Katalog

11 X polittkası yonllnden TUrHiye bir domuz ahırını andırmaktadır... Boğaziçindeki hasta adam... nadece askert yardım ve sermaye yardımı fçin başkalanna avııç açmaktaclır... Bıırada (Türkiye'de) insanın ortahğı temizlemek için elino demirden bir »üpürge alıp kollarını eıvaması gorekir». Bu sözlenn kimin tarafından ve ne zaman söylendiğint bilenlerimiz azdır. Yukardaki satırlsn okuyanlar muhtemelen bun lann Osmnnlı devletı zamanında söylenmlş şey ler olduğunu dUştlneceklerdir. Oysa ki, bu ülkenın insanlan olarak teker teker hepimizin bağrına bircr hançer gibi saplanan bu sözler, bundan az süre önce TUrkiye'yi resmen ziyaret eden Batı Almanya Başbakanı Helmut Schmıdfiıı agzmdan çıkmıştır; temas etmiş olduğu TUrlc ynnettcilerinden bazılarınm bilgisizliği ve yeter »izliğl vesileslyle Helmut Schmidt'in sarfettıgl sözlerdir bunlar ve gerçekten de çok agırdır. C) Cumlıuriyet'lmizin kuruluşundan bu yana htç bır hükümet zamamnda Türkiye böylesine insafsız bir azarlamaya muhatap kıhnmarnıştır; hiç bir hükUmetin yöncticileri arasmda Tür kiye'yi. dış prestij bakımından böylesine küçültücü, höylesine aşagılatıcı durumlara sokanlan olmamıştır. Buıia benzer durumlara Türkiye, geçen yüzyıllarda «Hasta adam» diye tanımlandı ğı Osmanh îdaresi znmanında düşürülürdü; o Osmanlı idaresi ki, gerçekten bilgisiz ve haysiyetsiz devlet adamlarının elindo, Türldye'yi utanç duvarı haline getirmişti. Yönetlcilerinln bilgisizliği ve çağ dışı zihnlyeti nedeniyledir kl Osmanlı devleti dışa karşı gerçekten haysiyet yoksunu ve çoğu zamun dilencl durumuna duçerdi. Aklı kıt. yönet.iciler, devlet adına imzalamak görevinde bulundukları sözleşmelerin ve andlaşmalann hükümlerlni anlamak ve bunların ne gibi sonuçlar dogurabileceğinl kesürmck yateneğinft dahi çoğu zaman sahtp olamazlardl. XVIII'ci yüzyıhn sonlarmda (Hicrî 1196) Rusya lle yapılan ticaret andlaşması sayısız örneklerden biridlr. Rus tüccarlanna Osmanlı ülkesinrle istedikleri süre oturma, alış veriş etme, mal mülk edlnme ve daha bun& benzer nlce ayrıcalık lar saglayan ve «Arabalarında ve gemilerinde bajka milletlerdpn kıınseler bulunsa bile onları hoş tutmaya» Osmanlı devletint «orlayan hukümlere, her iki tarafa eşitlik yüklemiştir diye, imzayı basırmktan kaçınnıtıynnlar bu bılgisiz yö neticilerdi. İmzalarını basarlarke.n bıle en haysl yetstz ve en budalaca bir şekilde davranmaktan sıkılmazlardı. Yukarda sözü geçen andlaşmanın bir iki hükmüne şöyle hafiften itiraz etmek isteyen Osmanh yöneticllerine Rus elçisi: «...bu maddeleri dıkte etmek içln getirdiğinl, değiştırme yetklai olmadığını, en ufak bir değişikhgi devletınin lıoş karşılamayacağmı söyleyip oldufiu Rİbi tasdik edilmesini yahut da zorla kabul ettirme cilietine jjidüecek ulursa, blr savaşa hazır olunması...» tehdidinde bulunmustu. Osmsnlı devletinln hpr bilgiden ve rtzellikle ekonomıdcn habersiz yöne.ticileri, şöylo böyle se zinerek bazı maddeleri beğenmemekte lsrar ettilerse de Rus elçisi: «Hele blr kenara ıstediğinizi yazın. belki devletim ufak tefek değislklik yap maya yanaşır. Bu onun mürtlvvetlne kalmış; siz sa uyruklu birlnln Mcareth«n»sine bu jakılfl* (t»l»nek ve kural dıjmda anbıta memurlarının girmelerl (nedeniyle) ...gerekli tarzlyeyl eide ot m«ü ise, Paris'e giderek şikayetini oraya ultstıracafcını bizzat Sefir'e anlatmıstır». Fransız S«liri Bourre, Jön TUrkler'in taraftarı va «hamisl» niteliiini takınmiî olduğundan durumu tumturaklı bır resmi yazı ile «Hariclye Ne/.nretı'ne» bildirir ve kitapçı Coq'a tarziye verilmesini ister. Cevdet Paşu'nın kaleminden devam edelim: «tşte Hüsnü Pasa'nın... bu, hürriyet meydan sn vaşında kudretine indirilen bir hakaret darbesi idi. Bir kaç gün sonra mutasarrıf Fikri efendi, resmen sefarpte giderek, kitapçı Coq hnzır olduRu halde, gereken tarziyeyi vermiştir. Bu olay Istanbul halkına pek çabuk yansımıs ve kitapçı Coqu biimeyenler de bu sayede öğrenmiştir». Zavallı devlet ve onu bilgisizlikler, dar jörüşlüliikler ve haysiyet yoksunluSu nedeniyle zavallı duruma dü»Urten yöneticiler. Yabancı devlet adamları tarafından Osmanlı devleti'ne ve onun yöneticilerine yöneltilen hakvlretler, kilçük düsiirücü sözler ve tehditler konusunda sayısıı örnekler vermek mümktindlir. Bu örnekleri günUmüze kadar Retirmek de mümkündur. Fakat geçnıişe ve geçmişteki bu iç sızlatıcı ve TUrkiye için utanç dogurucu tirneklere bakıyoruz da bu örneklerden hiç birlsınde Alman Başbakam Schmiclt'in TUrk yöncticileriyle yapmıs nlriıığu görüşmelerden sonra TUrkiye'ye karşı kullandıgı deyimler kadar agır olanına pek rastlayamıyoruz. Geçmişte, daha doğrusu Osmanlı Devleti zamamnda, Türkiye'ye karşı sarfedilen en hakAretami» sözler «Hasta adam» ya da «Konuşulmaz Tttrk» şeklinde şeylerdt. Hiç bir yabancı devlet adamının ajzmdan Turkiye için «Domuz ahın» sözünc benzer bir söz çıkmıj degildir. Oysa lci AtRtürk'tln dünya kamuoyu önünde itl bar temelınp oturUugu Cumhuriyet Türkiyesi'nin bugUnkü yönetıoilerinden bazıları, cahilce ve çıv tılv :a nitelendirilen tutum ve davramşlariyle Alman Başbakanı'nı v'leden çıkarmıslar, onunla görüsmekten kaçıaınışlar, düzenlenen toplantılara katUmamıslar ve bu nedenle TUrkiye aleyhinde yııkardaki sözlerin söyletilmesine vesıle yaratmıçiardır. Böylece Türkıye'yl dünyaya rezil edicl örnekler halkasına bir yenisınl ve hem de en yüz kızartıcısını eklemislerdir. Önemli olan husus bu örnekleri «ıralamak deftil, asıl bu örnekleri oluşturan nedenleri eleş tirınek ve ortaya vurabilmektir. Bu yapıldıgı za man gorlilecektir ki her devlet ve her millet, kendi yöneticilerinin bilgl ve karakter seviyesine oranla aaygmlık ya da zavallılıV: ölçüıüne vurulur. Bu yeteneklerdeıı yoksun yöneticilerin eline terkedilml» Ulkeler ise, bagka milletlerin gozü önünd» hakaret edilmefte ve küçük görUlmeg» layık olmaktan kurtulamazlar. (") Tlrlmut Schmidtin bu sHrlerl dbnyaca flnlii «Der Spiegel» (Wid Haziran ayınin llk nüshası) de çıkmısttr. Bu hu«usta aynca •VVelt am Sonntag» Kazeteclnde de Srhmidt'in RÖrüşlfrl konusunda bilgl veiildijti anlafilmaktadır. Bu hususlac CTiMHURtYEl' gacetetinln 8 HazlrAn 1976 Urihll niishaaında yavınlanmıştır. CUMKURİYCT 16 HAZİRAN 1976 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ANI atanbııl'a haziran geldl; yaz (telemedl. Havalar (.iınrş, *ıkKik kiİHtümotu Rİbl mızıkvılık ıdip hulutlarm ardına saklanıyor. Denlz ve Küııoıj meraklııarı yakınıyorlar. Vaylılar, mevsimlerden suz açıp eski sıcakları anlatıyorlar. Ania ne Uenll ayak dirclse de, yaz gelecek; Innanoglunun sırtını ısılBiak Kiııırş. Drııiz kıyiKinda gözler kapalı, daİKaların srıtlni dinliycrek teııini yakmak isteyenler muıatlarına ereceklcr. Geçen Riin cvln ImlkDiıuıuIu bir süre güne$e çıklım. Sarı a.vclınlıkta kımıldamadaıı otıırınak. hısaııı unılarına yünelttyor. Beş yıl önce bir llkyaz güııü, güneşe cıkışımı hatırladım. Maltepe tutukevindeydlk. Yirml «UndUr U» duvarlar araaındaydık. tlk kez dısıırı çıkarılmıştık. Tutııkevi, Maltepe'den Karlal'a dnğru kıyı ijeridini fürebllen bir tepeye yaslanıııı«tı. Basık bir yapıydı. Bahceslnde duvar yoktu. llkyazın ye^llllgl sarmıştı vevreyi. K,iç haftadan berl rutubetll koğuşlarda slgara dumanları arasında botulan tutuklu Ötrenciler, açık havaya, toprag*. çlmene kavu$unra, koıjusnıaya, oynamaya, yeılerr. yalıp yııvaılunmaya hafladılar. Tutııkpvinin hahçesi, bir nkulun iki dcrs araaındakl avlusuna ılunmüştü. YUrUdüm. Klraı ötede. yeııl resernılş blr ot yığını üsliine ıızandım. Dftğ» Inanılmaz güzelliktrydl. Denlzln üntünıle bııgıı, gökte tek tük bıılııt vardı. (>üurş ışıııl.ırı pvlcriıı (lamlarınclan, fahrlka haıalarına vanmyor, Nivnyorılıı. l'zaklarda adalar belll brlirsiz sinıgelenlvordu. Ot ve tuprak knkusu mırmıştı hfr yanı. Birkaç la/c ot kopardım. Adını bilmedlglm kır çiteklerine baktım. GUneş RÖzleriml kamaıjtırıyor, sırtımı ısıtıyordu. Rirılpn Nunm Hiknırt'ln iuılü şilrinc, tadına hiçbir zaman vAramıyacağım blçimde ulaştıın ; pazar. BıiRün beni ilk defa güneşe çıkardılar. Ve ben ömrümde ilk defa gökyüzünün bu kadar benden uzak bu kadar mavi bu kadar geniş olduRuna faç&rtlc kımıldamadan durdum. Sonra sayRiyla toprafia oturdum, dayadım sırtımı duvara. Bu anda ne düşmek dalgalara, bu anda ne kavga, ne hUrriyet, ne karım. Toprak, güneş ve ben... Bahtiyarım. Tümünu ezbere bilmiyordıım şlirin. Ama yiirım yamalak btldili türküyü cıkarmava çulısan kiyl gibi dizeleri bulmaya valiTiyordıım. Dcmrk kl insanın bazan blr »llre ula«ması bile yasamayı, ama gerçek anlamda yaıamayt terektlrlyordıı. Içlml gizll blr sevinç sardı. Sonra bu fiıll •evinç, hilinç ışıjııı» donüşlü. Inanılmaz blr güç olustu yüreğimde. Yafamın tadını damagimda duymııstum. Her tür olayı çtfniye çltniye slndlrmeye hazırdım. Sırtıma vııran güneş. ufııkları kapsayan drnlz, aya^ımızın altındakl toprak, üstündekl hlz... Avucumdakt yrşll otlara baktım. Blr yaprak, cüne$ ışınlarını nasıl özümseyrrek doğanın fab* rlkasında yeşillrnlynrsa; blr insan, çevreslnden yansıyan ı«ınları öylesine özümseyerek Insanca yasamın yoUarau bulur. tadına varablllrdi. Bpnl tutuklayanlar lıabersizdiler bundan. Ama henl t«tııklayanlar olmasa şu dlzelerln tadına bunca varabiür miydlm : Bugiln püzar Bııgün beni ilk defa gtineşe çıkardılar. Ve ben ömrumde ilk defa gökyUzünün bu kadar benden uzak bu kadar mavi bu kadar gpniş olduguna şaşırak kımıldamadan durdum. tnsanıti vaftmda blr sltrin tadına varmak İçln bile bedellnl ödemeye ran olması crrrktiıtlni anladım. Ancak bunu anlayanların «mutluluk ne demektir» sorusuna karjılık verehllecejfıinl belledim. Geçmi^ten geleceke uzanan do|anın Itlcl güvlerlni. evrenin ılfftişiminl vıırgulayan yasalan blllncln ışıtına kaumadan mutlulıık pesinde koşmamn bo» çaba olduguna bir kez daha inandım. Aradan be? yıl gcçtl. Haztran ayındajız. GUneş lyice yakmıyor. KUstUmotv irlbi nıksık bulutlann ardma çrklllyor. Ama çarcslz kendiılnl göntereeek, Iflevlnl alirdürecek; sırtunın ısıtactk; ve bl» tonlmİKİ yakan ı»ınlann etklalnde, yaşadığımın daha fü«el anlıyacafiK. "" * "'"* Yaşamak ÇÜJCI şcy! Ama va^amanın tadına varmak, DOMUZ AH1RI,, Ilhan ARSEL rt<* bu tiraiTt »ndis'şvnfuını toptdn onaylayın d« gerisini, sizi memnun edecek bir ıfadeye kavuşturmak için ben hatırınız için çaba harcarım» d;yo pamnk ipliğine bağlamıştır. Bu andlaşmanın imzası vesilesiyle Cevdet Paşa: «Osmanlı devlrtı bunu da, baş egercesıne, hoş görmtlş ve bu teklilifri de sanki bir savaşta yp.nilmiş de ypnenın her istedigini kabııle mecburmu$ gıbi, olduğu şrkilde kabul pdip andlaşmayı imzal»maktmı KPI'İ kalmamıştır» der. dar bu mecllste konuşulaninr riı«mnya 8in ha... Bundan bnceki meclıslerimızde ne k o nujulmu» is« yabancı devlet elçilerinin kulafın» gitmis. Bu srfer boşbağazlık ptmryeceıîınize yemin edin dedl. Herkes yeının elti. Topcubası Aga da Kim bu mecliste konuşulanları başka mecllst» tekrarlarsa Allah onu kahretsin diye beddua etti. Bir agızdan Fatıha okııyup dagıldılar». Devleti böylesine haysiyetsiz ve dilencl hale düşüren yöneticilere nerede ve ne zaman ıastJanmıştır diye sormak uerrk. Biraz yukarda belirttıgimiz gibi ne Padi«uıh'lar ve ne de yönetlcller içln devlet haysiyeti kavramı diye bir bilınç söz konusu olmanıışlır. Devleti ycinetenler «HAY SİYET» bllincinden oylp.sjne yoksun idiler ki yabancı devlet adamlarının en kötü. en haysiyet kırıcı, en çirkln dnvranıs ve saldırganlıklarmş marus kalmaktan çekinnıezlerriı. Ahnıet Tevfilt olayı dolayısiyle AbdUlhamlt hUkümetınin lstan bulda'ki Inglltz ve Alman slçilcrı aracılıgiyle kar 91 karşıya kaldığı tertclit ve hnkâveller yine yüzlerreden bir ftrnek olmak üzere hatırlatılabilir. t Sahte Nitelik çünku bu yöneticiler içln devletin ve milletin haysiyeti diye blr kavram gerçek anlamivle yoktu. Bütiin cndiscleri devletin haysıyetinı çignetmemek depil ve fakat, çignenmemis gibi gösterebllmekti. Dost ve dtlşmana karşı s»hte bir nitelik içerisinde görünmekti. Ylne o tarihlerde Taban ve Komtın ülkelerini kendislne alıkoymak içln Rusya'nın yaptıgı teklifler karçısında Osmanlı yrtneticileri «...her şeyden önee Osmanlı devletınin şerefini ve huysiyetini dosta, düşmana karşı korumuf» KfiztikPrek bir takım kayıüann bu tf.klüo ekienmesl koşul olduğunu söylediler. Rus elçisi hiç oıalı olmayıp Sadrftzam ml mühürlü blr kafiıtla bunu onaylar yoksa siz temıll cileri mi imzalı bir andlaşmaya vanrsınız, orası sizlerin biıeceginiz işlerdir deyip kestinp» atar. «Bunıın üzerine Osınanlı delegelerı dilnyaııın yiflışmi ve olayların gelisip degişişini kadere havale ederek susnıaktan başka çare görmediler», Bu sntırlar Cevdet Paşa'dandır. Yine ayni yıl içerisinde Rusya tarafından Kı rım hakkında bir andlaşmaya zorlanan Osmanlt devletınin zavallı ve ijaşlcın ve perişan yöneticileri « ..bir toplantı yapıp konuşmaya dalarlar. Sadrazam ve Şeyhülislâm ne yapılmak gerektigl ni bir türltl kestiremezler. En sonunda Rus baı kılanna boyım egmn kararı alınır. Bu aracia Lal« li Mııstafa efendi «Bari Rusyanın GUrcistan t« rafına da akmamasını şart koşabilseydik, hiç olmazsa bunu elçiden rica elseydik ıı diye sızlandı. Bunu rluyanlar Pekı dogru, elçtden rıcacı olalını, bclki devletini razl eder yollu birblr lerinl avuttular. Sadrazam öyleyse yen! senedi Rusya'ya vermek kararındayız. Bu yapılnna ka Kitapçıya Tarziye Yıne ayni gekilde ve Abdülhamit hükiimetl zamamnda Yeni Osmanlılar»ın yayınlamak ıstediklerı Hürriyet adlı gazetenin Türkiye'de nkunmasına engel olmak amaciylA HüküniRtın başvurdugu hileler, küçUkltlkler ve bu yllzden devleti ve milleti dısa karşı dlişUrdüğU haysiyet yıkıcı tutumlar da unutulacak şeylerden dejildir. HUrriyet gazetesi îstanbul'da, Beyoğlunda Coq (Kok) adındaki bir Fransız kltapçısında sa tıhrdı. Coq bu gazPteyi iki nusha nlarnk içli dışlı eamekânına yapıştırır ve böylece gelip geçenlerin de okumasını sağlardı. Bu hali gören zabıta memurlarının durumu BHkanhğa bildirmeleri Uüerine (Hüsnü Paşa) örel memurlar göndertılerek HUrrıye: nUshalarının camekandan toplattırılmasını emreder. Ancak kitapcı Coq. «... sert tabiatiyle hürrlyet taraftarhgı özelliklerini netsinde birleştlrmiş seksenlik blr ihtıyar oldugu hnlde, . gtlen adamları kollarmdan tutarak «apıdm fırîatmış ve ...sefaretine başvurarak ...Fran Sağduyunun Sesi OKTAY AKBAC Evct Hayır En Az Geçim îndirimi Tasarısı H ükümet. yetkililerince, rnart ayından berı hazır oldugu res men bildirilen en az geçim inclirimini yilkselten tasarı, tatile çok az bir süre kala. nihayet, Meo lise sunulmuştur. Tasanda öngftrülen en az geçim indirimt hadleri, aylardır yapılan propaganclanın aksinc, işci ve memurlarm iicretlprinde önemli b.ir .R.rt1?..^*.tirmemcktedir. Tasarıdaki hadler, CHP'li ve hükümrt ortBfi »lar»MSP'H parlamenterler tarafındAn ccşitli tnrihlcrdc verilen lekliflcrdckilrrdnn kıyaslanamıyacak ölçüde düşüktUr. Mustafa ÖZYÜREK GEÇİM İNDtRtMt Günlük AyUk 1.50 2.50 3.fK> 3..10 4.00 45. 75 !Kl. 103. 120. birtakun «lıota»ları lıenırn bir bilcllrl yaymUulıliir I'aııliırklzm vc PanİNİanıiun'i övdüler! Sonradan adlaıı bu listcde ycr alan birkaç «hnca» bu blldlrinin keııdllrrlıif sorulmaılan hazırin,ıUlanlı. Vtat. <>zçolik'le Doç. E«fih»n'ııı atUaıını biK yazaıı UlşUçr kenUlliUfcrinılcn Kokınu$lar bu 105'lik listrye! Na.Mİ olfia ftnlar da bizdcndlr. nn eorcji vaı inı/iUiit|iı>ı.V«, rll.vcrek! Gerlyn kalan yüz üç klşlden btr ses çıkmadifîına giire onlar Cumhurba$kanının (törüşlerlıır kestııllklc karşı. Bunlara Rörr, panİKİamlzm de, ııantürklzm t\c yararlı alumlardır. Sayın Korııliirk biiyle hlr knnıışına yapmakla yanılgıya ditynıü^tiir... 1976 yılıncla, yüz bc$, ya da yüz üv yüUspk üKicııim «lioca»sniın höyle vağdı$ı blr savı llerl nürmelerl şasırtıcıdır. Aina ı> yüz heş yu cla yüz üç klşlvl tck tek aldığınızda pek ı\v. şaşUınlık duymuyorsunuz. Bunlar, bllincıı «lıoca»lar. tkidc blr bildlrllrr yayınlarlar, MHP. 1MSP, \V Ustclcrinde aday olurak Rhrünürler, Kcmalist devrim ilkelcrlne, Anayasa'va, gcrçek demokraslye ters düşen ne varsa hepainde bunların ycrl vardır. MC kurulmalı, Akademl kurulmalı, Ülkii Ocaklttrı koruıımulı, Türkeş l'jbaşına (relmell, dlyenler bu yüz bns'tn arasındadır. KıHacaKi bu aıjırı ttağcı yüksek üğrenlm «hoca»lannın panltılunıizmle pantl'ırklznı'l savunmaya kalkısları kamuoyunu şa^ırtmaiTiıı;tır, Bilinen yollannda yürüynrlar bu kişillklcrl blllnen kınıselcr!. Aıııa sıırası da üzerinde düşUnülecek bir konu: Nasıl olur tla btr klşi, hem panislamlzın'den hrm dc pantürkizm'drn yana olabllir? Bunlar kadar blrbirine karşıt İki görüs, iki eğilim, İki felsefe dogruau ya pek azdır! Türkiye Üuiversiie ve yüksek öferenim kurunılarındakl tüm profrsor, doyent ve aslstanlar bu «yüz beşllkler» (flbi dü^ünmüyorlar elbet. Nitekim geçen gün yayınlanan 817'lilc blr liste bn Berçeğl kamuovuna göstcrdl. Istanbul Ünlverslteslnln 29K profesor ve doçentl, S19 asistam; Aııkara tJniversltrNiyle Karadenis Teknik Ünlversitesinln 113? öeretim üycnl KorutUrk'ün 27 MayiN söylevini oluınlu bulduklarını açıkladılar. Bü.vük bir çogıınhıktu bu... Türkiye yükaek ngrenlm kurumlanndakl küçücük blr tutucu, hatta gerici çagdışı toplulugu, böylece czlcl hir CoğunluRuu yürekli davranı»! ile karıyılaşıvrrdl... Bakın hu ÎBt. LııivrrsitoM dğrctiın üyelerl ne dlyorlar blldirlde:» Son pünlcrde l.ir (rnıp üniverslte ögrctim iiyesl ve ögretlm yarclımcısmın da savunmasını Ustlendlti paniNİamizm vepantürkizm adıyla anılan srriatçıllk ve ırkçılık görütleri gtrçekte ülkemizde casdışı blr baskı rejlmlnl yerleştlrmcvi amaçlayan gerici akımın uzaniılarıdır. Tek hedcfi demokratlk rejiml tümüyle ortadan kaldırmak olan, bu yüzden demokratlk rejlm tarafları berkesln siddetle karşı durması gpıckcn bu akınılar Aııayasa'mızda yer alan layiklik ilkeslne ve İIIHUII hak larına aykırıdır ve ülkemlzln gelecegl İçln tehllkrlidir. Hi/ afağıda tmzası bulıınan öğrctlnı üyeleri ve öğrelim yardımcıları bu tchllkeye kaışı ulu»umuzU uyarmayr, bu yöndekl antl demokratik eylemierin karsısında oldıığıınıu/u duyurmayı gürev biiiriz.» Bildhinln aliında yer alan lmzalar arasında, Sarıca, Tıımaya, Dııran, Doğanay, Çelik, Ayhuy, Giireli, Ataay, Dlkpıı. K.irtia, Moran, Çapan, Turaıı, Kutal, Urgan, mlr; Kazgan, Basar. GüUdogan; Ertop vb. profesnrler; Tanilli, IJlvitvloglu, Irnıak, Küçükerman, Sarıca, Ateş ve duçcntler ve yüzlerce asistan yer almıçtır. Bakıyorıım, pek çok ıırofeso'r, doçent ve »slstan ne orun ne burda! Klmdr.n yana bu kişller? Herhalde sesslzllklın, renknlzliktcn, tam stper yatmadan yanal Oyıta blr blllm adnmına varaşan. inandıgını inanmadıtııu açıkca helll etmekttr. boyle bir diirüstlükten kavınmamaktır. Bir Cumhurbaşltrnı «ImclıilAI catıçma«ı»nın çağdısı olduİİunu »iiyicıniş, pjnlslamizm gibi, pantürkizm gibi akımlurın TUrk ulusu için zaraıli olduğunu bildirrniş, hıına blr lakım Proflar, Doç'lar, aslstanlar karşı çıkmaktan çeklıımeınlıj hatta bByİB çagdışı aKımlan büyiik blr cosku ile savunmus! Böyle, çagııı difintı düsmüs, tarih boyu blze lıl( bir yarar saHlaına, mı.ş, tcısiııe blitüıı kütiıliıklerin kaynağı olduüu Ka.yıir/. kez saptanmış knnuların büyük blr «nıaılfeU gibi ortaya atümaları kar?ısında her ayılın klslyc bir (fiirev düşer. Hemen karçı çıkınak, heınen tepkl gÜBlermek, hemen ıcplıc almak.. Ne oradan, ıi' burclan olanlar, ıırasına göre, hem orrian, hem burdan olabilirlrı!... Aııayasa vlzgislni suvuııan öğretim üyclcrl görevlerini yapmı$lardır. N elerle uğraşıyoruz! CumhurbasUanı ranlslamizm ve Pantürkizm'iıı zararlarını beHrttl diye ünivernlteıün aşırı sağcı 1337de GEÇtM İMltlttMl GuMİük 2.25 3.75 4..İ0 j.2i> Beklr Çocuksuz evli 1 2ÇOctikîlı (»vll 3 4 Ç o c u k l u evlı 4"den' fazla çocuklu 6.00 lM6'da (İEÇİM Ayhk 67.50 112.50 135J15T.tO 180» l%4rie GEÇİM İNDİRtMt Ayhk Günlük Günlük .).• INDtRtMİ Aylık Tasarı, 19i! sayılı Geltr Vergisl Kanunıınun 31. maddesindp. yer alan «En az geçim indiriml» ve «Özel indlrim» miktnrlarını karlpıneli olarak yükseltmektedir. Tüm mükelleflerle eş ve çocuklar için uygulanan en ar geçim indirimi miktarları. 1977 yılından baş layarak 4 yılda 3 katına, yalnızcn ücret gelirlerinin vernilendtrilııifsıncle uygulnnan «Özel indiriın» 2 katına yükseltilmektedir. Tasarıda. bir yenilik olarak. miikrlleflerin yıllık Relirine göre en az geçim indirimi ile. özel indirimin kademelendirilerek azaltılmnsı öngttrUlmüştür. Buna göro yıllık kazancı 144 bin liradan Wi bin Ilraya kadar olnıilar jiiz cle 80, 182 bin liradan 180 bin liraya kadar olsnlar yüzde fiO, 1R0 bin liradan 198 bin liraya kadar olanlar yüzde 411, 198 nın liradan 21fi bin liraya kadar nlanlar ytir.rie 20 oranında en az geçim indirimi ile özel indinmdon yararlananaklardır. 216 bin liradan l*z la kazancı olanlara cn az geçim indirimi ile özel indirim uygulanmayacaktır. Vergl kuramında en az geçim indirimi mükellefin yaşaması için zorunlu fizyolojik ve kültürtl ihtivaçlarını karşılamak için düşünülmektedir. Bu anlamda en az geçim indirimi mlktarı, hayat pHlıalılıgına, ekonomlk ve küHlirel gellşmelere göre silrekli RPlişmekteriir. Bir insanın geçiml için gerekli «minimum» gelirden alınmaması. sosyal devlet ilkrsini Ijenimseyen blltUn illkelerde kabul edilmiştir. Ancak, ııygulnmalardft en az geçim mlktarı, fizyolojik ve ktlltUrel ihttyaçlar yerine, siyast iktidarların so«ı yal politikalan ve biltçe endiselerine göre saptanmaktftdır. 240. 8. l.ifl. 5. Evli (Çoeuksuz) 6. 180 10. Evli (Çocuklu 1) ;wo. 12. 360. 7. 210. Evli (Çocuklu 2) 1966 yılından beri uygulanmAkta olan «n Az goçim indirimi miktarlan tasarı ile 1977 yılından başlıyarak aşajıdaki şekilde artacaktır. 197X'de 1977de GEÇİM İNDmtMt GEÇİM İNDtRtMt Aylık Aylık Günlük Günlük 10. 300. 225 7J0 Bekar 480. 3«0. 16. Evlı ıÇocukRuz) 12.00 15.00 4.İ0. 20. 600. Evli (1 Çocuklu) 540. 24.190(1 720. Evli (2 Çocuklu) 1979'da GEÇİM Günlük 12.50 20.00 2Ö.0O 30.00 den d&ha (ftzla yUkseltllm*»l f*rekir. Tasarıda bunun ak«ı yapılarak, çalışan kitlelerin haklan dtUUnülmemlstir. Tasanda öngörülen geçim had lerı saptanırken ekonomık g*rçeklerden hareket edilmemistir. Baslangıçtan beri sembolik miktarlarda tutulan bugUnkü en az geçim indiriml hadleri 196S yılından beri yürürlükte bulunmaktadır. 1986 yılından 1976 yılına Geçinme endekslerindeki yükselme en az 3 kattır. Baslangıçtaki eksiklikleri gidermesek bile, en az geçim indtriminin 196S yılındaki yaıarlarını sağlamak içln hadlerin 3 kat yükıeltilmesl geıekliydi. Oyle olunca, 5 liralık geçim indirimi 15 liraya, 5 Hralık özel indirim yina 15 liraya çıkarılmalıydı. Oysa, tasarı S liralık özel indirimi 6.25 liraya yükseltmekle yetinınektedir. 1977' den sonrakl fiyat hareketlerini şimdiden kestirme olanagı olmadıjjı için en az geçim indirimindeki artışların anlamlı bir değer lendirilmesi yapılamaz. Tasarı, çeşitli partllere mensup parlamenterlerce veril«n tek liflerle birlikte en az geçim indirimi konusunu TBMM'nln öntlne getirmis bulunmaktadır. Baaından izleyebildiğlmiz kadarıyla muhalefet yanında MSP'li milletvekilleri dc, en az geçim indirimini aagari Ucret düzeyıne çıkarm«k yolunda teklifler vermişlerdır. Isçi sendikaları da asgari ücretin v«rgı dısı kalmasında bir lesmektedirler. Bu durumda kamuoyunda v» Mecliste olusan gö rü*. aagari Ucret düeeyindekl gelirlerden vergi alınmaması yolundadır. Hükümetln hazırladıgı tasan bu genel egilime ters düşmekte, çalışanlara sagladığı ymrarın gembolik kalması nedeniyle de hayal kırıklıgı yaratmaktadır. Kanımızca, en gerçekçi çözüm en az geçim İndirimi miktarlarını butünkU şekllyle bırakarak Gelir Vergisi Kanununun 31. mad dflsinde gunde 5, ayda 150, yılda 1800 lira olan ve sadece ücretlerin vergilendirilmesinde uygıılanan Özel indirim miktarlarını Ründe 60, ayda 1800, yılda 21.fi(»0 lira düzeyine çıkarmaktır. Isçi ve memurdan yana olduğunu iddia eden partilerin, işçi ve memur kuruluşlarının bugünkü koşullarda gerçekleştirmeye çalışacakları çozUm bu olmalıdır. Bu çözüme ulaşıiabildigl, yani, bugün ayda 180 lira olan «özel tndirim» asgari Ucret, (günde 60, ay da 1800 lira) düzeyine çıkarılabil digi takdirde, ayda 1800 lıra kaZRnan bir işçi ya da memur hiç Gelir Vergisi ödemiyecek, asgari Ucretten fazla, örnegin, ayda 3000 lira Ucret alan 2 çocuklu evli blr işçi bugün 575.50 lira vergi öderken. 400 llra eksiği ile 175 lira verecektir. Bir başka deyişle, özel İndirim asgarl Ucret düzeyine çıkarılırsa söz konusu leçinln Ucretinde ayda 400, llra artıg saglanacaktır. (1) 1957'dekl miktarlar İMA yıI İ lına kadar uyfulanmıştır. Buran Kapıcıoj'ln i i ' i anlanuna erltmckle eşdegeîll. Türkiye Demir ve Çelik işletmeleri İskenderun Demir ve Çelik Fabrikaları Müessesesi Müdürlüğünden KAMUOVUNÜN BEKLEDİ6İ DEĞIL Teknik Eleman Alınacaktır MUessesemizde, aşagıda niteliklerl belirtüen elemtrUar» ihtiyaç duyulmaktadır. 1 Elektrik. Klektronik, Metalurji, tzabe ve (en u 2 yıl tecrübeli) Makina, Injaat, Yükaek mUhendii vey» mUhendisleri 2 Elektrik, Elektronlk ve tecrUbeli Makina YUksek Tekniker veya teknlkerlerl Sö« konusu elemanlar «57 sayılı Derlet Memurlan Kft. nunu hUkümlerine göre lstıhdam edllecektir. Ayrıca yıldA lkt maaş tutarında ikramiye ve MUessesemiz için Baktnlar Kurulunca tesbit edılecek yan ödemenm azamı mılstarı verilebilecek ve belirll ölçüler İçlnde yapılan puan «ıralamasma göre razile evl Uhsis edllebüecelıtir. tlgiltierln, şajısen veya dıırumlannı tyrıntılı »ekılde beUrtlr, dilekçe lle MUe«sesemiz Personel MUdürlUgUne M> t> racaatlan rica olunur. (Basın: 17313) «077' lNDİRlMt Aylık 375«00. 750. 900. GEÇİM İNDİRİMİ Ayhk 430. 72ü. 900. 1080. Günlük 15. 24. 30. 3«. Bekâr Evli (Çocuksuz} Evli ıl Çocuklu) Evli (2 Çocuklu) ÖZEL İNDİRİM En az geçim İndirimi yanında, ücretlerin vergllendirilmesinclfl «özel indirim» uygulanması, modcrn vergi kuramlarında yer alan «Ryırım» ilkesinin bir •omıcudur. K.ır ve irat gibi Ucret dısınrla ka zanç eide eden mükelleflerin bazı Rideıiprl indlrmelerine yasalnr olanak tanımı?tır. Ayrıca bu mükellef eruplarının geniş «1çtide vergi kaçırması söz konusudur. Oysa, ücretlerin vergileri ödendigi anda kurusuna kadar kesilmektedir. Yürürlükte bulunnn maddeye göre halen 5. lira olan özel indirim tasarı yasaİHştıgında 1977 d* 6.25, 1978'de 7.50, 1979'da 8.75 ve 1980'de 10. TL. olacaktır. Ücretlerin vergilendirilmesinde uygulanan özel indirim 9H() sayılı kanunla 196.1 başından berl, «Götürli gider'in» yerine konuünuç olup günde 5 ayda 150 liradır. 9B0 sayılı yasa ile en az geçim indirimi ve özel indirimin matrahtan degil verglden düşme usulü kabul edilmiştir. Aylardır kamuoyunu uğraştıran, dar gelirli çalışan kitlelerce umutla beklenen tasarı bu şekil ile hayal kırıklıgı yaratmıştır. Çün kü, 1şçi ve memurların vergilerinde üzerinde durulmaya değer hir indirim ve dolayısiyle ticretlerde bir artııj getirmemektedir. Bir örnekle durumu ortnya koymak istersek. Asgari ücretle çalışan, evli 2 çocuklu bir işçinin şu anda 256.30 TL. gelir verpisi ödemekte olduğunu ve tasarıdaki miktarlar yasalaştıgında, 1977 yılı başında ödiyeceği verginin 214.30 TL'ye ineceğini görürüz. Aradaki fark 42. liradan ibarettlr. Kısaca bu işçinin aylık ücıetlndeki artış yalnızca 42 llra olac»ktır, Ayni hesaplamaları 300(1, veya 4000 TL. Ucreti olan işçi için de yapsak sonuç degişmtyecek ve aylık Ucretlerdeki artış 42 llradaı: ibaret kalacaktır. Paranın bURÜnkü satın alma jçücü karşısmda aylık 42 lira arttşın hiçbir dcgeri oimadıftını belirtmeye bile gerek olmadıgı açıktır. Tasarının en az geçim indirimi ve özel indirimde 1980'e kadar uzanan kademeli bir artış öngörmesı son derece sakıncalıdır. Hızlı fiyat artısları görülen bir Ulkftde gelecek yıllar için geçerli kararlar almaya olanak yoktur. Bir hükumet, bir meclis sosyal politikası açısından şu anda uygun gördügü en az geçim miktaruıı saptamalı, gelecek iktldarlan ve meclisleri baglıyacak kararlar alınamalıdır. Hem geçim indirimini yükseltmiş göriinmek, hem de bunıın mali yUkUnll gelecek iktidarlara bırakmak çok «politik» bir davranıştır. Politik tak tikler uğruna gelecek ipotek altına alınmamalıdır. Gelecekteki meclisler, ucretleri arttırarak en az geçim indirimi uyKiılamasından belki tümden vazgeçecek, veya belki cle bugünkünden çok daha yüksek miktarlar uygulayacaktır. Bu bakımdan kademeli en az geçim İndirimi uygulaması, gelecek lktidarlan ve meclisleri ipotek altına nlan, gereksız bir davranış olacaktır. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seylr Hldrografl ve O^inografi Dairesi Blldirtlmiştir. Başkanlığınduı VE HAVACILARA «7 SAYILI BtLülRİ 15 lle 18 hajriran 197B tarihierı arasmda 00.00'dAn, 17.00'y» kadtr asafıdakl noktaları birleştiren saha içinde seyretme, demırleme. avianma tehlikelıdlr. (A) 4U 43 N., 20 47 E (B) 40 44 N., 2Ö 48 E (C) 40 44 N., 38 46 E <D> 40 43 N., 2» 4K E OENtZCtLBRB VE HAVAatARA DüTtrftTJLCIt (Basın: 17519) 607» ÜCRETLİIER KORUNMUYOR Tasarının üzerinde durulacsık bir diğer yanı da, en az geçim indiriml miktarları 3 kat arttırılırken, Ucretlllere uygıılanan özel indirimin 2 kat yükseltilmesidir. Daha önce de bellrttiğimiz gibi, Ucretliler dışındaki milkellet ler yasal olarak birçok masraflarını gelirlerlnden indirdikleri gibi, vergi kaçırma olanaklarına da 5ahip bulunmaktadırlar. Ücret lilerin aleyhine olan bu durumu düzeltecek tek çare olan özel indirimin, en az Rpçim indirimin Marmara Denizi izmit Körfezi ANKARA ELEKTRİK HAVAGAZI VE OTOBÜS iŞLETMESi MÜESSESESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN (EGOI 1 Kurtımumuzca Elektrtk IVknik Daire Başkanlıgımn sehrin muhtelif semtlerlnde döşenecek yeraltı kablo kanah i?l kapalı zarf usulü ile eksiltmeye konulmustur. 2 Bu iatn keşif bedeU 1.649.440,90 TL. olup, geold «Ovencest 77.327,71 TL.'dır. 3 Bu işe ait şartlasmalar mesaî saatlerl dahilinde Kurumumuz Yatırımlar Daire Başkanlıgında görülecektlr. * îlgililer Bayındırlılc BakanlıjSı 1.700.000, TL. C Grubu Muteahhitlik karneleri va şaniasmada yazılı dijer belgelerle birlikte 21d.l97e pazartesı ffünü saat 17.30'a kadar yeterlilık belgesl ıçııı müracaat edeceklerdir, 5 îlfililer şartnameslne göre hazırlıyacakları kapalı zarflarmı en geç 2ft.fi.l976 cuma giinu saat lo.OU'e kadar Kurumumuı Yazı Işleri Müdürlügüns vereceklerdır. « Pu»t«d«ici ğtcikmeier dikkate alınmıyacsgı gıbl telgralla vapılacaıt mUracaetlaı kabul edıimea. 7 Kurumurnua 249o sayılı yasaya u b ı degıldır. (Baaın: 17514) 507} YETENEKLi GRAFiKERLER ARANIYOR îstenilen lcalınlıku ve temlz çlzgi çtzmeıinl bilen, letraset diziminde kendine ö«gü de olsa blr »ltlle sahlp, bir reklarn flrmasının günlük ışlerind* gerekli ış dıslplıni içlnde yaratıoılık yönüntl ustalıkla kullanabilecek, en az duyuru ya da eieman arama llânlan düzenlemesinde başkalarından yardım tstemeyecek yetenekte grafikerler aranıyor. İlgilenenlerin, lütfen özgeçmışlerıni belırten bır yazı tle PK 490 • SlRKECİ adresine bajvurmalan rlca olunur. (Cumhuriyet: 6083) GEÇİM İNDİRİMİ GELİJMESİ mo yılınd», Gelir Vergisi Kanunu yürürlüge konulurk«n. tlke olarak en az geçim indirimine de yer verilmiştir. Ancak, gsrek b..« İangıçta indirim miktarlannın çok düşük tutulması ve gerekse fiyatlardaki artışlara v« ekonomik kosullardaki gelişmelere ıag men indlrimlerin zamamnda de ftıştlrilmemeleri. uygulamada bek lenen sonuçları vermemijtir. Aşaüıdaki tablolarda, ilk defa ko. nııldvığu 19M yılmdsn bugtine ka riar en az Keçim lndlvTii miktatInnndiikı değıjmeler göstenlmek tedir. (1) İLAN Millî Eğitim Bakanlığı Yaygın Yükseköğretim Kurumu Açık Yükseköğretim Dairesi Başkanlığından ÖJrencilenmlzdcn blr kısrnınn an «sınava Rirlç belgesı» il3 <:ders nıektupları»; aüres yanhjhgı, eksikligi ve deflşıklığı sebebıyla Dalremize iade edllmektedlr. Mektupla Ögretim ve Açık Yüksek öğretimln Teknik, So»yal ve Hayatı Bılımier Progi'tunlnnna devam eden öüreıv cılertmltden ders notları ellne geçneyenlerin, Bölüm. adres vs numaralarını da bildiren dilekça ile Dnıranıize rnüracaat etmelen duyuıulur. (BAsın: 18146) «073 Tttetl Giimii»bBTkal Eviendiler 11.6.197S Ankara