Katalog

DftKT comuRfrn 21 BJM t w ı TURHAN SELÇUK Isıl BARAKLI NEfjAÜ > , ü^îcu'^ MAÜVtTıi frflü?» Wyw /AK* VApit KOCAMI EVLENDİRDİM u yazının başuğ.m okuyan bazı okurlarımızın şaşıracaklarını. «ocaba yanlış mı okuyorum» diye duşüneceklerinl sanıyorum Ama na yazık kı, Cumhurıyet ycnstımınin 54 yılında bu sözü çok olağan, gündelık bir olayı anlatıyormuşçasına rahatlıkla söyleyen kadınlannvz var. Doğu Anadolu gezllerımızın bırlnde. orta yaşlı blr kadın eniatmıştı. Cocuğu olmuyormuş Kocası da o kadar çok cocuk ısîıyormuş ki, kadın kocasını evlendirmsk lcın kız aramaya bcş.'amış. Sonunda 15 yaş'^da bır kı?ı beğenmış A'lesınden Istemiş. Aııe razı olmuş Dınî nıköh yap Imış Arra dcha sonro. kızın babası, kızın yaş'nın kucük c'masmdan vararlanarak, koca hakkında zına davası açmış. Ikl kanlı erkek hapse düşmuş Bu kez, araya gırenıer olmuş Yasal nıkâN olan kadına «Kocandan a/rılırsan, bu kjzla nıkâhlor rsa hapis cezcsından •u'tulur» demışlar B j fedakârlığı da vapmış kadın Koca hapısten çıkarak, 15 yaşındakı kızla, bu kez ycsal olarak nıköhlanm ş B J eşınden çocukları da olmuş. Şımdı hep bir aroda, Seçlnıp g'd./orlarmış. Anlattığım bu olay, ender raslanır bir durum da değıl ne yoz k kı .. Belkl bfn.'erce olaydan sadece bırı Anadolu nun pek çok köyünde. kasabasında, bu tür öyküler aınleyebılırsınız Oste'ik bu cevrelerde, bir erkeğın. birkac kansı varsa, bunlann her birl gerçekten evll sayılır ve saygı görür Yanl cevre de yadırgamaz bu durumu Blrbırlerlyls geçınemeyen Kuma'lar oyıplaDT hatta. Kadın, hangı yasal hakla'a snhıp olduğunun, bu hakıardan nasıl yararlanacğının b lıncinde değıldlr. Pek çok baba, birkac lira daha fazla başl.k parası karşılığında, kızını evlı bır aoama vermekte sakınca görmez Cünkü kız cocuğu, nası! olsa aıleden kopacak, blr başka evln, bır başka aılenın h.zmetlne sunulacak blr varlıktır. Duyguları. hayallerl. Isteklerl var mıdır? Mufîu olmcsı gerekır rrı? DüşünCimez pek önemll olan. bir ekmek paası ve bir efendi bulmasıdır genc kızın YGSOI n kâhın kadına sağlayacaâı haklar, güvence önemll değıldır. Çünku bugüne kadar, kadının tek güvencesi kocası, tek mut uluğu da aç acık kalmaması olmuştur. Böyle anlaşılmıştır. TFL Hw2w?A VARtf guVic B NASIR'DAN SEDAT'A MISIR... Enver Sedat ın, ulkesînin ekoicmik durumunu anlatırken halkın gozlerını 198O'lera cevırmeye calışması ve o yıllcrda «refah topiumu vadetmesı. buqunku aurumu ıse sadece «bırtakım sıkıntılar» bıcımndekı sozlerle geçıştımesı, oslırGa onemlı bır nedene da/anıyordj Bu Mısır' n ıçınde uulurduğu ekonomık, scsyal. külturel ve slyasal bjnalımların çığ gıbı buyumesıydı. Dogu tıpı yönetıc lerın coğu gıbı Enver Sedat da, bu bunalımları durustlukle ve açık yurekle gozler onüne sermeyı göze alamıyor, dıkkatleri 1980 iere çevırmeyı >eğ!ıyordu. Mehmet Emin BOZARSLAN Tarihte çok kadınlâ evlilikler Günümuzun Insan hak/arı anlayışına tümden karşı olan bu dauanışın. blr erkeğın birden fazla kadınla evlenmesınln geçmlşı, bır hayli e<=kı Sümerlerın, Llpltlştar yasasmda yer alan, aıle hukuku lle ılgılı naddelera bakılırsa, ikl karı alma usulü geçerlt Imış Ancak ilk eşin ayrıcalıklı bır yerl varmış. Moğol!ar. YaKutlar ve özbeklerde de Ikıll evlilikler gecerlı. Islâm hukJ«j.da 4 kodınla evienmeye cevaz var Ancak bunun koşulları da vor Birden fazla kadınla evienmek ısteyen erkeğın, aldığı kadınlar arasında maddı manevî hıcbır ayrım yapmaması ongö'ülmiş Örneğln, her bırlnı, dığerınden hlc bır şekı'de ayırmadcn, aynı olçüde sevmesı gerekıyor Bunun İn3an psıkoloılsl lle ne denlı bcâdoşmoz olduğu ortada. Bu kurala kesınlıkle uyulrra\a cal şılsa, ancak tek kadınla evll olmak gerekırdı bır bakırra Ama bir kere bu ızin çıktıktan sonra, koşulları pek fazla önemseyen olmamış anlaşılan. Medenî kanunun getirdiği yenilikier Medenl Kanunumuzun. cile hukukuna getirdiği başlıca yenilikier, birden cok kadınla evlılığın kaldırılması ve boşanmanın, erkeğın tek toraflı cırade beyanı» holınden çıkması oldu. Ycsanın 112 maddesmde ıkınci evlenmenın kesınlık'e gecer/l oimadığı yazılı. Bu durumda cok zaman iklnci kadın, daha c'oğrusu yasal nıkâhı olmayan, dıni nıkâhla evli olan kadın. kocası ile ılgılı hıç bır konuda, hıc bır hak kazanamıyor. Şıkâyet haiınde zına yapar duruma duşuyor. Cocuğu olduğunda, bu cocuk yasal nıkâhı olan kcdının üzerlne nüfusa yazdırıldığından, çocuğun annesl oluyor. Erkeğln ıki dudağı arasından cıkacak olan cBoşsun» sozüne, butün omrünü, geleceğinl bağlarnış c arak ycşamak zorunda kalıyor. Kendısl ve çocukları tcln nafaka Istenek hakkına da sahip değil Erkeğın oljrrü hallnde de mlras hakkı yok Medeni Kanunun öngördüğü, dni ni^âh kıyacak kışlnin. yasal nıkâhın yapıldığına ilışkın belge Istemesl zorunluğuna da Işlerlık kazandırılamadı. Kâdın neden razı oluyor Bütün bu yoksunluklara karşın, kadın hâlâ nlcln bu duruma razı oluyor' ilk neden, bu evlılığl geçerli sanması Yasayı bılmıyor Yasal bır evlıtığîn kendisıne kazandıracağı haklardan haoen bıie yok. Kadın bu gecersiz evlılığe zorlandığında, karşı cıkacak eğitinden yoksun. Yasayı bllse bile, bunu çevresıne anlatacak gucü yok Kadın yüzde yüz karşı olduğu böyle bır evlilığe hayır dlyebılmek ıçln gereklı ekonomık oianaklardan ve özgürlükten yoksun Kendınl kurtaracak. karnını doyuracak gücü yok. Kadın çevresınden de bu konuda teşvlk görmuyor. Karşı Ciktığı evlllık cevresmce benımsenıyorso, hoşgörü ile karşılonıyorsa. karşı durması kınanıyorsa, genel davranışa uymak zorunda kalıyor Cevresinln cemberjnl kıracak gücü yok. Sonuc • Aynı erkeğın sevgisınl, llgisinl paylaşmak. bunu blr (okma ve bellrsız bfr gelecek lcın vapmak zorunluğu lle, Insanhk onurunu yıtlren kadınlar... Blr bcbaya birkac anneye sahıp. sahtpslz cocuklar... Oysa bız cAıle toplumun temelldira dlyoruz Toplumun geleceğlnl kurabıimek icin bu temele guvenlyoruz. Mısır'ın bugün dış borc!arı 10 mılyar dolara ulcşmıştır Ulkfde başl.ca tarım urunu olan pamuk uratını yüzde 13, pırınç uretml ıse yuzde 40 oranında duşmjştur Asgarı ucret 12 Mısır lırası (5^0 TL)dır. Gecen yıl yapılan rufus sayımının «El Ahram» gazetesınde yayınlanan resmî Eonuclarına gore 10 yasındon buyu^ olanıarın yuzda 5G 5 ı okuTa yazma b îmemektedır. Bu oran kadınlarda yuzde 71 dır. Tum ui'<e njfasunıiıi ıse yuzde 7O'ı okuma yazmaktan yoksundur. dır Hatta başkent Kahire'de 300 b n kişı mezarlıklarda kurdukMısır hafkının yüzde 54 6'sı ları cadırlarda yaşamcktadırlar elektrıkten yokstnitr B J oron Öte yardan ev kıralarının yjkkırsal alanlarda daha fazlad r sek olncsı ve hayat pahalılığıKentlerde yaşcyanıarın \iirde nın artrrcsı yuzLnden bırçck 23 u eiektrıkten yoksunken, kc genc evlenememekte bu da fusal alanlardaki nufusun yCzde huş ve kadın tıcaretınn yjygın81 4'u e'ektrık yuzu gore'.ıenek lcşTiasına yolacmaktadır. tedır. Kendı evlerınde ıcme suyu kullaran aıielem oranı yjz NÜFUS PAILAMASI de 30 2'dır Ulksdekı tum aıielerın yuzde 44 6sı temz ıçme Mısır'ın karşılast ğı en örçTİI suyunu ancck eviennın dışndcn sorunlardcn bırı da aşırı olçüle scğlcyabılırken cıleler n yuzde 25,2 sı ıse sağlık KoşUloma el re varan rufus patlamasıdır verışli ıcmo suyundc.i tumuyle 1976 yılının kasım a/ında yapılan nufus sayımının resmı soyoksundur. nuclarına gore ulkenın njfusu 38 mılyon 280 bın 1CC dır 1065KOHUT SCRUNÜ 1976 yılları arasındükı 10 yıllık donemdekı nufus artış oranı vılKonut ki'aları ise astronomlk da yüzde 2 31'dır. Bu djrunda rakamlara uloşmıstır. Eckır'en ulke nüfusu her ay ortaıama o70 dolara kıralanabılen bır evın larak 65 bın artış gostermektek rası bugun 1200 dolardan bcş dır. lamaktadır Amerıkalı, Botı A1manyalı, Suudı Arabıstan ve Ku IRAK'A İKİ veytlı ış adamları ile d plonatların bu kadar yuksek kıra/la Ne var k\. ülkenln ekonomik tuttuklcrı evlerın yaiına Mıs rlı koynoklarının ve gel'rının, bu ların coğj yaklaşamamcKtadır. kadar hızlı blr artış gosteren Bunun yanı sıra. kımı varlıklı nufLsu besleyemedığı gerceğı lar, Suudî Arabıstcn vo Kuveyt de kendını kabul etıırmeye başII prensier ve prensesler ıcın o lamıştır. Ustune ustluk, SOP yılzel koşkler yapıp uyda 400 Mı larda teşvık edılen arsa alım sır lırası (180 000 TL) karşılı satımları ve ınşaatcılık, zaten ğında kıraya vermektedırler. smırlı olan tarm alanlarmn daha da daraimasına yolaçBuna karşılık ycksul halk kıt mıştır Gerek nufustakı cşır arlelerı konuttan ve kıra bedelı tış ve gerekse ınşaat alnnlarıverme olanağından yoksun bu nın yayılması sonucu tarım aluntıaktadırlar. GeceKondu semt lanlarının daralmaya baslcnaleri alabıldığıne genıslemekte sı, yonetıcılerı bırtakım tedbırler Mısır'da ekonomik, toplumsal ve siyasal bunalım ortamı her geçen gün derirıleşiyor almak zorunda bırakm:stır Ancak alınan tedbırier de koklu olmaktan uzaktır va lygulama oianakları bulunup buluımadığı da kuşkuludur. Alınan bu tedbi'lem bafinda, njfusun bir bölumu"u dığer A saklamok v» dîkkotlerl blr tokım <dış teh'ıkelene csvirmek icin bu saldırıya glriştığını, hat ta Isın icınde Amerıkan parmağı dahl bulunduğunu one surdüler. Mısır'ın Sedat iktıdarı bo yunca sosyal ve siyosal huzur euzluklardan kurtulamadığı, ekonomik bunalıma düştuğü ve M1sır halkının Sedat reıımıne karşı sık sık hoşnutsuzİLğunu belırttıği gerceğı hatırlanacak olursa, Lıbyalıların bu ıddıalarında gerçek payı bu'ıınduğunu kabul etmek gerekır. Bu iadıny doğruiayan bır başka Oıgu flo, Enver Sedat ın, kendıs'ne karşı yapiıan her gosterıden, Mısır"da meydana gelen her patlarrıo dan, bunlann nıtelığıne vo yonune bokmaksızın Kaddafı'yl suc a mayı bır alışkanlık halın» fletırm'ş olmasıdır MVRIMCIHKTBN ÎONRA^ Mısır'ı ve Mısır Devrîmlnl 7 y I icınde bu duruma getlren Sedot ın kış lığı de hs'ha/de m«rak edılecektır Sedat ın en önemll özeüığl, Içten pczarlıklı olmasıdır. Koşullara va ortarra gore tavır t ^ ı n mcsını bılmektedir. Örneğın, 1542 / lırda, Nazı erm guclerın n ve saldırgan'ıklarının dorağunda Gidlşot? btijndukları sırada, unlu Alman T/areşalı Ervvın Rommeı le glzlt ihşkı kurrruş ve bu nedenle InOlke arasında blr onlaşma da gılızler tora ından 8 ekım 1S42 ımzalanmıştır Bu planın ilk üoce tutLklanarak ordudan ctılmış lumu 1976 yılının mart ayında uygulanmış ve Mısır k»rsal alon tır IKI yıl tuîLkiu kaıdığı Mınlarından 100 koylu aı'ss>ı Irak'a ya Cezaevınden 1944 yılında ka; göndenlmıştir Bağdat ın 2 7 kılo mış ve kamvon şöförluğündeT metre kuzeyınde lra< hukumetın tutun dc tasocağı ışçılığıne kace kurulan yenı bır köye yer dcr, bırçok ışte calışmıştır. leştırılen bu 100 aıleyı daha baş Daha sonra yenıdsıı orduya kaları ızleyecek ve 1 mı'yon Mı cl nm'Ş ve Nâsır ın kurcuğu töz sırlı koylu, grup grup Irak a gon gur Suboylar Örgütusne g'rmederılıp yerleştırılecekt.r. yı başarmıştır A>nı zamandu. DIŞ MAÜRÂUK Musiuman Kardeşler Örgütu ı'e de gızlı ılıskı kuran Sedat, ne Mısır'ın icınde bulunduğu eko nomık bunalımın özetı ıste bu olur ne olrraz dıye devrlmln dur. Yazının başında Ja be'rtıl yapılacajı gece başkenito bulunrranak ıc n Kchıre nın dışıdığı gıbı, Enver Sedat. ortık sodece adı kalan Mısır Devrımı na çıkmış, ya da kacnıştır Arnın 25 yı'ı dolayısıyla Knh re' cak hareket başarıya Lİaşınca de konuşmasını yaptıgı saatler Nâsır kendısını crctıp buldurde, Mısır ordusu Lıbyn ya karşı muş ve baş*ente get rterek rad başlattığı saldırıyı surduıuyor yonun başına gecırmıştır 2.3 du Sedat, Lıbya lıdert Kaddofı" temmuz 1952 sabahı, Mısır ho'yı Mısır'a karşı sald'ryan bır kına ılk cDsvrım Bıldırısıınl tutum ızlemekle ve M sır kentlâ rodyodon okuyan da Bmbaşı Enrıne karşı sabotoılar duzenle ver Sedat olmuştur Sedat, tMımekle suçluyordu ve «bi7 sal sır halkı, kaderın değıştı» dıye dırmasaydık onlar saldıracaktı» de halka seslenıyordu radyodıyordu. Ancak bu 'dd aıcrın dan sık sık. Devrırrden sonra bir ara Mec gercek'erı hıc de yansıtmcdığı lıs Başkanlığ ra, Nâsır'ın oluortadaydı Gercı Sedat la KGddafı arasındo ıdeoloıık bır an mjnaen kısa b r sure once de laşmazlık vardı ama, Lıbya nm Cumhurbaşkanı Yard.mcılığna Mısır a karşı bır saidırı djzen getmlen Sedat, o donemde Nalemesı olanaksızdı. Her ^evden sır a «bag|ı|ık>la tanınmıştı. O kadar kı coğu sıyasetcıler, bu once, Kaddafı, ıkı mılyonljk Lıb asırj bağlıiığmdan oturu kendıya nın 38 mıl/onluk Mısır'a salsını sık sık «evet efenaın»cıliKdırmak gucune sahıp bu'unnrale su;layıp eieştırmtşleroır. Na dığını bılecek kadar ak llıyoı O vc kı, o gjnkü koşui crdo öyle halde, gerçek nedenı neydı sai davranmayı uygun buıan Sedat, dırının? bugun Mısır'da ve genel olara^ IDDIAU8 Arap'crcrcsı ıl ş' 'erde Nâsır'.n L'byadlar, Enver Sedaî n üt yaptık anncan cser b/rakmakesının icınde bulunduğu ekcno mıştır.. B İ Î T İ mık bunalımı holkın gozjnden BAŞKAN ENVER SEDAT ağır baskıyı hafıfleteb'lmek icin yetısm.ş kadrolorının onem'i bır bolumunu Suudî Arabıstan, Kuveyt, Bırleşık Arap Emırlıklerı, Katar ve Lıbya gıbı petrol ureten Arap ulkelenne go.idermek durumunda kalmakta, başka bır deyışle ulkeden azımsanGmaya Dış borçiar 10 milyar dolara u!aştı; pamuk üretimi yüzde 13, pirinç üretimi yüzde 40 oranında düştü; asgari ücret 12 Mısır lirası (540 Türk lirası); on yaşından büyük olanların yüzde 56.5'i okumâ yazma bilmiyor. rap ulkelerlne yerleştirme prcıesı gelmektedır. Ancak dığer Arap uİKelerınoen sadece petrol uretenlerınin boyle bır ısteğı karşılama olanagı varcır Bunlar da. daha COK petrol ışletletmelerınde ve yenı venı kurjlan sanayı tesıslerınde çalışabılecek teknısyenlerle kalıfıye ışçiler alabılmektedırler. Boylece Mısır, nufus artışının yarattığı cak ölcüde «beyin göcüı olmaktadır. Ne var kı bu da sorunu cözmeys yetmemektedr. Çunku kırsal alanlarda ortan nufus, kalıfıye oimadığı ıcın petroicu Arap ulkelennce kabul edı'rremektedır Mısır yone'ıcılerı, b j soruna da cozjm bülnak ıçın 1 mtlyon koylj\u lrcka çondermeyi plcnlamşlar ve bu konuda ıkl GARTH "AMJFCTTIÖ oo EVfcT GARTH, ÖNCE RUBfO' BİR YANIT Çocuğun cinsiyetini belirleyen etkenler Sayın Kemal Toprak, blr çocuğun cins.yetını bet'rleyen faktorün, babanın spermlerının toşıdığı erkeklık karckterı olduöjnu yazmıştık. Erkeğln spermlerı saysal oiarak yarı yarıya erkeklık ve karlım k karakterl taşır Bunlrdcn b\r karakteri taşıyanlan gerek sayı gerokse eUınlik bakım naan coğaltmanm, geçerlı, bı'ımsel h.ç bır yonteml yok Uzmanlar. erkeklik kcakterı taş'yan sperm lerin, otekılers çjore, hlraz daha az ha'5'tGtıı olduğunu söylüyorlar Berien hareketlerl, spor, ağır calışma glbl hlc blr uğraş. bu doğal durumu etkMsmlyor. Savaşlardan sonra, olen erkek nufusun yerıne cok sayıda erkek cocuk doğduğu ve dunya nufLsunda kadın ve erkek sayısının kısa sürede denge'endlğı varsayımına gelince, bu da kesmlıkle sap'annıış bır gerçek değıl. Hatta bazı araştırmacılcr, savaslar boyunca cephede olen erkekler kadar, bakırrsızlık, uzuntu, beslenme yetrrsızlıgı gıbl nedenlerle, savaş sonrası yıllarda k3dın ölümlerınln arttıîını, nüfus dengesının, erkek doğumu ile değll, kaaın olumlorı ile sağlandığını da soy'üyorlar. çıktı Sabahaffin Eyuboğiu DiŞi BOND , NECTOS V E ÇOCUî<XAÎ2 B»Z«M OLUKJ 8121 DÛŞ OLARAtT BBNtM SEM Kara Ekltrfe rcnl tasnnını Okufaağımt bu Ejrubojlurva Oaha da arltıraeaktır. t 2S Ura Vl^ ÇACOAS YAYINLAİtl , Cafalo|1ıi; Halkevi Sok. na: İ94I İstanbul