Katalog

Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi Ekonomi .•• Ekonomi Ekonomi . . . Ekonomi Ekonomi ... OECD OECD NEZDiNDEKi TÜSKiERKEN SEÇiM ÖNCESiNDE RAPORUNA YE'YE YARDIM KONSORSiTURKİYE; ETKiLi DIŞ ÇEVGÖRE. YUMU RAPORUNDA ŞÖYRELERCE, BAZI ONLEMLER LE DiYOR: «KISA DONEMALMAK. YA DA DIŞ KREDi TÜRKiYE'NiN DE GEREGiNCE BORÇLAMUSLUKLARININ KAPANNABiLMEK iÇiN TURKiYE; MASINI GOZE ALMAK iKiKISA KONSORSiYUM iLE ULUSLEMiYLE KARŞI KARŞİYA LARARASI FiNANSMAN KU BIRAKILMIŞ BULUNUYOR. VADELi RULUSLARININ DESTEGiNi DURUM HAYLi «NAZiK» BORÇLANMASI SAGLAMAK ZORUNDA.» OLARAK YORUMLANIYOR. KONTROLDEN ÇIKACAK BiÇiMDE ARTIŞ KAYDETTi Uluç GÜRKAN lerı gerçeklesemez gdrünmektedır Cunku hazırlıklar yetersızdır ve bunların bugun ele alınış bıçımlerı onem.ı malı karışıklıklara \oı aça'oıleıektıı Butun kamu harcamalan programlanm ve bunları fınanse etme yollarını kökten gozden ceçıiTiek oncehklı bır kaygı konusu olmaktadır Ozsllıkle. kamu kesımı Turkıys'run sosyal ve ekonomik kalkınma programlarınm >ukunu ustlenmıs olduğunrian, once en acıl proaramların uygulanması ve gerı kalabılecek ışlere geçılmeden bunların fınansman olanaklarının sağlanması zorunludur » Konsorsıyum Raporunda. Turkıye koşullarındakı bır ulke ıçın hızlı buyurne sanayılssme arzusunun ancak ıthalata daj^narak surdurulebılecefı one sürulmu> ve 1977 yılında avnı pohtıkanm >TIrutulmesınm, yeterh tutarda ham madde alımı ıçın dovız ve dış kredı saSlanmasma bağîı olduğuna dıkkat çekılmıştır Halen 3 mılyar doların uzenne çıkmış olai iDevamı 11. Sajfada) Altmış yabancı işadamı, CHP'nin ekonomik programı üzerinde durdu SEÇtMLERE BıR AY KALA «EUROPEAN MANAGEMENÎ FORUM AOLI BıR KURULUŞÜH. YABANCI ıJADAMLARI ıÇıN ISÎANBUl'A DUZENLED1G1 GEZıDE EN ÇOK YABANCI SERMAYE YAÎIRIM OLANAKLAR! UZERıNDE DURULOU. CHP'nın dei letleştırme programmın petrol ve madencıhk ıle sınırlı Kalacağım ıiade eden Ustunel. bır yabar.cı ış adamının sorusu uzerıne, «Bankaların devletleştırme programı ıçınde bulunmadıgını bunun başka bır partı programı ıle kanştırümıs olabıîeceğını» belırtmıştır. CHP'lı senator bu arada, «kurallara uymayan banka ve sıgortalar uzerınde kamu yararı ılkesme dayanarak kısmı kontrol uygulanabıleceğını» büdırmıştır BREZitYA OlMAYACAGlZ... CHP h Ustunel, bu arada yabancı sermaye yatırımları konusunda yabancı ış adamlarına genış bılgı vermış ve ancak ortak >atırım, teknolojı getırmesı ve uygun alanlara yonelmesı şartıyla yatırım :znı verebıleceklerını belırtmıştır. Ustunel, Turkıye'nın bır Brezılya gıbı yabancı yatınmlara kapalı bır ulke olmak ıstemedıklermı de soylemıştır Bir Italyan 15 adamı nangı alanlarm yabancı sermayeye açık tutulacağını sormuş bunun uzerıne Ustunei, nYatırım ve ara malı sektorlerı makına sanavu ve de yenı urunler») yamtını vermıştır. Ustunel e yoneltılen dığer sorulardan yabancı sermayedariartn ozeüıkle CHP nm ıktıdaı programım bujuk bır :lgı ıçınde oğrenmeye çalıştıklan11 ve sureklı bu konuyu ogreruneve yonelık solular j'onelttıklen gorulmuştur. Ancak yabancı sermayedarlar açıklarr.aları yetersız bulmuşlar ve ozel sohbetlerde CHP'nın ıktıdpr proşrammı henuz bıüurlaşmamıs olarak mtelendırrrnşlerdır. Bu arada geçmıştekı klasık yakınma bu toplantıda dıle getırılmış vs Turkıye'nın burokratık zorlamalarla adeta vabancı sermayeye kapılannı kapattığı ıddıa ed:lmıştır. Bır yabancı sermayedar ıse açık açık çok kofums»r o.duğunu ve ancak yenı temınatlarla vatırımı duşunebılecegını belırtmıştır AP'NiN OZElFŞTiRiSi.. CHP açısından, yabaııcı sermayedarlarla ıhşki kurması ve ^.r anlamda sınavdan geçmes: bıçımmde geçen toplantı AP ıçın bır ozeleştırı olanagı vermıştır. AP Bıtlıs Sen?toru Kâmran Inan uzun boylu yabancı sermaveden yakmmış, ancak konuşmasının sonunda. «Iktıdar olursak yabancı sermaye mantığımızda bır değısıklık olmavacak» demıştır Inan'ın son derece lenklı geçen konuşması zaman zamar « stunel senden sağcı sozler soylu\or» çımınde fısıltılara vol açarken 'nan da Ustunel'ı kasteaerek «Umanm senator seçım sonrası bıze katılır» dem.ştır. AP'n.n uluslararaH topldn'ılarda değışmez ve tek temsılcırı rurumunda olan Inaır konuj'U yabancı sermaveye cet'rerek şoyle demısnr »Yabancı srrmave Turkıve've gelme^ ıstıvor Ama gelınce *u<^etım .r.dlları pıjasasını cle geçırmek ıster Kendısını dort bes yıl ıçınde amortı etmeğe çalışır Odemeler dengesmde ıse hıç bır yararı olmaz ""u ulkede bunu ıstemezler Bu n>"denle Avruoalı ış adamı çok geçmeden uyanmahdır » Inan. Koç Hnldın? mon'aıı ıle yapı'an Fıat'a ç^tarak «Turk've'de Fıat satıyorlar ama nerdeyse Mercedes fıyatına satıyorlar» demıştır Inan bu arada yabancı sermavenın Turkıye'ye sırf ucuz ışçıl'U ıçın getır«e bunun ıstısmar olacağını ıfade etmıstır Inan'ın bır anlamda APnın ozeleşfr sı savı lan au anlatımı salonda bulunan vabancı sermayedarlann tepkısıne yol açmış ve bır Be!çıkalı ış adamı, «Bu dıırumda Turkıve ıle ıHşkılerın geleceğınden korkuyorum» demıştır. CZEl OORÜSMElEt "•Bu'arada tartışmaların cogu zaman salonun dışma taştığı kuçıak kumelerden oluçan sohbetlerle surdurulduğu gorulmuştur. Toplantıyı yonetenler ıse Turk ış adamları ıle yabancılar arasında ılışkılsrın peKismesı :cm ozel bır ozen gostermışlerdır. Bu arada ılgmç bır duzenleme yapılarak ıkıncı ,un sonunda iluşturulan altı kışılık masalarla ozel gorusmeler vapılmıştır. Ozel harflerle kodlandırıimış bu iıasalarda dort vabancı. bır Turkıye de vatırm ',oıeteı yabancı ve bır Turk sermayedar Katıimı *ır Bu sohbetlerde belıren genel hava CHP'r.m ıktırtaı prograrr.ır..i ekono mık konularda vetersız <y? da tamamlanmamış) kanısı va.gm o'.:nustur lionuvu oneklevrn yabancı iş adamları. Fransa Sosyalısr Partısm:n :ktıdar programı ıçın 100 kadar ıktısatçınm çalıştığını, oysa CHP manıfestosu olarak nıtelendırılen programın açıklıktan vo'csun ı>lduğunu belırtmışlerdır. Yabar.ılar kendılen açısından bunun bır yıllık kayıp anlrmır.a geieccgını ve bu donemın ıse kend'.lerı açısmdar. byuk oır kayıp olacağını soylemışlerdr. Nuri ÖZDENİZ ephe Hukumeti ve bır kısım yabancı kaynaklarca son yıllarda dunyanın en hızlı kaİKinan ulkelerı arasında ust sıralarda gostenlen Turkıye'nın, bunun ıçın oldukça ağır bır bedel odedığı belırtılmıştır. Kısa adı OECD olan Ekononuk Işbırlığı ve Kalkınma Orgutu nezamdekı Turkıye Konsorsıyumu'nun son raporunda bu bedel; bırbınnı etkıleyen bır bıçımde, ıçıft rakamJı enflasyon ve esas olarak kısa vadeh dış tıcan kredılerle kapatılan onemJı bır odemeler dengesı açığı» olarak tanımlanmıştır. Uzerınde gızlı (confıdentıal) kaydı ve 28 nısan 1977 tarüu bulunan Konsorsıyum'un Turkıye Raporu'nda, seçımlerden sonra kesm bıçımını alacak olan Dorduncu Beş Yıllık Plan'da bu konu uzerınde onerale durulması gerektıgı vurgulanarak, «Bugune değm gozetılnuş bulunan butun ekonomık ve sosyal hedefler ıle polıtıkalar kesın olarak degıştırılmelıdır» denılmıştır Raporda, gerek ytıksek oranlı enflasyonun denetım altına alınması, gerekse dış açığın kapatılması yolunda onerüen onlemler, hedef ve polıtıkalarda japılması ıstenen değışıklığın nıtelığmı açıkça ortaya koymaktadır. C eçımlere 23 gan 'zala dunyanın çeşıtlı ulkeierınden gelen altmış kadar yabancı ışadamı, CHPvı. ekonomik programı konusunda bır sınavdan geçırmıştır CHP adına "oplantılara katılan Prof Besım Ustunel. «Yaoancı sermayenm geîmesı verıne tekno'ou almayı tercıiı edıyoruz» derken. toplantıdan ayrılan yabancı ış adamları CHP'nın programını olgunluğa kavuşmrmış olarak n'telendirmıslerdır Turkıye'de seçımtere uç hafta kala «European Management Forum» adlı bır danışma kuruluşu ya bancı ış adamları ıçın tstar.bul'a bır gezi duzenlemıştır Seçımler sonrası Turkıye'nın yabancı sermayeye takınacağı tutumu oğrenmeye vönelık gezı voğun tartışmalar ıçınde geçmıştır. Tartışmalarda odak noktası CHP'nın ıkndar programı olmuştur. Turkıye'nın ekonomik gorunumu konusunda bır acıklama \apan CHP'lı Ustunel CHP" nın ekonomik programın' sunmuştur Ustunel CHP'nın .ktıdarında. «alınan teknolojının değışık fırmalara vavgmlaştırılacağım ve kendılerınm. ;abancı sermavenm gelmesı verıne teknolojı almayı yegledıklerını» soylemıştır. S ONLEMLER Konsorsıyum'un önlem paketi raporun burununae şoyle belırlenmektedır: • îç talebm, tarım urunlennın destekleme alım fıyatlan ıle ucret artışlannın kısıîlanması yoluyla baskı altına alınması. 0 Buyume hızının dusurulmesı. • Kanııı kesımı harcamalanrun sağlanan vergı gelırlerı duzeyıne ındırılmesı. 9 Kamu yatırım programlarınm onceükler aÇLSından yenıden gozden geçırilmesı. 9 Para arzının çok hızlı artmamasırun sağlanması ve kendı başına bır enflasyon nedenı halıne gelmesının dnlenmesı. • Ihracat ve turızmden sağlanan gelırlerın arttırılması • Kısa vadeh borçların yenne uzun vadelı borçlar bulunarak dış borçların yapısının değıştınlmesı. SON SOZ Turkıye Konsorsiyumu, raporda genellıkle satır cralanna sıkıştırılmış bulunan bu onlemlerın uygulanması konusunda kararlı gorunmektedır. Xıtekım, 1 T yılında Turkıye'nın tahmın edılenH7 den ve oncekı yıllardan çok daha fazla dış borç gereksınımı duyacağmın sık sık hatırlatıldığı raporda son soz şovle bağlanmıstır: «Kısa donemde geregmce borçlanabılmek ıçın Turkıye, Konsorsıyum ıle uluslararası fmansman kuruluşlannın desteğmı saglamak zorundadır.Turkıye erken seçım oncesınde, etkıli dış çevrelerce, bazı onlemlerı almak ya da dış kredı musluklarının kapanmasıru goze almak ıkılemıjle karşı karşıva bırakılmıs bulunmaktadır. Cephe ortaklığının ıkı yılda sorumsuzca borçlanarak Turkıye esonomısmı getırdığı bu nokta, tarıh kıtaplanndan çıkartılan Duyunu Umumıye ve 1958'ın moratoryum (ıflas) gunlennden pek farklı gorunmemektedır. ENFUSYON Turkıye Konsorslyumu'nun Baporu'nda, Turkıye'dekı hızlı fıyat artıslanyla ılgılı olarak bılınen :statıstıkler tekrarlanmış ve enflasyon hızının sureklı bır vukselme eŞılımı gösterdıgı belırtılmıştır. 1976 jılı sonunda enflasyonun, buyuk olçude açiK ıınansman ve para arzının genlşlemesı nedenlerıyle yuzde 20'ye vardığı kaydedılen raporda. 1977 jılında bu oramn daha da vukselmesı kaçınılmaz savılmıştır Konsorsiyum'a gore enflasyonun hızlanması; hem ıç. hem de dış kaynaklardan doğmaktadır. Ancak, esas olarak dışarıdan ıthal edılen 1973/1974 yıllarındakının aksıne, şımdı asıl etken, harcanabılır gehrlprdekı buyuk genışleme ve Merkez Bankası kredılenvle karşılanan kamu harcamalarındakı buvuk açıktır. ththıyaçlan kısa surede giriermek amacıvla kamu sektörü yatırım programları onemlı olçude genışletilmışse de kamu hareamalarmriakı en buvuk artış tuketımle ılgılı olmuştar. Raporda, ekonomıde genişleticı kararlar yerine antı enllasyonıst politıkalar izlenmesı ıstenırken ıse sovle derulmıştır ftÇıft rakamlı enflasyona ve Turkıye'nin zayıf odetmler denspsıne neden olan ıç talebin, kavnaklara oranla çok hız!a buvumesıne ızın venlmıstır. Bu riuruma care olarak kamu kesımı harcamalan nm sağlanan verıı gelırleri düzeyır.e indırılmesı tav sne edılebıl.r B?zı kamu yatırımlannın ıse hedef urki.ienin dış ekonomik lliskilerindekl gu\ensizlik doruk noktasına ulaşmıştır. Cephe Hükümeti ile birlikte %aratı!an değısık buııalunlar içinde Türkive'ııin janmıu etkile\ecek. %arınını «ipotek» altına alacak 1e almakta olan en onemli sorun dış ekonomik ılişkilerden «eçmektedir. Bunun ıçınde do\iz darboiazı, dış ticaret açığı dze! bır \er tutmaktadır. Darboğaz ve açık Türkhenin uluslararası güvenırliğine \e savgınlığına sölRe düşünır olmuştur. Dış ekonomik ilişkilerın «iflası» olarak nıtelenebilecek bir olavla karşı karşnadır Turkive Ekonomik sozlukte «moratorvum» olarak anılan kavram, bir nlkenın dış borçlarını ödeyemez duruma duşmesi, o ülkeden diçerlerine gftnderilen \e para verıııe <eçen cek ve benzeri değerli kâğitların ıslem gormemesıdir. tç siyasal olavlann varattığı bunalım aslında peçen hafta son derece önemli bir olçunun gözlerden kacmasına volaçmıştır. Turkive'den çönderilen çekler ttalyan ve Fransız bankalarınca 6denmez olmuştur. Italvanlar ve Fransızlar ceklerin «karsılığı» olmadiRinı savunmuslar. bunnn d» iMesinde «Türkiye"nhı bnrçlanma olanaklarınuı artık sona erdltinl» lleri sürmıislerdir. Borcunu alamav acağına inananlann başvurduklan açır bir »öntemdir bu. l luslararası alanda da pek goriilen bir (lıırıım deçıldir. Anılan davranısın açık anlamı. Osmanlı Devletinden sonra Cephe Hükümeti i!e Türkiye'nin sanki bir veni «Duyünu l'mumiye» dıırumuna düsmuş olması. ulııslara'a>ii alanda tüın çüvenirliğinl vitirmesidir. Bovle bir dıırumda Dfmirel'in «hakları korumak» tan söz etmesi aldatm»canm riorucudur. O nun içindir kl. nemirel'in I.ondra eezisinden olumlu hir sonuç neklemek hayaldir. T mıştır Ophe Hukumeti işbaşına eeçtikten sonra. işçılerın söndfrdiklerı dovizlerde önemli azalışlar «orıılmüstur Öncelerı bu azalıs \vrup? nın hıınalımına vc ondaıı dolavı vahancı isçilerin işlerinrtcn çıkanlma'arı ııa baçlanmıs ancak eerçek daha sonra avdınlanmıstır. Turk ıscileri Demirfl vonetimin deki Tiırkiveve dmiz eondermektense. \iman hsnkalorında tutmavı veçlemislerdir. Cephpcilrr hunun için dp bir care düsünmüsler, ünlü Drpsdpner Bank Merlıez Bankao nYORUM Döviz Darboğazı Valcın DOGAN. anlaşın.ısını ımzalavarak. avrıca ışçılerin bedelsiz itlıalat haklarını ecnişleterek bu birikmiş dovizleri Tıirkive'v* cekmeve calısmıslardır. Ancak, sonuç pek olumlu değildir. Bu vollarla Turkivevt sondprilen ış>çi dovizleri hpklenenin cok altındadır Resmi raporlara gore. llman bankalartnda vaklaşık altı milvar Alman Markı hirikmiştir işçiler adına. (Vrinderilenler ise. birkaç \uz milyonu geçmemektedir. Fransız ve ttalvanlann tutumları işçilerin davranışıvla butunleşirken, ıçerdekı ekonomik (ilsularrîı<>ticaret açığı ve doviz durumunu çıderek ağırlaştırmaktadır. O denli aprla«.maktadır kı. her ıkı sorun gıinümürde Turkive'nin en onemli açmazına dönüsmüstür. Açmaz ıçerde hammadde, ara malı ve vatırım malı ılarlıklannı varatmava başlamış, ithal edılmesı gereken urünler sırada jığınlaşmıstır. sırava çııen ve neldeven ithal urünlerinin değeri Türkive Cumlıuriveti tarıhinde ilk kez tam bir mfıyar dolara vaklasınaktadır Bır milvar dolar deferinde nıal ithal edihnek ıstenmckte. ancak bu gerçekleşememektedir Cünku döviz yoktur. Ihracat 1se, vine avnı biçimde son derece du^uk hır eğilim eostermektedır. Bir başka devımle. işçi dövİ7İeri ve ihracat gibi iki önemli celir kavnagı tıkanmıstır Bunların üstünp hir de devletin döviz olarak odemek zoruııda bulun tluğu horçlar, hesapsız bir biçimde kullanılan DÇM'lerin faız v*e anapara odemeleri ile petrol ithalatından avrıca doean borçlar hesaba ahnmalıdır. Önümüzdeki sonbahar başlanna değin odenmesi çereken raklaşık bir mHyar dolarJık petrol ve DÇM borçlan ,^mor»toryum» rillerinl simsttemektedir. Kısa vadell borçlanmanın sonuna seündipi. fivat artışlarının «bovle süremeveceği» batı kavnaklannda vrniden ve veniden dile çetlrllmektedir. Özetlenen sorunu bilinçli basm çünbeeün i7İemiş sörekll uvarılarda bulunmus. ancak ne vazık ki «bıınlar valan soyluvor. bunlar taraf tutuvor» siirleri ile «tekziple vıldırma» vonteırinin dısında hir haska olumlıı tpnkivle va da önlemle karsılasılmamıstır BÜTİik açınaza sıırükleven olarlar. devaluasvonlar hep elrstlrilmis. ancak voçtın partizanlık ve cinavct fıırva«inda. bu tür haberlere tpk7ip ffönriermek cibi çok ııcıız bir vol spcilmistir. \lınan onlemler pkonomik olarak birbinvle çelıstrkpn «O sunıın kurtarılması. seçini öncesi» rihi düşünceler sorurasuzluçu giderek »rttırmıştır. İtahan ve Fransızları bu vola itecek davranışlarla rtolııdıır Demirerın ekonomi politikası \P de rizplliklp döviz politikası ttalvnn \e Fran*i7İarla hirlıkte Batı Avrupa'nın deei«ik ulkelerinde calışan Türk işçilerinin davranısı da olacnaüstü ilfinç bir nitelik kazan îthalat kısıtlamaları ve döviz darboğazı ileri boyutlara ulaştı MERKEZ BANKASI'NIN HAFTALIK DURUMU (MıLYON TL REZERVLER MıLYON DOLAR) Oncekl haftaya ',. fark 7,5 0,4 0,9 17,8 6,6 25 2,8 8,3 15,2 0,6 1,7 12 1 0,6 7,2 Bir yıl öncesi MT T 30.4.1976 En yiiksek En düşük 13 723 47.599 5.535 14 487 47.361 128.705 41 080 582 9099 31 107 46 837 839 6 1.285,7 170,3 Hesap Kalemleri AKTIF Altın ve dovız mevcudu Kamu kesımi kredılerı Ozel kesım kredılen Tarım kesımı kredılen Dığer aktıfler (DÇM karş ) Toplam FASIF Emısyon hacmı Dovız borçlan Merkez Bankası mevduatı Mevduat munzam karş Dığer pasıfler 'DÇM karş) Brut rezervler Net rezervler Bekleyen transferler Son hafta 29.4.1977 12193 86 346 17 337 22 665 71.017 209 558 56 570 2 64fi 9 588 38.433 102.321 57î,l 3.669,1 914,2 17.654 87 474 17.337 24.580 71.017 209.558 11 583 70 968 13 320 19.243 64 849 190.342 Son haftada emisyonda 1,5 milyar lirayı aşan bir genişleme gözlendi eçtığımız hafti sonunda beklenen Hhalat transîerlerı 914.2 mılyon dolara çıkarnen. d^vız darboğazmm yol açtığı ıthalat kısıtlamalannm baskısını hafıfletmek amacıyla, kredılı ıthalat ve ıhracata ılışkın bazı vcni onlemler almmıştır. Bj onlemlenn soruna uzun donemde çozunı olması beKİenmemektedır. Buna karşılık, Uluslararası Para Fonu'ndan bır kaç defada 100 mılvon doıar dolavında borç alınması olasılıâı, 1977 yılını kendi ıçınde kurtaracak çıkış yolu olarak onemsenmektedir. 57 081 50 917 3.066 1 156 10 393 7405 38 433 35 521 102.321 93 134 977? 512,8 3 P17.5 3G92^ 914,2 690,9 G Fiısun ÖZBiLGEN D Belli başlı sanayi dallarında üretim gerilemesi kaydedildi evlet îstatıstık Enst.tüsü tarafındau her yü nısan ayı ıçınde ılân edılen bır vıl oncesme aıt 12 aylık mılli gelır tahmmlerı bu yıl oldukça gecıkmeli olarak açıklanmıştır. Mıllı gelır tahmınlen her yıl uç kez yapılmaktadır. «Temmuz, Irasım ve mart tahmmlerı» olarak ad'andınlan bu tahmmlerden sonuncusu olan mart tah mıni nısan ayı ıçınde açıklanmakta ve tum yılın 12 aylık venlerine gore ceşrlı sektorlerdekı ure tım ve gelir artışlarıru behrlemektedır Bu yü mart tahmıni nısan ajında ılân edılememış ve buna neden olarak bazı sanajı kolla = rmdan kesm cevapların alınmadığı bıldırılmı tir. Mayıs ayı içinde açıklanan mart tahminı 1976 yılınm sanayi gelirlerının program hedeflerınu altında kaldığını ortaya kojTnuştur. 1976 yılı programına gore geçen yıl sansvi gelınmn sabıt fıyatlarla yuzde 11,2 oranında aı • ması öngortildüğü halde artış hızı yuzde 10 3 du zeyinde kalmıştır. DIE'nm açıklamasında 197^ vılı tanm kesimınde gozle^ıen gelır artışınır buğday arpa, tutun. seker pancarı patates, a^• çıçegi «kavun. karpuz» uretıminın artmasından ılen geldıfı bıldırılmıştır. Buna karşılık sanayi kesiminde ise 1976 >nlında onemli ure^ım dusmeîerı olduğu saptanmıştır. Sana>ı kesımmdekı uretım azalmasınm ozeilii^le 1976 vılının son uç ayı ıçınde meydana geldığı öıldırılmektedır 1976 yılında ozel kesimde üretim düşmesı mensucat kımya. cam, madeni eşya, makına \o çımento saravı co.Iannda meydana gelmi'îtır. DIE tarafından saptanan millı gelır rakkam ları MC hukumetının tüm sanayılesme propagaı dalarına rağmen. mıllı gelırın sanayıden çok *B nmdakı gelır artışından kavnaklandığını ortava ı;oymaktadır Ote vandan hizmetler kesiminin mılli gelır ıcındekı payı programda verılen hedeflere gors azaltılacağı yeAie giderek artmaktadır. 1975 p h ıcın hizmetler kesımınm gelışme hızının juzde 7.5 olması ongorulduğu halde yuzde 8,4 olmuştu. 1976 yılında da hizmetler sekforimun gelışme hı71nın ;U70A; 7.5 artmasi ongorülmüş, ancak artış hızı vuzde 9 2've çıkmışlır. Ote vandan DIE'nın son 3P76 vılı mılli gelır tahınınlerı taıım gelırlerının vuksek gosterılmesı nedenıyle kalninma hızının program hedeflerıne erışmesini sağlarken, sanaji gelirlennin gayn safı yurt ıçı hasıla ıçındekı paymın azalmasına yol açmıstır. 1976 yılı ıçın 12 aylık venlere gore >apılan son tahmın tarım sektorunun yurt ıçı hasıla ıçındekı payının 1975 yılındakı yuzde 29,1'Hk düzsyınden 1976 yılmda >Tizde 29 3'e yukseldıgını ortaya koymdktadır. Buna karşılık sanayi sektorunt'n payı ıse bır yıl oncesınin yuzde 20'lık duzevınden yü?de 19,5'a ınmıştır. Boylece uçuncu beş yıllık kalkınma Dlamnda sanayıın vurt ıcı hasıla ıçındekı payının arttırılması hedef olarak verıldiğı halde 1976 yılı sanayi gelırmın yurt ıcı hasıla ıçındeki payı uçuncu planm ılk uygulama v;lı olan 1973 yılındakı düzeym bıle altına ınmıştır. Uçuncu be 5 vılhk plan dönemindp sanayıın toplam yurt ıçı hasıla ıçındekı payı en vuksek du zeyıne 1974 yılı ıçınde ulaşmış daha sonra MC'nın ışbaşında olduğu 1975 ve 1976 yıllannda gerılemeğe başlamıştır. 1 MC'nın en kuçuk ortağının karaıgâhı halıne frelen DIE'nın sapramalan bıle bu gerçeğı belgesel olarak ortaya koymaktadır Malıye Bakanlığı'mn kredıli ıhracatm uygulanma alanının gemşletılmesı yoııundekı kar<ırı dış satışları sorun halıne gelen bır kısım sanajı urunlennın fulı ıhracatmı hızlandıncı nıtelıkte gorunmektedır. Ancak, ınracat gelırlennde kayaa değer bır artış saflanamajacaktır. Yenı kararU, ana ıhraç ürunlennden Damuklularda ıhracat mal bedelının yuzde 20'sının peşın vurda getınlmes:, kalan kısım ıçın uç yıla kadar uzayan bır surs tarunması ongoruimıistur Bojlece, ıhracat mıKtarmda çofalma olasılığı yaratılırken. ıhracat gelırlennde kısa dbnem ıçm azalma şoze alınmıştır. Sanajı urunlennın ıhracatı ıçın banka kaynaklarından ayrılan kredılerın arttırılması yoluiıdakı karar da, benzer bır amacm urunu gorunmektedır. Cumhurıyet tarıhınm en dovız darboğazmı yaşamakta olan Turkıye, ıhracat gelırlerını arttırmak*"a çarasız kalmakta aış satışları giderek yavaslavan ana ıhraç urunlerml her ne pahasma olursa olsan elden ı;iîcartjnaK zorunda kalmaktaaır Itnalatın fıılen durdurulduğu bır ortamrta, ianayı uretıminın ham madde yokluguncıan vtkılenmemesı amacıvla alman Oır ba^ka sararla, kreaıh rnala'ın ıtapsamı jenıaen gemşletılmstır. Stoklarmda azalma şniuien cndı'erınm ledılı rnal olanağı ıthalatm butununu kapsar nale getırılmıştır. Kredılı ıthaiatm kapsammın gemşletılmesı kararının kısa donemj uvgalama olanagı vardır. Ancak, kredılı olarak gerçekleştırılecek ıtfıalatrı peşın odenecek bolumu ıçm dam ehnde gereıcu dovızı ialmamış bulunan Merkez Banidsı ıç"ı bu yontemı surdurme çabaları da gıderpü stçcrlılığm; yıtırmektedır Dış ekonomik ılısKilen çıkmara üirmış o'an Turkıye ıçın Uluslararası Para Fonu'ndan oır kaç defada 10ı) mılyon dolarlık bır borçlam'a olanağının dogmuş olması, abartmalı bir ferahlama yaratmiiiır Uluslararası Para Fonu ıle ongorulen borç ılışıvis:nın, Turkive'nin \vrup* ^ r ı Pıyasası'ndan or'a vadelı kredı saglama olanağını genısleteceğı \'arsayılmaktadır Bu konuda besler.en umutlara ragmen Uluslararasn Para Fonu'ndan halen kotasının uç kar duzeyınde borçlanmış buljnan Turkıye ıçm yeıT borç alınması 10 ekonomik ısnkrarın sag'arınusı vonunde alınması ongonılen onlemMrın kabuluyle mumkur.duı. Bu onlemlenn ılk s:r?sınım petrol urunlerı ve kamu Kuruluşları taıalmaan uretılen mallara zam vapılması ıle \ergı ce;velıerınde deg'Mdık aelmektedır. İÇ FİNANSMAN DARBOĞAZI îç fınansrnan darboğazma karşı bir hafta ıçınde emıs\on nacmmı ı.î milvar lıradan faz:a arttırmak zor'inda kalan Turk\ede, Clusiararası Para Fonu ^e Turıtue Konsorsıvumu'nun alınmasmı onerciıgı bu tıır onİPm'T'n meularab'îirlı£1. «eçım so.ıra«.ında jenı hukumeı.n japısma bajlıdır