Katalog

Siyasal sistem farkiıhkları» konut sorununa yaklaşımı etkiîiyor 'Tartışma sorunları çözme umudu getiriyor,, • Balkan ülkelerl mlmorlan konferan8i duşuncesl, llk kez 10 yıl önca Bulgar Mımarlar Blrllğınce ortaya atıldı ve llk toplantı Sofya'da düzenlendl Bu, ortak blr tnlmarlık mlrasına vs coğraflkülturel yakınlıktan kaynaklanan ortak verüere sohlp bulunan ülkelerln belırll mimariık konularını blrllkte tcrtısmalanna. komşu ulkeler mlrıarlorının yckınlaşmasına ve böylece bolgede dostluk ve bons ortamının gelısmssıne katkıda bulunmak duşüncss.yd) Konferans grubunu oluşturan Bulgarlstan Yunanistan, Rortrvıya, Yugoslavya ve Kıbrıs'ta düzenlenen 5 toplantıdon sonra 6 konfreans, Du yıl Turklye Mlmarlor Odosı tarafından istanbul'da yapıldı. Tartışılan konu, «Arsa ve Konut» sorunuydu. Ortok özelliklerln yanısıra farklı ekonomik sistemlere. farklı nüfus ve kentlesmp verüerlne sohlp olan Balkan ülkelerlrln bu olandakl deneylmlerlnln qozden geclrılmesl basarı ve ekslkllklerln tnrtı^ı'ransı umulur kl her ulkeye kendl sorunlarını çözmede ışık tutsun > 6. Balkan Mimarlar Konferansı'nm Ardmdan.. •Derleyen: Atillâ D0RSA1 onferans sonunda yayınlanan blldirlde şöyls denılmıştr «Balkan ulkelerı konut ve arsa sorunlarının cozümunde aynı bolgede yaşama larından ve yaKın kulturel azellıklerden kaynakla no'ı benzerlıkler yarrnda pont k sıstemlerınden va gehşmışlık farklormdan doöcn ayrıl klar olduğu goz ienmıştır Bu ayrı! klar teneide Bulgarıstan, Romar yo ve Yugoslavya nın sorun crına planlı bır e*ono mı ıçınde, Turkıye ve Kıbrıs ın ıse temelda pıyasa rreKanızması cerçevesınde COZJTI aramalardar ge rrektedır. (Yunanıstan konfercnsa katılmamış o du ğundan karşılaşma dışı bırakılmaktadır) K tellksel yönden lyileştlrılmeslne koşut olarak KENT PLANLAMASI ve KONUT URETIMI ıle ılgıll konular da DESANTRALıZASYON (GAYRlMERKEZLEŞTiRME) dusuncesmn OT piana çık! ğı goruluyor Bu ça bada yerel dâze/ınde HALKIN KATILlMI'nın sağlanmasında, ceşıilı LİKeıerın farklı yaklaşımlar lclnde clduğu gozlenmıştır ARS/* ve KONUT s o ' j n u r o PIYASA MEKANIZMASI icınde cözüm crayan ü*ele r de ozellıkle Türkıye'de oldugu gıbı so'un bjyuk olcude GECEKONDULAŞMA'va neden olmaktadır Dığer bır c'eyıs.e sorun MIKTAR acısından SINiFLAR ARASI DAĞILIM yönlennden bır çozune ulaşamamcktadır Bu sonuc'a. ARSA MLLK1YETI Cstunde gercekc! SINIR LAMALARIN getırılmemesl eîk ' oldugu denlı, KONUT URETIMININ SANAYiLESMEMES' de etken ol naktadır Bjnlar a b rlıkte ""EREL YONETIMLER1ın MALİ ve TEKNIK bckıtrdan gücsüz olduğu yerlerde. bu cozfmsuzlük yalnız KONUT ARZI'nda k e i dırı gostermekle kalmıyor. t ü n SOSYAL HIZMETLER ve DINLENME HİZMETLERI bakımından da sağ lıksız bir KONUT CEVRESİ oluşturuyor Sonuclar: Konferans sonunda, Balkan ülkelerl mlmorları, ARSA ve KONUT sorunlann'n eozumlen mesl ıcm aşağıda belırtllen llkelere uyulması gerok tıflınde fıkt bırlığı ıc.ndedlrler: 1) Konut ve çevres! btr bütündür, ve blrllkte ÇÖJ l ü m aronmalıdır. 2) Sağlıklı bır konut ve konut cevresl elde edebllmek ıcm on kosul kent toprakları üstunde etkln bır kamu denetımının kurulması ve spekulatıf eyiem ıer r onlenmesıdır 3) Yüksek konut talebının olduğu koşuliarda toplumun genış kctlarına sağiıklı, yeterll sayıda ve ucuz konut crzedebılme< ıc n konut üretımınln sanayıleştırılmesl bu\uk önem taş'maMadır 4) Sanayileşmış konut uretım nın nltellkse' olo rak gelıştırılmesı olanaklıdır. Topiumun ısteklerıns ve yaşam bıcımıne uygun bır konut ve koiut cevresl nln yoratılmasmda te*nolo|i bır ençel değıldır Uygu lamada görülen sakıncalı sonuclar, bu konudakı ka rar mekanlzmasının kurumsal nıtelığınden doğmakta dır. Kentsel cevrede yaşryan halkın kendı cevesınl oluşturmada sözsahıbı olması ve kararlara katılmosı Ile bu engelı aşmak mümkCn olabılecek'ır Konferans bildırisi: 'Konut ve çevresi bir bütündür ve birlikte çözüm aranmalıdır, Balkan ulketerının hemen hppsmde konut sorun ları II Dünyo Snvaşı sonundc bır bunalımla korşı lcşmıştır. Planlı ekonomı icındekı ulkeler, gunumuze de< gecer süre ıcınde sorunlar nı mce'ık^el olarak büyuk olcude çozmjşlerdır Yeterlı düzeydekı bır cözume ulasıldıktan sonrc son y llarda konutun nitelıksel özellıklerlne ağırlık verme dönemı başla mıştır Bu cözüm icın» ARSA ustundekı mulklyetın KAMU tarafından denetımi ve KONUT üretlmınln btyuk ölcüde SANAYILEŞMESI temel yaklaşımlar olarak benımsenmıştir Son yıllarda KONUT un ni OPGANtlASYON KOMİTESİ TÜRKİYE: "UYGULAMA HALKA DÖNÜK DEĞİL,, Qrkl,e 6 Balkan Olkeleri Mlrrarlar Konferan sı'na, Mehmet Adam, Ozcan Altaban ve IIhon Tekelı tarafından hazırlanan ve Türkıye'de arsa ve konut sorunlarına Cumhurıyet'in başlangıcındon ıt baren olan gelışımıyle eğılen bır bıl dırıyle katııdı Bu sayfar.ın sınırlılığı nedenıyle, bu blldlnnln ancak 'sonuc1 bolümunu alabılıyoruz T «1923'ten bu yana gecen doneme baktığımız zaman, ulkedekı yonetımın dünya gorüşu ve sıya sal yaklaşımının sonucu olarak kentlerdekı yerleşlm sorunlorına yaklaşımlar da farklılıklar çfoster mıştır CumhurıyeVın kurulduğu llk yıllarda yoneticılerin bellı bır oun,a goruşu ıle toplumu butun olarak yenı bır yaşam tarzına yoneltme'erı cabalarına karşın, bu eğılım, daha sonrakı donemlerda yok olmuş ve yennı daha kendılığındencı bır ycklaşıma bıraknış, bu da gıderek toplumu cağdışı duşünceler peşınde koşturacak yenı örgütlenmelerın ortoya cıkmasına olanak sağlamıştır. Kurtuluş Savaşını gerçekleştırenler Ile o dönemln egemen sınıflarının dunya göruşünun bır bıleşıml olan yeni yonetımın ıdeolopsının etkınliğı, kentsel konut alanlarında da yansıyordu Buralarda, bır yandan kentsoylu yaşam ozlemlerl ya nıt bulurken, b r yandan da toplumdakı kapıtolıst leşmenln tohumlan atılıyordu Hızlı kent büyumelerl, kısa surelerde yuksek spekülatıf değerlerm oluşmasına yol acıyor ve karmaşık orgütlenmeler, bu kentsel rantların çoğalması ve toplanmasında önemll roller oynuyordu ilkln toprak üstünde baş la/an spekulasvon, glderek konut yeterslzllğinin ycrcttığı yuksek rantlar Ile cekıcılığln arttırdı ve kent cevreıerınde (ozel'ıkle Ankara) buyük toprakların kapatılması, ya da konut ıcm kultanıma acılması srasında egemen sınıflorın elınde toplan ması ıle sonuclandı. Tum bu olumsuz gellşmelere karşın. zanan zaman bu rantları tcpluTia maletme cabaları da oluyordu Ancak bun'ar da bellı cıkar gruplarının, kıml zaman kışısel ı'ışkıten, kiTiı zcman do o r gutlu pclitık baskıları ıle onlendı Bu, bazen olumlu, bazen de OIJTISUZ gelışmelorde beledıve mecl slennın de buyuk ro'ü oluyordu Büyuk kenttekl sanayileşme. ışcıleşme gıbl olgular, 61 Anayasa'sının getırdığı üstyapı değışıklıklerı ıle, toplumun cıkarlan doğrultusunda bılmc duzeyının yjkse 1 mes nı sağladı Ele alınan donemın blr genel değerlendırmesl nl yapacak ve korut Ile crsa sorunlarına yaklaşımın yoneld ğı geıeceğı eleştıreceK olursak. 2 no< ta uzennde durmada yarar vardır 1) Cumhurıyet ın başlangıc donemlerınden günbmüze dek. kentssl arsa sorunlarına yaklaşım her zaman kamu çıkarlorının ve cogjnlukla ondan ote ozel ciKarları gozetır bıcımde olmuştur. Karulaştırma ar, top'ak değerlnl arttınp, toprağı ozel kışılere devretmekle sonuclanmış, kamunun değerlendırdığı topraklar icmde a'tyapı, vb gereksınımle' ıcm Bctının standartları, yontemleri benımseTTiış ancak koşuilcrn farklılığından. bır su ru kaynaK ıs'afına kcrşın, gercekleştırılenler ıle gereks nımler arasında bır uyum sağlanamamıştır Toplum ve ulke koşullarına uygun yontemler, surecler gelışiınlmesl ge r egi, ac^kca ortaya cıkmıştır 2) Ikıncı olarak da, konuta ılişk.n sorunla r a bakıldığınaa. konut bır yandan sureklı olorak bır meta olma ozeilıgını korumuş, bır yandan da konut alanlarında gercekleştınlmek ıstenen yoşam turu Ile bu cevrelerde yaşayacak k tlelerın sın fsai nıtel klerı gozonunde tutulmamıştır Gerçeklestırılen çevre er, kıtlelenn sınıfsal nıtelıklerı I e tutarlı yaşam oz emlerın gerçekle^'ırnek yerıne o nıtelıkler ıle çelıskılı ozımier yaratmıştır ve yaratrraktadırlar. KTFD: "GEÇİŞ PLÂNLART, GÖÇfMEN DLRUMUNDA OLANLARIN YERLEŞMESt AMACINA YÖNELİK,, Bolgesindekl leopolıtık ve ekoiomık önem nedenlyle Kıbrıs, tüm tarıh boyunca istlladan ve sonürge yonetımlerınden kurtulamamıştır Osmanlı egemenhğı donemınde, Kıbrıs'ta feodol toplum düzenı nıteiıkierı goze ca'par A r sa ve k" nut üzerındeki oze! mulkıyetın kokleşmesı. tapu kadastro kayıtlannın yapılması bu doreme rast lar B L donerrde oluşan mekan bıcımlenışının et kınlığl de gânjmuze dek yansmıstır Ingılız so murge donenmde ıse kapıtalıst uretlm ı'ışkilprı ıcmde gercek bır somuru djzenı \asandi Bu do nemın yasolarıyla kamuya aıt arazıierırı daha ko laylıkıa ozel muikıyete gecırılmespne ve kapltalıs" bır sırıf yoratılmas'na caba harcandı. K'brıs ın polıtık bır sorun ola'ak taşıdığı özel llkler ıse, konut sorunu ıle yckndan ılgllıdır B ı sorunun gehşımı yuzündendır kı 1963 67 arasında Kıbrıs Turk toplurrunun yaklaşık dortte blrl .c goce zorlanmış, konut yatınmları durmuş, kentlede yeşıl hat'crn oluşması, cok sayıda konutjn boşaltılcrak terkedılneslne, konut dariığına, kiro ların yukselmesme neden olmuştur. Son aşamodT Ise, Kıbrıs sorunu, tum halkın ucte bırinln göcun^ üretirrt llışkılerindekl dengenın lyıce oltüst olması na. sermaye sınıfma yeni va kârlı alanların doğma sına yol acmıştır 1960 sonrosında devlet, uzunca bır süre orso ve konut konusunda kayıtsız kalmış bu alandakı yatırım ve karar mekanızmasında ozel sektorü başı boş bırakmıştır 1969 da Nottlngham unıversmesi u? manlarına hazırlattırılan ada capında bır fızıksel yerleşme planı Ise, Türk toplumuna yansımamıştır. 196367 arasında, Turk ve Rum toplumlonnın Iskan bolgelerı gerek kentsel, gerekse kırsal alan lorda kesln o'crak ayrışıma ugradı Tum kuruluş lar gıbi pıanloma orautu de ıkıve ayrıldı Her türlu yapı malzemesının strate|ık honnadde kapsamına alındığı ve Rum yonetımın n barıkctlarından gecışi nın engellendığl bu zor donemde, gocmenler icın 1510 sosyal konut yaptırılabıldı. K T F D geciş planlarında arsa ve konut planlamcsı, gocmenle rın yerleştınlmesı ve rehabılıtesıre yönelıktır. Olağanustü koşullar ıcinde hazırlanan planlor, eko nomık ve sosyal yatırım kararlan iie yerleşme p~> lltıkaları arasında kurulmcsı gereklı bağları cy rıntılı o'arak değerlendıreTed.ler. Bu nedenle plon hedeflerıne varılması olanak d şı kaldı Yonetim 1974 sonrasında ozelllkle konut onarımlarına yönpı dı Örneğın 1976 yılında komu yatırırriarının °r> 19 6'sı konut onanmına aynlmıştı Aynl yıl özel sektörün Inşaata yaptığı yatırım oronı ıse % 60 ı bulmaktaydı Bugun Iktidarda bulunan Ulusal Blrlik Partlsl nin hukumet programı, karma ekonoml modelın önoörmektedır Bu modelın, kapltalıst üretım liış kllerinl korumaya calışacoğı ortocicdır Bu da orsa ve konutu özel mülkıyete dayalı bır mal olarak bellrlemektedır. K ıbns Turk Federe Devletl blldlrlslndekl ruşler şöyls ozetlenebılır g5 Kıbns Rum Yönetimi: ıbrıs Rum yönetlmlnln bildlrlslnde şu g8rCşlere yer verılmıştır Kıbrıs, yakın yıllara dek gelışmış ulkelerdekı gıbi genış capta ö r gutlenmış bır Iskân eylemme tanık olnnadı. Iddıalı bazı kentsel yapımların dışınöo Kıbrıs ta ya/gın olarak gorulen, gercek blr yerel kültüru ızleyen yerleşme b.rımlerldır Ve bunlar. genel olarak, doğal tarımsal gelışlnın taleplerlne yanıt venr doğrultudadır. Son 30 yılda başlayan kentleşme olgusu, kentierın yapısına ve gorunumune temel değişikiıkler getırdi Bununla birlikte ortaya cıkan ceşıtlı sorunlara çözum bulmada yöneticılerln gosterdığl caresızllk, etkılı blr plönlamanın ortada olmayışında aranmalıdır Kentlerln estetık görünümünün bozulması, ulaşımın büyük sorunlar halınde ortaya cıkması, gelişen bölgelerln gerekslnlm duyduğu tlcaret ve dinlenme olanlarmın yetenslzllğl, arazl ve kat fiyatlarında görülen büyük spekulatif Göçmeriler evlerine dönmeli yeterslzllğl hüküretl ayrıca şu 3 blclmds destek sağlamaya voneltmıştır 1) Gocmen aılelere kendl evlennl Inşo etmede gereklı yard mı ongoren bır plan 2) Gerek yarı kalmış ınşaatlan. gerekse yenılsrını fınanse etmede kulianılacak bir >enı fonun kurulması 3) Kırsal kesımlerde zedelenmış cok sa yıda evın gocmen'erı yerleşt.rmek üzere hükumetce onarım nın plânlanması Bu arada özel sektorun bu zor koşullarda kcnjt yatırım na ılgısını yıtlrdığı. konut 'ınansmanı bulmanın gıtgıde zorlaştığı da sorunun cozümunde o'umsuz rol oynayon aözlemler arasındadır. Kıbrıs'ta konut sorununun bugun Içlnde bulunduğu cıkmaza, llgıll torafların bır an onca anlaşma/o varmalcn ve böylece Türk olsun Rum oisun, tüm gocmenlenn evlerine dönmelerlnln mumkün olmasıyla asıl câzümün getırıleceğj kanısındayız. K Bulgaristan: "Kent arazisi üstünde her türlü spekülasyon ortadan kalkmıştır,, BULGARISTANIN BİLDİRİSİ: Konut sorunu, halk ıcm daha yuksek blr yaşam duzeyl dileyen aevletln sos/al polıtıkasının strotejlk noktasıdır. Sorun, ulusal olcekte, karmaşık bır biçımde en yüksek duzeyden gıderek blr blrlklme ulaşmaK amacıyla ıncelenmış ve cözumlenmeya çalışılmıştır. Uygulanan yontem şöyledlr: • Bılımsel olarak saptanan ölcülerden yola cıkarak, halkın konutlardakl guncel durumunun ve tatmın olma derecesının araştırılması BÜna bağlı olarak, vorolan olanakları Izleyerek ve konutlardaKi gereksınlmlerl karşılayacak dlnamlk olcülerl aşamalı olarak benimseyerek, sorunun çözumündekl olasılık'arın soptanması. • Gelecekte ve aşamalı olarck gercekleşt'rllmesı duşunulen yeni ınşaat hacmının belırlenmesı. • B J vapırr, lcin gerekll yatırım, ve gereçle r n hazırlanması malzemo artışlar, bu yetersız konut ve yerleşme pollt!kasm n sonuclandır 1946 74 arasında konut yatınmlanna tanınan ağırhk halkın onemlı bır kesım nın konut geeksmmını olumlu yolda etkılemıştır 1973 yılında konut sorunu tumuyle cözulmemlş olsa bıle ılerı adırrlar gozle gorulur derecede attlmış bulunuyordu 1974 te başlcyan traıık olaylar dızısl bu gelışmeyı tersme cevırmış ve konut sorunur u " yenıden Kıbrıs'ın ana sorunlarından bırı olarak ortaya ko/muştur Yaklaşık olarak 49 bın aıleye yenıden ev bulmck gıbı bır sorunla karşılaşan hukumet, adanın potanslyelıni tumüyle aşan bu talebl ancak kısmen yerıne getırebılmış ve bu gocmenlerln ancak kucük bır bolumünu uygun konutlara kavuşturabllmıştır Bu alanda buyük bir atılıma glrme gereğl doğmuş ve bu atılım başlatılmıştır Lefkoşe, Lımasol ve Larnaka çevresınde 5 000 yeni ev Inşa edılmiş bulunmaktadır. Bunun YUGOSLAVYA KONUT SORUNUNDA ÖZYÖNETİM ILKESINİ DENIYOR * kl dOnyo savaşı aragındakl dönemde, Yugos lavya tıplk bır az gelişmış ulkeydl 1921 de nüfusun % 79'u kırsal keslmde yoğunlaşmış, bu oran, 192Vden 1939 a dek gecen dönem Icınde yalnızca % 2 oranında azalma göstermlştl Cok ağır sanayıleşme avnl bıcımde ağır blr kentleşme ve yerleşme etK nl ğıni getirlyordu Sava? 8iraaında ülkenln uğradığı yıkım, örneğln konut »ayısının beşte bırmden coğunun tümuyle yokolması, sorunu kolaylaştırmıyordu Savaş sonrasında gırışllen sanaylleçme ham IftSl, kentsel nüfus oranını da hızla coğalttı. 1971' I Bu hac m, şu sayıiarla belırleneblltr: 6 beş yıllık plan sırasında yapılan 242 000 konut ve 7. beş yıllık plan icın ongarjlen 470 000 konut Bu sayılar, ulkenın sosyal ve ekonomik gellşlmındekl hızı da belırlemektedır. Önemlı bır ekonomik ve kentsel sorun, kent orazısımn yenı ınşaat ve yapıların yenlienmesı vb durumlarda nasıl ışletıleceğldır. Planda bır hektara duşen nufus 400 500. merkezî kesımlerde de 600 700 olarak öngorülmektedır. Bu basıt gereKier, yerleşme merkezlerinde sağlık koşullarının teMiKe ı bır durum almasına yol acocak gereksız kentsel yoğunlaşmaya olanak tanımayacaktır. Uikenrzde 3 tıp kentsel arazl vardır: Devlete, kooperatırlere ve ozel kışılere ait arazıler. Ul kede arazı spekulasyonu koşulları, araz' satış tarıfeler'nın gercekleştırılmesl ve kent halk meclıslerının oracılığıyla ortadan kaldırılmıştır Yeni yaP'mların ongoruldjğu arazılerın sahıpleri arazıierının degerı karşılığını para olarak, ya da yeni yopılan konufan (secme hakkına sahlp olaraki olmoktadırlar Kent orazıleri üstündekl her turlü spekuiasyon o anağı ortadan koldırılmıştır. Konut sorununun cözümu, farklı konut tlplerının gerekları uzennde somut araştırmalar gerektırmek'edr Durumuna gore, aıle tıplerınl fert sayısına bsgiı olarck belırleyerek bazı bırımlerın kentseı yapımlarınırı SüS/al modellerl ge r cakleş t 'ilmektedır Her tıpın (bır oda. ıkı oda. üc oda vs ) yuzdes yap m programında yer almolıdır Son olarok «pulsont» ısmıyle orılan tıptekl. aıİ6 fcreylerının say sal değışmelerine bağlı olarak ceşıtll değışımiere olanak $oğlayon prefobrike konut.ara oıt densysel aroştırmalor «urmektedlr, da % 40'a yaklaşan bu oranın 1985'de % 481, 2000 yılında Ise % 65'ı bulacağı öngörulmektedlr Konut ınşası, bu hızlı kentleşme oranını aynı hızla Izleyememış, bu yüzden bu alanda buyuk kent ve sanayl cevrelerlnde buyük bunalımlar doğmuştur 1956'da doruğuna ulaşan sorun, o tanhten sonra hızı azaiarak sümektedir 1945 56 arası dönem de ülkeyl bekleyen cok önemll sorunlar nedenıyıe konut sorununa gerekll önem verllememış, 5666 arası dönemde ıse Inşaat etklnllğl hızla arttırıl mıştır. ie68'do başlaytp 1971'© dek gelen blr DçüncO döneiıde Ise. konut sorunu merkezl yönetlraden alınarak bölgeıere kaydınlmış, bankalann Inşaat yapan 'muteahhlt'lere verdiği kredıyle dönen blr aıan halıne getırılmıştır. Bu muteahhıtler, Inşaatın \apiTinı pro e uygulamasını, kontrolunu ve satırıını blr elde toolayan kışilerdlr inşaatlarını, met re kara hesabı üzerınden ve kamu Iş örgutlerı aracı'ığıyla kışilere salarlar. Yılda 130 000 kadar konutun yapılmasına olonak tanıyan bu sistem, Inşaat kalıtesınde belll b,r ar>şa karşılık. önemll fi,at yükselmslerl de getlrmlştlr. Konut polltlkasında, bu 3 dönemden alınan Romanya; 'Konut ve çevreyi planlarken merkezde insan etkeni bulımmalı, omanya'nın konferansa sunduflu blldlride şöyl« denilmektedlr: <Her ülkenln ekonomik ve sosyal gelışimınln merkezlnde İnsan faktörü bulunmalıdır. Bu, her türlü sosyal gellşlmln bellrteyld unsurudur ve bu gellşlm, Insanın gltgıde artan gerekslnmelennl izlemek, İnsan kişlliğmii bellrlenmesinl kolaylaştırmak, klşlsel Isteklerle bütün blr toplumun ozlemlerl arasında gerekll uyu mu sağlamakla yükümlüdür Romanya'da dev'et, 1990'a dek 3 lla 3 5 mllyon yeni dalre yapımını ongörmektedlr Bunun 2 5 mllyonu kentlerde bu'unacak, dalrelerin yözolcümü de giderek arttırılacaktır. Devletln bu alandakl polltıkası, 3 temel yotu Izlemektedlr1) Varolan kentierln geiışıml ve yeni baştan düzenlenmesl 2) Gellşme perspektıfi göste'en bazı yerleşme blrlmlerlnln gelıştlrilerek yeni kentsel karakterde yeni ekonomik ve sosyal merkezlerın yaratılması, 3) Kentsel ve kırsal yerleşmelerın temel farklılıklarının torpulenerek koyün gıtgide gelıştırılmesı VB köy/kent çelışkısinın gldenlmesı Romanya nın 1948'de 15 8 mılyon olan nüfusunun 1976 da 215 rrılyona cıkması, kent nufusunun yüzde 23 den, yuzde 48 e çıkmosıyla belırlenen bir scnayı'eşme ve ken'Jeşme olgusu varolon yerleşme'erm uygunsuz koşulları, hızla ortan bır yerleşmo talebl yaratmış bulunmaktadır 1945 R 75 arası dönemde, Romanya kentlerd» 2 mllyona yakın konut Inşa ederek soruna cözüm aramıştır. 1966'dan 76'ya kent nüfusunun 3 mllyonluk bir artış göstermesı bu cabaları blle yetersiz kılmıştır. Devlet, konut sorunu Içln her yıl daha büyük mlktarlar ayırmaktadır. Konutların yerleşme bölgesl, sayısı, dalre tlplerl ve kategorllerl, gerekll teknik altı'apı ve sosyokültürel donatım, genel yerleşme polıtlkası cerçevesınde Incelenmekte. hem günlük gereksınimler, hem de geleceğe dönük bır Derspektıf ıcinde ekonorrik ve sosyal koşullar dlkkate alınmaktadır. Konutsal yerleşme Içlndekl tlcarî alanlar, okullar ve cocuk yuvoian. yeşıl alanlar, oyun alanları, sağlık hizmet bolgelerl kü'tur ve dinlenme alanları glbl kamu ku'laiımma a/rılan bö'gelerl devlet. kamu örgütlerl veya kooperotlfler flnanse etmekte ve bunlar. konutlarla bırlıHe gercekleştlrılmektedır. Devlet, klşılerın özel mülkıyetl olacak konutları gerceklestırmesl icın her türlü yardımı yapmaktadır Devlete olt olan tcprok kışıye bırak.lmakta Inşaat malzemesının sağlanmasında, pro|elerın hozırlannasmda >.e Inşcatta uzun vadelı kredıler vermekte. ayrıca yeiı konut Inşaatlan 10 yı! boyunca vergıden bcğışık tutulrr''ktadır Her vatandaşın, gelır duzeyı ne olursa olsun özel mülkıyetıne sahıp olacağı rır ev ınşa etmek veya 6atm almak hakkı vcrdır. olumlu / olumsuz derslerle 1970'lerde yeni b r uygulamaya gecılmıştır Bıhnd gı uzere, Yugoslavya dakl ozyonetım sosyal sıstemı, Anayasa ve yasalar cerçevesınde bıreylere bazı gorevler yukleyen temel toplumsal araclordan b rıd.r. Konut ve yerleşme sorunlarının, gerek bunların sırada bekleyen kul'anıcılan, yanı halk, gerekse haUı temsıl eden yerel orgutler ve devletın sosyo polıtık uygulaması acısından onemı cok buyuktur Yugoslovya da cok gelışmış bulunan, merKezı yo netlmının yetkılerıni oz yonetımiere dagıtmak uv gulamasının cerçevesi Icinde, konut sorununun cözümu de kentsel ve kırsal yerel yonetımlerın, yerel özellıklerl, gereksınımlerl ve oıanakları daha lyl gözönüne alarak haz.rlayabıleceklerl bölgesel planlara bırakılmıştır Bu yonetımlerın sorumluluk ları, yasalar cerçevesınde hazırlanan ozel tuzuklerle bellrlenmıştır. Her bolgedekl konut cözümüne yönelık toplumsal anlaşmo, yoredeKi şu Kurumların ımzosını taşır: Eyaıet veya Kent Meclısı, Sosyalıst Bırlık ve Sendıkaiar Eyalet Orgutu, yerel Tıcaret Odası, Uretıcıler Bırl ğı ve ılg lı Oz yonetım başkanlığı. Anlaşmanın ımzasndan once, tum ışcı kuruluşlarının ve vatandaşların kaiıld'ğı genel tartışmdlar acılır Böylece haık, sonuc olara< ken dlsi ıcm yapılan ve kendısmın yararlanocağı konut ve cevre sorjnlarına getrılen cozumlere, uygulama aşamasından örce bızzat katı'mak va bun lar üstüne soz sahıbı olmak fırsatını bulur Nazım plan tarafından konut alanı olarak ov rılan arazl derhal kamulaştırılmakta, sohıbıne gerekll bedel odenrrskted r Arazı sahıbı bedelden totmın olmazsa gereklı başvurmoyı yaparak bunun arttırılmasını ısteyebılmekte cncak bu ışlem, bır kamu sorunu olan konut ınşaatmı gecıktırmemektedır Her Yugoslav vatardaşı kendı gereksıniml İcın bır daıre veya ev sahıbı olmak hak kına sahıptır Ayrıca b r hcfla sonu evıne de sahip olanların sayısı da artmaktadır Genel konut sayısında % 80 kcdarının ozel mulkıyet olduğu saptanmıştır Konutta daha lyı standardlara olan talep arttıkca bu alana yatkın olan ozel sek tör de ceşı"! kredı ve detek pohtıkalcrı/la ko nut yopımında yatır'ma doğru ıt Imektedır.