Katalog

DÜRT CUMHURİYET 18 N'ıan 1974 btfiHVı EYhı / MEMEtf DEĞIL (rftLi, ÖıZıM PAfcn ÂLİMALLAH MEPıR. (rEL VAN Nt LtT M u FılÂN İSTtMtM • K Ü A OK ABDULCANBAZ TARTIŞMA Samim KOCAGÖZ 7 ,• Korhsn, p«n<*rwı!!n fcenannda oturuyordu uçak bır hajli /> . «pttksekten uçuyordu Altımızda matmavi gökte, beyaî bıılutlar uçusuyOrdu Bır süre bana karsıhk vermedi Yürü kıpkınrnn olmuştu BUyülc bır öfkeyle birdcn bana dbndıi «Daga çıkacaği7' Var mı bır diyecegin?» dedi «Var dıvecegım» lcarşılığını verdım «Türkive'nın bufrUnMl •gemen guçlerıne karşı bgrencilerle ıhtılftl yapıİRmar Bu düpedüz büdalahktır Butun ortava athgınız o büylık btlımsel kuramlarımzın (') bahane oldugıınu bilmeyecek. anlayamıva cak denh budala değılim Ne oftlumu ne dr kızımı sizlere yedırmem ben Dedıgım gibı, va Partıvi alır, istediğinız bıçi me sokarsınız, o da yasalar elverırse ya da veni parti kurar smız, kurabıltrsenlr Halka dayanın halka guvenln. isçfye dayanın ışçıve Ruvenın Bu elmizden gelmıvorsa gençlerin heyecanını somürmek, tarihe karşı ulusa karsı «orumluluktur îşçı sınıfına ihanettir Giderpk Türlc devrlmciliğme Tıirk so luna ihanettir Türkiye'nın tarihsel ko«ıunarma, bugünkU koşullarına ters düşüyorsunuz » Zoraki bir gtilumsemeyle kıılağıma eğildi«Tam Başkanmi7 gtbi konustun » dedı «Hayır» karşılığını verdim, «Parttnin doğnıltusunda konuçuyorum » «Partı, devrimcllıgıni yıtirdı » Bu S07e verecek karşılığım yoktu «Sız devam edın tyi olur'» dıve sovlendım Sonra ekledlm, Iktıdardakt Paıtının ekmeğine vag sürüyomınuz Gü nün bırınde yakın geleıekte onuıı ovuncağı durumuna dtıse ceksinız Onun ıstediği karıeıklıktan Halk «lizı sorumlu tutacak îpin ucunu bır kaçırmayagörün Bu gıdişle kaçıraragınız da »ıçıkça görünüyor Ülkenln toprağma ayaftınız basmıyor Bır kitap romantirmı içinde kalıplasmış devrimnhk olmaz 190Vlerde, 1917'lerde degil, 1969'un TUrkıyesinde ya»adığınızı unutuyorsunuz » B«nımle basedemeyeceginl anladığı için mi, yoksa benımle tartışmayı yersız buldugu ıçm mı bılmem, bir süre austu. Dedığım dedik, çaldığım düdük der gibisınc. «Vak bir cıgara » diye paketi bana ueattı. Cıgartları yatarken, • «SözUmür bitti rru2î> ^'yc sctrdupü tf?**#<»st4^*îÖrt**>^yv «Bittı'» karşılıgını vfirdı I j r blttıyse TOnffiştlr., cKyedÜ#ünerek ben de sustum. ••* > *• >*IW« Yeçilkoy hava alamna iniyorduk Dokuza on kala yazıhaneme gelebıldım Bızım kAtıp, dosyaları hazırlamış çantaya koymuçtu «Sabahtan ben evden sizı üç kez telefonla aradılar, sorduJar » dedı Ona, «Ankara'dan dönüp donmedığımı merak etmı?lerdır. !?ım«ü mahkemeye yetışeceğım, sen telefon et eve (teldıgımi soyle öğlcden sonra eve erken dtinmeye çalı^ıııtnn dedıın \a7üıaııoden çıktım Oftlıımıın smav durumunu menık etmedim degıl bırdon aklıma gelıverdı Son bır ıkı sınavı kalmışü ben Ankaıa'ya gıtmeden, kurtaıabılııse, bu hazıranda fakulteyı bıtırıyordu Be nım erıbi hukukçu olacaktı Oğlum Pahn'nın durumunu ogle den sonra oğrenııım dedım l.endı kcndımc Kı/un Selmın de iş yoktu Okumayı pek sevmıynrdıı Fnstitude dıkış nakı? fılAnla günunu gun edıyoıdu Agabeysıne benzemıyordu Yeğenıme gelince, o da bızde kalıyordu kaç yıldır; Teknik Ünıversı tede ıyı okuyordu Annesı kız kardeşını, babası olacak eniştp mız, Izmır deydi. Yeğenım Erkal da vnavlara gıriyordu Sözün kısası, evı merak ettım ben de Ne ki mahkemelere koş maktan başka çarem yoktu şu sıra Adliyede avukatların odas>ına gırdıjfımde çofru mp^İPkdaçım, benı tebrik ettıler aferın maşallah dediler Ellerinde ftazeteler vardı Kaç gllndur gazetelere bakamamıştım Bır van dan mübaşırlerın sestne kulak veriyor, bir vandan da gazete lerc bakıyordum ıkı mahkeme arasında Remzi gırdı bir ara odaya Cubbesını çıkarırken, «Vay ho? geldin Ekrem Sen yokkon uç davana Rudmı n dedı Teşekkür ettım Uosyaları alırken ertelenen davalaıın tarıhlerını defteıime yazdım Remzı, canı sıkkın, gulumsemeye çalışarak, «Gazetelere yeni bakıyorsun galıba Dün burada çok işler oldu Üniversıte karıştı DUn ögle vakti Feride hanım yengem imdat istedi » dıye yavaş vavaş konuştu Remzı, çok eski ar1 kadasım, aıle dostumdu Karımın ondan imdat istemesi doğaldı, ben Ankaıa daydım Henifn aklıma oğlum geldi Heye canlanmamaya çahî,arak sordum «Ne oldu Rprcm? Bızım uglanı içerıye mi aldılar'1» •idaşİHtımd onemlı değıl Toptan sınıfça son sınava gırmemıçler boykot yapmışlar Dışardan iiniversiteyi, faltülteyi basan bir güruhla kapı^mışlar Kapışma, düvüş, sınavlardan once olrnuş Rektör, polısl çağırmış Bunlar da ünıversiteve nasıl polıs guer dıye mı, bılmem neden, sınavlan boykot etmı?ler Bır kaiRasalıktır olmuş işte Polis, l.aı,an sıldıiRaniau ya.kalayamamii ('ı anıa bızımkılerden yüz dpltkanlııı topaılayıp Emntyetc gotuımüş Dun akşama doğıu Emnıyete gıtlım, durunıu oğrendım îfadeler alınıyormuş Çocuklaıa yiyertk ugara ftlan götürdllm Bu akşama kalmas' bırakırlar hepsını Hanı bızım eskı fakulte arkariaşı Emniyette %e Zafer vuı y.\> ,£ Onu buldum Güya benı teselli etti, tatlı sert tlp çıkıstı ORUIlarınıza sahıp <<ıkın aıkada^1 Duvdun mıı Remzı1 Ekrem e de soylc, oğlu tılkıyı "U7inus kuyıuğuna getırmış. fakulteyı bıtı 1 reoek, kulaftını geksnı dedı Olur Zafer gençlik bu, bız de genç oldukU kaıışık Fahri've kefıl oldugumu sbyledım » «Go'lennlP gördün ya çoLUklnıı' tahrı'yı d«?» «Goıdum goıdüm c<»nım Emnıyetın korıdoılannd», odalarındü tıklım tıklım, kasıla kasıla otuıuyorlar » Remzı, bu teselli bozleımı kendi de beğendı, gülümsedı «Bır nıahkonıem kaldı, ben de gidıp gorevım çocukları » dedım Reni7i l'aışı çıktı «Crpreken herşeyı btn >aptım geıekmez Zafoı o da gpııç ler gibı kasılıııakta 8enı gorurse, kevıf n,ın daha da 701luk çıkanr belkı Hem sen eve gidene d«K Fahrı de eve gelmış olur ratpn Haydı eyvsllah benim .^ım bittı vazıhaneye gıdı yorum Akşama buımkını alıı, &ıze geüıım Bul bol konusu rua » (I)EVAMI VAR) IRAN: KÖR KUYU ABD'deki Yunan lobisinin nasıl çalıştığına ılışkin bir kitap yazan Amerikalı kadın gazeteci Sarah Hays Trott'un açıklamaları hayli ilginç. Bayan Trott, Amerikan Helen Enstitusu Başkan Yardımcısı VVilliam Rogers'in aynı zamanda Şah Rıza Vakfının ABD deki temsilcisi olduğunu, ayrıca da Şah'ın VVashington'daki siyasal danışmanlığını yürüttuğünü yazmaktadır Röportaj: Ayşegül DORA İKİ ÜLKE ARASINDA GERÇEK BtR DOSTLUK KURULAMADI Iran Dogu sınınmızın sn uzun konısusuduı Müslüman bır ulke dır AtHtüıkten bu yana ıkı ulk« arasında bir dostluk teması islenmih gpıek luıkı^e gorek tran gorunu«te bunun dışma çıkmA ma\.ı ı^ab.ı got.ternıışlerdıı Anıa gei(,ektt bu ıkı ülke ne tarihre do!>t olmuştur ne de çimdı dost tur Her nedensp Iran ıle Ttirkjye arasındakı ılışkılerdfi hep büyülc dostluk havası yaratılmış. kosul)ar ne olur«;a olsun do^tluk tema sına toz kondurulmamış ve her zııman her koçul altında tran a toz pembe gbzlüklerle bakılmıstır Bundritı t<mı 4^ vıl once 10 h»zıran 19)4de Yavur nrhlısı Trab 7011 lımaııuıdan oncnılı bır konugu alnıak Uzere yola çıkmıstı îstanbul'dan Şah Rıza, Gürbulak kapısıııdan bu tarıhte Türkıye've gırmış, ve tam bır ay süre ıln yuıdumuzda büylik bir konukseveılıklp agırlanmıstı AtatUrk, Şah R17H yı kaışılndığı /aman Dol mabahçe Sara\ında bır konuvma yapmış, ve «Ban^ ıı^ınde gelışmekten başka amaçları olmftyan Ulkelerlmizın aynı zamanda genel baıışa sahıp çıkmayı en onurlu gorev saydıklannn kıışku yuktur» dfnıı^tı İnonU ii«> jıne M R t İ N yVg sında duha ria Uerı gıdıyor v» ırmtluluk ve giicünde aramak lran ve Tvırk uluslarında bır ınnnç halını alaraktıı» diyordu. lann Amerlka ta rafından daha once Yunanistan'a satıldıffım ve bir süre kullamlmak üzere lran n ridünç verildijini iddla edlyordu Yabancı gözlemciler bile TUrkıye ile sıkı dostluk bağları kurmuş gibi görünen tran'm Kıbrıs konusunur bır çıkmazda buhındugu ve Türkiye'nin Blrleîmlş Milletlerde tek başına ktldıfı bir ddnemde Yunanistan'a savas uça gı vermesinl garip karsıladıklarını bildırmektedirler. VE YUNANİSTAN'A PETROL TÜRKiYE İLE İRAN ARASINDAKİ »•İŞKİL.ÇR ur SADABAD PAKTI O sıralar ıkı ülke arasında geşıtlı gorüşmeler yapılmıs. ve 1!H7 de ımzalanan Sadabad Pak tmın temellerl atılmıştı Sadabat Faktı beş >ıllık bır stire içln ha 7irlanmıştı anrak İkıncı Dünva Savaşı başladıktan sonra bu an laşma kendiliginden çözüldU ve 1955 yılında yerını Bağdat Paktı ıle degıştiıdı Bıftdat Paktı da göründügü kadar venmlı olma mış. zamanla uncmını vıtırerek yerlne C FNTO kurulmuştur 1958'de Irak da patlak veıen ıh tılâl Bagdat Paktının da sonu ol du Yenl yönetım bır süre Bng dat Paktı çalı*.nii\larına katıldık tan sonra 1959 yılında Pakttan ayrıldiKinı ıpsmen açıkladı Irak' ın çekılmesme rağmen sonradan katılan dcvletler aıasında bu an laşma yuıurlukte kahyordu Bu devletlere bır de Amerıka katıl mış ve Bagdat Pakiı 1959 yılmda Merkezı Andlaşma Teşkilâtı (CENTO)va dondürulmuştu Bır de Irin Pakistan vr Tür kiye aıasında yınt o yıllarda Bolgesel Kalkınma Teşkılâtı (RCD) kuruldu Butun bu anlaşmalara, yakın komsuluftumuza \e dınsel ınanışlara rağmen ıkı ulke arasındakı ılıskıler heı /aman yuzeyde kaldı ve gerçek anlamda hıç bır 7»mnn KPİışmedı ZAMAN GERÇEK ANLAMDA GELiŞEMEDi ATATURK S\H Rl/A II.R lM4'de yapıUn «lvaret uraauıds Atatürk konujuna biıjük onrm ıermlsti. ŞAH VE DEMİRI L AİlCSt Şahın gözü .tıikseklerde mi? melerde Turkıje ve lran arasında ortak savunniK ve sılnh anla^ma sı u(,ak sanayıı çalışmalaruja İKinın katkıda buluıunası ve îıan ılp petrol anlaşmaM konuları ele alınmı^tır Butun bu yatııımlaıın gerçeklpşobılmesi ıçin lran Türkiye'ye 25 vıl vadelı yılz de i " fai7lı 20 mılyar lıra kre> dı \eretektır lran Şah ının Turkıyeyc gelmesı ile geçen yılın ekım ayında büvuk bıı kısniı gerçekleş,en bu an laçmalar aslında tamamen îran a 'vaıamaktadır Karsılıklı işbirlıgl konu«iunda ıki ulke arasında tp mailaı Tılrknp taralından ba?latılmı^tır VP ekonomık ılışküerın gelıştırılmesı zorunlulugu lıan ıçın değil TUrkıye içın geçerlidır Otedpn beıl tran Batı ulkelerı ile tuart't vapmakta ve son yıllarda O7ellikle Avrupa ülkelerın den çok iyı tican önerıler almak tadıı trnn 111 Turkiye ıle ekono nuk ılıskıler konusunda tek ılgı rîındugu konu kara \e deniz naklı\,Uının gelıştırılmesıdır Oeıek hukuınpt vptkilılerı gerek Türk ış adamları ıle ^apılan goııısmolpr dp îAleneıı tema çoğunlukla bu olmuştuı îran ın Türkıve ye VP receftı kredıler de büyük bır olandıı ulaştırma yatırımlarında kullanılacaktır Şimdı Tüıkıve ıle lran ın aıa suıdakı ılışkilerin son uç avlık gelişımıne bakarsak işlerın (uç de Turk balkının sandıgı gıbi ol madıgını gHrılrtiz kı tehdıtler yersız ve ujgunsuzdur bas All Khaladbarl Iran'dan tabı gaz taşıyacak olan boru hattı proıesinm henuz son karar aşamasıns gelmedığını soylemtstır. tran Dışıslerı Bakanı ayrıca hattı yapacak Konsorsiyutn usunanlaıı ıle bir Aınerıkan ^ırket yetkılılerlnin önce TUrklye sonra da Iıanda giıışecegi ıncelemelerden sonra bir karara vanlabilinecegını sövlemış ve bu ıncelpmeler heı nedense bır türlü baslayamamışlır SON AKLASMA UZERıNE KIBRIS'TA Bu olaydan hemen sonra çubat ayı başlarında ortaya çıkan bir başka konu ise dostluk baglannın iyice zedelenmiş oldujunu açık ve seçlk olarak ortava koymuştur Türkiye ile TIR kamyonları konusunda kesin bir anlasmaya varaılıayan, ancak TUrk yet kilıleri tarafmdan o sıralarda ö7Pİ hır ındirime tsbi tutulacagı belirtilen îran Türkiye'ye satmayı kabul etmedigi ham petrolünü Yunanistan'a ihraç etmiştir. lran bu güne dek Turklye'nin pet rol konusundaki isteklerini her defasmda red etmıs. ve Ulkesınin bu konuda kotelara bağlı ve anlaşmalarla yükümlU oldugunu söyleyerek TUrkiye'ye petrol sat mayacagını belirtmisti. Son olarak geçti8ım)7 yaz RCD toplantısında bu konuya değlnildıgi zaman lran Dışisleri Bakant Khaladbartwjtran'ın ancak anlaşarir^fijlı bulundugu tllkelere petrğljijttjıbileceğjnl belırterek TUrk hükümetinın isteklertne olumsuz cevap vermiş ve îran'm Türkiye'ye gelecek be» vıl tçinde kesinlıkle petrol veremiyece ginl açıklamıştı. Oysa iran 3 subat tarihinde Yu nanistan ıle yenı bir anlasma Im zalayarak Yunanistan'a ham pet rol ıhracına basladıgını açıklamı^ tır Anadolu'dan geçecek TIR kamyonları için Turkıve nın saptadıgı geçis Ucretını palıalı bulan ve kendlsine h7Pİ nıuamele yapıl masını isteyen lran ın TUrk Yunan ilişkilerinın geıaın dönemirı de TUrkiye'ye satacak pptrolü olmadıgmı soyleyıp Yunanistan'a pptrol satması Ankara da slyasi çpvrelerde de tepkı uyandırmış tır ABD'deki Yunan Lobisinin na sil çalıstığını anlataıı bir kitap vazan Amerikalı kadın gazetecl Sarnh Havs Trott'un bu konuda kı açıklamaları ise son derece ılKinçtır Trott, Amerıkan Helen Enstltüsü Baskan Yardımcısı Wil lıam Rogers'in aynı zamanda Şah Rıza Vakfınm Amprlka'daki temsilcisi olduğunu avrıca dı» Şahm Washington'daki slyasi da nışmanlığı görevinde bulundujunu bıldırmektedır. Bu açıklama son Iki av lçinde Yunanistan'a uçak ve petrol satan Iran'ın dav ranışmm nedenlerıni kesin olarak ortaya koymaktadır Şah Ame rıka , Yunanistan, bır uçlü olftrak Türkıye üzerlnde baskı kuımak istemektedırler Tüıkı\c Iı.ın ıiHsında japıla rak ekonomık ısbırlıgının genel çercevesı C unıhuıha^kunı Koıu turk'ün lıan 1 7iyaretı sırasında çizilmiştı Oıtak bır komısyon tn rafından yuıutülpcek anlaşmanın o iamaıı kııbul edılcn ılkelerı kı sııta sunlaıdı 0 TUrkıyedpn gec,ctPk lran tıan sit yolunuıi gprpktırdiğı vatı rımlarm vapılması # Bank.u ılık alanında her ıki Ulkenın arasında ısbırlıgının kuıulması # tıan \e Turknrnın gerrken ıhtıyaç nııddeleıını bırblrın den karşılaması # Trabzon Tdhınn karavolu nun \dpiliriasi 9 Trab7on hmanının nııı gemsletılnıpsi # Karadoni7 Kagıt Pabrikasmtn kurulnıası 9 Dogu Anadolu da so^uk ha\a depolanıun kıınılması % TUrk lran drmııyolunun RC nısletılmesı Ayııca 1tan da >apılan goruş TIR SORUNU BUtUn yolları TUrkiye'den geçen tran, son günlerdft takındığı tavırla hıç de komşuluk ılışkılc rine yakısmayacak bır yüzünU göstermıs ve TIR kamyonlarına vapılan zammı kabul etn">evPiek, «eger TIR kamyonlarımızm Turkı veden Retmesı bı^e eskısınden daha pahalıva mal olursa, pekiln volumuzu degıştirebilıru» dne rek kesın tavır almı»,tır Daha oncekı gorüşmelerd* Türkıyeden geçen TIR kamyonlarından hıç ılcret ahnmamasını da teklif eden lran hükümeti için bu davranı şı.ı çok dogal oldugu sovlenebi lir Anrak sağlanacak nlan îü mılyar liıalık krpdının pgpr TIR kamvonlarından alınan ucrpt aı tnısa \piilmeyecegi \p vapılan anla^miların bozulacagı şeklmdp Bunun dışında son yıllar içinde lran ın T\ırkıye ye karşı aldıgı tavır hıç de Ataturk ıle Şah Hı/:ı aiHMiıda yapılan aııluçmalarını sürdürür şekılde dejjildır. Bıınu kHnıtlamak ıçın son Iki yıl ıçındekı gazete başlıklarına baknıak bıle \eterlıdır sanırım. Kıbrıs çıkartması sırasında TUrkıye hava savunması ıc,in Libya ve lran dan yaıdım ıstemış, ancak Lıbya Turkıye'ye her türlü kolaylıgı gosterdıgı \e gerek uçak gerek pelrol olarak ıstendıgı kadar vardım vapıldıgı lıalde, lran gondereceğını söyledıği Fantomlarını son anda çpkmiştir. Aynı 7amanda o sıralarda Iran'ın Turkıye'je petrol konusunda dzel bır vakınlık gostermedigı de hatır lanmaktadır Geçtigimi7 yıllar ıçınde devamlı oİHrak konu edılen îskenderun tabıi gaz proıesı ıse vıllardır hıç bır gelı^me gbstormeden kalmıs \e son olarak geçtıgımi7 vaz içinde Î7mırde yapılan RCD toplantısında lran Dışişleri Bakanı Ab VE BİR DEMEÇ VE BIR HABER Bundan bırkaç ay once " ara? lık 107î tanhınde Atına'dan \erılen bır haber ıse Tüık hancı vesı kadar yabancı gözlemcıleri de >asırtmıstır Kıbm sorununun cıkmazB girdigı ve Karamanlıs hükümetinın sa^unma hartamalarını buyuk olçude artMr dı£ı bu dönpmdp Şahın Alınav.ı savaş uçaftı vermejı kabul ptmes,ı dostluk llı^Mlerlmizın duıumunu tam olarak ortaya sermıstır Yunanistan Savunma Bakanlıjı bu tarıhtp ülkPBinin lran dan ABD yapısı 12 ıet avcı uçajı alacijını açıklamıstır. lran Savas Bakanlıgı ise bu uçak öte vandan bir demeç verpn CHP Senatörü ve eskı hava kuv vetleri komutanı Muhsin Batur, «Îran'm Uzerimizde emelleri olabilır» diyerek bunca yıldır açılma van bir varayı deşmiştır Senatör Batur Yankı Dergisınp vprdtjfl demeçte CENTO içlnde bulunmakla birliktp tran'ın büyuk bir sıUhlannıa içinde oldugunu, ve Türkıye Uzerindp emellerı Olabllp < egmi öne sürmüştur Batuı tran' tlakı sıl ıhlanmBiıın sadecp Bnsra Korfe7inın Psempnlıfı ıle ılîilı ol madıgını, Türkıve nin de bu lco nuda dikkatM olması gerektiftinı bplırtmlstır Evet, boyleoe gerçek anlanifli np tarihte dost olabilen ne de fumhurivet devrinden bu \anı Tilrkive tarafından (fösterilen tüm çabalara ragmen yakınlâsabilPn bu ıki Ulke arasmdaki kopukluk tam belirgln bir hal almış ve Türk tran dostluk temasının ı! 7pılne timlrı bira? RÜÇ olacak va ralar açılmıştır BiTî i GARTH HAOİ 9AXALIM YAVÖULAB ^ I M D I ^ ^ H TiFFANY BfPAZ T| | '^o^uLUPNeY PABAV1 1 İtUBı MSWMT3Pİİİİİ