Katalog

CJMHURlYn 1t HMÜMN 1977 DOKÖZ SANATEDEBIYAT. Tekin SÖNMEZ | Tıırjf fli iik kez eirçır fabrtkasında I çaîışmaktadır. Irçatbaşının kestigi «avanfaxyı şikâye's gıcer. Fabrık* sahıbinın hem$ensl olusu, köytîen çıkışlanna da ousrunkü R:Oİ pivene» vermişrjr. HemşerUık ba£ıy]a yurekJenerek, çalıştıgı ikı hafRİ.gıncUi da «avan'a» edı'en beser liranın hesabmı arastırman ve gen almak lçin jririşimlere koyulur. Bu kosullann yara'.'ıgı tipik patron odaeısı, îflfthsrzın Yusuf'u karşılar. Irgatbaşı lle önceden enlasirak, «avanta»dan ı vını alan odacı, Iflâhsınn Yusuf'u Pehlivan All (2) yi.. arkalanndan iteite fabnka çnus kapısına » goturur Kapıcıya: «At bunîan dışan, bır daha da Içen sokma, Ağanın emri» buyrugunu verir. îflâhsızın Yusuf: «Vay gıdl hemserılık vn7. vay insanlık» dıye hayıflanarak, hemşerılik t Avencesinm bekknmedilc ÇGKUŞÜ içinde, oracıktaki kald:nm taslarma çoker; hıçkınkiar içırde, arkadası Pehhvan Ali'ye seslenlr: tcEira* Alı. bırak kardaç, b:z dlrr.üşüz be, bızde tobe iş yoknvış, bız kendımizı kaldınp ırmaga stır.ahyız Yazık b:ze, yazıklaaar olsun.' ı Herif tokat a*"i S'istuk, kovdular suscuk. Demes avradırmza sovseler yıne susacağız?» Yukanda oelırlenen maddesel ve rr.oral g»rçekltk odağ.r.da çıkış yollan araştıran sıradan Yusuf kımlığı: Iflâbsızan Yusuf kişiiıgıne ulaşacak kavşaka şu ^ağiayıcı oğe'.erle kuşatılmıştır; 1 Kapıtalısf tanra iş'.etmelennın vapı'.ann rtan kavnaklaran. nıcelık açıdan Işsızlığın yoğunlaşır.asıyla; gunl'ik bedeller duşer. 2 B'i aşamada sennaye sıstemir 4ı en açgbzlu, en ac.masız ve en kanlı ılkel'.îgi esremendır Bu yasalara bağlı ola L gerçeUılr, daha onrekı bdtün insani gerçeklıklen de yıkıma gotürecektır. Butün yonleny> g^ndem gıren bu yenı gerçeklik, Iflâhsızın Yusuf ki$:!:ğni oluşturan. ppk'.şMren ve olumlu oütün degişikliklere kapalı t'itarı ve PchLvan Alilerln de kanlı sonunu hızlandıran yolu hazırlayacaktır. a îlklnde, *' vas'ın 0 kttyünden», Bprsk«f!ı Topraklara inen üç arkadaş çırçır febrı^asmda, hem insani özlenr.i örseletme pahasma, (Yusuf'un, İş ıç:n otomobıl önüne atlansı ve yakançı), hem de sayısal flre verme pnha^ma C ^ KV se Easan'm olumu) İş bulmu'lardır Aldı.<lan çok dJ?ük Ucretin. ırgatbaçı tarafuıdan «avanta»ya uğraması yenl bır çe'.ifki doğurur. b îkincide, zıtlıklar daha kesk:nleşpcek, fakat bu kiml:kleri saglarn kışılikîe donatacak yo. b";.ırmeyece>t:r. Arkadaşîık hprn^prıhk ba*l?rı. ustava saygi, jigıt olana sevgı anlayışı: Çetin kosuliar sreregi çt>zü.lmüşboşa!mış: bunlann ycnnj »ırafsai bir içenk dolduramamıştır. Iflihsızuı Yusuflar kapıtalıst tarım '.ş'.r'mp leri.T.n uronü rvduğu kaaar. çarpık geh?en turedı inşaat ışletmeler.run de urünu olabılmrKtedır. Bu k:mlıkler, sormlrünün katmerleştıgı hor yerdr «mr parça ekmeıc içın» dalkavuk bır kımhğe buru nılrlpr. Olaylara bakıslar; Rşeîıır:ı b.r cın>'dir «şehırlinin fendme düsmeym» oldugıj halde, Işlenne gelmce. « . şehırlırun suyıma jrıdın. şehırîı Rk derse sız kara demeyın » uzlaşmacılıgını son '/.prteve Kadar surdürürler. Bunun!a da yetır.m»7, V::çi"5el çıkarları ıçın: «Ben senın kapıym '.tıyım nganvjla (3> kendl ınsanl'.gınt aşagılayan b:r kişi1 kle porunurier. Dahası, kapıtalıst tarım ışieme lermde h?lk d'Jşmanı ırgatbaşı kışUlgınln ve turr dı mşaatlaroa ıse taşeron kişiliğınin llk atadar damarlan, ılk kaynaklar olurlar Koşuüar uv gjnsa, varacakl?n son durair >oücar:da değındığ4m!z noktalar nlacaktır. Bu kımlikleı. kendüertat biçimlendıren top lumsal yapı içınde klşilikîerlni lncelterek üerlerken; halk kUltürünün en köleci öğelennl de slneleruıde banndınrlar. Onlar içln; «El öpmeynen, afinmaz.» Pehlivan Aliler lse. gellşmeye. lleriye açık ınyani cevnerlenyle; karşılarına çıkacak olumlu kaiaklarda. ar.cak başkalarının yardımıyla da* mra bulabıhrler. Çevre'.erl, çevrelerırıdekı olurr.lu kişıhkler, kendılenni ozellıkle tutup ayduıiığa çekmediKçe, onîann kendılen İçın smıf bü.ncıne u'.açrr.aları beklenernez Fızıksel erıderıne bağlı o'.arak hazırlanan kışılıkien; yıgıt olara fcarşı says;i anlayışını besleyecektır öte yandan, ou olumlu cevjerlerıne kar?ılık. Iflâhsızın Yusuflar da da olan pohpohlanraaya elverlşli zayıfhklan: çogu kez doğru volu bulmalarma engel olacaktır. Nıtskım bu rayıflık anı, yığıt olana duyulan sar gı dırençlenni yıkacaktır. Bu dirençm yıkıiışı. rieney.msız o'.arak kendtsml patoz ustasının verı ne getirecektır ya. bu dumm kendi hayatırun da sonu olacaktır. öt« yandan, büttln emekçılenn haklarını arayan ve ou nedenle gdze batan <M Kürt ZeyreUenn de içsiz kalma'.arına araç olurlar. 19461950 yıllan araiıgında kapitalıst tanmm eellsmesıyle yogunlaşan: îflahsızın Yusuflar, Peh Jıran Aiıler \'e Kürt Zeyneller shmürülpn TUrtaye jrercekl.fmuı, gerçek ürünlerıdirler. Bu klşüikler fa l^fl'Ierde ılk ör.cü!eny!e Bereketî! Topraklar T'zernde yerine z?re rAüahnı çok, .•oı'.un az oldugu», yenne gdre «kuiun çok, Allahm az oi1 djğ'i' yerlerde devTeye gırerler. Turkıye emeÇl kapltallzmin palazlaıaıası ve bugunkü uluslar arası serrnay «e olan HlykJlerde' verını alnıası; onların Turklye tanhı sannes; ne çı/.rr.asıvla ve PehUvan Ahlerın kanları pahasına pekışmiştır. 1.2 Orh^n Kpmalin Berehetil TopraUar Üıelindc adlı romanımn başklşllerinden. (Cenı Yarumi, 1H76 t«t.) ? Orhan Krmal'ln (.urhjt Rıışlan adlı rnmanmın Inji'ertnden. (\arlık lajmevi, ücak lS70İst ) ORHAN KEMAL'İN TİPLERİ VE TÜRKİYEDE'Kİ KAPİTALİST DÜZEN u YENİ GERÇEKÇİLİK,, AKIMININ SON USTASI YÖNETMEN ROBERTO ROSSELLİNİ'Yİ YİTİRD' ilnümüz îr3İyEn slnemasının er cnemh vönetmenlermden Roberîo Rosseliıru nm soa Cannes Fılm Şer.l.ğı'nde jün başkanhğı yapMstan sonra aniızın olduğuna oıldırıj^ıdu oır ka; gun cnce ajansiar. Saiaş sonrası •Yenı Gorç?tvç;iık> akiraıyla ortaya çıkan smamacılar toplulu=jıron Vıscor.tı ve De S.ca'yla bıru.ite en or.de gelsn kışüıklerır.den o:n olan Rosselhnı, ozeılıkle 1945 yılında çevırdıgı, sa\ aş sonrası Itaiya'suım batun acılarını j'alın \e nesnel mr gerçekçi.ıkle jansıtan, unutulmaz fılmı .Roma Cıtta Apeıta / Roma Açık Şehır>le sinenıa tarıhıne damgasıru basmıştı. l W a a Roraa da dogan Rossellmı onceleri d:ğer çagdaşları gıbı anıator î.lımler yaparak sınemaja başladı. Italya da fa^ı^"im ve rJujSOİLnı' run guçlendığı, dal oudak sardığı gc«,l.k \ıllarmda, Mu^solını'nm ysp'.ırdıgı son derccc gosterışli ve genış ımkâniara sa.iıp s udyoların, gorkemlı Cınecıtta'run buyu^une sapılaı o d% a.ger çağdaşıarı gıbı. 1938'de Vıttorıo MussohmYun gozetımmde .Lucıano Serra Pılota» adlı pıcpasanda fılmır.m senarjo çalışmasına katıîdı, .Vîrıka': a gıttı ve Deruzcıh.; Bakar'.ıcı na :s;narla:r,a bır fılım çe'.ırdı • <La Xave Bıanca». Bu fı'.:m, .Yenı Gerçeschk» akımını habeıleyon r.ıtel:l< e:ı,'e \e yalın >apmac;ksiz ne!?ej;i'g'j]e dıkkarı çeAivorou. 1942'desı «Un Pılota Kıtorna. ve 1S43 dekl «L'Uotno Daüa Croce» faşıst \or.rnnnn hı:;ııetînT propaganda >anı aiır b=i3an, b.CıTısel der.cmelerdı Sınemacılıg.run bu bas.dr^ıç donemuıde Rossellinı de bır ÇOK r.ıcslekdası gıbı farJtında olmaksız.n, sajt •sır.ema sanatı»yla uğroştıg.r.ı sanarak faşızm'.n doğrul*'i^ımaa çaJsstı pr~a ft'.aîUi sona ermesır.den ve fasıarun .<e:m yenIgısınden sonra, butun dunyada derın yanknar uyandıran, sınema tarıhmde y?nı bır akımın dnğı.'arıu mııstulayan Roma .%çık Şeh:r»ı gcıçekleşrırdı. Rossellmı'nin b'i unutulmaz bış cserl, l")4fi'da ılk kez dazelencn Cannes Fılım Şenligı nde en buyuk odulu kazar.aı .Rorr.a Açık Seoir.ın araırdaı:. ttalvsn dırenışçılenvn oyKüsunü j.O"e aynı nesnp.lıVle •e yürekiılık'.e isleven ıkıncl veıi gerçeKÇi tilmı, • Paisa Hero^eru ge'.dı. 194ü'd|î .Yem Gerçpkçı];'<• akrm bütün ctkınlıgıjlp sürerkeıı «Germarca Anno Zero/Almanja Sıfır Yılı. ıse Rnm? Açık §ehır> ve çevirdıjı •Hemşen.dcn bıraz farkh sonuyla, belhıız karanısar mpsajıyia Ross?;im;'ri:n Marks'st kısılığme ^ilce duçuren b:r fıi'm olarak smerr.a tarıhıne geç.yordu. Artık Itelvan de\rımcı dırenış harekstınm ve yenı gerçe<çıU*ın onde gelcn kisı'ıklprınden bırı o!mal:tan ç'.karal: şenç ve gjze; tseçlı yıidız adayı în;nd Bsrgmanla yaşadığı fırtınalı gonul seruvcnleriyle masr.r.n basınına kcnu olan Rossellmı. kendınp örg ı bir yas^ntıyı suıdurmeye koyıldu 1950'lerdpn sonra. Ro«se'.h.nı'nm smemacıJı*ır,da bu ictnc dnnpmı, • A'.n?r>a Sıfır Yılı.rr.n ı.evırım^nden 1958 lerd» kalkıp Hırid.'tan'a cıd^ınf dcg:n süref. «Strombolı Terra Dı Dıo Strombrhı fl943) den sonra «Europe "51 Avruna".îl> '1P52) «Vıaggio ın îtalıa'It^lya'ya Yolculıık» (lo.î3">, «La Pa'ira Korkuo •I95î) pıbi gerpğınce anlaçılr.ıavan be*enılme>en fılmlcruıde kadmiar e'Tcnıne >one!en Rossellınrrun bu donemının bajka bır ılçınj fılmı de, inançsız o'dugunu lırsat buldukça tekrarlavan bu yonetmendekı dınsel ve mısîık egıhmlerı açığa çıkaran i'Francrsco Gıullare Dı Dıo» ciWlıdu Rosseilım'nın ıkıncı donemının urunlerı, ılerde Transız smenıasında ortaya çiKacak olan «Yenı Dalga» ak:rîiını ve bu RKtmın beilı başlı vonctmenlerını förellıkle Gociard ı) çok ctkıledı. Kı^a sırcn Hollyu ood d.»nT'.rm ve Inzrıd Berrman'la fırtınalı beraberlıgınuı arcundan, bır yenılık arayan Rnssellını 1958'de Hmdıstan'a jnıtı. ntnsanoğlunun burun bır tarın bovunca c?çırdıj}ı yasam ve bıljn deneyıanı sınemalaştırmak tutkusuyla uzun ve belge&^l bır fıîm çevırrîı Kınüistanda: «Ind:a / Hindıstan» (1P58). Rosselhnı'n'n sır.e nıa anla^ısı salt c>retmek ve j;osternic'k p.marına yoneiıktı artık. Ama smema «dıdaktıkı anJat.m ıçın elvenşlı bır araç \e ortam defiıldı ona sore Bu nedenle. Rossellmı sır.emacılık '•asamının bu uçjncu ve olumuns değm surecek son don^mınde sıneniadan çok tc'e\nzycr.u vegledı. televı;', on î'.ın fılmler vaptı. Bu aıada çevııdığı «II GeTraie Della Roverea (1959). «E.ra No"e a Rnmaıı ılD'îO). «T.'Rnına Vanını» (1912ı ve «Vıva TPalıa» a%^ı gıbı fılmlpn belırlı bı> ç./eı.ım us'unde k?.an bır ol çuaa bysarılı sajıiabılecek calışmaJardı ama Fos selhnı asıl cabasuiı ogretıcı fılrrleıe vonel**ı Sınsma ssvKcıIcnnııı pc'% u.es^bılmek olanijı.iı bu!amadıjı bu dd:ıenı Rosseliını nın belkı d1; on verımh a donemı oldu «16. Louıs'nr.ı Iktıciara Gelısı», < D nnr Çaği/), «Havarılerm I'lf.ı». «Socratos». «Pas 1 ral , «Saınt Augustm». (>DescarteSM «Me^ıcrif" V^ nerru». vb. gıbı ınsannk tar.lım yakından ılgılendı re:ı kor.ulardakı talevızyon fılmlcu. «Smf"n3'. 1^ TV arasında hiç bır fark yoâ, ıster küçuk ekran. ıster büyük ekran, her zaman insani araç gıbı kuUaTp Insan'ı anlatmaja çalıjıyorum » dıyen bu ün'u ybnetmerun son aonemının en başarüı çs'ıçmalan oldu G Türedilerin egemen olduğu bir ekonomik ortarnda kişilerin nasıl yabancılaştınldığını onun yapıtları simgeSer TîOBERTO ROSSELLÎNÎ, CAXNES'Dh.Kl SON JfHI BAŞKANLIÛI SIRASINDA SAVAŞ SONRASI ITALYASI'NIN BÜTÜN ACILARINI YALIN VE NESNEL BİR GERÇEKÇİLİK ILE YANSITTI erkezl Parıs'tp bulunpn rN'ZSrO'va baglı ri'iflarara";! Tı\atro Er.=it:îu?ü'nıın her ıkl yı'ria bır ulken;n başkcntınde toplanin bü'.uk knnpresı bu yıl 31 mayısta Isveç'ın ba>ken'ı Stockholm'de yapılaı. Bu kongreye Tink;''eV. tenısılcr. o,ı.uı 'p 7an Haldun Taner ve TurKije UN'ESCO Mılll Komısyonj Başkanı Prof. Bedretiın Tuncel katıldı'.ar A!tı gun suren kor.gTeder jurdumuza donen Haldun Taner'e Stockliolm kongîesi üzerındckı ızlpnımlerını sorduk. Cluslararası Tivatro En*tltüsu"nün v maçları ncdir? Uluslararası Tıvatro Enstltüsü UNESCO'nıın *ıyatro i$lerı ıle uğraşan bır örguttür Kısa adı ı!e 1TL olan ou enstitünun başlıca amacı Birlesmı? Mıl'.etler ve UNKSCO liyesı ulkeler tıvatrolarınm. tıvatro arpştırmı ve tecrubelenr.m bır karsılaştınrı?5ir.ı saîlamak, pvrıca tıystronun ça&ın deÇ".<;er. ko^ullanna Z'ire ustlenrıesi gereken yenı odevlcrı ürerinde ortak kararlsra varıp somut atılımiara gırışrcektlr. Tıjatro Devlet, Tiyatro Sevırci, Tıyatro Mekân ılışküeri ve tıyatro eğltimı da bu enstitünun dikkatle üsründe durdugu konulardır. Stockholm konçreslne kaç tilke kattldı? Kırkdort 'Jlker.tn 316 temsılcısi ve bnnlar dışında çeşıtli ülkelerden yüı kadar gözlemcı katıldı. KonRrenın açüışı ve lîleyifll Ue Ulşkin bllgt verlr mlslniz? KongTe Stockholm körfezlr.e bakan Rıhtun Bulvanndakı gorltsmlı yapılardan bırl olan îsveç Kraliyet Dram Tljatrosunda Bertold Brecht'ın bır şansonu ve Isveç Milll EŞıtim ve Kultür Bakanı Enek Wıkstrom'ün Kısa bır nutku ıle açıldı. Sonra nemen delegeler komısyonlara aynlıp ayrı avrı çahşmalara başladılar. Genel Kural dışmda, Etud, MU7.kh Tıyatro, Uçür.cu Dunva tıvatroları Çağdaş Tıyatro okulları ve Termıno'oıi komısvor.laı kenai alanıanna d u ^ n tıyatro soranıannı kursüye getırdiler, tartıştılar kararlara varaılar. Stz hanırl komltede çalı?tmi2? Sayın Bedrettln Tuncel daha çok ganel M Irırul toplantüann» katıldı Ben bur.dan «ncekı kongrelerde olduğu glbl yine 3 Dünya Tıyatroları komitesinin çalışmalarına katılriım. 3 Dııp}a Tiyalrolart Komitesi hanfl sorunlan t«rtı?tı ne kararlara vsrdı? 3 Dünja "D.yatroları KomıtPsı tTİ kad rosu içınde en yenl, en dinç, en rmreketh ve 'ÇAĞIN DEĞİŞEN KOŞULLARf YENİ BİR TİYATROYU ZORUNLU KILDI,, dlnamik komit? Bu kormte Asva Afnka. Yakın Dogu, Güney Amerıka uikelermden oluşuvor. Emperyalızm ve faşurnp karşı. bu lılke>rın kültunır.ıı \e t:;Tatrosunu ozgurlukçu bır dogrultuda yrre*ıxor Nitekim otunım Idı Amın tarafırdan cldurtulen Uganda Devle TiyBtrosu rejısörü Byron Kawadwa"run anısına FS sn durısu !'e b<ış!ad: Komltenm bu kor?rp'îo e'.e sldığı .conular arasında kultur PITIpTjdhzır.ı ı!« savaş. yersel s:r>steri gelenejınm çagdvj tıyatroda dcgerlendırılme'îi nlar.akları. " Dunva ulKc'.cn nyF.tro ınerkez>n * aıasnoT ınceleme, aroştıi'ns, ficr.errys verflcnnın dcğış t^ku<; edı'mesı \c ıkı vılda bır ikı kr.sre:i.n arasınd3k. surede de çalışacak surek'.ı b'r alt komtenın merkpzlcı!"1 teması sa£!2n:aM Cararasda. Berlııi'dp, Rennes'de vnDtıgı gını kolJogrımlar duzenlemesı Idı. Tıvatro tnıplannm bu ulkrler arasında turnelpr yapabılmelennııı sağlanmnsı koşullannın h..zırlannıası da is"klenn basindA g"lı; ordu lsxpç tljatrnsn hakkında Izlenimlerinlı nf oldu? Isveç t'.vatrnsunun zeugın ve köklü bir gpçmışi \ar Ozpllıkle III. Gustav jrlbi tıyatro sever bır krai Isveç'de tıyatronun gelışmesl ıçin onayaıc olrnuş K'ingrcnın vapılciığı Kralı;pf Tıyatrosu'nu o kurrnus îsveçm sek:z mıhon iıufusu ve r'irî mılvon tı%"atro seyırcıs: \armış. Bu ne dcmekur 9 Kestırebihrsınız, Devletın salt Stockholm'daki tıjatrolara yaptıgı yardım 323 mılyon Is\eç kronu, yanl yakla^ık bir buçuk mılyon hra. Oradakl Türk sanatçılarla götusebndlnlz mi? Heykeltraş îlhan Koman bılıyorsunur yıllardır orada yerleştı. Çok ıstedıjlm halde vakıt olup arayamadım. ls\'eçte ÇOK sevilen ozan. fılm vonetraenı ve ünlü fotofraf sanatç;sı Lü'fu Oıkos'le buluştuk. Tuncel Kurtiz f;lm ve tıjatroda, televızyonda, Mazlum Kiper tıyatroda, televiz5*onda b3şanlı ijler görjjorlar î'usı ıle de tem?s edebıldım Tıı mm ve Tamtma Blıromuzun ba^ında Turgut Bohı adınria f:dden ışınm ehlı dpğerli bır <:enç var. StockJıolm'dp Türklye lçrn iji puanlar top'.uvor îs\cç'de sanat ve ti>atro dışı çevrelerle tpma.sınız oldu nıu? Bıımn ıçm çok az vaktlmız vardı Arr,a tsveç devlet televızyon'i Prof Bedre'tm Tuncel'le beni e<rana çıkardı Çeşitlı sorular sordular O gtin.in aktvıel konusu seçim tahrrurü olduğu ıçın bu konudaki fıkrimizl de oîrpr.mek Istedüer. Bız de goruşlenmlzl belırttlk. TERSİNE DÖNEN SAAT afa arası İM gun Emmanuel Robles Ile janjana, sessız dolaştık İstanbul'da. îspanyol asülı bir aılenın Cezayir'de dogan tek çocuğu Roales. Goncoun Akademisi üyesı Albert Camas'nün arkadajjı. Bır yaş da. kuçugü. Akc.ğerırurı bınm vereme kaptıran €\'eba» \azarı, gaz pedalına delı gıbı basılmış bir arabada parçalarap olmeseydı, bu hesaba gore 64 yaşmda olacak:: şımdı. Muzaffer SOTSAL îtalyan Yenı Gerçekçılıgın.r. n çarp^cı en e' kıle^'.ci filmlermi gîrçekleş'irmış bır yonstmen e Finema adanıı kıçıliğıy'.e smema tanhınde vsnnı alan Roberto Rossellını nın niumu «Yenı Crrçekcılık» akımının son u^L'sınm da • t'p.esın.n otç?.'id?, çağdaş smemaya '. on vermı; bujTü bır sınemacınm iaybı olarak nıtelönebılır... H v.". lçir.d* 'jzahyorurB, uzun uzun. slrrütln gerçek değen olan parayı arıyor, bulduktan sonra da «tamam1» deyip geri kalanını cebima sokmamı ıstıyor.» Robles'm yasantısı. bir Akdenizlıyı kokünden sarsacak uzuntulerle dolu. «La Saıson Vıolente>xia çocukluğunu anla'ivor: Babası o doğmadan uç ay once olnıuş. Ikıncı Dunya Savaşuıa ?eba olan Cezayır'ı, >"ezı ırkçılıgınm kenanndan kcmırmege basladığı bir uike Robles'in i'.k; çocukluk anılan pek :ç açıcı degıl: Anasının eskıden vanında çanıaşjrcılık yaptığı Mnıe Qumson'un e\ıne «err.aıiet» venlmıştir kısa bır sure Içm Mahalle arkadaslanndan bırı yahudı. Ev sahıbe^ı, 13 yaşmdakı Robles'l bir g'an fena halde azarlar, .Bır daha o Yahudi pıçı ıle doıaşnu\acüKsm » der. Asıl patırtı evın clbrduncu katında oturan Veronıque Ue kınştırmağa başlsdısı vakıt çıkar. Mme Qainson yıne sahnededır. <<Sen. c'er. bir fiikarı çocugusun, Verorıcj'ie ıse Ernruyet te yuksek derecelı bir memurun ki7i Her şey densı dengin» n.malı Bır daha kızla gorursem, atarım sem evden.» Sonrası. savaş Sıcil\3 çıkarması ii« Robles, cehennemın ta içınde bulur kenairJ Ortalık clurulduktan sonra ise Cezayır hercun bıraz daha Pransadan kopmağa baslamıştır. Camus % e otekıler gıbi o da Pans'tedır artık. Kısa sürell bır gazetecılıkten sonra Fransız radyolannın en beğenılen yorumcu'arından bırı olur. SanaU ve kışıhğı ıle edebıyat dunyasına da kendislni kabul ettirmıştır. Önce 16 yaşmdakı oğlu bir kazada <Mur Robles'ln Sonra da çok sevdığı eşı, genç savılacak bır yaş" a ânı bır kaJp krızı ıle, «Gui» ş:ırınde dedığı gıbı. Irmağın sularına kapılır» gıder. Robles, şimdı Lienuz 63'ımde ıkan «Irmağın obur kıyısına gıdıp Liilü yakalamaktan* soz açacak kadar mutsuz. Bu mutsuzluk, Grenohle'de yaşıvin kızını ve •orumınu görduğu günler bıraz çıder gıbi oluyor rtobles, sessiz bır gezgm şımdı. Insanlardan kaçıp •nsansız yerlerde bır başkasmı arar gıbi. Belgrrad Ormanındaki Vahdebendınde, geçen çarsamba :unü kımseler yoktu, ama hiç kımse yoktu Robles ile benden başka. Bendin çatlaklanndan •îTBiı suvun çıkardıgı nıırıHı, cıgıık kuşlanrun i>plirsız bır zamanı vurgulayan sesın» karışıyordu Issız yollann kenannda geçen hafta tatillnden kaian ^onmüş komürlere b^kıvorduk Prag'da ekrep ve yelko\'aru tersine donen saatı düşünerelc İSBASI tşte. eurlek Hkyaz topragı Rın canla tuten aşk Birden Mrmcsini agzıınıza davavsn «nnsuıluk Oğul \ercn arıları çünpşın Işte sıcak petrkler. Tuğla setir hına gTizelim l'mut dolu dırenç dolu snz"ükler Jjbaşı demektir aşk nokundum nıu vnrecin tribl ses \erslu Ha Manslar çınlasın içinde. Çınlasın kanla heslencn kcn'e Şafak attıran fahrikalann sr^i Kararlı adınılarına rmrkçllcrın Saklı gelinciklerıni açan caddelpr Alanlarda ilk kucaklaşmalann seunci H a n bfn karanm dur hel? Kenti saran o sesicrle kararım Sahahın ince Inımmla Makinalann pırıltısinı Halay çckcn'prin turkıiİPrinl dr katanm isferfen Giınün en7e"=inden taşınm suuımı Şurası ijı mi meselrrın ardıçlann >anı Çarşüaruı salriırganlısrından ıızaît Kilimini kirlar dokur Irmak işler ortulenri rprde istpme? o valm dünya PacçaM içnıoee gplır aksamlan Bedrettln Lorca Pir Sultan Nânm. 7aırana arıva da^anıklı Taçlar bulalım gel Dağa yeni blr şa\k Dnütlan çafiralını Bir rapı kiıralım ^apılann çektrdsgl Ocaei ben ateşl sen Şaşırtsın tüm ustalan. Turızm ve Tanıtma Bakarüığınm konugu olsrak ülkemızın çeşıtlı yorelerınde bir ay sure gezip dolaşacak oian yazar, ötekıler gıbı, muze, caml, ya aa saıay meraklısı değâ: «Bir taş parçası, ya aa yıltîk bır 4u\ar bana bırşey söyldyor mu, ona bakarım ben.» Peuıdıs, lstanbul asıllı blr Rum. Pans'te uz^ın ; ıllar aıkadaşı ımış Robles'in. Beykoz dıye sayıklanmş lıer akşam St. Germaıne kan\eıerınae peraosunu %uaumlarKen. «Pen.crs olau .» dıyor Robles, «Pans'.n hargi rne2a.riıguıua yatar unuttum bıle. Arna aana sorarsan, Petrıdıs Beykoz'da bır yerde gomüJıl!» badulkıh Paşa \alısının çopiüğe donmus bır f korfezde sankı yanlışlıkla deruze açıhveren tah a .".apısmı ıyice surguledıkten sonra, otomobılle Beysoz'a kadar gıttık. Anadoiu yakası Boğaz Koylerının lstanbul'a benzemeyışırü sevdı Robles. Belkı de Pemdıs'ı düsunerek. ProJ. Tur.çei'm dılıin^ze aktardı^ı «Montserrau oj'uııui'idan ben TurK o.<jrunım vabarıcısı olma;'an Fransız romancısmın uç j'apıt' dııımıze çevrıldi, aorduncusu «La Saıson Yıolente» gelecek yı. yıne «E» yaymlanr.da çıkacak. Montserrat'nın çevnlmedlğı dil Kalmamış: Güney Afrıka'da konuşulan «Afrı.<aaner»den Çınceye kadar. Turklerı ve Turlcye'yı yurekten sevıjor Robles. Sfvor görünmüyor çoğu yabancı gıbi, gerçekten sevıyor: cHepımız Akderuz msanıyız, eksıği Ile, fazlası 11e. ASlamayı, üzülmeyı, anaraıza, •abamıza esır gıbı bağlaamayı Akderuz m sıalar: şılamış bıze. Ama, sız Turkıerde bır baçkalıV:. hır «pfendı»lık var kı baplıjonım buna. On gu:ı kaldım bu sefer Istanbul'da; hergun saat beşe dogru, otelıme bırakıldıktan sonra b:raz dınleıi't •ekrar sokaga çıkıyorura tek başıma Sokak Tssmaa (utbol oyruyan çocuklann kaldınm •aslarrdan vaptıklan kalelere penaltı atıyor i"i Sekjz dokuz ;aşndakı oglan çocunlan topa r,ı \jrdum dıje pelır» elimı sıkıyorlar. Sunitçıden c :m:t alivorum bır k°Iirr;e bile knn'işmadan. Cebimdekl bütün bozuk paralan çıkanp ALNIN Ainıi sertj' alnın avdın Ejnlrrııı. ıccclcrin daha alnından eeçmemlş. Alnın başlanmamı? bevaz bir dpftpr yasjmın Topurdujtu sri7cükler. Alnın ncv37 hlr kı^rak \clevi tütiındrn blrdrn opmrk ister Inssn elinde olmavarak Atııın Inanmardım alnın uracasnn» anaların ısık «sna sovlpmek fstcıHklerim eMnnnı \itirmiş Işçlve goKİp topraSı ksnstıran kövliij alnın demek istediklerim. Alnın cpnis ilnın a'riın je^ererck daha giineş AJnın yenüfc kartalın. Erdal ALOVA BAŞARAN TÜPKİYE Yt ZIYRET ÛYUNUNUN YAZARI EDEN «MONTSERRAT. EMMANUEL SOBLES