Katalog

DÖRT CUHHURİYE! 2? HAIIRAN 1977 ABDULCANBAZ YAYLA FakirBAYKURT 76 Simdi ranhs bir I«İP içindeylm. Çıkrmyor kamımdaki çalı. Çıkmıyor nâlet Ben şımdı yalnajak nisıl basanm dıkenlerın ustune. Bu dıkenler aalarca dıkenlen. Dasup bayılacağım nere pdevım' Tırna*lı tımaklı .<ayalann basında ne ışıra.z var bılmem kı' Nereden b'ldı Demm adırr.ı, durduğum yerı bu naıet? «Gere o suyun çıktığı yere gıdelim!» d.yor. «O sarı çıçeklerden b:r demet yapıp Hocabey'e gotüreceğım!» dı>or. «Y.u;arda Şef;n saç kavırrnssır.a gıdeceğ:m!» dıyor. Bu saç kavurmasını oa nereden oğrend; br.mem kı? «Aren»den bıze de «ıcoycüiuk» ge.sın'» dıyor. Kerım Ağa da utanıyor: «Bu yıl uzumler b^sralı. yu*arıya gıdecek uzum goıel oiacak! Komsulara bari baıia:nı' » dıyor. Benım dedem arlıdır, olür gene elden b:r sey ıv.emez Bana bır kekhk tuttu daha palazdan. Kanadının altı fre\az. gogsu kırrruzı, çıliı. Kuşağımın ıpmden yakaladı gagasının ucuyla, nıç durmadan çırpımyor ş:mdı. Bır alakıjık kuyj geidı: «3ak Gıilcan. senı ben kurtaracagım bu katır dolunun ejnct?n' Senı ben uçuracağıra. Uçurup Ç.rçır'm oraya goturecefc:m Sarı çıçeklerden sereceğım altına yatağı. Kamındakı çalı; ı orda çıkaracağırn. Kulagına sütumderı sağacağım Sut butün d'.rcenlerı yumşatacaK ÇeKip alacağım, ruhun duymajacak. Ha'.dı şımdı uç bakalım benımle Ve ağlarr.a. Ve babarn babam oıve tutturma bır de. Ve babanın gelmesır.ı falan duşunme. Sen.n oraya gıtmenı de sonra duşunelım, Belkı orada Hollandalı kızıarın gırıği okula gırmek ıstersın. Gıt, ama şırr.dı uç ber.ımle. Baban bıiet gonrierırse, sen uçağa bınersen. anan bınertp be.*ı tâ Amsteraam'a kadar gıdeısen, aaban sorarsa Morf3,dakı profesorun ne profesorü oldufunu. «Arkeolojı profesoru bajal» dersın. Çekme kendını aşagı aşagı Gulcan' Een el". yanı bır ku>um, motor yok kı karnımda! Uçmama yarciım e\ dağı aşalım. dereyı geçelım, sonra şu ça.ıy. çıkaralım. Sen: : e çabuK ıyi edıyorum bak. Sen hıç kuş sütuncien ılâç duymadn mı? Çıçesten doşeklerın üstüne yanracağım senı. ÇalıjT ç" .jp, dalarcarun dıkenlerını supurup ufurdum m j . aıraz oaha sut sağacağım kulaklanna, sonra yeniden kanadıma aldcağLm senı, ak kopuklu bır denıze uçuracağım. Orada çımecelısın Orada ı^endı ellerımle sojarağım seru YUn keselerle oğacagım topuklarını. Çok şeker bır kız olacaksın. Ne şeken, bal bır kız olacaksm. Baban oraya gelecek Orada ser.ı gıydırecegım. Vunlu kanşık beyaz ıpek. amı nasıl bılıyor musun, yun karışık oauğu hıç bellı değıl; gıyecekstn. Sahılde serm, yaylada sıcak rutarak. Kajaiann ustünde uynyacaksın. Maru kuşian doııecek ııs jnde. Dalgalar bınbırlenyle Luruîacak. Ben başında olacağım. Sınekler yaklaşamaz yanına, kirnse rahatsız edemez. Çok uyirun \ar değıl mı çıçeğım9 Dağların koy yaylalannın çıçeği, çok yorgunsun, değıl mi? Çok yordu senı hastalık, değıl mi? O çalı r.a (,ck uzdu. değıl mı? Deni2in kıyısında, yunlu ıpeğm içinde kana kanA ujuyacaksın. Uyuyacaksın. Uyuyacaksır.. L'yu çıçeSun oenım Guzelım berum, uyu. Uyu. Ve sen gene kanauarımda çucacaksın Morsay"a. Orada lâdın daüarmın ustunde uyujacaksm. Sar.a çok yukseklerde otlamış da\arm sat'jnden ıçj"ece£ım, çabuk uyuyacaksın. Uyuyacaksın. Uyu uyu Uyu sarı zambpâım. Uyu uyu!..» Alakıyık kuşu okşuyor yüzünu kanatlsrıyia. Tuyleıi sırma:ı . Bılır.cmın dermlennde, çok derınlermde, ak sularm d±bınde. kopukler ıçınde, bazan yüzer pbl, bazan kbpüklü bılutların ustunde uçar g:bl mıp çıkarak, ınip çıkara'.c aKijordu duş gibı bır dumanın ıçınde; uyuyordu. 25 YIL SONRA TÜRKÎYE Zekeriya SERTEL Desenler : Turhan SELÇUK Blr de îzmır'ı zbrtyim dedlın Dr Bc.ıçet Uz'un Beledıye B*s kanlıjından beri îzmır'ı gormemıştıın Demek kı aradan 35 yıldan fazla bır zaman geçm:ş O vakıt Behçet Uz bugunkü guz'i Izmır'm temellerını atmıştı. Yaptığı ış!eıı Özellıkle yeni açtıfı güzel p^rkı gostermek ıçın bw ga^etecılerı Izmır'e çagırraışıı. O \a!:ıt bıle soka.;lar tertemız dı Park gonul açıcı ıdı. O va kıtten berı Izmır buyumuş serpılmış. sokak \e caddelerı agaç Ur ve palmıyeler ıle suslenmı^ Es!:ı şehrı nczerken b:r Avrupâ şehrınde dolas'ığınızı sanıyorsu nuz. Ycnı >apılan beton anannıanlar bıle bu guzellığı bozmıi mı«.. Ne var kı burada da kâr ve tıcaret h'rsı şehnn bır plan çey çevesı ıçınne gclışmesıne er.gpl olmuş. Nedır o Kordon boyunun halı? Beton bınalar r.ordejse us tumuzc yıiulacak gıbi. Hıhtımm EUzeUıSı kahnamış. Akşam ustle rı denız kenaruıa tmp'e e^en meltenıe karşı jorguulugunuzu çıkarmak olar.agı kalmamış. IKİYI BÖIÜNÜ} Ama buyuk sehırlerımızde, bi arada dıkkatımı en çok çeken şc>. ker.tlerin kesın çızgılerle ıkı ye bolünmuî olmalandır. Istan bul ve Anakara'da old;:ğu gıoı burada da seaır îKiye bolünmuş. Bır yanda tuketıcılerın ve bır tur parazitlPrın oturdu*ıı bolge, ote yanda Anadolu dan gelıp yerleş m'ş o'.fin goçmen Işrıler îznır'ı nasıl bjldunuz dıye so raı.la: dağılmış gibı genıs Te ağaçlı caddeierı. yuksek bınalan ıle Avrııpayı andıran bolumü duşunuyorlar Kentm ıkıncı ve çırkm bolumu yokmuş gıbı konuştıyorlar Sankı o bölümde yaşayanlar vatandaş değıldirler. Onlar fazla \e gereksız parazıtlerm;ş gıbı kentın dışma atıhr.ışlar. Orada kendı kaaerlenne bırakılmışlardır. Onlarla ne beledıve nc de husumet ucrf.şır Arada bır akı'.larına eserse tr.dıp evlerıNobetçı Doktor Bey yeniden geldı. m basİ3rma yıkıyorlar. «Uyandırdım Operator Beyı. Gelecek bır saate Kadar. ŞunOy^a bunlar kentte ys^^van ları aldınn eczaneden Hepsl açılmıştır. Açılmanuşsa nobetçı ecnufusun yandan îazlasını oluştu zane bulursunuz. Operator Bey soyledı ben yazdım. Serumdur, ruvorlar Çausanlpr onlardır Ubız bunlan, evet, her zaman hasta sahıplenne aldinnz Ama çareten onlardır Kente serçek buk olun lutfen. Zaten çok vakıt zjyan etmışsmız Zaten hep damgasını vuranlar onlardır. gecıkırsıniz Bız de, H<?msıre Haırm A 86 '4'e p.laTım has*a\T HANGI İZMIR! Orada rakacağız serumu Operator Bey gelecek, ben de arne.ıyat Crfrçp: şunu kı Bjyuk kent odasını hazırlatatagım Bır yandar. da ş.'inlann \ar3ilması uerelerımız Anadolu ıstılasına ugrakıror Tam kan sayımı lokosıt, anemı. Idrar, tsm. Şekor Ure » nıa^ ?dn. B.; ıstılâ oü%uk kenî Nun, kaptı Çakır'm ehnden reçetey;. Fırladı nıerd»\en!ere. lerımızm nrelıgmı degıştırm'>k«U!an re ÇOK merasımı »armış bu durzulerın? Sanıp banar^en elden avuçtan çmıp şıdecek kmlcıra gıbı k:z. •'•• Çakır ın clınden te. ona >enı oır çehre vermekteaır. Bu ken"!erdekı Osmanlı kul tulup Altan da koçtu. Nun, cıpı çalıştıras:va yetıştüer. Cumle tur \e uygarhgı yerın: Anadolu kapısindan ana caddeye çıktılar Bır anda PTT'yı, şehır parkını kuiturune bırakmak zorunda kalgeçtıJer. Açık bır eczane bakıvorlardı. Tâ Beîedıve'nın yanına nnştır Sokaklarria artın e^kı kadar gırnler Hâ.â eczane arıjorlardı. Dioınde duracaklardı bu?uppe koznıopoUtler gorur.mu Hmca Şearın gonluk yaşamı venı başhyordu. Caddele'Ji kayor. OrJarın jerını esmer, sade laoal'.fı yem oaşUyorou. DuKkâniann kapılan, kepenklen >erj gı>mrn:ş Anadolu çotuklan alı aç:l:yor. Vnp çıkanlar. vıtnnlere bakanlar, bakmadan geçenler jor. Kent.erde yenı b;r jaşam yenı yer.i hızlannı alıyorlardı B'r yanda ünlü cskı mmaresı, kabıçımı oaş.ııor. DıUmız büe bulesı, kaleıçı. Dir yar.da yıkımlann başladığı eskı soketc \e coddclerıyle yenı bır buyumeırn akmtısındaydı şehır. Buyuyup konun eUısı altında degışıyor. raman olnıarın .Yapı yapı :>apı olmanın. Tasıt taşıt taşıt olnıaOnun ıçın bana, Izmır'ı nnsü nın Bctorî, ta?, cam, cam, cam olmarnn. Yapılar yetmiyor, >oltuldjn, dı\e soranlara verdıgım lar jetmıjoı aarmadan artıyordu goğe doğnı katların sayısı. cevap şu. Hanjı Iznıır'' YARINKI TURKIYE Nobctçı Doktor Bey A86,'4'e geldi baktı, Nobetçi HemşirevlH ha=43bakıcı yatırdılar mı yeni hastayı? Gün {runden artıyor Birkaç gundur jarının Turkl has'a sausı. Gun gunderı yetmez o'.uyor deraz kıy.sma yıllaı ye'smde yaşıyorum. Huyaında on( e japılan l.asane. Sularm kıyısır.da >apı jerı de yok Belkı değu, r.ayalımde değıl, ama omyer.iden nastanenın de ustur.e kat çı^acaKİar. Ya da daha genrum boyunca hayal ettıgım, rulerde u;.gun bır jere jenısını japacaklar. Burası tur.stık otel jasinı gorduğum gerçekten yarıobcak. Bu Knşesmaen Valı ya da Beledıye Başkanı ıçm konut nın Tjrkıye'sındeyım Daha doğ>er. kırpac:.kıar Oyle Konuşmalar oluvoı Caın. karmakanşık rusu nayal uîuklarımı aşan gucumlpicı do!ası\or Bunlan d :yjyor, dınkyordu KBB uzmanı zel, şırın, modern. bolluk içinde fıo» o. (.«ultaa Çaıar ın A8o" i e konuluşunu ızledı goz ucuyla. yaşa>an bır yenı ü'.kedeyım. GozB:ı ara panr.a/Cıaıula açıp ^"»pıdı hastanm goz kapakların:, lenme inanamıyorum. Kend.mı jorsu mi'.ı srın; <ı«Ki7im:n goîlerı de mavıdır Guzel bır kız, A\ rupa da saıııyorum. Bu birkaç aferı'n dpnı ıçmoen. çıktı hafta ıçmde gordük^erım. O kaöar guzel, o kadar yenı, o kadar Noetçı Doüor Bey çiKtıktarı sor.ra Nobetçi Hemşıre, «Bıraz nur'.u ve vaad edici ki ınamnak ^s•.a;^;aııın bura\ı' » dedı hastabiiicıya Çıkrı. Ginştn yanınkolay değJ. d?.K ooanın penceıps:ne oturd \ Seroıl'lp 7rke clu.~arın dıbıne çoktuler. Sıraz dırdular oyle. Serpü'm dızleri ağrıdı. Kalkıp E&E B0L6ESJ gezınrıelî ısîed: Müfta.: KÛKUSU ÇOI: rAhtts.z ea;..;,dı ••lX:çın Macarıstan ve Buıganstan'da bjrua oturuyoıuz, çiKsak ya! )» dıye dusundu. «Gel ıstersen bıgsnış ve >eşıl ovalara serpıln~ış, raz do'.aşalım bahçeae » aedı Zskeje. Merdv. enlerden mdıler. damlan kırnuzı kıremıtli beyaz iKi ualrmycnın arasından denue baktılar. Gulcan'ın gozlerınden badanalı çıçekh bahçeler ıçmdeko.Lrdj m?vs. Deur.o. va'agı. Dumiadsn çalkalamyo^du A^a'.: kı modern ve şırın koy evienru a>aK mFirinen'.erİP Kr. ıs.r.a kadar ınılnornu. Zeke bakıp duşugezdığı:n zaman gozumde yoksul 9 nuvoraıı «P;s mıair Bcaba'' Evlenn bulaşık suları nere gıder ,) ve çıplak Anadolu koy \e msanSerpü cun ne du«iundügünden habersız. buiin gece kıyısından lar: canlanır ağlamakiı olurdum p.k:p »cldıklen ırarelım kumsallan gunduz gozuyle çorme ozıemBuraria neden dosa boyle guzel !TI nu\oıı Nıç.n bep uvumustu' Niçın hep uyumuştu? Nıçın ve çek'cı, neden bızde boyle kauyananıp gostprmemıştı Altan. Ama kendı kendlne snz verıyoıdu; ra ,e nıırsuz dıye kendı kendıme sorar ve uzüiürdum. (DEVA.MI VAR) Ege bölgesi tümü ile yarınki Türkiye görüntüsünü veriyor Izmir'i görmeyeli 35 yıldan fazla bir zaman geçmiş. O vakit Behçet Uz, bugünkü güzel Izmir'in temellerini atmıştı. O vakit bile tenginlesmestne, bır kat daha guzelleşmesıne y a r dım etmış. Bolluk ve reîah, daha g^izel, daha zengın bir yaşarn varatmış. Işsızlık kalmamıç. Herkesın, ı?çı ve Koylunun yaşam duzeyı yukselmış Aç, çıplak ın^an fealmamış. Rasiladığım koylulere ne kazandıklannı sordum. Ortalama yılda 40 50 bın lıra kazandıklarır.ı soylechler. Işçıler ve ışverenlerle goru^tum Sıradan ısçılcrın gunluk kazancı 150 lıradan başhyor, usta ışçılerın sıınIç'.ıjî 2i0 lırayı buîuvor. Ojsa \dana'da Çukuro^a'di ışçılerin gundelığı 7 lır?.;,ı a^mıoı. D Kültur a!ar;ındakı gehşme de şaşırtıcı. Daha 51" yıl once U çe«t bulunmayan Ula gıbı kuçük lçelerde 2(X('den çok univerFi*e ngrencısı \ar Cuınhurıyet dbnemt kuşaklan içinde okuvup vasnia bılnıe.en yok. Genış bır okuma ve ogrenme hırsı lar Sdrun kısası, har.gı açıdan bv kılırsa bakılsın Ege bolgpsı tümü IIP yarınki Turkr'f gonnîüsünıi vrnyor. Ka!,flnmi' refahü ve bolîuga ka.TiçmirŞ n«an sıbi yaşama duzpyır.c ula'srr.ış mu'lu \arinrti Tuı':ıye'yi gormuş olmanın 7Pvkı ırnde duyuyorıTi kendimi FAKIRLIK VE t^SİZLIK SEROİÎI Geldıgımızden aen knprayp ınmemıştım. Dan ılk kcz adalara gitmek ıçın kopruve gpçmek z> frunda kaldım Gordüfüm tablo benı ürküttU. Kopru bır fskırlı< ve işsızhk sergısi halım almıştı. Bır ucundan öbür ucuna knprd altı üstü ile ayak satıcıları ile dolu ıdi Ayak satıcısı demrk ışsiz demektir. Belırli bır işı, bır meslegi olmayan, yaşamını sürdurmek icın ne bulursa onu yapan za\alhlar demesti. Bin ysşmda çoc\ıklar vardı. EllerinHe teneke ve bardak, su satıyorlardı. Butün bır gün su satsalar ne kazanabüirlerdı? Den.ck kı evde onun butün gün kızgın guneş altında dıdınerek kazanabılecefîı bcş on kuruşu bekleycnler rardı. Zaten bırçok yerîerde ü12 yaşUrında çocuklann çaîıştırıiıc sttmürüldüğuru gorerek iızülüvrv nım. Bu gorüntü bu hazın tabloyu tamamhyordu. Yaşlan 1015 arasında genç'.er, gerçekte Ircir çekırdeğmi doldurmayan ı\nr zıvır şeyler ıçın araz avaz bağırarak musteri avlama£a çabşıyorlardı. Sat'ıklan da h? ni para etse bari. Bır ık:sl tarak satıyorlardı ornegın Tarağm tacesı bır lıra Bu genç bır günd» kaç tarak satabılir, ve ne kazana bılıdı Hpr sdımda bir ayak satıcısı. Her adımda bır sefalet sokakiar tertemizdi. Işte şımdı burada. Aııadolu" nun bır bolgesınde ayni guzeüıâ: aynı bolluğu, aynı mu'lulugu goreres heyecanlamyorum. Burası Ege bol?esıdır. Guze! bır mayıs gıinü otnrr.obıl ıe tzmır'den Bodrum'a kadar u zanan b;r \olculuga çıktiji. Yol boyunca g^rdüklenm, 2530 vıl once bıraktıgım Anadolu deîıl Ilerlemış, Avrupalılaşmış, \epyenı bir Olkedeyım. Geniş b:r asfalt jolda ılerliyoruz. Sagımızda solumuzda eküralş bakımiı, bereketli topraklaı, yer ycr yeşıl ormanlar uzanıyor. Yolda gUzei bahçeler lçınde sevını!ı knyier goruyoruz Tıpkı Bulganstan ve Macanstanda oldugu gıbı kıımızı kırem:tlı bır veya Ikı katlı beyaz badanalı evler. Önurr.uzde arkamızda otomobıller akıp gıdiyor. Kımi V"*z bır köylünün sur düğri traktörlere rasthyonu. Çollarda çıplak ayaklı, sumukleri Gemıye Erırınp bır sa*:cı hüıurau. Sankı dukkân.ar bn«ilmi5, vapura dolmuşıu Ne akıa hatıra gelmcz şe^.cr satıjoıiardı. Araya bır de kahve ve çaycı gınyordu Bu goruntuyu izler ;en düş'indüm. Ne kaoar ış gucü yıt;rılı\ordu Boş >cre nefps tuketen, ekmeğıru çıkarmak ıçın çırpman bu ın?anlar ışsızler ordu=unun bırer bııeyı ıdı. Boşuıı.) açık du r?n şelalcyı ansıtr,orlaıaı Bu ışgucu ureıımrie kjlbnılaoılseydı, topluma yar?rlı olabılıuu Ben çok ulr.e gczdi"i. Hıç bır yerde ^cfale'ın, trkırltî"". M1 ışsızlıgm bo;. le clle tut'j'U" bır g'V rantus'Jne taiık ohiîadım Yanur.da Tur,;ıjcye ıK KPZ g"l mıj ISMçıelı bır fuııst vaını Bu hazın goıun'U onu da şajır'mıstı: «Mr.ııler:ete tni't c < ı r p < ıstıyorsunuz, ama ne onU. ;:ı ıhtnaçıarı.ı cııiEinıese ı'ai:5!' orsunuz ne de onlam lazlerır.ı rsakan çocuk, üstu başı jır'jk ve Yerll ve yabancı turiitler yenı hafsız eden \e ho.Kkımzda kotü perişan ınsanlara rastlamadik. bır dtinya keffetmışler gıbı bır y=rg;lar vpmıe^ıne npder. olsn ÎO run'uleıı orrrd^n kal^ırıvorfiı AT,rupa ve Amerıka'da olcugıj kaç yıldan herı bu coi^eve hü i Liuz Nerıi' ıu cır<ır cnrjn* r pıbı yol boyunea ben^n ıstasyon cum etraış.er \ollar yapılnr.ş Bu u.kcap ıi.srnlar np^ıî TJ ha'e !hn, hatta lokantalar \ar. Ajdm, Butun sahıl ooyunca oteller, rnn duşerler?» Mugla \e Ula uzennden Oo^oia' teller, bahçeler ıçınde vıllalar °\ Sustum. Sadefp üzuld'im • f ja vardık. Burası koy koy :çme ler, apartmanlar kurj'.reuf vc ıcı k"aer!eTd;.ıı DT'IÜ ışın ba^'nrnrcnk renk içinde caglarla denı rulu;,or. 7:n ktıraUaştığı b:r cennet. Do Her yanda yeni yeni bınalaı. ;.i7. Hcrvp^dc:! oncp vat^iTİasın :nsan sr.hı ı ısaırirnını ^8ŞİP.'"°.iirR. ğa irısaru sarhoş etmek ıçm hıç Yukselı>or. Sağdan soldan yaxın bir şevi esirgememış d?n uzakan çekıç seslen ışıtılı Ve bunun "illarını pınvrıım 2.ÎR 77 Doğanm bu comertr.ğı b JTBSI yor. Bir hareket. bir hızh k<ilıu bir turızrn bolgesı yapmış. kır.ma buralara bir eanlılık ver& ITI I TiFFANY 30HBS,0DK P GARTH HCİ6İVLE BAŞÎAA1Z DSZTTE, ÖfiLLA EOUSeL'E SoX LEyİM OE Utç OD/.SIMCIAM ıcoaKuroRUM RATI3ON NPEt