Katalog

Sedat'm Israil gezisi Arap dünyasında yeni bölünmelere yolaçtı Sedat, Kudüs'te yaptığı konuşmada, Filistin ve Arap toprakları konusundaki görüşlerini yineledi DtŞ HABERLER SERVİSİ M ısır Devlot Başkam Enver Sedat ın Israll'» yoptıgp zıyoret yainız Ortadogu da degıl tum dunyoda en cok konuşuian oloy oldu Batılı kaynokların «Tarlhsel Buluşma» dıye adlanoır dıkları bu zıyaretın Ortadogu da barışı soglamaya yetıp yetmeyeceğı tartışılırken olayın uzun sjren pazarlıklar ve dıplomatık yollarla yapı'an temaslar sonucundo gercekleştırıldığı turn gozlemcıler taraf ndan belırtıldı Ancak bır boşko gerceK ds zıyaretm Arap ul<elerı arasında son yıllarda goru'en ve zarnon zamcn olum u sonuclar da veren nısbı dayanışmanın bozulmasının da başlang cı olduğudur Uyguladıkları değışlk reıımler, benımsedıklerı forklı sıyasa! goruşler ve tJİHştıkleri ldeolo|ık kovgolar nedenryi* hemen hemen sureklı uyuşmazlık fıaiınde bulunan Arap ulkeler! FKÜ nün Fılıstm halkmın tek yasal tem sılcısı olduğunun kararlaştınldığt 1974 Rabat Z r ve Konferansından bu yona sagladıkları bu nıs bı dayanışma soyesınde dunya ulkeierınn böyuk coğunluğunun sıyasa! destegjrtf saglamışlardı Enver Sedat ın «Knesset» d ye adlandırılan Is'aıl Par amentosunda yaptığı konusmada ş r n dıye kadar aciKİanan goruşlerınde ve ozeilıkle Israil ın ışgal altmda tuttugu Arap topraklarımn tumunden cekılmesı IIP Fılıstm halkının kendı ka denn tayın etme^ konu'ar nda ısrar ettığı gorjl dL Mısır Dev et Başkanı Ortodogu aa barışın kuruİTası c n şu onenlerı aet rıyordu • Israil ın t^m Arap topraklor ndcn cek lrr>« • Fılıstln halkının devlet kurma hakkı da dahıl kendı kaderını tayın etne hokkına kovusrrası • Bolgedeki tum devletlerın guvenlıkler nın soğıanmosı • Bolge ulkelennın Bırleşmış M lletler Anayosasma uyması • Bolgedek! savaş durun"una son verllmesl Gezısının son gunjnde Israil Parlamentosunda grubu bulunan srvasal partı nderlerıyle goru şen Sedat Mısır \a Israil arasında patla* veren 1973 Ekım Scvaş nın son savas oldugunu ona surerek cbundon boyle artık sovaşmayacagız» dedı ve sorunların goruşmeler yoluyla cozulmesl konusunda uİKesı ıle Isro J orasında goruş bını gıne varıldığını ac'k'adı Isrcıl Başbokanı Begın ıse Sedat ıa vaDt gı son ıkılı goruşmeden sonra ISRAIL'DE BUviK TORENLERuE KARŞIIANAN ENVER SEDAT LA BAJBAKAII MENAhEM BEGIN MISJR DEVLE7 BAJKANI NIN KÜDÜSTE KAIDIGI OTEIDE EL SIKÇIYORIAR BAJKAN CAftTER «TARIHİ GEZLNIN GERISıNDEKı ADAM HAFIZ ESAT ENVER SEDAT LA YINE BOZUJTU MısırIsrail ilişkılerinde önemli olaylar • 1948 Israıl devletmın kurulmasmdan hemen sonra Mısır hralı taru j bu aevletı ortadan kaldırmak \e Fıhstın topraklannm tumunu kurtarman ıçın Mısır ordusu na emır \erdt Swr e ve Lrdur de a\nt tanhte hraıl e sa\.G* a^tüar Mısır orau «a ve hraıl hırhklen araimda Gazze ke•sımınde \e Sma \anmadasmda \aoılon çarmsmalarda îura<iaraan h.ç bın ustur luk sagla\amaaı Mısı otdu<wnda gorev alcan bu çarpışmalara katılan Yarbav \csır kralhk renmını devırme plonlarını ıll kez burada tasarlaaı ı p ! 9 2 Mısır Dev r,mım gerçekleştıreceh olan *Ozgur Suha\lar* orgutunurı çekırdegını de burada oluşturdj. Daha sonra saglanan ateşkes le savaş sona erd' Mısır Cumhurbashanı \asır o zanıana lıadar Ingıltere ıle Fıansa arasın clc o'taklaşa ışletılen Su\e\ş Kanalını mıllılestırmp\e karar vennce bu ıkı ulke ı'e Israil Mıiıra kirşı saldırı\a geçtıler Fortsaıt Su\ e\ş Ismaılıye gıbı kentlere pa raşutçu bırhkler ındıren Ingıhz ve Fran nz orduları ıle Mısır bflıklprı arasırda kanh çarpışmilar olurken Israd de Sma yanmadasının bır bolumunu ışgal ettı 'Uçlu Saldm* olarak bıhnen bu savaşa karşı dun\a kamuo\unun gostprdıgı tep«ı i e i>ov\et Başbakanı Mareşal Bulgar> nm çarpışmaları derhal durdurarak çeteılmelen ıçın Inaıltere \e Fransaya ver dıgı sert ultımaton uzprıne w aş durdu Sald'n\a geçen ulke'er bırlıklenm çektı 'e Mısır ıle !srcıl arasındckı sınıra Bırleşmış Mılletler kuvıetlen \erleştırı'dı 9 1967 hraıl ordusu 5 hazıran tarıhm de Mısır Surı\e ve Lrdune karşı saldırı j o geçtt Altı gun suren bu savaşta Sına yarımadasımn tumu israılm ışgalıne gır dı A\ nca Şerıa ırmağınm Batı vaka*ı ıls Golan tepelerım de ışgal eden Israil boylece Su\e\ş Kanalınm batısındakı A/i sır kentlennı ateş menzıhmn ıçıne almış oldu • 1973 Mısır ıle Sun\e orduları 6 ekım gunu Israil e karşı saldm\a geçtıler Mısır ordusu ktsa zamanda Suvevş Kanalını geçerek hraıl ın doguda kurdugu unlu Barlev Hattını \ardı Israıl zırhlı bırlık lennm bır bolumu ıse Suveyşm batısma geçtı Daha sonra ateşızes saglanarak sa vaj durduruldu DUVERGER: "CROİSSANT'IN İADESİ, FRANSA'NIN ONURUNU ZEDELEDİ,, P ARIS Booder Meınhof grubunun ovukotı Klaus Crcıssont m sıyosı ıltıca hakkı ıstedığı Faisa tarafından oldukca rızlı bır ışlerme Fede o\ A'manyova ıade edılrresmm Fransa ıc ndeKi yanK la su mekted r Bu olayla Italya da muebbet hapu cezasım cekerken kacırılan ĞSKI Nn<. su^a, Kappler kon'isjrda Batı Alman hukumcl cevrelenn n tuumu orasınaa bağlantı kurulmakta ve her ıkı oıoy da Schn dt yonetıml acısmdon onenlı sı\osal başarılor olarak nıtelenmektedır Alman uyruklu avukat Klaus Croıssant'ın ladesı sorunurdo tepkıler ıkı noktodo yoğuiloşmaktadır Bınncı oıarok olayın sıyasai olduğu sovunulmakta ve Fransız hukumetının bu tu'u munun ılsrde tekrarlanması olas lığı uzerınde du rulmaktad r Fransız hakumetının Cro baant ın Fransız a/ukatların n ıtlraz haklar nr kul anma'a rına olanak tonmadon Alman ovukatı son derece acele bır se<ılde gerı gondermssı oze\\ kle hu kuk cevreler nde yogjn tepkılere yol acm şt r Un u duşunur Maurıce Duverger konunun o zeliıkle «ıtıraz hakkının çlğnenmesl» yanı uzerın de du rrakta ve hukumetın bu tutumuyla «Fransa nın onurunun zedelendiglnl» savunmaktadır. mesınden soatlerce sonro gırişımde bulunmoSi da oynco eleştırı konusu olrmjştur BASIHOA TEPKIIER Le Monde gazetesı başvazısmdo hjkjmetırt tutumuny eleştır rxen «Bazen polısin ogırlığı oda letin agırlığmdan daha fazla cekıyor Batı Al monya'yı adalet lcln de tehllkell olon bu yolda (zlemek gereklı mfydi?> dernekteciır Fransız Sosyalıst Partısı ne yakın olan Le Matın gazetesınde Martınet bu o!o/m kendısıne «II Dunya Savaşı onceslnde Alman antıfaşistlerlnln Petaln hukumeti tarafından nazılere gerı verılmesml anım sottığını» soylemektedır Sağ eğılımll yayın organıarından Le Fıgarao ıle France Soır yonetıml sa/ünma/a calışırken yıne sağ eğılımlı LAurore gaiCtesı hukumet n acelecılıgını ve ıtıraz hakkını cıgnemesını eleştırmektedır (Dış Haberl«r Servisi) verdlğl demeçte ele alman konulardo ilerlemeler kaydedıldıgını açıkladı, ancak, ayrıntılı bılgı vermedı BUTOK BGIJNMÎ Na var kı En^er Sedat ın Israil f zfyaret etmeye karar vermesı ve bu kararını hıç bır uyar yı dıkKaıe almadan uygulamosı Arop dunyastnda şımdıye kadar bır benzerı daha gorulmemış sert tepkılere yolacmokta gecıkmedı Özellıkla Sedat ın bu kararının 9 kas m gunu Israil kara rıova ve denız kuvvetlennce Guney Lubnan dakı Fı'ıstın goçmen kamplanna karşı düzenlenen ve Bat lı kaynaklara gore 110 Fıl stınlılere gore 150 •vılın olumune /olacan saldırı ve bombordımandan bır gun sonra açtklan<rası tepkılerın daha da se'tleşmesıne neden oldu Enver Sedat ^yaret kararını acı<ladığı 10 kas m tarhnaen kısa bır sure sonra 16 kasımda Şam a gıdeek Surıye Devlet Baskanı hafız Esat ı zıyareını onaylaTası ıc n kna etmeye ca ıştı Ancak Şam Radyosurun bıldırdıgıne gore burada ışler tersıne dondu ve Esat ınsıyatıfı ele gecırerek kendısı Sedat ı zıyaretten vazgecmosi c n ıkro etmeye calıstı Ne vor kı Mısır Devlet Baskanı kararından caymadı ve 17 kasım gunu Şan dan ayrılmadan once duzenledıgı basm top lontısnda «Esot m gorusu Esat ın benım goru şum de benımdır» d yerek behrece* olan 'epkı e rı UTLr^amadıg nı b>r kez daha konıtlodı Sedat n ayrılmasından henen sonra ortok'aşa br bıldırı va/ınla,an Surıye fıukumetı ıla ıktıdardakı Saas Part sı Mıs r Devlet BasKaiı nı Isra I yonetıcı eone 30 yı dır sı ahla ve emperyaI zrm tun destegıyle elde edemed klerı bır ba şarıyı b r cırp da sunrrakla sucladılar Lıbya ıse Mısırın Arap Bırlıgı Orgutu nden at İTasnı ve bu ulkeys karşı boykota gırılmesı nı ısıedı Lıbya Radyosu ayr ca Mısır halkın , «hoın ve donek» aıye n teied gı Sedat reıımıne karşı «Halk savasmnı ba^latmaya cagıraı Z ya ret n gerceKİeştıg 19 KOSIITI gunu ıse Lıbya Mı s r (a cıplomat k ılışkılerını kestı V6 1971 de ku ruimuş olan M sır Sur ye Lıb/a BırİK Ant laşrıası nı teK yanh olaraK feshettı bu b rlıgı sımgeleyen «Arop Cumrturıyetlerı Bırlıgı» bayra gını da yaktı Sur /e nukjmetı se 19 kasım g j nu «Ulusal Yas ve Halkın Ofkesl» gunu olara* dan ett Benzer tepkıler Irak Lubnan Cezayir FKÖ • den de geldı Vaser Arafat Sedat la Begın'ın A rop ve Fıhstın davasma karşı ışbırlıgıne gırdık e rını ve yakında Fılıstınlılere karşı bır yenı kat lıamın beKİendıgını bıldırdı Fılıstm «Red Cephesı» ıse Sedaf a ya^tıgı bu manetın odetılecegını açıkladı Hatta Arıer ka ve Mısır la cok lyı ılış kıler ıcmde oulunan Suudı Arabıston bıle Seda* ın zıyaretının Arap davasma ters dustugunu bıl dırerek elestırdı Arap ulkelerınden )alnız Suöan ve Fas zıyaretı destekledıler Boylece zıya'et, Arop dunyosında buyuk bır bolunmeye yolacmış oldu Arap dünyasında bu tepkıler sürerken, zıyo retın nasıl hazırlandıgı konusunda da bazı belır t ler goruldu ABD Baskanı Carter zıyaret oncesı yaptığı acık anado Sedat la Begın ın son haftolarda hemen hemen her gun mektuplaşt klonnı ve bu Tiektuplasmanın ABD aracılıgıylo gercek leştırıldıgını bel rttı Carter zıyaretın «olumlu bır adım» cldugunu da one surerek Sedat la Begın ı «ilerl goruşlu ve cesur devlet adamları» olarak nıteledı Boylece z aret n ABD Mıs r Israil cas nda yop lan gıJı temas ve pazarlıklar sonu cunda gercekleş'ırıldığı sıyasal gozlemcı er tara fından saptanrrış oluyordu Ancak zıyaretın gercekleştırılmesınae rol oy nayan ıkı ulke aaha vardı Batılı kaynaklar Ro manya Devlet Baskanı Çauşesku ıle Fas Kralı Hosan m da bu zıyaretın gercekleştırılmesınde a robuluculuK yaptıklarmı belırttıler. Çauşesku • nun arabuluculugu. Urdun Radyosunca da dolaylı bıc mde dogrulandı Gecen yaz Israil Başbakonı Beg n ne Mısır Devlet BaşKam Seaat ın peş peşe Bukreş ı zıyaret ettıklerını hatırlatan Urdun Radyosu ve d ğer kaynaklar yokınloşma sağlanmasında bu zıyaretlerın ve Çauşesku ıle yapı an goruşmelerm de onemlı rol oynadıg nı belırttler Ote yandan gecen eylul aymdo Bırleşm ş Mılletler Genel Kuruiu toplantısına kat I mak uzere Nev/ York a a derken Par s e uğrayan ve 24 saat surey e «ortadan kaybolan» Israı Dı ş şlen Bakanı Moşe Da/on ın bu sure ıcmde Fa* Krah Hosan la bır g z ı goruşme yaplıgı dal o SOTO or Or'a cıkmıştı Hasan ir. da IVısır Is ra I yaknloşmas nı gercekleştırmek ıcın orabulu culuk yoptıgı go2lencıle ce bel rtıldt Nıtekım Hoson ın z yaret korarını ıbuyuk bır hayranlıkla^ karşıladıgını söviemesı ce bu gorusu aogrulaycn bır başka be ırtı oldj Aroplorca «ıhanet», Bat lılarca «Tarıhsel Bu luşma» olarak nıtelendırıien Sedat ın zıyaretının nasıl Dır sonuco yofacaöılecegı konusu ıse tum sıyasal cevrelerde yogun bır bıcımde tartışılmak taüır Bu konudo kesın bır tahmınde Culunmak. kuşkusuz olanaksızdır Ancak, kımı gozlemcıler Mısır ıle Israil arasındo 1975 yılındo ımzalanan S ra Anlaşmasına benzer bır onlaşmanm ım zalanabı ecegını savunurken, d ger bazı gozlerncıler de zıyaretın as I amacının. dunya ve ozeilıkle Amerıkan kamuoyunun ışgal altındakı Arop topraklannın tumunden ceiaimesı ve Fılıstm devletını engellememesı ıcın Israil e baskı vapmosını saglamak oldugunu one surmektedırleı Gercı Batılı kaynaklar ve yonetıc ler, Ortadogu sorununu goruşecek olan Cenevre Konferonsının bu zıyaretten sonro topıanma şansının arttığını one surmekte iseler de Arap dünyasında meydano gelen yenı bolunmeye d kkatı çeken sıyasal gozlemcıler b j nedenle konteransın toplanma şansının eskısıne oranlo daha da azaldıâmı sovunmaKtadırlar. ^ DUVIPGf* m VE HP İKTIDARDAKİ PARTİL3HMİZ MUHMERTTfKİ PARTILERIMHf.. Hukuk kurulbşlannın yanı sıro co< sayıda sıyasal orgut ve sendıka da Croıssant ın ladesmı tepkıyle karş larken Fransız Komunıst Partısı nm Meclıs grubu adına yavmlanaı bır bıidıryle V9tınmesı Sosyal st Partı nın ısa ladenin gerçekleş Alman tekstil işçılerı sendıkası baskanı: "Asya ülkeiorınden tekstil ithalatı sınırlansın,, BRUKSEL CA\KA DPA) Batı Mman tekstjl ışçılen sendıkası BaŞKanı Karl Busch mann Asjanın tekstil ıhraç eden başiıca ul kelerını fıyat kırmak ugruna ışçıiennı ıstısraar etmekle suçlamıştır Buschmann bu ulkelenn jhracat vapabılmek ıçın tekstil urunien nı malıjetlennı \e bu arada ışçı ucretlenru du şuk tutmak egilımınde olduklanm ısterierse tum uretımlerını satabıleceklenıu, çünku aldık ]arı ucretlerle bu ulkelerdekı ışçılenn urettık len urunlerden satın aimalapnın o'anaksız ol dugunu one surmuştur Alman sendıkacı bu durumda Asjah teks tıl ışçılennın durumunda bır du/e!me olmadı gı gıbı Avrupalı tekstil ışçılennın ışlennden oiduklannı geçmış dort vıl bovunca tekstil kolunda ışlennden atılan ışçılerm sayısınm 200 000 1 buldugunu sojlemıştır Aynı zamanda uluslararabi tekstil sendıkaları kontederasyonu baskanı olan Alman sendıkacı AET ulkelennın Asvadakı tekstil uretecısı ulkelerden ve ozeilıkle H ag hong Tayland Guney Kore ve Hmdıstan dan tekstil urunien ıthalıne sınırlandırmalar getırme ka ranm destekJedigını belırtmıştır. B UENOS AIRES Askerı cuntaların ış basında oldugu Arıantın ve Şılıde baskı yonternlennın farklı karakter taşıdıgı belırtılıyor Çılı de baskı ve ışkence yontemlen beıll metodlaro gore yapılırken Arıantın dekı as kerı yonefımın kesın bır baskı ve ışkence kuralları bulunmuyor Arıantın de^ı aske1! yonetıc/lerın uvguladıklcn bas" yontemlerının belırgınlık kazanmamasının kendı leti demeçte cŞtlı'dekı generoller kendl araların da tartışırlar Hatta bır çoğunun arasında gorus ayrılığ aa vardır Ancak tumunun General Pınochet 1 destekledıgınden emın o'abılırsı nız» demtştır Pınochet ve cuntanın devrılmesı yolunda sı/asal faalıyette bulunan Şılıi ler bırden bıre ortadan kayboluyor ve yakınlarının tum ara ma'arına karşın bulunamıyor Şıli de basının tumu cunta tarafından sıkı sıkıya denetlenır Sılıde tum sl\asal partı ve sendikalann yosoklonmasıno karşın Arıantın'de partı ve sendıkalorın «bellı olculer ıcınde» eylemlerını surdurmelerıne ızın verılıyor. ARJANTIN DE KAYBOLANLAR Arıantın de General Rafael Vıdelo cuntası donemınde kaybolan Arıantınlılerın 5 bın ıle 20 bın olduğu sanılıyor Arıantın yetkılıle ğıne girıştıkler belırtılıyor Şıiı deKi askerî cuntanın yonet me anıden el koymasındon sonra buyuk bır şaşkınlık donemı gecıren partılerın gıderek guçlendığı ve orgütlendığı vurgulanıyor Son 60 yıllık tarıhınde sıyasol partılerın cok duzens z olarak faalı/ette bulundukları 60 y I ıçınde Arıantın ın başına 23 Devlet Baskanı gectı ulkede 12 s vıl ve 11 askerı hukumet kuruldj 60 yıl ıcınde kurulon 23 hukumetın gorev suresı uç gun ıle dokuz Arjantin ve Şili cuntalarının baskı yöntemleri farklı karakter taşıyor lerıne ışledığ' belırtılıyor Şılı dekl askerî yönetım ınsan haklarını c ğnedığı ıcın uluslararcsı plotformda Arıartın e oranla cok daha şıddetle eleştırıl yor Şılıde ıktıdarda 4 yıl nı doiduran askerî yonetım ordunun genış tabanında eskısi gıbı etkınlığınl sürduremezken Arjantın de askerî cuntanın I den Generol Jorge Rafael Vıdela'nın glttıkce guc kazandığı vurgulanıyor Sılı ordusunun ılen gelen bır yetkılısı. Internatıonal Herald Trıbune gazetesıne verdığı ken Arıontın de bas/na uygulanan sansür tia ho sınırlı olarak suruyor Arıontın de cunta torafından surdürulert e lemlerı ve işkenceyı Şılı dekı gıbı ozel olarak eğıtılmış polıs ekıplerı uygulomıyor. Arıantın sılahlı kuvvetlennın ozel bır kolu ulkedekı sıyasal eylemlere katılonlora karşı kurulmuştur Sılâhlı Kuvvetlere baglı ozel ekıplertn kendı haberalma servıslerı bulunuyor ve askerı boskı yontemlerını muhalefette bulunan sıvıller uzennde uyguluyor rının yaptığı acıklamava gore sıyasal eylemlere katılan 4 bın kışı goz altmda bulunuyor Gozlemcılerm belırttığıne gore Arıantın cuntosı gorunduğunden daha sıkı ve dısıplın!ı oiaraK gorevını surduruyor Her ıkı u'kede de muholefetln cunta yone'ırnine karşı gırıştığı eylem turlerının de farklı karakter taşıdıgı bıldırılıyor Uzun bır demokrası deneyı gecıren ve podtık portılerın guclü olduğu Şılı'de tum muhalefetın kendı cızgılerını bır tarafa bırakarak guç bırlıvıl arasında değıştı Arıantınde demoksasl ıcın mucadele veren gruplor Şlıye aran'a cok daha gucsjz ve orgutsuz olarak bılınıyor Arıantnde rrLhalefettel'i gruplar arosındakı bağlar do Şılı'ye oranla daha zayıf aralarında da guçbırlıgının sağlanmadıgı belırtılıyor (Dış Haberler Servisi)