Katalog

İİ K CUHHURim 31 H<rt 1971 anMmiz asker! cesaret ve kahramanlık örneklenvle ve lakat ne yazık kı fıkır cesaretı (medenı cesaret) yoksunluklarıyle doludur Savaş alanlarmda hıç jılmadan, hıç korkmadan olumu goze alan ınsanlanmıza karşılık avm fedakârlığı fıkır ve duşunce adına vapacak k'inse çıkmamıştır Alı Kemal Mesele > Şaıkıve adlı kıtabında, bundan yetmış yıl kadar oncelen cesaret yoksunluğundan yakınırken: «Bızım cesaretımız askerlık alarandadır. Fakat cesaretm başka bır çeşıdı vardır kı o da medeni, sıjast cesarettır Işte bu bakımdan korkak savılmz», dıyerek Ple\ne kahramanı Gazı Osman Paşa orneğını venr «Plevnede askerı cesarptıvle cıtanı şaşırt?n Başbuğumuz Gazi Osman Paşa, Sultan Hamıt saravmda mabeyn muşırı olunca renk renk haksızhklara %6z yumar Mabeyıncılerden.. Korkar En pıs oğutlerı bazan oper başına koyar, hele daıma kabul eder Zalımlere bovun eğer, zulum gorenıere yuz çevırır Bu hallrnn hıcbırıne, bunun en kuçuğune bıle katlanmamak lçın o buyuk, o kutsal, o parlak kılıcını, cıhana, insaniığa, tarıhe karşı parça parça etmeyı, o yıçıtlıçı bılmez Bır rutbe, bır ruşan, bir yalı, bır ovuncak kaybermekten tıtrer Çunku sıvasi cesaretten yoKsundur Sıyasî cesaret bır sosyal değerdır kı bızde yoktur » (•) T OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Cesaret'in ıki Biçimi Ilhan ARSEL yüz odun arabası konusu yerine kalkınma durumundan, nazınenm halınden ve sınırlanmızdakl durumlardan soru sormuvorsun da Dunu mu soruvorsun1'» dıje konuştugu ıçın Cıncı hoca tıy. netındekı sevıvesız msanlara değer verecek karakterdekı Padişah tarafından boğdurtulur. Yusuf Paşa va gelınce, o da Sultan Ibrahım' In, hazırlıksız ve jetersız bır fılo ıle sefere çıkması emnne karşı «Kurek çekıcıler olmadan denıze açılamavız» şeklmde konuştu dıye, zevk ve sefahat duşkunu bılgısız Padışah tarafından boğdurtulur Ancak ne var kı bu davranışlar bır fıknn bir ıdealm, bır ınsanlık davasmın savunması adına gınşılmış şeyler değıldir. Bu davranış sahıplerı kışı hak ve hurrıyetlerı duygusundan dahı yoksun ıdıler Çevrelerındeki haksızhkları, adaletsizlıkleri akıl, vıcdan dışı yaşamlan rahathkla benımsemekte ıdıler Hıç bırısmın aklından kolelığı doğal bır kuruluş sayan, lnsanlar arasında eşitsızlığı olağan bulan, farklı inanç takılere karşı savası (eihad'ı1) Tann emrt k»bul eden ıstıbdat yonetımme mutlak şekılde itaatı ongoren ve daha buna benzer durumları surduren duzenı yermek, değıştırmek ve eleştırmeıt gecmezdı Fıkır ınsanı (aydın) dıye geçın'nlerımızın de bundan farklı tutumlan jokru Daha sonrakı devırlerde ftürriyet kihramanı dıye alkışladığımız msanlar (orneğın Namık KemaHer v s l dahı insan'ın ın san olmak sıfatıyle her şeye üstun, dokunulmaz, kaldırılmaz doğal hakları olduğu fıknne yabancı idıler. J J. Rousseauları, Montesquıeule rı ağızlarından eksık etmezlerdı ama bu bujuk duşunurlerın gerçek duşuncelerıne nüfuz edemezlerdı Saplandıkları dıişunce onları Ortaçağ adamı olmaktan ılen goturmezdı: çunkü butun hurrıyetçı ve ıdealıst gorunuMenne rağmen bır yandan kolelığı ve eşitsızlığı ve ınsanlararası savaşı (cıhad ı) kutsal bılen Şenat'ı üstun sayarlar ve onun dışında gerçek olmaz dıye kabul ederler, ote vandan da ıstıbdadına karşı Kara Mustafa Paşa'lann ya da Gırit Fatıh! Yusuf Paşa lann, zamanın hukumdarına karşı davranıslarını vani şoyle pek hafıften pek çekıngen şpkılde Padışah emırlenne dırenır gıbı gon.nme!erıne «ce^ret» dıvebılenler vardır Çıinkü tarıhımi7de bundan fazla şbyle dursun fakat bunun kadarı büe gorulmerrıs şeylerden değıldır. Bılındığı gıbı 4 Murat'tan sonra tahta çıkan Ibrahım'ın basvezıri Kara Mustafa Paşa, Kahva Hatun'un beş yuz araba odun ısteğını verıne getırmedı dıye Padişah tarafından huzura çağnldıkta «Padışahım beni dıvan toplantısmdan va onemlı mem'eket ışlerı tartışmasından bu odun arabaları sorunu ıçın mı çağırtıyorsun. Bu beş MTTinur gCründükleri Padlsahtan fcese kese ftltın alırlardı, Çünkü gerçek anlamda medenî o» caret nedir bılmezlerdi. Bu bümemezlık ve bu fıkır cesaretsizligi o günlere özgtı değil: butün her şeye rağmen, Ata türk'un müspet akılcılığına ve gavretlerme gore yetısmıs kusaklann olusmasma rağmen, bugıin de hâlâ surup çıtmekte Fıkır ve duşunceyı e«en, uvgarlığa ve çağ ıçl vaşamlara ters düşen nıce davranıslara nıce ıhlâllere karsı fıkir adam larımız ve avdınlanmız bır duvar gıbı susup o turmada. Başka ülkelerın, aydın sınıflan, gençlığl ve basını kendı mensup bulundukları toplumun ya da devletın ınsanlık dısı davranıslarını yerecek ve bu davranıslara karşı şahlanacak hale gelmışlerdır Vıetnam'da ınsanlıfa utanç verıcı bır eavaşa gımen Amerıkan hukumetme karşı en buyuk tepkıvi gosteren bu ulkenın kendı aydınlan ve gençlıği olmuştur. Yalnızca bu nedenle kendı devletının bayraklarım sokaklarda yakanlar, avaklar altmda çığneyenler olmuştur. Mensup bulunduğu Amerıkan ordusunun insanlık dışı davranıslarına karşı, askeri dısıplını dahı hıçe savarak dunya kamuoyuna aksettıren ve ordu'dan bu yüzden ayrılan generaller gorulmuştur. NOT: 12 mart 1976 tarıhll Cumhumet GaTetesinde vayınlsman «Halkın Avdınlardan Gördiığu» başlıklı vazım, t'niversitelerl miıin öğretim üveleri arasında gerçekten idealist, aydın, fazilet ve mezivet timsali kişiler bulunmadığı anlamına alınmamalıdır. All Kemâl'in MeseleI Şarkiye adlı kitabı 2. Abdulhamit zamanında vazılmı* \e fakat bn Kızıl Sultamn melânetf vüzünden Istanbul'da rieçil Kahire'de Tayınlanabilml?tir. Tukardald pasaj kitabuı 85 savfasindadır. r 2 ÂNSİKLOPEDİSİ BİLİMLERİ FASIKUL ÇIKTI. arkın kitabevi Birinci fasikül iükendi. Tekrar basılıyor. (ltancılık: 5833) 2317 (•) aıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı^ | ANKA YAYINLARI 4. KİTAP | Kahramanlar doSacaktır... OKTAY AKBAL Evet Hayır Anayasa Düzeni ve Politika ıllardan beri bekledıgımm karar, en sonunda Anayasa Mahkemesınden çıkmış ve 26'Şubat 1976 tarıhli Resmî Gazetede yayımlanmıştır. Bu kararm verümesine neden olan dâvâ, kontenjan senatorü sayın Ozer Derbıl ve 33 senator arkadaşı tarafından 18 6/1973 tarıhınde açılmıştır. Anayasa Mahkememız ıse, tam 2 yıl, 8 ay ve 8 gun sonra karannı açıklamıştır. I Halit Çelenk | İ Avukat Halit Çelenk, demokrasimizin jandarmalığı görevini üstlenen bu maddeleri, kökenleri, siyasal amaçları ve uygulamadaki örnekleriyle birlikte inceliyor. # Maddelerin kökeni # Mussolini'nin «Devleti Koruma Yasası» # Faşizm nedir? # Maddelerin Türkiye'ye girisi # 1938 Harp Okulu olayı # 1 2 Mart iddianamelerinden örnekler GENEL DAGITIM. TEKıN YAYINEVı CAGAtOGLU İSTANBUL 141 142 ÜZERİNE S Y HUKUK DEVLETLERıNDE. ANAYASA MAHKEMELERıNiK YARGI YETKıLERı KISILAMAZ. ÇÜNKÜ BıR DfVLEÜE YASAMA. YÜRUTME, BıR ÖLÇÜDE YARGI ORGANIARININ BÜTÜN TASARRUFLARI KURAL OLARAK YARGI DENETıMıNE BAĞLIYSA, ANCAK 0 DEVLEÎE «HUKUK DEVLEÎi» DENıR. Imudunu vltlrerek öldü Şevket Süreyya Aydenıir... «Kotiimserlik jenllgi demektir» Ama iyimser olacak hiç blr sey kalmamışsa, korkönine herşeji pembe görmek, göstprmek kotumserlikten de beterine düsmcktir. Oysa o, her zaman umutlu, guvenli, istekli, iyiroser bir aydındı. Sava^ımdan ksçmavan, hep aravan, çerresini aydınlataıı, çuçlendiren.. Yetmlg dokıız yıl suren yaşam seruvrni ortadadır, okursunuz «Suyu Arayan Adanı»ı, ötekl yapıtlaruıı çöriirsünüz aynntüarma kadar... Seruven divonım, çünkü düz, dıimduz, kıpırtısız, boş bır vaşsm deçıldi onunki. Bir rvlem sdamınm va«amıvdı, düşuncesinin eylemini sürdüren bir insanın yaşamıydı. Turancüık du^lerinden Msnccılıjta, oradan Kemalizm'in coşkulu bir duşunurüne, eylem adsmına onu geliren hep bn çerçekçi arayıştı, bu ulusçu, yurtseverce davranıştı . «Turkive'de artık herşey en son hızıvle her alanda bir son he«aplaşmava doğru suruklpnıvor.» demiş, Cumhurhet'teki snn yazısmda Son hesaplaşma! Bir hesaplaşnıa demıjor, snn hesaplaşma dıvor Duşunun uınııtsıızlu<ıın dereccsını. Her /jıman savasımdan >ana çabadan, umuttan. bu vurdun insanlarına RU ven duymadan vana bir aydını bovlesi bır bezeıniığe, bir umi'lsuılufa iten nedir? Rovle bir bataktan bir daha kurtulamayacak kadar diplere çeken nedir" «Bugiın memleketimizde, kavramlar, ö\le karısmış, akımlar ovle soysuzlasmıs ve adına pohtıka denılen sefaietle politıkacı denılen şasırmış msanlar öylesıne birhirıne girmiş, oylesine itibarsızlasnuşlardır ki . » Şevket ^urevja Avrlemirle ılk kez 1960ta karşılaştım. \azar olarak da uzun suren bir avrılıktan sonra o vıllarda ortava çıkmıştı. Suvu Aravan 4dam'la Belleğinde kalan daçınık anılar var: '\ alanda \alman ın bır ba«vazısında adı çeçmişti. \alman, Menderesi kntu etkıler altmda bulunduranlardan bın savdiRi Avdemırı açıkça suçlanuştı. Avdemir'den bir mektup gcJdi gazctcye, daha doğrusıı 'Vatan'ııı o gunlerdckı Genel \avın Huduru Naim Tıralıve Yalman'ın nıi7il]ık' suçlamasım yanıtlıvordu, vaşamının hesabını avrıııtılarıvle veren bir \apıt hazırUdıgını vazıvor, ıstersek bu anıları '\atana verebılecegınl EovSuvordıı. Sanırım Auvıı \ra\an Adamın elvazmasını da goııderdi. Okumusluk, çok ilginç bulmustuk, ama o gunlerın lıavam, hele basvazarımız Valmanııı bu konuva olumsuz bakışı karşısında Aydemır'in anılarını vavınlantak olanagı voktu. Bovıe başladı vakınlık Ajdeınır'le. . \ atan 1960°dan sonra \vden ı r e sutunlarını açtı. Bu aıacıa o ılgınç, o vararlı, hepsı bırbırın den onemli kitaplannı vazmava, \a\ınlaınava basladı Çok geçme den de 'Cumhurıjcfe gcçtı. lıllardan berı onun, hem belgesel, hem anısal, vurt ve ulus gerçcklcnne sagduvulu jaklaşunlarını okuduk bu sutunlarda... Her pazartesı ılk okunan varıların başıııda onunki gelivordu, benim ıçın oyle Vararlanıyordum, aydınlanı> ordum, bır eüebıyatçı agırlıjı taşıvan bu vazıları seviyordum. Geçen vıl bu vazıların bır bolumu «Kahramanlar Dognıalıvdı» adıvle Çağdaş Yavınlarında çıktı. Sanırım. tukenen bu kıtap ve gazetemiz sutunlarında kalan saviM yuzu aşkın yazü»rı yakında kıtap halınde basılır, Turk okuruna sunulur... tnsan olarak da llginç bir kişivdi Avdemır. Sojleşiye tutkundu. Sozleri, dinlejenlere katkılar \apar, kazançlar saglardı. 196J'de Rusva'da turist olarak dolaşırken bır trafik kazası geçirdi, hastaneve kaldırıldı. Ben de o jilın ejlulunde Moskova'davdım. Gidip kaldığı otelde goruşmuştüm, sonra birlikte Zekenja Sertel'in oteline gitmıştik. Orada Sertel'le, benımle, Turkive sorunlarını aynntılarıyle tartışmıştı. tşln püt noktalannı bılen biri olarak bmzı konuların niye bir turlu duzelememelerıni açıklamıstı her zamanki anlatımıyla... Buna rağmen kotumser değildi. Suyu arayan adamdı o, ancak aramakla bulunurdu doğru yol, yöntem... O da Turancılık, Marıcılık demiş, aramış, zaman zaman bulduğunu sanmıştı; sonunda Ataturk'un kişiliğlnde, devriminde bulmuştu aradığını.. O jevrıme bir anlam, bir yöntem kazandırmaya çalışanlardan birıvdi. «Kadro eylemi >arım kalmıştı gerici guçlerin baskısıvla. Buna rağmen kuşaklar yetışmisti birbiri ardınca, Bydinlar yuzbinlere varmıştı, teknik kadrolar gelişmiştı, Turöye kırk mıljona varmıştı. Elbette çıkar >ol bulunacaktı. «Tek Adanu, «Ikinci Adam», •Menderes'ın Dramı», «Enver Paşa, Inkılâp ve Kadro» vb... Guven, umut. coşku, Kemalıst devnme, Ataturk'un çizdiği jola, sağduvuya, akla, teknığe, biliroe, sanata bağlanan vıllar, vTİlar, vapıtlar yapıtlar... Sonunda •Doğum ağnsı mı, Tukenış mi?» (Cumhurivet'teld son yazısı) sorusuyla karşı karşıva kmlış!... Yanıt olarak da «Tukeniş» demenin, demek zorunda kalmanın acısı, belkl de onu olume iten, göturen bır bezgınliğin, bir vrkılışın sonucu olau umutsuzluk... 22 mart pazartesi gunu burda çıkan vansından bir par^yı birlikte okuyaum: Bir ulke kı ihracatı ıthalatımn uçte Jirine iner. ihracat geliri de, hemen tümu ıle sadece petrol re turevlerivle, yedek araba parçalanna gider... Bir ulke kl son vayınlandığl gibi 375 bin iş adamı ajlık gelırlerini orUlama SJ3 liradan az göstenrlerse... Bır ulke kı. randımanlar ' e gerçek ihtıyaclar aranmadan valnız bır odemeler devleti haline burokratlasır... Bir ulke ki daha 1922 yıiı Meclıs açılmasında Ataturk'un vaadettiği, ilan ettiği toprak reformu 54 } ü sonra bıle O'nun emaneti devrettıği çocuklarının elinde ger;ekleşemez, ağalann bıyık altından guldukleri bir alay konnsu olarak suruklenir. Son yazısı bir bildiridir. Hepimize, tarihe, geleceğe .. Bu Kıkenişin kaçınılmaz bataklıklara varmak üzere olduçunu joren bir aydın, hem de tum vasamı iyillk, doğruluk, halkfiük, devrimcillk için savışımla geçmiş bir yazar ne denli umuttan, avdınlıktan yana olursa olsun yıkıur, bezginleşır, fa^amdan kopar... Tıpkı Ege L niversıtesi eski Rektöru Uluoz gibi, <Bu memlekette yaşamaktansa olmek daha iri» der sonunda... O sapasağlam, canlı, yaşam dolu, çalışkan kisi bır soğukalgınlığı sonucu menenjite dönüveren bir vıkımla ceker gider dunjamızdan... Ardında binlerce sayfa, dmek alınacak bir y»şam ve hepimizln üzerinde Oüşüneceği «Dogum agnsı mı yoksa bir tukeniş mi?» sorusunu, sorununu bırakarak, elbette ki çdscümünü, hlç değilse o çözümö aramayı.. . . «Kahramanlar Doğmalıvdı» dıyordu. Bız umudumuzu yitirmeyeceğiz, kahramanlar, onculer, halktan yana savaşacaklar, tükeniş'ten bizi kurtanp bu doğum ağrısından yepjeni bir aydınlık yaratacaklar yetişecektir, dlvecegiz. Öncelıkle, boylesıne bır gecıkme uzerınde durmak zorundayız. Hemen hemen her kesimdekı vatandasımızın ve ozeltıkJe Türk hukukçusunun ılpsını çeken bu dâvânın uznjn sure bekletılmesı, her bakımdan sakıncalı olmuştur. Adaletın bu denlı yavaş işlemesı, hıç kuşkusuz toplumun hızını kesmış, vargısal yolların dışında soruna çözum aramak ıstejenlerın gırışımını durdurmuştur M. îskender ÖZTURANU 26'2/1976 gunlü Resm! Gazotede yayımlanarak yururlüğe gıren Anayasa Mahkemesınm 15/4/1975 tarıhli karannda da, Ana vasamızın 9 maddesının vorumu, daha oncekı kararlardaki gl bı ve hemen hemen aynl sozcülclerle yınelenmektedır. ömeğın kararın bır yerınde, «Anayasa, devlet yapısırun teme lıdır» denildıkten sonra, özetle şu gorusıere yer venlmektedir: «9. maddedekı değışmezlık Ukesmın asıl amacı, Anayasanın . Cumhurıyet sozctlğüvle adlandırılan Devlet sıstemıdır Başka bır deyımle, burada değışmezlık ılkesıne bağlanmak voluyle güvence altına alman Cumhurıyet sozeugu değıl, yukarıda gostenlen 2. madde ıle Başlangıç bolümunde nıtelıklerı belırtılmış olan Cumhunyet rejımıdır. Şu halde, yalnız Cumhunyet sözcuğunü saklı tutup, Cumhurıyeti oluşturan butün bu nıtelıklerı, hanfjı doğrultuda olursa olsun, tümunu veya bır bolümunü değıştırmek veya kaldırmak yoluyle 1961 Anayasasının ılkeleriyle bağdaşması olanagı bulunmayan bır başka rejımı meydana getırecek nıtelıkteki Anayasa degışik l'gının teklıf ve kabul edılmesının Anayasaya aykırı duşeceğını tartışmavı gerektırmeyecelc derecede açık olduğu ortadadır .. O halde, yalnız Cumhuriyet sozcüğünün değıl, Türkıye Devle tının dayandığı bu ilkeleri ve onun tnsan HakJanna ve Başlan gıçta belirtılen temel ilkelere dayanan, milll, demokratık, layik ve sosyal bir hukuk devleti olarak Anayasaca tanımı yapılan nıteliklennl degıştırmeyi ongoren bır Anayasa değişiklığinın teklıf edılmesi, sözıi g«çen yasak karşısında olanaksızdır... 9. maddede yer alan vasak kurah bır şekil koşulu oldugundan. 1699 sayılı kanunun dava konusu maddelen. obür şekıl ko sulları arasında bu yasak açısın dan da Anayasaya uygunluk denetımınden deçırılmehdır » Bu karar, sıvasal ıktıdarla ça tışmak ıstemeven bır duşunceden doğmuş oısa gerekır Her yonuvle bu ızlenımı vermektedır Ve Yuksek Mahkemeden da ha vureklı daha dinamık bır ka rar bekleyenlen duş kmklıâına uğratmıştır 9 maddede vazılı «Değışmezlık ve teklıf edılmezlık» kuralına ve bu voldan da «Bıçım koşuluna» aykınlık nede nıyle Anavasa değışıkliklennm ıptâl edılebılecegı sonucuna varıldık*an sor.ra, Devlet Guven. lık Mahkemelerını getıren 136 maddenın ıptâl edilmemesi. bu duş kırıklıgını daha da arttırmıştır Yeni bir durum çıkmıstır şlmdı ortaya. Sıyasal ıktıdar, Anayasa Mahkemesının yetkl alanını daraltmış ve Yuksek Mahkeme, ilke olarak bunun yamaoıleceği karanna varmıştır. «Birım yorıunden uygunluğunu esastan ınceleme» gıbı sozcuklerle, aenetım olanagı dolambaçlı yo'lardan bır dereceye kadar elde tutulmak lstenmıştır. Bunun yetersız olduğu ortadadır Bugün ıçın ana s o run, yargısal denetımın kısıtlandığıdır. Demek kl bundan bojle, sıyasal iktıdarlar getıreceklen değı şıklıklerle, bu yetkı alanını daha da kısabıleceklerdır Ve gunun bırmde, Anavasa değışıklık'erının bıçım yonünden de denetlenemeyeceSi yolunda bir Anavasa maddesi getinlecek olursa, bovle bır durum karşısında Yuksek Mahkemenin yapacağı çok az şey vardır Çunku yol açılmıs tır bir kez Açıkça söyleyelim ki, bugünkü koşullar altında «Hukukun üstün lUgü» ilkesi. «Parlamentonun üstunlüğu» ılkesine yenık düşmuştür. Artık hukuk sıyassl iktıdarın ve parlamentonun egemenlıği altındadır Oysakı hukuk devletlennde, Anavasa Mahkemelennin varjn vetkıleri kısılamaz. Sıyasal lktıdarlann yargısal denetımı kısabıldıklert ülkelerde, hukuktan ve hukuk devletınden sbz edılemez. Çünktl bır devlette. «Yasama vtlrürme. bır blçü de yargı organlannın bütün ta»arruflan kural olarak yargı denetımine bağlı ıse, o devlete hukuk devleu denır.» (Vehdedeoğlu) Devlet Güvenlık Mahkemelerirın dayanağı olan Anavasamızın 136 maddesi, «Cumhunyet rejımının nitelıklerıne» aykırı gorulmemıştır. Bu. Anavasa Mahk»mesının göruşüdür. Ve bu goruşe saygı duymak gerekmektedır. Ama soracağımız bazı sorular vardır kuşkusuz: Çağdaş cumhunyet yonetıml, yalnız halkın seçtığı temsılcılerle kendını yonetmesı mıdır. yoksa hukuka gore bır yonetım sıstemı mıdır? Cumhurıyet demek, demokrasi demek, hukuka bağlı bır devlet demek değıl mıdır' Çağdaş cumhurıvet rejımlerınde, «Guvenılır Guvenılmez» mah kemeler ayrımı yapılmakta mı dır' Devlet Guvenhk Mahkemeleri, gerçek bırer uzman mahkemesi olarak genel yargının ıçınde duşünülsevdı, daha ivı olmaz mıydı' Bır zorlama sonucunda doğan bu mahkemelerde, tek bır savcının ve tek bır yargıcın gonul rahatlığı ıçınde çaüştığını soyleyebılır mısınız' Bu sorulara olumlu bir yanıt vermek çok guçtur Yuksek Mah keme, nedense çekıngen davranmıştır bu konuda Daha once kı vureklı kararlarla çelışen bır karar çıkmıstır Anavasa Mahkemesınden. Ve yargısal yol ka panmıştır. Ama onemli değıldır bu Karar, karardır ve hıç kuş kusuz kutsaldır Begenmesek de *aygı gostermek zorundayız ona Asıl onemli olan bundan sorra ne yapacağımızdır Nasıl bır von tem ızleveceğımızdır Bır done mın nasılsa getırdıği ve Anavasa duzenımizı altüst eden bu çagdı 51 deftişıklıkler sıyasal vollar dan, yasal yollardan nasıl duzeltılecektır'' Şımdıki sorun budur Artık anlasılmıştır ki, Anayasamızı ileri bır duzeve erıştırecek olan ıktıdarlan olustvırmaktan başka çıkar vol voktur s 3 Ilk Değisiklik ve Tepkileri Bıhndıgı gıbi, 1961 Anayasasında japılan ılk buyuk değışıkhk, eylul 1971 yılında gerçekleştınlmıştır 12 Mart'tan hemen sonra Nıhat Erım Hukumetınce >urutulen çağdışı bır politika sonucunda, Turk Anavasası oldukça gerılere goturulmuş, basın özgurlugu, bılım ve sanat orgurluğu, sendıka kurma özgurluğtı kıapıtıIara ugratılmış, bır derecej'e ka' dar vargıçlanmızın guvencesı dei ortadan kaldınlmış, boylece Ana yasa duzenımızın sarsılmasma neden olmuştur Bu sarsıntı, Anajasa Mahkemesınm kararlannı da etkılemıştır Bunun en bujuk nedenı, hıç kuşkusuz Anayasamızın 147 maddesınde yapılan değışıkhktır 1961 Anayasasmın 147/1 maddesı avnen şoyledır «Anavasa Mahkemesı kanunların ve Turkı>e Bujuk Mıllet Meclısı ıçtuzuklerının Anayasaya aykınlığını denetler » Gorulüugü gıbı bu maddede, yasaların Anayasaya aykırüıgından açıkça soz edılmesıne karşın, Anayasa değışıklıklennın denetıml hakkmda boyle bır açıklık yoktur Dofrusu istenirse, buna gerpk de yoktur Çunku Ana yasa değışıklıklennın de «Hukukun genel esaslarına, objektıf hukuk normlarına, hukukun bılınen ve bütun uygar toplumlarda kabul edılen Ukelerıne» aykırı olamayacağı, bılınen bır gerçektır. Dunyamn bır çok Anayasa Mahkemesı kararlannda belırtılen bu gerçck, Turk Anayasa Mahkemesınce de benımsenmıştır federal Almanya Anayasasının 79/3 maddesıne gore, Anayasanın 120 maddelerınde yazılı ılkelere üışkın Anayasa degışıkl'ğı j'apılamaz «Insanlık onurunun korunması»ndan, «Temel hakların ozune dokunulamıyacağı» ku ralma kadar çeşıtli ılkelerı kapsa yan bu maddeler, bızım Anaya samızın «Temel haklar ve odevler» baslığı altındakı 2 kısmına çok az aynntılarla benzemektedır Ancak bızde, Alman Anavasasında olduğu gıbı 20 maddenın değıştırılemıyeceğıne deggın bır yargı yoktur. Anayasamızın 9. maddesıne gore yalnız «Devlet şeklinm Cumhurıyet olduğu hakkındakı Anayasa hukmıi değıştıri lemez ve değıştırılmesı teklıf edılemez » Anayasaların hıç b'r zaman genje dogru goturulemıyecegı goruşunden hareket eden Kurucu Meclıs, Alman Anayasasındakı gıbı bır duzenlemeyı benımsememıştır. Ama, «Anavasa Mahkemesının varlığma, yetkısıne ve gorevıne dokunulamıyacağı» dusuncesındedır. Kurucu Meclıs tutanakları, bunun orneklenyle doludur Konu çok açık ve seçıktır 9 maddenın değıştırılemıyeceguıı ongoren 1961 Anayasası, Cumhuııjetı valnız bır sozcuk olarak ele almış değıldır. Cumhurıyet her ş.e:.den once bır «ıejımın adıdır» Anajasa Mahkemesı de 16/6/1970 tanh ve 1/31 sayılı kararı ıle bu konu uzerınde durmuş, Cumhurıyetın bır sozcuk değıl rejım oldugunu, belırtmış bu rejıme aykın Anavasa değışıklıklennın esas'tan da ıncelenerek ıptâl edılebılecegı sonucuna varmıştır Yuksek Mahkeme baika bır kararında da goruşunu şoyle açık lamaktadır «Anayasa duzenının oyle temel kuruluşları, tıak ve odev kuralları vardır kı, bunların çağdaş uygarlıgın gereklerine aykın hükumıere bağlanması, duzenın butununü sarsabılır Anayasa'nın devlet şeklı hukmu dışındaka hukümların hiç bir kayda tabı olmadan Yasama organınca degıştınlebıleceğl sanılmak tadır» (13/41971 gün, 41/37 sayıl <) BÜTÜN KiTAPÇILARDA niııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııın Cumhuriyet 2515 NECATİ CUMALJ Beşyuzyıl yaşadığımız topraklardan çekıldığımız gunierin $ıddet, kan ve duygu dolu oykulen. Buyuk yazanmız Cumalı'nın son kılabı. 249 sayfa 20 lıra Bızım Yazarlarımız dızısı 4 ACI BÎR KAY1P Merhum Ibrahım Ethem B*y ıle, Ümmühan Hammm oğlu, Münür Klper'ın ağabeyı, Iffet Klper'in kıymetli eşi, Mıne Karagulle, lncı Emıroğlu, Ethem Kıper'ın sevgılı babası, Alpaslan Karagüllc ve Metin Erruroğlu'nun sevgill ka>inpederi, Pınar Emiroglu ve Ahmet Karagulle'nın sevgüi dedelerı. Bedıa Kıper'ın emstesi. Dr. Volkan Kıper'ın amcası, ıyı insan. ALTIN KİTAPUR/istanbuf Cumhurıvet 2518 Dr. Muammer KİPER 30 3 1976 Salı gunu Hakkm rahmetıne kavuşmuştur. A2İB naaşı 3131976 Çarşamba gunü (bugün) Teşvıkıye Camıinde kılınacak ıkindı namazını muteakıp Zıncırlıkuyu'dakl ebedi ıstırahatgahına tevdı eoılecektır. Mevlâ rahmet eyleje AILESt ILAN Alibeyköy Belediye Başkanlığından 1 Beledıyeye aıt Güzeltep» mahalleslnde depo ve bahçesı üe Jandarma karakolu yanı 2xs ebadında v« Karadolap mahalleslnde 2,5x3 ebadında bufe yerı 2490 sajılı kanunun 41. maddesi gereğınce açık arttırm» sureujle ıcara venlecektır 2 Kuçukkby şosesı uzerınde 1480 m2 lık arsa yıne 2490 saj'lı kanunun 41 maddesi gereğınce açık arttırma suretıyle satılacaktır 3 Deponun aylık muhammen lcan 3DU0. TL. Jandarma karakolu yanmdakı bufe verının avlık muharamen ıcan 150U. TL. Karadolap mahallesınde Duf« yerının ayliK muhammen ıcan luıjo 'IL ve arsanın m2 sının muhammen bedelı J O TL dır U 4 Depo Içın W(X). TL. Jandarma karakolu vanındalcl bufe ıçın 2700. TL Karadolap mahallesındekı bule yen içın 180(1. TL. ve arsa satışı ıçın bbbUO. TL. temmat yatırılması şarttır 5 Depo ve bufelerın açık arttırmayla Ican 18 4.1978 Cuma gunü saat 15.00'de arsanın satış ıhalesı 16 4 1976 Cuma günu saat 15.30'da Beledıye Encümenl huzurunda yapılacaktır. 6 Şartname her gün beledıyede gorulebilır. TEŞEKKÜR Esim. babamız, büyük babarruz, varlığımız, herşeyırnia Şevket Süreyya Aydemir' YAZAR ın (Basın: 13482) 2310 FRANSTZCA Kadıkoy yakasında oturan öğrencllere Strasbourg Üruversıtesı mezuru bayan oğretmen taratından Fransızca dersi venlır. ebedıyete ıntıkalı munasebetıyle, hayatımızın en acı anlarında muştık ılgılerıyle bızı jalnız bırakmayan, Cumhurbaskanımız FAHRİ S. KORUTTRK, Cumlıunyet Senatosu Başkanımız TtKIN ARIBLKLN, Mıllet Meclısı Başkanımız KEMAL C l \ E N ıle dığer hukumet ve sıva>=ı partı temsılcılerıne yazılan, makalelerı ve şahsi ılgılerıyle acımızı hafıfleten Turk basınma, hayata gozlerını yumuşundan ebedı ıstırahatgahına tevdı edılınceve kadar çok jakın ılgısı duzenledığı toren ve resmî ışlemlerde gosterdlklen kolavlıklardan dolayı butun aılesı ve dostlannda mınnet hıssi yaratan Beledıye Başkanı VED%T D«X)KAY'a ve Ankara Beledıye tdare Meclisi uyelerl tle dığer görevlılerıne jnırdun her tarafından telgrat mektup. teleion çelenkle ve bızzat torene katılarak \anıba«ımızda ver alan ve acımıza i«tırak eden Butun alle dostlan arkadaşlan ve eserlermı ızleyen binlerce aydın vatandaşımıza şukranlanmızı sunarız Toprak Mahsulleri Ofisî Genel Müdürlü£ünden Ihraç edılmek uzere 50 000 ton arpa ıle 20 (XX) ton çavdar satışa çıkanlmıştır Bu satışlara aıt Uin ve «atıs nususl şartlarınız Genel Müdürluğumü? (Satıs MUdilrlUğunden) tstanbul, Izmlr tskenderun Samsun Konya Atyon, Dıvarbafcır Emırum ve Mersln Şube Müdürlüklerimlzden bedelsiz olarak almabllir. tlgılılere duyunılur. EJI, OuUllARI, TORUNIARI, TUM AYDEMiR AiLESi Tel: 58 68 96 UT TÜEİYET (Basın' 13499) USU9