılında Federal Almanyaridici yabancı işçi sayısı 500 bin dolayında artarken, Türk i.şçilerinin sayısında yalnızra 10 binlık bir artışa izin verilmış bulunmaktadır. Türkiye'de bir işyerinde ortalama 9 işçi çalışıyor Türkiye'deki işyerlerinln, genellikler çok az sayıda lşçinin çalıştıgı küçük işletmelerden oluştuğu gözlenmektedir. KUçük işletme yapısı, özellikle özel kesimde iyice belirginleşmektedir. Sosyal Sigortalar Kurumtı'nun derledigi istatistik verilere göre, 1976 yılı sonunda Türkiye'deki sigorta kapsamında bulunan işyerl sayısı 216.941'dir. Bu işyerlerinde çalışan toplam slgortalı ışçl sayısı ise 2.017.875 olmaktadır. Böylece, Türkiye'de blr işyerine düşen ortalama işçi sayısının 9 olduğu ve küçük işletme yapısmm alabildlğine yaygın bulnduğıı ortaya çıkmaktadır. Bir İşyerine düşen İşçi sayısının 1975 yılında da 9 olduğu dikkal aluıdıgında, küçük işletme yapısının aşılması yolunda geçtiğtmiz yılda kayda defter bir adım atılamadıgı görülmekte.dir. Türklye'dek) işyerlerinin 14.814'ü kamuya, geri kalan 202.127'si de nzel kesime ait bulunmaktadır. İşçl saj'isı da kfltnu işletmelerlndp 712.303, özel işlpîmelprrip 1.305.572'dlr. Buna göre, özel işletmelprdeki ortalama işçl sayısı 6'da kalırken, bu sayı kamu lşlctmelerlnde 48'e çıkmaktadır. 19Sö'VA KADAR Fcderal Almanya'nın Türk lşçilerine yönelik engellemeleri, Avrupa Ekonomik Toplulugu içinde serbest dolaşım konusunda yarattığı sorıınlarla da belirjjin bir nitelik kazanmal'.tadır. Aralık 1976'da yapılan Ttirkiye • AET Ortaklık Konseyi Toplantısı'nda, Türk İ5<",i'erinln 1S86 yılına kadar AET içincia senıest aulaşınıının aşamalı olarak gerçekleştirılmcsi ötiKörülmüş olmakla birlikte, Çukurova'da iş bulmak giderek güçleşiyor ADANA, (ANKA MEM) Tarla ve inşaat mevsiminin açılmasına ragmen GUney'de işsızlilc btr «Çıg» gibi büyünıektedir. Adana'da irili ulaklı yüzlerce tekstil inıalâthanesi ve fabrikası bulunmasına ragmen, çeşitli yerlerden gelen binlerce işçl sokak dolaşarak iş aramaktadır. Kalekapıst ve Küçük Saat meydanını sabbhın erken saatlerinde dolduran binlerce kişi «Boşta iççi var» diye seslenerek, iş aramaktadır. Sabah saat 04.00'ten 07.00'a kadar bu ıki alnııda «İşçi pazarı» kurulur. Daha sonra Beledtye Zabıta memurları bu iki alanda otııran işçîlsrı dagıederal Almanya'ds istlhdam sorununun geregince çözümlenemediği ve bu nedenle yabancı işçi ithaline bazı engeller konulmasının yeniden Küncelleştifii bildirilmektedir. Ciözlemciler engellerin özellikle Türk işçilerini etkileyecegüıi, 1976 FİNANCİAL TİMES Financlal Times ga/.e.tesl, bu konuda Almanya'nın bazı koşullar öne sürdüftünü yazmıştır. ("Jazetede verilen bilgiye göre, TUrkiye'nin yakın zamand. AET'j'e tam iiyeligi söz knnıısu olmadı*ı halde. araclaki Ortaklık Anlaşması Almanya'nın kesin önleınlere yönelmesini şimdilik önlemektpdlr. Ancak. Almanya Ortnklık Anlaşması'nın KÜçlendirilmpsinl isternpmekte ve bu doğmltuda önemli girişimlerde bulunmaktadır. OECD'ye göre işsizlik oranı yüzde 7,6 İZMİR Toplam işgücu içindeki işsizlik oranının Tiırl.ıyede dünya'nın bir çok ülkesine or»nU çpk vült&ek olduğu saptanmıştır. «tktisadi işbirligi ve kalkınma teşkilatı OECD'n:n topıuJu£a Uye 24 ülke arasında işsizlik oranı !;onusunda ysptığı bir araştırmaya göre TUrkiye'deki işsizlik oranı yüzde 7.6'dır. Raporda TUrlrıy*'dek: toplam işgticiinün ise 15.0S4 milyon olduju belirtilmiştir. Öte yandan, raporda diğor ülkelerdeki lssizlik oranı şöyle belirlenmiştir: Avustralya yüzde 4.4, Avtısturya yüzde 1,7, Belçıka yüzde 4.2, Kanada 6.9, Danimarka 2.2, Fransa 4.1, Ytınanistan yüzde 3, Italya 1.9, Lüksenıburi o.l. Hollanda 4.3, Ycni Zelanda 0.2, Porteki? 2.3. ts punya 4.7, Isveç 1.6, İsviçre 0.4, İngıltere 3.4,» (a.a.) F tır.