Katalog

DÖRT CUMHURİYET 27 ARALIK 197 ABDÜICANBAZ Itıh BARAKLl TURHAM SELÇUK M£HM£T OLHNAMAZ. Havadan Sudan ihmızde amocsız gelışıguzel konuşmaları anlatmak içln kullanılan bır deyım \ıa< Havodan suaan konuşmak Golıba gıderek anlunnını yıtırryor bu deyım Havo kırllliğınaen soz etmeden «kolera salgını var nıı yoK rru'» tartışmalarına gırmeden hovadan sudan konuşmok o'onağı ko'dı mı gunumuzde'' Ama boşa harcadıgımız sozler yme da bol Boşa harcadığımu zananlcr da Ûrnegın kabul gunlenndo hanımla r n konuştuğu ko~ula hep dıkkatımı cekmıştır benım Bu yıl<n glysılerınde hangı rengın kullanılacağından tutun da «kobak dolnosıno dereotj mı. moydanoz mu yakışır a kadar nıce konu butun ayrıntılanyia enme bovuna saatler boyu tarttşılır Dedıkodu yapılacagma buıloraan soz edılsın elbette doho lyı ya Yararı vor mı bılemem ama hıç o'mazsa buyuk bır zororı yok Hem ne yapsın kadınlar' Ögrenım duzeylerı ne olursa o'sun, toplumsol kosvllondınlmalan ve egıtımlerı onlorı bu ıtgı olanlarıno bağmlı kılmışsa sucun tumu kadnlarda mı'" Hıç chavadan sudan» konuşulmasm demıyorum elbette Zaman zaman hepımız yapıyoruz bunu Dınlendıncı de oluyor Seyrek olduğu olcude tabn Benım soyiemek ıstedıgım etek boylo ,ndan çerbo tanfelennden bosko hıçbır şeyle ılgılenmeme ye koşullandınlıTiası kadınlarn Çunku bu, toplumun kadına bakış açısı ıle ılgıh Kodıno toplum tarafından verılen rolun sonucu Toplum kadıno bır ev hızmet ışcısı ustelık tam bır tuketıcı gozuvıe bakıyorsa onu boyle gornek ıstıyorsa boyle egıtıyor bu acıdan degerlendırıyorsa. elbette *adının bu cemoer\ kırmos guc Aaia hemen hatırlatalım oianaksız degıl Yıllar boyu kadının 1yı aşcı 1yı comoşırcı. lyı temtzlıkçı olması gerekmış kı çevresınde begen/lsın, değer kazanstn TıpKi doğurgcn olması gerektığı gıbı. Bunların yamnda bır de ei becenlerıne sahıpse Dıkış naktş orgu bılıyorsa. degerı daha da ctacaktır Butun bunların karşısına koyobilecegı becerılerıne ekieyebıteceğı bır deger var guzel olmok Sozun kısası ekonomık bagımsızlığı olmayan yoşarmnı kendısl surduremeyecek durumda bıraKilan kadın yaşayobılmek ve toplumda kename bır yer edınmek ıçm mutlaka bır erkege baglannok zorundaysa hangı yolla olursa olsun daha 1yı koşullor sağlamok. guvence kazanmak cabasına duşuyor Boylece ılgı alan)cn kendı dışmdakı gocler tarafından ba'ı lenm ş oluyor bır onlomda Bw,T0P ASLA FATIH SMITAN . HAVAYU* LFRİ Blkfr L5VENT D KADINLAR VE FAŞÎZM Maria Antonietta MACCiOCCHi Bizim Devlet'imizde kadın hesapta olmamahdır5 «Gramsci uzerıne» ve «Cln De ylnce» adlı yapıtlar yla genış bır un kazanan Italyan duşunur Ma rıa Antonietta Maccıoccnı uzun suredır Fransa da ogretım uyesı olarak çalışıyor Maccıoccfıı n Parıs Vıncennes Unıversıtesmde ıkı yıl once başka duşunjr ve bılım adamların n da katılmasıy la auzen edıgı «Foşlzm» konulu semıner buyuk yankılora ve tar tışmalara \ol actı Bu semner aeM calışmalar daha sonra «Foşızmın Anallzu adıyla kıtap laştırıldı Aşagıda ozetını sur duğumuz bolum de bu calışna lardan bırı Maccıocchı bu /azı da faşızı un gerek duşunce gerekse uygulamado kadınlara korşı tutumunu ve kodınlann nasıl Mussoiını ve Hıtler d ktatorluk lerının ardında ılk yer alan <esım oldugunu araştın/or • Faşızmın kadınlar ustunde et kısı sorunu ya da kadınların sa zı ısteklerının faşızm ıcınde KJ şatılması sorunu acıklanmaz ve tabu olarak kalnıştır Hıtler şoy le d yordu «Sıyosette, kadınların dettegıni saglamak gereklr, a ma erkekler blr başlarına yuru yaceklerdır » faşızmın acıklcnmamış ucuru muna eğılüıgım zaman ozelllkie onun kadınsal boyutlan ıcınde boylesı bır sessızJık korşısındo şaşkına donuyorum Sımone ae Beauvoır n «Kadıntında bııe «kadın ve faşizm» konusuno ayrnmış bır bolum bulamıyorsunuz Marx, «Fransa da İc Savaşı adlı yopıtmda. barıkatlar ustundekı halk kadınlarınm yığıUıgını belırtirken, Komun yenılgıye uğradıgı zaman ona karşı KOdınfarın (burıuva kadınların va fahışelerın) duşmanca tavırlcrını cozumleyen ılk yazar olmjştjr kuşkusuz Şoyle cıyor bu >cp tında «Hk Parlsll tutukluior Konvoyu V»r«ailles a getinidıgı zaman, insanı çıleden çıkaran canavarca Içlemlere tabi tutuldu o sırada, Ernest Picard, elleri ceplertnde, alay ederek, onlar.n ç«vreslnde dolanmakta, Madam Thiers ve Madam Favre da, nedımelerınln ortasında, bolkonlarından, Versailles guruhunurt bu alçakco işlemlerinl alkışlamoktaydılar» Lıssagaroy da Pons'l kucuk burıuva kadınların cılgma donmuş an/ar ornegı yenılTiış ko munculere şensıyelerırıin sıvrı uc'anyla nasıl vurduklarını anlotır tVjssolh^ mn ıktıdara oe'ış , Vucukburıuva kadnlar torafın dan genc ılkokul oöretmenı kadınlar tarafındon proleterlerın ustune atılan dulların ve annelerın meydona getirdığı butun bır olum alayı tarafından çılgınca destsklenmıştır Anlatıldığına gore, 1922 llkbaharında, Udıne eyaletınin kucuk blr kasobasındo bır grup Sosyalıst yedıklerı muthış bır meydon dayağının ocunu almak ıcın, faşist partı merkezını ışgal etmeye kalkm ^ .. «Faşlstlarm hoydut yatoğını ele gsclrmek VB onun altını ustune getlrmek p*k zor olmayacaktı, birdenblra, yukselsn bir «yetışin!» cıglıgı ustune, bombalar ve coplarla tilâhlanmrf, ba?ları mığferll, ba coklarında »erıt doloklar bulunan otuz kadar kadın dusmanın ustune otıldı ve onu gerl çekılmek zorunda bıraktı. By. omazonların basında, daha son raları Salo Cumhurıyetl sırasında, yordımcı S S. yuzbaşısı olarak atanacak olan Madam Scarpa adlı bir kadın vardı» (Glancarlo Fusco nun le Rose del ventennıo od'ı yapıtındon) O dönenden kalma fotograflarda, tquadrıstes ler n, ustlermda ayokloro kadar uzun oniukler, goğuslennın aras nda kurukafalar. ellerınde sıyoh fılamalar uzatılmış kollarla Roma selâmı vere vere Napolı'de gecit resmı yaptıklorı görulmektedır 68 mo/ısındokı gerı cekı.me duru^unjr rertenlerırden bi'in i de o<ullann, fırınların yeı ^ei cc'lmcsmı, ulaştırma aroclonnın ye a fiı»n coiısmcyo boş omasmı •<ısaca aıısıln «: r) i7«nın vpn Faşizm, daha başından itibaren kadınların katılışını Ve kad nı bu kısır alona ıten toplum kendısınden analık gorevlennı tam olarak yenne getırmesim Isfeyebılıyor Gelecek kuşakların eğıtımım, sağlıgmı onun ellerıne bıraKabllıyor Kodırtı sosyal ve ekoromık egemenlığı altında tuton erkek gunun bırınde ondo gerçek bır eş bır arkadaş nıtelığı arayob lıyor Bu celışkının acısını ceken de yıns kadın oluyor AsI ndo toplum duşuyor bunalırnlara ya gunluk yaşantı ıcınde bu sorun'orın toiıurlarını kımln ne zaman ektığı akla bıle getınfmıyor Ustefık bugun ortık nedenlerı bılmek de yeterlı degıl Cozumler oranmalı Cozumun yolu da «Top/ekun eaıtim»den gecıyor DÛYUM YOLU KUMAR Maaem hovadan sudon acıldı soz b r boska devıme de değneiırr «Vakıt oldurmekj Nasıl olaurulebılırse vakıt Bır de atasozumuz var «Vakıt nakıttır» Nakıt o'an va*tı, hangı nedenle nıçın öldurmelı1* Ama gercekren oldüruluyor vakıt Havodan sudan konuşrıakla ve nıce yararsız ugraşa yonelrrekle £on zaranlarda salgın hafıie gelen bır vakıt oldurme vontemı cıktı o'ta/a Gunumuzde pek co< kadn kumor oynayarak vakıt olduruvor Gercekte oidurrjjklen şoy sadece va kıt mi ocabc7 Solgm o/lesıne yayıidı kı gortullu dernekferın kermeslerınde «oyun ortulerı» sotılır oldu kumar rrasaları ıcın Aslında kumar oynomak bır cesıt doyumsuzluğun sonucu Yoşamını dolduracok anlom kazandırocok uğroşlan ve bu ugraş'onn getıreceğı heyecanlorı olmoyan kışınin bır baş yollarını aradı Farsızın tutucu ve kucu> buriuva zırın ,etı o dugunu soyleyemez mı\ız ougun? Ama bız sözu guncel bır traıedıye getireIIT jtne de o unlü «lencere gosterllerUyle ve erkeklerı ve crduyu aşağılavan bır kompan ya/la Allende yı «çokertmek» ıcm karşı devrımcl planda on cu rolunu Şılılı kjcuk ve orta burıuva kadınların ovnadığı a cıklanrnadı mı' Faşızmın kadınlonn gozlerml 7 boyarnası nasıl olmuştur Faşız mın kıt'e kadın ruhu onlayışı 0 nedır Kadınların m^lıleşt nlme 7 Sı ne demektır' Mussoiını nın • e Hıtler ın «antısıyasal sıyasal. lostırma» tutumları ne anlana 9 aelır Sıyasal a^gılın baskısını >e zoromosını ıdeoloıık aygıtın baskısmı bır yana bırakırsak Kucük Kırmızı Başlıklı Kız oykusündekı kadar bır sıvoset anlatcrak kadınları sokağa doknekte htc bır Devlet demagoıısı 'aşızm kador etkın olmamıştır O kodınlar kı ellerındekı o^uclarındakı şeylenn hatta 9v I lık yuzuklennın bır parcosını yıtrdıler Yurt ıçin d«mlr, yun ve bez îoplamak zorunda koldılar mutfakta kendı yoğıyla kav rufmo zanaatını lcat ederek blr metel k arttırmak durumumı yasaaılor sefıl ışcl ücretlenn* göre her şeyı ldar« ederek. cocuk /USSOLINI «KADINA OY HAKKI VERIRSEM BENI TEFE KOYARLAR» DlYORDUlanlar slddet eylemlarlnl ve dam oldurme olaylarmı gorenl bunlarda kodınlann poyının nl oldugunu blliyorlar > Kadınlar cephesı faşızmın a sal şıddet saldırılarıno karşı c renememıştır Amo duşmar kafa tutanlar da ozellıkle ken sıyasal ve sendıkal orgutlerınt toplaşmış ışcı ve koylu kadınlı olmuştur lclerınden bırçoğu c durulmuştur Bununla bırlık kadınlar, ucretler ıç n ve ekm« ıcın mucadele/ı fasızmm ge ş naen sonra bıle Roma ustı ne yurüyuşten sonra bıle su durmuşlerdir 1924 te Molıne'l da urunden sorumlu kadınlı kend leıne zorla dagıtılmış ka lan faşıst send kalara gerı ve m sler ofkelenen fas stler d onionn ustune sulfunk asıt a m ş'ardı Cogu yaralonmış ıc'< rınden b rı gozlermı kaybstmi' tı Yıne o yıl ıcınde Mılanod va Bologna'da tutun ışclsl kc dınlar grev yapmışlar, Solern tanoda dokuma ışcisı kadınla yıne eskı kızıl bırlıklerine bağ kalmak ıstedlklerını belirtere^ faş st serdı<alaro gırmeyı red detmışlerdı FaşızTi daha boşlanğıcton II baren kadınların, benım mazo sıst olarak nıtelendırdığlm bl katılışını elde etmenın yollnrm aramıstır. UOİHIAH Q1 HAKKI Gercek «koruyucu» Mussoll nl ellne sopayı almış ve dışisın* askm darbelerden sonra ge!ec< <5mı anımsatan erkeğm klbrlyl* kadınlara seslenen soylevlerlı de onu gozdoğı venrcesme sa lamo\a başlamıştır Mussollni' nın kadınlara karşı duyduğu a şagılama daha başlangıcta Journal gazetesı nuhabıri olan bır Fransız gazetecısıne Maurı ce de Valeffe e verdiğı cok an lamlı bır demecte (12 Kasım 1 1922) be rienrnektedır «Benlrn genei oy hakkını sınırlama nlys tlnde olduğumu soyleyenler var Hoyır' Her yurttaş Roma Porlamentosu Içln sahip olduğu oy hakkını koruyacaktır ( ) Ayrıca slze Itıraf edeyim kl, kadınlora oy hakkı tanımayı duşunmuyorum Bır yororı yok bunun Almanya'da ve Inglltere'd* kadın secmenler erkekler Içın oy kullanıyorlar Boyle oiunca, ne anladım ben bundan? ( ) Kadınların devlet islerme katılmaları konusundakı kanım her tur lu femınlzme karsıt nltellktedir. Elbet, kadını bir kole olmamolı, ama ona oy hakkı verırsem tefe koyarlar bem Blzlm devletlmlzde, kadın hesapta olrnamalıdır • Bunuila bırl kte kodınlann oy ioKkı faşizm ıcın buyuk bır so run olarak kaımoktaydı. VADiy U»ur.l v i M u ı m .s? Va he,fnnı bun onn yenne koymos cok yodırgonacak bır o\ai degll Kaidj kı. oyun bılmeyenler orkodos grubu bulomoz. bır grubo gıremez oldulor. Toplumsal ılışkilerj bıle duzenlıyor bazen oyun tutkufarı Ano duşunmek gerek Neler goturuyor, nelerl olduruyor kumar.a cokıt geçırmek'? Kadının dogol gorevı sayı'an ev ışlerı, yetennce yapılabılıyor mu ornegın? Ya çocukları? Okul donusj onnelerırtın kucoflı acık olobılıyor mu onlara9 Ya da kumar portısı kendı evlerındeyse. ders çalıçma olanağı bulabMıyorlor mı? Onlerındekı yaşam ve davranış ornegı pek mı olumlu ıstenılır begenılır? Sevgı ve ılgı gereksınlmlerı karşılonabılıyor mu? Ya kadın açısından durum nedır? Yaşarkan doyum saydıgı kumar oloyı, gercekte onun toplumla ıllşkılerinı busbJtun cıkmaza sokmuyor mu' Cok yararlı kullanılabılecek bır poton^ıyel er olumsuz bıçımde tüketılmıyor mu? doğurdular (kımınde raşıt zm, kl •nı veremlı ) Butun bunların ne denı Mussoiını lıderlığıne olan ınançları mıyaı'' Kısacası kadınlar ve faşizm aras nda bır ılışkı olduğu konusundakı yanlış onlamlara belır sızlığe sınsı ınkara son vernek ısterdım Kadınların cesıtlı la şızmler ıcnde, sessız dılsız olu beden'ı kulokları tıkolı o'mo dıklarının nedenını. nasılını or ta/o dokmek, ontann nıçın oU Kadınlar hüzunlu anatar beden len olmayan dullar ve yetımler otmodıklanna cozumlemek an lamaK ısterdim kadın yuceltıl••TIŞ yuceltıcı nıtelıkte bır çeşıt ayrı ırk değildır Yodsırrodon c kıs yaparak inkârın ınkârını onaylıyorum ve dlyalektıke van orum torıhı yapanlar kadın lardır cunku kadınların durum a ışlan turun ışleyışın b le etkılemektedır. cunku kadınlar topIjnsal slyasal dokunun her zc man en duyorlı yer nde bulunrıakta ve ustunde toplumun fiirşm yaptığı yenıldıg yendıgı cephenm ortusunu başkolarından daha iyı kaldırmaktadırlar (haİK ıcınde kadın sezgıstnden soz edılmez mi') IAOIHURIH NASıL SAĞUDıSorunu lyi koymok ve bu uğur suz serüvenın kaynoktarını kavramak Icm faşızmın ıtalya dakı s naı bur|uvazının ve toprak sa hıplerının kapıtalıst egemenlığı ne bır taban destegı sağlama a mocıyla hem kadınlar arasındo bır kitle tabanı aradığını herı de kadm duşmonı b r hareket olarak belırdığmı ortayo koymak verınde olacaktır faşizm yaln z ca XIX Yuzyıl Ingılız genel oy hakkı hareketınden esınlenılmış olan «kadmfann kurtuluşu» ıl kusune acık akımlara tepkı olarak belırmekle kalmamış Marksızm e sosyolızme bolşe/ızme Ek m Devrımı ne ve bunların kur tarıcı parolalarıno da karşı bır ıdeoloıı olarak gorurmuştur Ay rıca yuzyılın başında ılk kızıl bayraklar altındo topfanmava başlayan orgutlenrmş ve temeI nı emekcı kadınlar n mevdana getirdığı bır kadınıar ordusunun doğusuna karşıt olmak uzere belırdığını gorüyoruz onun Sosyallst Mussollni başlangıcta, htc değılse sıyasal planda olculu bır femmıst gorunumundeydı Fascı lerın kurulmasıyla ılgılı 1919 Programının bır yerind©, belırsiz bır formu! ıcınde «kadınlara genel oy hakkı» venleceâlnı ılân etrıekteydı Mussolinl Içın kadınların felhi belll bir ölcüde. ıktıdara yukselmek (çln flk aşcma olmuştur ya ni çevresınde kltlelerln boyun eğışının orgutleneceğı bır eklem roktosı Kısacosı, Mussoiını, ko dınlorın faşıst soylev In kendılerıne verdığı ıdeoloıık s yasal ro lu daha o sıralarda oynadıkları ve bunu sonuno dek goturdukle rı o dızgınsız Buvuk Savoş kam panyasmı başlatmıştır. Mussoiını kadınları bj,ulemeyı, onların gozlermı bağlamayı ve onlara sahıp olmayı başarmıstır Mussolın bu mezarlık zı/aretcılerını doha bcşıongıcta devnmcılere karşı eskı savaşcılar n kara şapkalarını sallayan bır vurucu bırlık halıne gstırmıştı Kadın Fascı lerde orgutlenmeye başlayan faşıst kadınlar vıragoslar gıbı coplu hucum taburlarının saflarında vuruş maya kotıldılar Arıstokrot boyanlar Katolık kadınlar kucuk burıuva kadınlar ozellıkle de ma dal\alı kadınlar hep bır ağız dan uluyarak kızıl gozlerı oymak ıcın şapka ığnelenni ovuclarında sallayarak kızılları sokakta tokotlayarak ış gormekteydıler Bu karşı devrımcl kadın sapıklığmın ılk gösterllerı uzerıne Sosyadst Partı'nın Ulusal Kongreslnde (1922) sosyalıst Vıola Agostını ş j konuşmoyı yap vordt «Romo'da oiay gunlerlnde hazır bulunanlar, faşıst Ooıterilerın yapılifina tanık o BıR ARAi?TIRMA SONUÇLARI Son zamanlorda yopılon bır oroştırmaya gor© ev kadınlan ev ışlerının % 85 mı, ealışan kadınlarsa % 75 ını yap yorlarmış Ev kaaınları normalde bıle, ev işlerının tumunü yapmazken, bır ue kumar partıierlne zaman ayırırlarsa bu oranın koco duştugu araştınlmanıış Çalışan kadınlar do bu salgmdan poylannı aldıklanna gore onlar ıcn ıkı yoniu btr araçtırma yapmok gerek sanınm Hsm ev ışterı, hem Iş yerındekı veriTliliklen acısındon yapıimaiı hesap Elbetts hepsı ıçtn g«oerlı olobı'ecek ve as I uze'inde durulması gereken sorun toplumun yararı ve ge'ecek kuşakların başpr Sı mutluluğu olmalı GARHT ELTAJCUSM SABTM'l VA ÖtOUCEUM YANİILAR • Sayın Gonul Ereı, 15 yıl once Istanbul Tıp Fakültes nde boşcrıiı oiougunuz Fızık, Kım/a Botanık derslerının, bugun sızı og etmentıkte de boşarılı kılocağma inanıyorsanız, en yakın Mıllı Eğıtım Mudurlugun* başvurabılfrslmz Henuz oğretmen gereksınımı karşılanamanış bazı okullarda, gonullu w yeteneklı kışılerden yararlan Iması yoljna gıdılmektedır Çevreni2de boyle bır olonak vorsa sarırım slze koloylık göstereceklerdır Bruksel de aldıgımz mektupla öğrenlm diplomosının Mıllı Egıtım Bakanlığınca onayı gereklyor Cevırf yapmo Isteflınıze geiınce \aptıgınız cevırılerı bır derglye ya da bır yoyınevlne goturursenız, ılgıleneceklerınl umorım. Şıırlerlniz ıcın de aynı yolu onereceğım • Soyın Sama Yalçın. oy hati kadınlarda ortaloma her 28 gunde goruien 36 gjn suren ozel bır konamo eeklıdır Bu konoma harap olan rnhım ıcı zarının bır kısmı ıle blr miKtar kandan oluşur Yumurtalık hormonları ve yumurtanın aşılanmış ya da aşılanmamış olması bu kanamayı etkıler Homı lelık meydana geimemışse rohim ıcı zarmda doküime gorulur Yanı bu kanoma sırasmdo rahımde döllenecek b<r vunurto bulunmamoklodır Konomo ıle bırlıkte rohlm icinde yara durumuno benzeyen bi' durum oluşmaktodır Rahım ic zorında bu donemde mıkropların koloyco yerleşebıleceği ve ureyebıieceğı bu ortam var demekllr Bu yuzden her zomonkınden do ho titız bır bakım ve temızllfle gerek göstenr Bu tltızlık gös'e rflmezse, ureme organtonrm hostolortmosı */e dogurgoniığ r azalması ya da ortadan kalkması olosılıgı gâzönunde tutu DiSi BOND