Katalog

DOftl CUMHURlYti 5 EYLÛL 1976 ABDULCâNBAZ TURHAIU 8ELCUK BMvftiUc*. PöW0Rftİ&',MUHAlffff HAKKINPA Ş t o İ KOyAfUAR.VAKlfou W f f MRliJ kuttuJtİNDE MUHALEFETHAKKJNM j f e ' İ ME MUTİU. 5Aİ* AtiF NE 6tİ7iL $uyl£Mİ}'.« ÎAMi îf . AMA SEN 6IKTIAK EIOİLu ARMUTTOKA KENDİNE IKİ E D t U M . E^tfe.?UNÎ>AM KA LAfcSAN W \ SÎ7ASET M i İ OJMAN S M ^ I jıF E Î>MN Tİ/KÎF EDİIEN C.K.P. OSMAN IA&/İNİN Î ZALAfrPAN Bıİ'NİM ÜSTKATI îiîEMİÜTİR...... ffltH&$amf/fd' Kara Yazgı Yaacan : EVELYN WAUGH Çeviren : NiHAL YEGiNOBAU 49 11 mtrt, Oteim m«n«jeri trenin dgle uzeri kalkaeağim haber verme» mi? Anladıgım» gdre tren ne zamandır burada yatıyormu» Saran bavulunu hazırlayam kadar ıçjme baygınlıklar geldi. Otelin »turası dylesina kazık kı. rezalet tstasvona gıden yolu, bozuk blr kamyon tıkamıs Kamyonda bir zenci aılesı oturuyor Ev yapmıslar Çoluk çocuk. ıki tane de keçıleri Keçılpr «emız görünüyordu ama zencilerle böyle burun btıruna yaşamak saglığa 2SÎİ" « 0 İ S a * e r e k t l r n e o l «» s ° n kılometrenin en son dörtte bır bBlumünü vunimek zorunda kaldık Trerıi kaçırmak heyecanı bır yandan. sıcak bır yandan. biUk Dir durumda, tam ramamnda UtMyona vardık Yataklı vagon yokmuş Blz bılet alıp bindıjhJTilıdo trenin kalkma saatiydi. Ama yarım saat rritar yaptı Yemek saatinde Lumo diye blr lstasyona geidık Cteceyı Lumoda **çırdik Dus yapıp çamaşır degıştırdım Otelın sahıbt Fransız Kendlsıyb ülkenln durumu konusunda Ueınç görilsme yaptım Oeçen yaz burada büvük bir Jç sâvas olmus. Bizim gazetiier de hiç blr «eyi yarmaz kl. Yenl imparator çok ilerıci bir genc cyntma Sealın bır $eysı oluyor rnu. acaba? Otelcı veni hükürnehn malı isttkrarmdan kuşkulu Rhrunmekle birlikte illked* *d1* tıoaıe*ı olmadığuu soyledi Tann bllirl 12 Mart Fecı bir 8 ec« geçırdık Her yanımız ısınk fçinde Patura gene kazık, I M alet dogruau. P l s Fransız, yıyecek bulmanın ula.$ımın guçlü^unü ıleri sunlyor Lâkırdı' Tren sabahın t«m yedisinde kalktı. Sarah nerdeyse kaçırıyordu. KomparttmanınudB m zenci vard. Ne yalan sdylevim çok terbıyeliydiler va yoiculuk rahat geçti dlyemem çünkü koridor fil&n yoktu Sabahleyin de çofc erk«n kalkmışHk Yorgun dUştük. Ülkenm kurak mr görlUıümü var Bugün oğleden sonra bir saatte Debr» Ouwa'ya varacakmııız. înçallah Bayan Mildred Porch'la Miss Sarah Tln hısım degildil«r. Oelgelehm ayni konularla ılgilenraeleri ve hep bir arada gezmeleri vtijUnden blrbirlerine öyl? bır benıeylp çıkmıçlardı kl 0 ffün ögleden sonra Debra Dowa ıstasyonunda trenden mdıklerirtı gorenler onlan karde? aanırdı MiJdred bııaz tıknaz, Sarah sıskacanaydı Ama ikisi do kul!anı»lı, bol cepll blrer keten elbıse, hakl renklı güneş şapka?ı. kalm topuklu, saglam pabuçlarla çoraplar gıymıslerdi Ikısımn de golıeri duman renkli gozlüklerinln ardmd* gizll olmakia btrlikte dudaklan sınmkı kapalı ve azimliydl. Elltrlndeki evrak çantaJannda yanlarından hiç bir zaman eksik «tmedlklerl şeyler dururdu Temizlık araç gereçleri, kAgıt kalem, böcek ilacıyla lizol, kttapları, pasaportlan ve tanıtma mektuplan. Üserlerine aaldıran hammal sürüsünün tUm çabalarına rajmen Iktal de çanUlarını ellerinden kaptırmadılar Wılllam onltn, çevrelerlnde kaynaşan partallar kalabalıftını yararak güler yüzle kar$ıladı. «Bayan Mildred Porch? Mlss Tln' Hoç geldıniı. Na»ılnnw? Yolculuğunuz iyi geçtl ml bari? Ben Elçilikten geliyorum. Elçl kendisi gelemedi. Isı basından aşkın. Kendl yerme benl yolladı Size nasıl yardımım dokunabılır? Bagajımz var mı? Otomobil tuttum. Slzl otelinlt» bırakabılırim » «Otel mi? Ama bız Elçllikte kalaeağımm sanıyorduk. Durban'dan tel çektık » «Billyorum Elçımiü adına örür dılerim Durumu S17* anlatmamı dlledi. Bizfm Elçilik çok uıaktadır buradan Kentin çok dışında. Doğru dürüat yolu bıle yolc Bu yuzden El^ımiz sıztn kent lçlnde daha rahat edeceglnizi, daha hoşça vakıt geçıroceftlniıi dUstlndU. Hayvanlara filan dahft yakın olursunuz, diyo. Am» blr akşam Uyerl bize bir saatlnizl ayırip çaya gelmenizde öıellikl» israr edlyor» Bayan Mildred'le Miss Tln'in arasında bir bakı$ geçtı: Willıftm'ın DebraDowa'da karşıiadıgi bütün Ingilızlerin yü«Und« gördugil o gUcerük vatandaş bakışı. «Slz slmdl buradan hlç kıpırdamayın, ben gıdıp »inn bagaja bakayım,» dedl. «Varsan baksan yolda çahnmıçtır va' dlagan yeydlr bu. Herneyse, Elçiliğın postası da bu trenden çıkaca*. Hazır gitmisken ona da bakıvereyim. Hemen gelir sizi «telintM götürürüm. Bir dakika» Iki bayanla Elçlllgm posta torbalan küçıik otomobile verlaftirlllnce bayanlann bagajma yer kalmadı. William, «Ah, çok Uzgünllm ama şu büytik bavulu dunyada srabaya sıtdıranıayız,» dedi. «Burada emanete bırakahm. Otala gider gltmez oradan bir adam yollavıp aldırtırlar» «Bana bakın delikanlı, slc buraya bizl kar$ılamaga mı geldlnlz yoksa kendi kolllerlnlzl almaga mı?» William, «Aa, l»te bu hlç olmadı'» dedi .Bana haknıelık «dlyor»unuz bu loruyu »ormakla. Haydl bakalım, yolcu yolundA gerek.» vf Tıka basa dolu olan küçUk araba kentin gobpgin» gıdon feniç caddede ilerlemefte basltdı Grand CaW et Hotel Restaurant da Empereur Seth'in önünde durduklan zaman Bayan Mildred Porch'la Miss Tın blr agıedan, «Kalaeağımıs yer BUR.ASI mı')» dıye sordular Willlam nefeyle, «Dıştan görünüşü pek $ık değildir ımt lçerslnln çok konforlu oldufunu görecekslnlz.» dedi. «Hem de kendi evınizde gıbi rahat edeceksınir » îkl hanımın bnune düşerek karanlık hole girdi. Ortada gezinen blr hindiyle yavrularını kı?kı$iadıktan sonra, «Hohol Evde kımse var mı?» dlve seslendi. Resepsiyon tezgâhının Ustünde duıan kUçıik çıngırajtı alıp ç»ldı. Yukarki kattan, «Hoho!» dlye bir yanıt çıktı «Btr daıcKa » Ve sonra pantalon düğmelerini llikleyereitten Bay Yokumy«n gttzüktü. «Ha, slz miydinlz, Bay Bland? Merhaba, efendim, nasılsınız? Elçlnlaln yol komısundaki yeni dilekçeslni oğleden sonra ftldjm. Korkanm lj yok, Bay Bland împarator Hazretlen rtyie me$guldürler kim, yoktur vakit başlarmı kaçımak ıçin » •Sana ikl konuk getırdım, Yokumyan. Çok önemll, çok yüksek ıkl tngUUs leydlsl. Kendılerıne çok İyi bakacâksm » (UKVAMl VAR) Kadmm «fitılmi?, «ay|ınUtı nlan vt sözü geçen bır duıeyde u! ması bıle, yUzyıllann va günümUz Türkıye'stndeki kadıntn bekle ıtilermi degıstlrememektedlr. H«r xınıf kadın, erkeğı, kendliM Mtlftdıgı va da sağlıyacagı tkonomlk güeü ile degerlendirnMktedır Toplumun değer yargıları kadını koşulianriırmaktadır BM değer yargıları da, toplumun ewi nomık dürenln para «ırmave, alış gtlcüne baglı kapitalist )ıt«mm sonuçlandır. Bu toplum dtizeni, kışilert blr Ust iınıfın yaşama dUzeyine imrendırır Bilınçlerlnı, türlü yoılarla yaçama dtlzeylerıni %i( rlc seltme amaoına yrtneltir Krne.cct l«rin tüm amacı blr kUçuk burluva yaşamına kavuşmaktır K 1 çtık burjuva ve orta burjuv» w nıflarında amaç, burjuva ınıtının yaşam düzeyıdıı Burıuva aınıfı. toplum bılıncine bu amacı çeşıth yollarla v«f l*$tırdl mı ekonorttlk ve »lyvıi alanda istedigl biçımde at ko$turacaktır Reklftmlar, sinemaıa/, resimlı romanlar, öyküler, ı»î> bu aidatmacanın halkalarıdtr. Bakarsınız, yıllar, ömürl«r; btr çamaşır makineıl, bir kat sarubl olmak, bir arabayı satın ılmak düçleri içmde t Ikenlr Sjnırli*, bvı tcrs yrtnelı»le gerçek kurmlu$larırun bilmcınden de sap*r lar, «nıf bihnci de dagılır, :uçs(İ7 kalır Kadının verini bell • yen de bu düzendır Ö7elhkle geri kalmıç topluralarda egıtilmemis kadın bllincl, bu sapmalara çok daha yatkındır Beklentlleri, onu daha ivi dUzeyde va$atarak erkefte kiıl kölp oimaktır Burjuva kadını i%p Ustünde ozenılecek bir tmıt olnıadığından tam bir yo*la»ıiıi, ne yaparağını bilmeme ve nara İCind» zaman öldürme bıçlmn'de «ıllik, kl$llikslz bir vaçama (ffns/, bunalımlBr geçırır YÜZYILIMIZDA TÜRK KADINI TORKIYE'DE 1973 YILIN& GÖRE, TOPLAM 3022 YARGIÇTAN ANCAK ÜNIVERSITE 01AR4K 149'U; 10670 AVUKAnAN (tYESi OIARAK 1592'SI; 266 NOTERDEN 30'U KADINDIR. 1970 YILİNA GÖRE, ÖGRETıM 114. DOKTOR OIARAK 44588 1566. İLKOKUL ÖGRETMENi Özgül ERTEN KADIN VARDIR İLKOKUL OGRETMENLERiNiN BUYLK BÖ LÜMÜ ıJÇt KOYLÜ VE ORTA SINIF KÖKENLıDiR rT^l\ f^İ" Seal admdl1 b l r InglIlî d «n>?™" varmıs! Gunumuz Türkiyesinde kadın, erkeği, kendisine sağladığı ya da sağlayacağı ekonomik güçle değerlendiriyor klyt'de toprak l*çı»l olarak lı»tıgı, Istâtı«hk ^onuçlarda yer almaktadır Çalıştıkları halde, ek> nomık orgUrUiklerl voktur '*er ttlr 1$. egıtımi gerelttlrmeyen her yük, bu kadınlann aırtına vüklenmektedlr. Egltllmedlklerınden Anayasanın tamdığı sıvasai öîgürlüğün hıçbtr Ule'ıgt voktur onlar içm Cmsel yonden Um bır bagımlılık içmdedırlpr. ka evlerln «a agır i|l«ri olarak blçım degıştırir Kendi evlerlnın, çocuklarının bakımları ylne onla rın yUkümlUlügUndedir. Hastalanınca Devlet Hastahanelerlnde uıun kuyruklar, kırsal keaimdekl kadınlarunınn ttglılcltnna va nlen öneml »ergiler. Türklye'dcn Kadm Görüntüleri (Fotoğraf: ARA GÜLER) B40IMLI OIDUGU KtyUlLAR Toplumda kadının sınıfıni J» bagımlı olduğu koşullar belirler Kırial alanda yaşayafı k*dın l*r, toprak ı?çil£rıdır Kttıtl<! 3 troç ^anayi i?çılığın« dbnüıUı» il «ağlat Ülkemude kırsal kı prkek ve kadınlar kcntlerf mekte ve sanavl çarkınde « l^rını »atınAktartıılar NAZIM HHMtriH DEDIGi Kadın nütusumu«un "«eî'sının va^H^ığı kırsal alanda kadınımı 7im gnrUnümü ne ya«k ki böyle dlr Oysa nüfus çogunlugumuı Orada vasadıgına göre TUrk ka dınmın gerçek temıllcis! onlar olmak gereklr. Nazım Hlkmet'ln dedigı gibi KIRAY NE DiYOR! şehircilık Uzrnanı sayın rel Kırav, 6zel gorUşmemlzde. son yıliarda kırsal alandan kente ve dış Ulkeler» göçün. aıle biçlmmi de ptkıledıgini dıle gtetlrrt' Batı Karadenızde yapılan, henüa vayınlatımami'j bir araştırmada, eşlpri çalışmak ü^ere dı> Ulke>r» jrıden fO aıleden 45'inde kftdın l lftr ana babalarından ayrıla^K pvlerını kendi ba$lârına kurmu$lar tüm Hlerı de kendıleı vılrü^mekteler BunlAr arasında. Doç Dr ö OnankAva'nın d«rt dı» ülkeden para trantferl Ile ilglli dövi7, banka l»leml«rl * bukoy kapıamlı arastırması 'da; Kapalı koy ya»amın«Kırmın ne olma^ını isterdin''» lunmakta «iorusunu, erkeklenn "«72,9, dan çıkıp bu ijlemleri yürtltınek, "»59,3 • »83,7 ve »,,24'ü «Hıç blr onfmli bir ajamadır »ey» dıve yanıtlamış avnı ceva Türkıye'nın dı? Ulkelere ertnbı v^ren anaların ı»e oranı daha derdığı ışgueü arasındft kadınmn düiük olmuştur Kadıniarıh %53 mızın toplam • n m (kaçak gl»y lnm hangı partive ov verecekle denlerın dı«.ında) 197i vılı • ınrı, kocalârının kararları ıle «\p da 149 089'dur. tanmaktadır Yme aynı arastırKente söçen, dıs Ulkeier« «onma köylerl difina hlç çıkmamış derilen kadın emekçilerimi», çokartınlann »avısının •«8R.7, funlukla sanayl kolunda çâlıs"*%.«, «.41.9 ve "«î,4 oldugunu maktadırlar Bunlardan blr M U gost*rmi»tır mü kentierdo, ev ı$!erınde ka pıcllık gorevleıınde dp bulunmaıc tadırlar Sanayi kolund* kacak KIRSAL KESıHDE çalışmavanlar, ıj vasası kapsa Stn înceiememız, kırsâl keslmde mındâ sıgortalı işçılerdır dıkalaşma Bzgurlükleri, grev hak MUMllardır vişftyan Tüık ' adı ları vasa ile korunmuştur. Annının Cumhurıyet onceslnde avnı voksullugu sürdurdügunü, «vrene cak turlıi baskılar ve sarı endıkaların bafanlı (!) çabaları ile açıiamadıgını, egitllmedigi: . kö bu öcfürlUkier de görünürde kal vünun dar sınırları lçlnde kapa maktadır. OünUmUıde, TUrkiyelı kaldıftını gb^term!»tir Yarım de 200 000 kadın lsçlnin snnvl yu/Mİlık rıuknc ( umhuriyptının rialmda çalıştıgı belırtilmek^dır sınıflı riü/pnı flrt kır^l bol"pd« Bu sınıfın kadııılanndan, Av hi7yaşavan ko\ kâdın'nrımıra 'ııçmet ışçisı olarak çalı$anların hiç bir sosya) nuvpnresı yoktuı (,a bır a^ama gptııpmemışrır Hiç lışnıa SUIPIPH belirlenmpmıs'tr va da çok »? e£itıld'kWi halde • çok Cdliîan kadmlardır Ka n Sonuç olarak divebiliriz kt, dın nüfmunun 5 mı^onunun Tur Tirladakı aftır yuk, kentre, ba$ Bu «ıınıfın kadmları hıç \arRrlanmftvan nlıfu^ kcA'fnidır DPT tarafından vapılan v« birkaç kovü kapsavan arastırm* 0 da, kadlnların nl7'sı okur vaıar, "18^11 okuma vazma bilmemf";e dır Bvı kövlerde yaşâvan ıcad rıların 'nOB'sının 14 y»?ıındtın kıi1 çuk %70'mın d» 15 ıla l ) vâ,ları sırosında riltn buriuva sınıfmın kadınlan tam bır sorumauzluk içinde ya$a maktadırlar TUm çevrelerinde, Ulkemltde blr burjuva kUltürU olmadığından, Batılılaşma çabalarının kötü taklltlerini gdrerek bUyümektedlrler Kendl geleneklerine, insanlanna yadırgı yeti?tlrilmek bir avrıcalık simgesi oldugundan. kadın da bu ülçtltlera uygun yetljtinlır Bu yoz çevrenın kadmlarına her şeyin. beainın. eei*nc«ıln, egiümin, giyimın rn pahahsı seçlllr Çogu yabancı kültUrü asılayan paralı okullarda müziktp, sporda ve sanat dallannda kendi kültürundrn çok utak hep Patı degerlerln» uygun ögrenimler görür. Bu or dırlar Ve gerçek ekonomik öagürlüSün sahlbi degıldırler SlvMİ özgUrlUklerlne gelinee; çalısmayı duşunmediklerindpn, seçilmek onlar ıçin bir aıılam tu$ı mamaktadır Spçmrk için, ülkenın gerçeklerınl bllmek, ınsanlarmı, çevresini tanımak, en azından neler olup bıttiğlni anlayacak kadar llgılenmek gerekmektedir. Bir süs e«yası gibı ef ıtıml üstünde ta^ımakla gerçeklerin görlllemeyecegl açıktır Bu koşullarda; ya seçmek onları ılgılendlrmeyecektir, ya da yasamlarının avnı dureyde silrmesi için sömUru dil renlnden vana olacaklardır Gerçek anlamda sıvasi bzgtlrlUk de onlar lçin geçerll degildlr. da, erkek çocuklar gıbl nkutulmasını, meslek sahlbi olniasını sağlamaya yönelık çabalar gortılur Bu amacın ardmda. kız çorugunun ekmeftıni kazanmasından çok, dnha ıyi bir eş (ekonomik güru iyi, ogrenlm duzeyı yüksek bır erkek) ıle evlenmesi lstegi vardır. Belırlı mesleklerde isim yapan, Türk kadırunın eftitildiglne, her gorrvde başarı gds terdigine rtrnek verılen kAdınlarımız. çoftunlukla bu sınıf içınden çıkmaktadır. RAKAMLAR, RAKAMIAR Yarım jnlzvılhk Cumrıunyet döneminda 197.( jılına gore Tur kiye'de toplam 30?'J vargıçtan an <*k 14<)u, 10670 avukattan 1 W2 sı 266 noterdPn 30'u kadındır l")70 yıhna göre ünıversite ogretım üyesl olarak 114, doktor olarak 1 '566, ılkokul öftretmenı olarak 44 588 kadm vardır. llk okul ögretmenlerlnin büyük kısınt ışçı koylü ve orta sınıf kökenlıdır. Devlet Planlama Teçkilâtınm yüksek bjtretım sorvınlarıvla 1 1 gllı raporun» Röre 7V1000 kışilik «ubay ve memur aılelerinin çocukları tüm ytlk"îek ögretira Sençliğınln yarısından çok höllimUnU oHıjturmaktadırlar Toplam çdlışanlann ıçında 3,3 mllyonluk işçl aılelerinin çocukları ise, yükaek ögrenim gençliğlrun encaK yuzde 5,7'smi kapsadığı belirlenmektedır Bu yllzdo 5 7 nın yücde 85'i İse erkek çocuklar dır. 1970 71 donemlnde llkokullara gıren kız çocuklannın sayısı şaşjrtıcıdır. 2 117 571 Ama aynı dönemde ortaokullara girpn kız çocuklann sayısında bırden azalma göruhiyor. 211430, lıtelpre ı^e 68 839, kız enstıtiılerine 11100, akşam kır aanat okul larına 72 863, tıcaret lıselerine ].<887, KPkreterlık okullarına 513 kız ögrenci başlamıytır. Aynı drt npnıde tlnıversitelerde ve yüksek okullardaki ki7 ttğrencl sayısı iso toplam 16 079'dur. Nazım Hikmet'in dediği gibi: VE KADIHLAR, 1IZIM KİMNURIHIZ... VE SANKi HIC YAŞAMAMIJ Glll ÖLEN VE SOrRAMIZDAKI YERI OKİİZÜHÜZOEN SONRA GEIEN KADINIAR, 8İIIM KAPINIARIMIL V« kâdmlar, Bızım kadınianmu . Ve sankı hlç jajamamı» glbl <5len ta.mda klslllglnl bulmak mutlu olmak gerçekten çok guçtıir SIYASAL VE CINSEl OZG'ÜRLUKIER Sözunli ettigımiz buriuva kadınlannın sijasal ve cinsel rtzgürlflklerinl lrdelersek, ekonomlk olanakları. yönllnden babalarının va da kocalârının onlara safcladıkları lla baRımlıdırlar. Egitimde en \Uksek dtlzeye varmaları çalışmayı eziyet va da zaman kaybı dıye düjUnmelerını engellemez Pahalı va?amı saglayan babalarınm sonra da kocalârının denetimlne, baskılanna hcr biçimde bö>un egmek zorunda ve sofıamındakl veri öküzümludan sonra gclen kartınlar, Bırım kadınlarımiT Clnsel yftnden yoz blr ya$am slirdUrUrler Evlemrken ba$hk parasını çok aşan hesaplar içındedlrler. Sonuç olarak dıvPblliria ki, toplumumuzda burjuva sınıfının kadını gerçek tiiketıpl kadındır. ORTA SINIFIN KADINI BURJUVA KADINIAR Kırsal kesımde va»»yan kadınlann tersinp her yorıden her sevin fazlası bir ozenti olarak ve Cumhuriyetln kuruluj dönemindeki bürokrat sınıfın blr uzantısı olan orta sınıfın kadını İçin eğitllmif olmak oneıhlı bır niteltktlr Daha çok yüksek düzeyde memur aileleri, kaaabalarda o'nemli görevlerde bulunanlar, asker allelerinin bulundugu orta burjuva ailesinde: kız çocuklann Y ARIN: TÜRKiYE'DE FUHUJ VE KAMN TiFFANY GARTH ISRANyA y/i. SERt 6ONDEPlLECeKAy PICA UAZiNF 8 A A 6VANIMETIN üÇTE BlRI AKCOA CARey. FAKAT BU KADIN