Katalog

âin CÜMHÜRIYET, 19 AOUîTOS 1 9 7 5 40 YIL ÖNCE CUMHURiYET TÜRKiYE'NİN AXKARA 1?. (a.a,) Bir'.psik Amerika P»vletleri elçisi. hüdpn aldıği taljmafnamp Türkiyp H?riçiye Vekilımizi ziyare! pderek Türkive Irjkümefinin X. temmuz 1937'de Tsh r a n ' d ' imrsflanan Sacîabat pakMnın akM surp'ile komş'i devletlwle iyi s«cinme şiyaspHnin Ekselans Atatürk id?resinde oyrmn • An« eaddelerd» buîunan terkos ve hamidiye çeşmelerinin kaldırılarak arka sokaklara taştn masına belediyece karar verilmlş tir. Mezbelelik yerlerde bulunan çesmeler ise tanıamen kaldmla caktır. • Rsmi müeseselerde, özellik 19,8,1937 le beîediyelerde bazı klmMİerin mimar adt altında i? ve memuriyet aldıklan yapılan şikayetlerden anlasılmıştır. Bu gibi faaliyette bulunanlar hakkında kanuBARIJ SIYASETI ni îşlem yapüacakfır. • Son Biinlerde sinema aleriıgı rolden oHirü Amerika hariminde hergun yeni garabetle k a r riye Nazırı Cordell Hullin sasılaşmaktayız. Diin aldığımız bir mimi tebriklerini iletmistir. Ams rika Haririye Nazırımn 16 tem habere göre, roeşhur nrtist F r d Astair eski papııç koleksiyonu muz 19.j7'dp devlpflere gonripryapmaya baçlamıstır. diğt beyannamede bunu hiitün • Buffiin sırt hammgllıgi seaçıklığı ile rfp bp'.irtmiş ve Tilrhi r v n ı r l a n içinde tamamen kalk'ye'nin barış siyasetinin bütün dınlnustır. Bundan böyie îstandUnyada memmmluk uysndırdıbul sokaklannd* tpk sırt hamjtını ilân etmistir. mah görülemeyecektir. Sinema sanatının 4 havarisinden biriydi Atüllâ DORSAT Sincma dünyasınm yasayan devl«rt bırerlkiçer göçtip gıdlyorlar. Son birkaç yıl içinde bu sajfalarda John Ford'un, Georga Stevens'in, Vittorio de Sica'nın, Pietre Germi'niıı, Pacolini'nin, Luchino Visconti'nin ölünüerıns bir Türk sinema yazanrun gözüy le yaklaştık. şinıdi sıra, bu k°a bir Alman sinemacısmda. E n büyük birkaç sinema adamından biri sayılan, bir «arntsanatçı» olarak nitelencn Rritz Lang'da... «Eserimln ana teması, bireyîn koşullara, tannlara karşı savaşıdır. Promete'nin direnişidir, Bugün biz«» zamanımız için ne iyi; ne de doğru gözüken emirlere, yasalara karşı savaşıyoruz. Her zaman savaşıyoruz» Almânya'nm en bunalımlı dönemine; Naziliğin doğuşuna, iktidara adım adım gelişine tanık olrnuş bir sanatçıydı Lang SiKEHAYA BULMACA SOLDAN SAĞA: 1 Geride bıraktığımız ay yapılan cîüny3nın en büyük spor organ:za.«yonunun sdı. 2 Hindis t a n d a mihraceden küçük prens Tiyatro oyunu veya fi!m!n, seçk:n davetiıler önUndp ilk gösterisi. 3 Sıkıntı, eziyet Ter8i bir olumsuzluk eki. 4 Birçok emekler ve tehlikeli ugTasma l a r pahasına erişilen sonuç. 5 Tersi yankı Öz olmayan. 6 Tersi herhangi bir erkeyi devime çeviren aygıt Fiyatı artırma. 7 Ortasına sesli bir narf getirildiğinde gezlnti teknesi anlamujda bir »öz belirir Tersi koklatılınca insanı bayıltan bir madde. 8 Ekin biçmede kulla nılan bir alet Ablde. 9 Terei göçebe ç s d ı n Yayran sepet. YUKAMDAN AŞAĞIYA: ı 1 Kutsal b i r konu üserine ya 1 23456789 zılmış ş ü r ve müzik eseri. 3 Karadenizlilere verilen isim Çoğu bir direkli spor teknesi. 3 îzin Su (esM dll). 4 Ucu halkalı civata Askerl jrar dımlaşma kooperattflnln stmgasi. 5 Tütsü Ue kurutulmu» ba Fritz Lang. 1890da Viyanada dogmuştu. Mimarlık egitimi gördiiktcn sonra, 191fi'lann Almanyasında önce senaryocu olarak sınemaya basladı. 1919'da ise yöHk. 6 Tersi fcamu giderlerinde netmenliğe peçti. îlk fümlerindp, harcanmak üzere devletln doğru j Fenarv'olannda oldugu gıbi. polidan veva direkt olarak herkes«iye ve korku türunde çalısma»en toplarîıgı para Su kabı. lar yapıyordu. 1921'deki «Ü? 7 Tersi "oir uydıı Maydanoz Iîik Der Mude Tod» filmiyla gillerden baharlı bir bitki. 8 ilk UnünU yaptı. O yıllarda evBir isim Hayret anlatır bir lendigı ve 1033'de, Almanya'yı t e r söz Tersi bir sıfat eki. 9 kedene dek k a n s ı olarak kalatki Uç kişi ile ynnetilebilen kücak olan Thea Von Harbou'nun çük tekne Bir isim. senaryosunu yazdıgı fılm, 3 ayrı D Ü N K t BtXM,4CANIN tarihsel dönemde geçen 3 öyküyCÖZtHIÜ le «kaderin degişmezUgi» temasıSOLDAN SAÖA: nı işliyor ve Lang'ın, büyük mi1 Deflasyon. 2 Ece Mai. mari ögelerl, yapısal elemanlan 3 kelE Al. 4 Oley Ka kullanmadakı gelecek basans:nı ra. 5 Karaman. 6 iF La haberliyordu. 1922'de, sonraları I s . 7 ~ lemE aıııK. 8 Za yinellyecegi «Dr. Mabuse»ü yapt«n r t . 9 Çst Sinan. tı. L«ng, bu fllmde, bir yandart YtlKARTOAN AŞAĞITA: yasadışı dünyanın kusursuz bir 1 Dekovil. 2 Ecel Feza. tasvirini verirken, bir yandan d a 3 Felek Mat. 4 Eyalet. hayclutlarla polislerin çarpısma5 aM Ra ~ E». 6 Safns smda, o yıllann Almanya3inda Artf. 7 Yi Amin. 8 Asüregelen karprasayı, sokak vurasıra. 9 Nalan Kin. ruşmalarını simgeliyordu. TELEViZYON HM TAT • KTJR Bugünkü YAT KÜR ders programmda, Flrlk dersın de Dr. S. Fakıoğlu «Dalre 6el Hareket» konusıınu, Kimya derstnda Dr. M. özçimder cAtom Yapısı» konus'jnu, Pizik dersinda Prof. Dr. A. Şaplakoğlu, «Klasik: Mekanijln Dayandıgı Temel tlkeler» konusunu veriyorlar. OYÜN GEMİSt Televizyon Çocuk Yaymlan Şubealnca h a n r l a n a n bugünkü Oyun Gemlsi adlı progTamda; KAPTAN Canıtez, üsengeç'in oyuııları, Pafla Pof, Sorular Bişden O v a p l a r 81zden oyunu ve danslar yer alıyor. Yapun • Yönetim: Sü heyla Sinkil. 19.40 AV1ATORLEB 81ZLERLE İstanbul Teîevizyonunca hazırlanan programda, İstanbullu amatör sanatçılaı iîlenecek. 20.00 KÖTE Televizyon Eğiöın Yayııüa n Şubesince hazırlanan programda, Orman yangınlan konusu ele alıruyor. Programa konuk olarak katüan Orman Bakanlığı Müstesan Turan Uğur, ko nu ile llgili açıklamalarda bulunuyor. Yapıın: Gürkan Elçl, Yönetim: Şağlıan Dolu. HABERLER VE HAVA 21J0 SERPÎL KAYA SÖYLÜYOR Izmir Radyosu Türk Halk Müziği Sanatçuı Serpıl Kaya şu türküleri söyîüyor: KEKLİĞİ VÜRDUM TAŞTA. ŞU AYDIN'IN UŞAĞI, H E R SABAH GEL GEÇ BURADAN, ÇIK:\IA DIŞARL.4HA GÜL VURÜR SENt, A BCĞDAYIM BUC DAYIM SEREYİM KUBU TAYIM ve HATÎCEM.. YtGOSLAVYADA BİR TÜRK Programda Yugoslavya'da yaşamış Türk faıri Mehmet Mejde'nin ya?am cr.'KU sünü yanâitan bir fılm ya yjnlanacak. BtR BELT.ESE1, Programda, Derlet Kons^r r a t u v a n n ı n kuru]u?u ha)<kında Ercüment Derkpr ; ile Necdet Varol'un bir [ sohbeti ve Konservatuvar la ilgili belgesel bir ıılm yer alıyor. GVNE BAKIŞ DIJAVURUMCUIUK VE «NiBELUNGEN.... UM 20.30 21M 21J0 DON KİŞOT Tanınmış Ispanyol yazarı Cen'antes'in ajnı adlı ese rinden televlzyona uygulanan sürekli filmin b u b<Jlumünde. fena halde 4ayak yiyen Don Kişofu 32.05 Şanso Panso atın sırtında köye getirir. Bir süre son ra, Şanso Panso ile yaptığı gizli planlarla tekrar yo la çıkan Don Kisot, volda kürek mahkumlaruıa rajstlar lar ve onları Iturtarırlar. 23.00 RADYO TRT! 05.00 Açılış ve proeram 05.05 Türküler, şarkılar va oyun ha\alan W.O2 Günaydın 06.30 BölgeMl gUnaydm 07.00 Kısa iıaberleı 07.02 Köye haberler 07.07 Bölgesel yayın 07.30 Haberler 07.40 Sabahtan sabaha 09.02 Av bizim, avlak bizlm 09.22 Türküler geçidi 09.45 E. Büvükburç 10.01 Arkası yarm Bölgesel yayın 10.21 12.00 Bölge haberleri 12.10 12.55 12.35 13.00 13.15 13.30 1432 15.00 15.01 15.16 15.35 16.00 16.05 16.20 18.45 17.00 17.02 18.00 Halk ozanlan Radyo • TV haberleri F. Kozinoğlu'dan şarkılaHaberler Z. îzgin'den nirküler Bölgesel yayın Sizlerle birtikte Kısa haberler Çeşitli hafif müzik Türkliler Şarkılar Bölge haberleri M. Ün'den türküler Türk Sanat Müzigi Çocuk bahçesi Kısa haberler Akşama doğru Bölgesel yayın 19.00 19.30 20.15 20.30 20.45 20.55 21.00 21.02 22.02 23.00 23.10 23.10 23.40 24.00 00.02 00.40 00.55 01.00 Haberler Bölgesel yayın HuktıJv dünyası Saz eserleri Din ve ahlâk konuşması ÇoculUar ıçın Kısa haberler Radyo tiyatrostı Bölgesel yayın Haberler oı.oo Bölgesel yayın Yurttan sesier V. Gürsel'den şarkılar Kısa haberler Gece yansından sonra Küçük kor.ser Kısa haberler • 05.00 Gece yansı TRT II 08.00 09.00 09.30 09.45 10.15 10.30 11.00 11.SO 11.45 12.00 12.30 GUn başbyoT Olaylann içinden Bir solistten şaılolar Türküler geçidi Bir solistten şarküar Kadm sanatçüanrruz llginç eserler Bir solistten şarkılar Bir solistten türlsüler Öğle müzigi Yaşadıkça 13.00 13.15 1350 14.00 14.15 15.00 1S.30 16.30 17.00 17.30 18.00 18.30 Haberler çesitli müzlk Olaylarm İçinden Bir solistten türkülâf Caz müiiği îkt solistten şarkılar Konser saati E r z u r u m Radyosu Türk Halk Müzigi Toplulugiı îki solistten ssrlnlar Orkestralardan seçmeler Çağımızın bilim öncüleri KUçük koro 19.00 19.30 19.45 20.15 20.30 21.00 21.15 22.02 23.00 13.15 23.30 23.35 23.55 Haberler Hafif müzik Tarihten yankılar Bir solistten türküle. Olaylann içinden Bir solistten şarkılar Açık oturum YAYKUR Saati Küçük konser Bir romanımız var Haberler Beraber r e solo türküler Program ve kapanış Si N E M YENİJEHİR ALAR GÜLBA5I (29 37 9S) 1 Slyah Emmanuel Enzo Botteslnl, 3 Son Şahit I . Vejıtur», M. Jobert KEREM (29 37 98) 1 Bu Baba Başka Baba F . H a n , H . Çaman, 2 Üçtu Uçtu K u s Uçtu M. Mutlu, Ü. E m r o AS (29 37 98) 1 Arzu A, Okay, S. ö z e r , 2 Onun Hikayesi Ü. E m r e , M. Görgün MİNt (29 2850) 1 Bak Yeşü Yeşü A . Özhan, H . Soygazi. 2 Umut Dünyası T. Akan, N. N a a r ARI (13 4? 73) Cinayet Anlasması J. Cobum, L. Remick DEDEMAN (13 37 71) 1 Güler misin Aglar rrusın? Z. Alas ya, M. Akpınar. 2 Vahşi Çıçek C Arkın. Y. Kenter mizler Sing Yu, W. Vong. 2 Mutsuz Evlilik J . Mills, G. Pillot StTE (19 10 72) Batsın Bu Dün ya O. Gencebay. M. Ar. 2 Kanlı Para K. Inanır, M. Zeren ÜZAY (19 18 2») 1 Birfm Aile M. özkul. T. Akan. 2 ö mer Hayyaın, O. Sonat, B, Erdeniz âNKARA (29 70 00) I Tantana Kemal A. Akbaş, A. Akar6U. 2 Dam Üstünde Çul Serer E . Ocaklı, S. Eyüboğlu CEP (17 58 40) 1 Horo« Gibi Maşallah T. Yigit, E. Aydan. 2 Kara Şahin B. Nacar, H . gengül EFES (25 31 91) 1 Eve Gelen Yabancı Lee Harvin. 2 Unutulan Hatıraiar Elizabeth Taylor StNEMA BATI (18 83 23) Ceranı Çekeceksin K. Douglas. H. Fonda Lang, ilk önemll ba*eseri Ou «Nibelungen»i 192324'de çevırdi. Senaryosu >1ne k a n s ı tarafından yazılan hazırlîğı 2 yıl, ç«kimi 8 ay. tümü 4 saat suren bu dev film. U'aşner'in kahramanlanr.dan çok, eski Alman destanlarından csmlenıyordu ve Alman ulusuna adanmış bir büyük anıt olarak nitelenebilirdi. «Siegfrıed» vi «Kriemhilde» ısimli 2 bölıımden olıışan film, tümüyle stüdyoda çekılmiş. arkasında Krupp ve Farben gıbi büyük sanayicilerJn bulunduşu ünlü UFA yapım sirketinin t ü m olanak!an:ıd»n ve tüm yeni teknik buiıışlaıdan yararlanmıştı. Lang lçın, dekorîar, mimari, uuaıılardan daha çok önern taşıyorciıı. Zate;ı, 19101ardan 1126'ys de'; en parlak dönecıini yaşayan Alman dışavurumcuiugu ı ekspresyonir.m ı, dünyan:n gözîerimızin gordugü gıbi olmadıgını savunan, çevrayi ve yaşamı ahşılan biçimlcrin, ölçülerin ötesir.de biçimsizleştiron, zatcn yetersiz duyularımız nedeniyle yaniış bıç.mde algıladıgımız dıs âlem<?, hpr insancil bunshmdan, her dııygusal kendimi zi arayışta başka bvçimlerd3 ya!;laşacagımızı ileri süran bir ekol değıl miydi? Çsvreyi, kişisel runsal bunalımîann gözüyle «cic'orn:?3 biçiiüde gören ve gösteren bir dı^amrıımculuk. ashr.da o ciunem Almanyasmdaki korkunç topiumsal bur.ahmların ve çalkannlarm yansımasmdan başka bir şey getirmiyordıı. Fantastik o^îlere çok eskitien beri âüşkün olan Alman ruhu (HoHmann'ı, Faust u, Wagner'i a n m ı : ) . lülU lann bunalımlı Almanyasında, sorunlan sımgesel ve sanatsal düzeyde işlemek için daha iyi bir yönelış bulamamıştı. Ashnda dı.şavurumculugun Wiene, \Vegener. Leni denli tipik bir sanatçısı oiTnayatı l a n g ' ı n «Nibelun gen»i. son günlerini yaşsmskta olan dı^avurunıculuktaıı çok, Ifft) l a n n belli bir mimarisın.3 ıMünih mırnariii) ve Amold Becklınin öncülüğünü yaptığı beli bır Alman resim ekolüne dayamyordu. Lan? dışavuramculuğa, kendı dev mimarî konstrüksiyon anlayışmı, ojTincuları, insanı, mimarinin ve büyük dekorlann oluşturdufu bütün içindeki canlı ögeler olarak kullanma egilimini getiriyorthı. Bfr seri resmin, heykel ve dekoratif ö?eler bürününün canlı tablolar halindeki sunulusuydu sanki film... 2. Reich'ın son günlerini ya.şadığı, Hitler'in hapishanede «Kavgarruıı yazmaya hazırlandıgı, korkunç bir enflasyomın ve bitmeyen siyasal çekismelerin pençesinde tükendigi, miiliyetçilerin yüzde 30 oya erişerek 3. Reich'ın iktidarını yakınlaştırdıgı günlerde, «Nibelungen», Oermen ırkına soylu kökenlerini anımsatıyofdu. îlerde Hitleı'in sevdigi filmlerden biri olacaktı b u film ve ünlü Nuremberg geçitleri, zaman zaman, «NibelungeniKİeki görkemli gürüntülej..ı etkisini tar.racaktı. Alman Sinemasımn anıt sanatçısı Fritz Lang da öldü II basıt bir polisiye kurdelft, «Ayclaki Kadın» isimli, Melies filnılerini andıran bir bilimkurgu fantezisi çevirdikten sonra, «M» ile bir diger başeserini verdi (1931. O yjlların dünyayı sarsan Dusseldorf canavarının seri cinayetlerini perdeye getiren fl!m. Lang'in gözde motifi olan «suçluluk duygusunu isliyor, cınayetlerl, kışinin psikozuna bağlı oinsel bir svıç olarak ele alırken. o çağ Almanya'sır.ın, bireyi yuça iten too£uculugunu da duyurmayı deniyordu. Dı<avurumculugım, daha dogrusu bir t ü r Kammcrspiel ekolünün, Lang'ın yeni denedigi gerçekçilikle ılgmç bir kanşımı olan film, mtiziğin h:ç ku'.hinılmadıjti gergin atmosferi ve Pe;er Lorre'nin ilginç oyumıyla da dikka'leri çek:yordu. KM»İ hemrn izleyen «Dr. Mabuse' ün Vasiyetnamtsı», Lang'ın yılînr tinte iyi iş yapmıs oian «Dr. Mabuse» filmine biraz zorlama bir devam getiriyordu. Ancak bu f:lm, propaganda bakanı Göbbels'in hoşuna gitmedi ve yasakianciı. Lang, Nazi partisıne ırje olan i.arısı ile bozuştu. C*?iMİ suçlamalar altında kaldı. Bunun ür.er:ne gelecck karanhk giinlerl seserek Almanya'yı terketti. Önce Fransa'ya geçti, orada Ferenç Molnar'ın ünlü piyesi «Lililom»u Charles Boyer'i oynatarak fılme çekti. Sonra uzun yıllar yönetmenlik yapacagı Amerika'ya gittı. nı içerir. Bunlann ilki olan «Öfke Fury» (1936), hakâiz yer§ suçlanarak halk tarafmdan linç edilmek istenen bir adaının öyküsüdür. Lens'ın gftzde motifi olan (isuçluiukn. «suçlama» temalarını i?ley«n fiiffl, yönetmenin Arnerikan gerçpğine daimakıaki basari5inı da belirler. (Oyunoular: Spencer Tracy, Sylvia Sidneyı. Daîıa sonraki «Yaşamak Hakkırndır You only live ouf ey>, yn.sadıjılıga kayan bir çiftin trajedi ö>icüsünde 1930ların Amerika'sımn eksiksiz bir görünümünıt çizer, Alman dısavurumculuŞ:uncıan eîinler taşıyân satırfelemesî içinde Henry Fonda ve Sylvia Sidneyi de çok ijl küllamr.. Dzfra sonraki filmleri içinde ancak şunlar ilginçtir: Bertolt Brecht'in senaryosundan yap tığı «Cellâtlar da ö l ü r The Hangmer. Also Dıe» (1943), «Pcn ceredeki Kadın Women in the Window» (1944). Jean Renoir'in Unlü «Dişi Köpek La Chitnne» fılminin bir uyarlaması olan «Kızıl Sokak Scarlet Streew (194ji, Emile Zola'dan pek başarılı sayıtmayacak bir uyarlam» olan «Korkunç Arzu Hürnarı Desire» (1945ı, ilginç cüşavıırumcu nitelikier taşîyan bir tarihsel serüven filmi olan «Korsanlar Eeldesi MoofıflUet» (1955), «B» sinci Kurban While The Cıty Sleeps» <1M6).. Sazıları toplumsai birer içerik taşıyan, bâzılan ise Alman dönemini andıran biçimsel yanianyla dikkati çeken buiılmlerin hiçbirindc Lftog, eski parlak dönemini canlandıracak tam bir bs^arıya erişemedı. Buna ka:?ın, George Sadoul'un deyişiyle, «yaslı arslan, bazı savaşiarda yeniigiye ugradıysa 0» Tönelmen Frttx Lang'ın 1961de Taris'te (ekilmiş blr r e s m i asla rtüfmedi ve her zaman kişlsel onuruntl korumayı bildi.» SON DÖNEMLang. daha sonra 25 yıllık bir aynlıktan sonra Almanya'ya döndü ve ilk fiimlerinin kişiliklerini, temalarını, atmosferini yeniden perdeye getirmeyi denedi. Hınt Kaplanı» ve «Hint Mezarı» isimli filmlerinde belîi bir egzotizme, «Dr. Mabuse ün Maceralan»nda polisiyeye döndü. lRfiO'lann başm da JeanLuc Godard'ın, bizcie «Nefret» ismiyle gösterilmi$ olan «Le Mepris» filminde Lang'a ken di kişiligini oynatmasıyla 40 yılı aşan bir »in*ma serüveni noktalanmış oluyordu. Lang, artık sinemayı bırakmış, dinlenmeye çe kilmiş'i. Geçen haftalarda öldügünde 86 yasındaydı. lec?k bir tekrik bultmdu: Sinema. «Hamlet»ı bir taşra tıyatrO su ile büyük oyunculardan seyret mek aynı şey dejildir. Sinemayla, en büyük oyuncular, «Hamle;»i aynı anda milyonlarea kış;ye oynaysbilirler. Bunun için sinema halkın sanatıdır. Sinema yapımcılftrırun halka ihanet etmış olmaları ise (ki burhm yalnız ca kapitsüst üJkelerde oldujfrunu sanmayın) »payrı bir sorundur». SiKEMANIff 4 HAVAffıîı Almanya'mn en bunalımlı döneınine. N'aziiligin dofuşuna, ikti dara ad:m adım gelişine tanık ol muş bir sanatçıydı Lang.. Bazı iıimlerinin Hitler'in ne denli hoşuna gittijjmi belirtmistik. Bu, kuşkumuz bu filmlerin Alman ulusunu ve Cermen ırkını yüceltici, kökenlerine dönüşü özendirı ci r.iteliklerinden geliyordu. Aıtıa bunun için Lang'ın ilk dönemini Nrazi damgasıyla damgalamak gerekir rm"? Lang, anılannda 1932'de GÖbbeis'i'ri kendisine yeni rejimin resmi sinemacısı olması için yaptığı öneriyi ve bunu kabul etmedigi için Almanya'yı ter ketmek zorunda kaldığıru anla'ıyof. Böylece Lang, Natilife karsı sınavım bafanyla vermis ganat çılar arasında yerini almaya hak kazanmıs olmaktadır kuşkusuz.. Son dönMtıin sönüklügilne karşın. Lang'ın sinema sanatına en genis kapılar açmıs olan çok az sayıdaki yönetmenden biri olduğu söylenebilir.. Bir sinema rarıh çisinin dedijŞi gibi, Lang, «g> rüntü çağı«nın geldiğini haber)» medeki önemli işlevi nedeniyle Abel Ganre. Victor Sjöström ve Eisenstein ile birîikte sinema ?a natuım 4 havarisinden biri oiarak bu sanatın tarihindeki yerıni almıştır. ANA DÜJUHCEIERİ «Eser;min ana teması, bireyin koşullara, t a n n l a r a karşı sarajldır, Promete'nin direnişidir.. Bu gün, biz zamanımız için ne iyi, ne de doğru gözüken emirlere, yasalara karşı sava$ıyoruz. Her zaman s»va$ıvonjz^. Lang'ındır bu sözler... Sinemanın çağımızın sanatı olduğunu yazan Lang, b u sözierini ise şöyle sçtkhyordu: «Fransız devrimiyle birîikte yı gınlar bazı haklara lcavustular. Kölelik kalktı. Burjuvazi güçlendi. İnsanlar para kazanmağa b a ş ladılar. Ancak o zamanın kültürü (festm. trajediler. vs) seçkin lere sesleniyordu. Yığınlar para kazanmağa başladıkça bu parayı kendi ceplerine aktarmak isteyenler çıktı. Bunlar, bir yığın sanatı yaratmaya gittüer. Ünlü resimlerin röproduksiyonlarını. ucuz kitapları icat ettiler. Herzaman olageldiği gibi, tam zamanın da çok geni* yığınlara »eslenebi AMCRİRA YIUARI Lang'ın 2iı j'illık Amerika s*rüveni. dcğiyik özellikler ve deJpr!pr tasıyan 20 küsur fi'.rni r* yönetmenin Amerıkan yapımcılannın kendine özgü anlayışma, «star sistemisne uyma çabalan Tümü çelik iskeletli dev bir ağacın üzerinde geçecek filmin hazırlığı bitiyor PARtS (ASA; Paris'in her çevresinde tanınan «Cafe de la Gare. ınm renkli kişilerinden Romain Bouteiile, ilk uzun metrajlı filmini çekmek üzere hazır lıklanna başlamıştır. Filmin hemen hemen tüm sahneleri, dev bir ağacm üzerinde geçmektedir. Senarj'osunun gerektirdigi gibi, filmin ağaç üzerinde çekimini sağlamak üzere, Maw Douy tarafmdan yapılan dekor, çelik iskeleti olan dev bir ağaçtır. Yapma çiçekler ve yapraklarla bezenen agacm dalları arasında odalar, mutfak, kiler gibi köfeler yerleştirilmiştir. «Yeomens witbout anger» adlı film, orta çafı yasayan îngiltcre'de Robin Hood tipinde ç»lısmak isteyen blr grup gencin, soy gun düaenlamek Uzere b i r ftğaca yerlesip, örgütlenmesini konu edinmiştir. Ingiliz askerlerrnin türlü uğraşılarına rağmen, ağaca yerleşen soyguncu adaylarını indirmek olanagı bulunamamakta VB film, tatlı bir güldürü olarak sürmektedir. Ağaçtan, çevreleri ile ilişki kurmak için her gün bir yenilik bulan bu neseli soygunculann öyküsü için hazırlanan dekorağaç. gerçek bir bilim ve teknik çaiışması olmaktadır. Ağacın her köşesine elektrik ulasabilmekte, en tppcsine kısa bir sürede tırmanabilmesi için yöntemler aranmaktadır. Filmin geregi olarak yapılacak savaslar için yönetmen Romain Bouteiile, mümkün oldugunca çok sayıda kamera ile çekim yapılacagını ve masalsı bir görüntü verilmeye çalışılacağıru söylemektedir. BİS BİIİMKU86U BAJESERi: <METROP<HiS> Lang'ın sonraki filmi «Metropolis», futurist bir ha\a tasv yan bir bilim • kurgu yapımıydı. 21. yüzyılda, makinanın tann olduğu bir kentin öyküsüydü b u . Çeşitli futurist ögeler (dev metrolar, sokaklara inen uçaklar, madeni ağaçlar, binlerce kisilik asansorler, vs) tasryan kentin egemenlerı, bir asma bahçede günlerini gun ederken, yeraltında çalışan binlerce isçi ağır koşuilarda yasıyorlardı. Işçüerin lideri olan melek yüzlü bir genç kız, onlara iyi gunier vaadedıyordu. Ancak b i r bilgin, genç kızın mekanik bir benzerüü yapmayı başanyor, b u sahte lider, iççileri isyana ve mahva götürüyordu. Ancak sonunda, h e r şey düzeliyor, patron (beyin) ve işçiler (kollar), birbirlerine kavuşan genç kız ve sevgilisi patron oğlu (yürek) aracılığıyla banşıyorlar, işbirliklerini ilerlemenin emrina veriyorlardı. Lang, emekle sermayeyi çocuksu biçimde barıştıran ilkel rnesajına karşın, görsel ve teknik yönden günümuzde bile aşılmarruş bir üstün • yapımı gerçekieştirmişti. Daha sonraları Lang, filmin sonunu yadsıyacak, ancak «Metropolıs», sinemada çok uzun yıllar görkemli, devasa dekorlann, teknik başarının simgesi olarak anılacaktı. AİMANYA'DAN 4YRIUJ Lang, daha sonra «Casus» lslrn MJR (11 58 07) 1 Kolsusü Kah ramanm K ı a T. CTıtag, H. Ma. 2 Vampirler Geoesi P. Na»chy, C. Fuchs STAD (24 05 8S) 1 K ö p r ü K. înanır, N. N a a r , 2 Cikolata Sevgilim M. Mutlu, A. PoyDEDEMAN fl8 12 77) Petrolrazoğlu cular C. Cardinale, B. Bırdot R^S (11 81 14) 1 Yaralı Kurt CEBECi DİLEK (17 IS 54) 1 Islak Pu C. Arkın, S. Yamanoglu. 2 daklar M. Mutlu, O. Sonat, UEBECt (19 32 o?) 1 Deliler îkimiz Bir Fidanız A. Akbas, 2 K'.ır" Fatma Girık, H. Bosandı J. Duiiliho, A, MariF. Han Balamir one, 2 Olüm Düellosu Lin YENt StNEMA (10 65 64) 1 Yio, Lu Ping Kazanova Ü. Emre, E. PekK. DERE • ÇANRÛYA tNCt (19 13 68) 1 Sekse Dotaş. 2 Kâzima Bak Kâzıma yamayanlar V. Vendell, H. Le T. Gürsu, A. Akbaş CA.NKATA (28 07 81) Snns'lZ irnitz. 2 Dört Kabadayı Öitım R. Pdford. P. Newman, YENİMAHAUE Wang Yu SİNEMA AKÜN (27 76 56) OtU2 DEMET (15S2 9S) KONAK (25 12 91) 1 Baba Dokuznnr11 Basamak TALtP i"p, i'O 39) Trocsky A. Bizi Hîversene, B. Manço, M. Ze nım F. Akın, E. Hun. 2 Çi ren. 2 Sokaklardan Bir Kız kolata Tarlası T, Toksöa, 1. DeVın R Bvrton Taşlı Hiily» Koçyiğit, O. Sonat MELEK (19 32 30) 1 KlVTÜ Fakat Kınlma Ü. Emre, C. ETİ iH bl 8U) 1 Ben DoğarCEM (14 30 77) Hostes P. ken Ölmüşüm O. Gencebay, Karahan. 2 Hasan Almaz Bar Savaş, A. Arman, 2 Yakut san Alır S. Güney, P. Cansel N. Nszır. 2 Ah Neredo T. SARAT (11 88 33) Kanı Kan Te Gozlü Kedi C. Arkın, E. Alkor Akan, G. Bubikoglu uıus KENDI UÇAĞINI KULLAM •\Ş TORK HAVA K U V V E T L E R I N İ OÜÇLENDİI»ME VAKFI