Katalog

DÖRT 19 wm mt V ^ L l H I UJ.L 2İYAN! üijul. TOpLAVlMHALfl! ÇAĞ T£MtL (6A$ Nltf. SA(?AH ATTlĞl *«v 70h^lAU*K.| .,., 7Ww7M ^N>. \fALlh l i Stalingrad "Son Kursuna Kadaı,, Ç « •1 r e n : N. DfZDAROĞLU 46 Akşam flzerl Ruslar da yetıstıler Taburun almak istediğl küçük tepeyı ısgal edPiek hafrf ba&kılarla ıienre doğnı sokul rnaja başladılar Tepe\e bomba atarlarla tanlcsavarlar getırerek gtfndüzlen tek ınsanlara bıle ateş etmeye başladılar. Her turlü hareket durmuş, ancak gecelen hareket etmek olanağı kalıruştı Ruslar bu ışı bomba atar ve pıyade ıle yaptıkları surece durum yıne braz iyı ldı Bır sabah ansizın düşman tanklan pusuda bekledıkleri jerden çıkıvermıslerdı Taburların tanksavar topları yoktu Yalnız küçük bır arazı kıvrımı gensinde R 8'lık bır uçaksavar topu beklıyordu Düşmanın beş tankı ılerı ye dogru harekete geçmiş, fakat 'îçaksavar ateş etmemlştı Emır almadıklan ıçm ateş etmekten çekınıyorlardı Tabur komutanı bagınp çağmyor, haber gdnderıyor, fakat bunlann hıçbırısınm b,r yaran dokunmuyordu 8 8'lık top ikı gün sonra ortadan busbutun kaybolmuştu Bu arada Ruslar mevzıleri yarmışlar ve hemen oraya yerleşm'şlerdı Frtesı gece buradan gen atıldılar. Daha ertesı gün Rusiar burasını yıne aldılar. Her gun bırkaç ınsan daha eksılıvordu Durum tünene bildlrılmıs gelen emırde ise taarruzun tekrarlanması ıstenmışti Bu kez dunımu gorüşmek üzere tabur komutanı tumene gıttı «Generalım yeru bır taarruz amaçsız olacaktır Bız ruslan gece atıyonız, onlar ertesı gun burasını yıne alıvorlar Tabur her gun bırkaç kışı daha kaybeaıyor, bu nedenle mevzılerde tu tunmak olanaksız Şımdı sızden gendekı engebeli arazıye çekılmeklığim ıçın ızın ıstıyorum Bu durumda tanklar jıne gelecektır ancak bu keı rankları ızleyen pıyadelere ateş edeoileceğım içm tutunamayacaktır \ksı takdırde sızden tanksavar gücu ıstenm» \e generahn konuşmasma vakıt bırakmadan da «Tümenden yardımcı sılâhlar gonderılmedıgı takdırde bu ıs yurumevecakür. Bu nedenle sızden hücum topu ya d» tanic destegı ıst«nm» dıye ekledı General de «Bunu sıze \erecek durumda değılım Her ne olursa olsun bu gece îvanları bolgenızden atarak eski asıl savaş hat*ını tuttuğunuzu bana bıldıreceksiniz hepsi bu kadar» karşılığını verdı. Tabur o gece bir karşı taarruzda bulunmadıgı gıbı tumene d" haber vermedı Gun ağarmadan önce tümen komutanı ılerı hatlarda yanlarına gelmış bulunuyordu «Çokertmenın yapıldığj yenn duşmandan temizlendığınl neden haber ve.medınız"» «Taarruz yapmadığım ıç*n generahm hem bu hareket adamlanm ıçın sadece bır kan dokme olurdu ve > Hemen sozlü saldırıva geçen general, «Ben sıze emlr verdım sız de ıtaat edecektınız Taamızu bu akşam yapacaksınız, anladınız mı'» • Ancak hücum toplarının jardımı ıle generalım » Generahn yuzü kıpkırmızı olmuştu «Bunu elbette gorec»ğlz» cuyerek hızla oradan ayrıldı. Öğleden sonra geç saatlerde tabura, hücum topu gmbundan bir »egmen ?eldı Durum gonışulmü?, sabahın erken saatlennde taarruz ıkı hucum topu ıle başîamıştı Karşı vuruşun ılk anlannda 6ncı bolui komutanı oldu Mevzıler feıtrar II ncı taburun elıne geçtıjse de bıından on saat sonra nne Ruslara bırakılmıştı Durum tekrar tumen komutamns bıldırıldi O da yalnız tevet, ne olacak"1» dıye sordu. Tabur komutanı telefonda oncekı ıstegınl «Generalım çabaIanmız boşunadır, arazı engebesı gerfsme çekılmeklıgımıze Izın verılmesını bır kere daha rıca ederım» dıye tekrarladı. Venlen cevap ıse kesın bır «Hayır»dı Taburun savaş yonetım yermdekı ses susuyordu Bu nedenle generalm ıkincı sorusu cBem anladınız m r . olmuştu Şundı de «Hanr» demek sırası telefonun otekl ucxındakı subaya gelmıştı Bunun üzerıne. generalın şu sozlenyle karsılaştı. «Eğer b'r santımetre dahl gen çekılırseniz 9 sızı savaş dıvanına rereceğım, şimdi benı anladınız mı » Ancak tabur komutanı da dedığınde dırenerek «Ben yalnız koşulların baskısı altında gen çekılınm» karşılığını verdl Bu konuşmap uç soru ıle Uç karşıhk daha i^leTiıştı Bunlann da bılınmesı durumun açıklığa kavuşması bakımından çok önemlidır. «Gerî çekılmeyi sıze yasaklıjorum S:z daha *nce de buru bana sordumız Bu akşam buradakı cephe ^ajıru duşmandan temızleyıp temızlemeyeceğınızı bılmek ısterınT> «Hayır generalım » 11 «Neden hayır > «Nedenı generalımce bılınmektedir » «Demek kı verdığım emn yenne getirmek IstemlyorsuntM'» «Hayır generalım > Tabur komutanı telefonu kapatmıştı Ttunenle yapılan bu 6on konuşmaaan sonra bağlantı busbütun kesıldı Tabur komutanı bır karşı vurtışta bulunmadıgı gıbı cephe yavını da duşmandan temızlernedı Ruslar ıkı gun harekete geçmemışler, p^yadeler bulundukları çukurlarda beklemışlerdı. Arcak bomba atarlarla Katuşa \e tanklardan oluşan yok etme « makınelerını '«le*tıl»r Tanklara karşı bır pıvade taburu ne yapabnıraı' Er'er çukurlarda bazulereK tankların uzerlerınden geçmesme ızın rerıvordu, çünkü tanklar toprağı onlardan daha çaoutı \e daha denn kazıvordu Bu arada henuz olmemış olan lar da parçalanarak toprağa kanşıvprdu Gunduz gorduklermı hareketsız K^lı^casa kadar bomba atar'arla a^eşe nıtuvorlardı lşte kpnraman bır pıjade alajımn II nci taouru bojlece jok edılmıştı. .. \ E İSİN B4ŞKA SATFASI yıjınlara .asaSıdakılere> sunulan alternatifler, a2 once nasıl oluşturuldugunj anlattıgımız kopnme bılgıler aracılıgıyla verüır Bu komprı me bılgıler oyledır kı aynı ko nuda bırbırınden değısık bir çok turlerı vardır Her ne ka dar butun bu değışlk bılgıler aynı ıdeolojının urünu ıseler de gorunurde sankı bırbırlenn den çok farklıymış gıbı gelır Tıpkı aynı ışı goren temızleme tozlarının ajrı markalar, ayrı ambalajlar ıçınde sunulması ve bu maritalar reklâm edüır ken tozun bellı bır ozellığınm sankı oburlerınde yokmusças: na vurgulanması ola/ı ^) b'T işlejıştır bu Ve tıpkı temizle me tozu alıcısının değışık mar kaiar karşısmda tereddute dü^mesı \e sonuçta tercıhını ya parken çoğu kez tozun asıl işle \ıne ılışkın olmayan olçülerı kullanması gıbı bır durum. polı tık tercıhler yapma esnasında da doğar Boylece de bugun ABD de en çarpıcı omeğını gıır duğumuz ışleyışle karşüaşıru ABD de seçmen kıtlesmin ço gunlugunun politık seçtmle anında hıç de politık olmayan ol çulen kullanması Amerikan lıalkı en ınsanı evlem olan politık eylem konusunda acınacak derecede bllgısız, kayıtsız, yanl apolıtıktır Yukardakı gıbı bir işleyiçın amacı, en kısa ıfadesiyle Idtle yı politikanın dışında tutmak tır Ideolojik eğıtım bu içn politık herhangı bır zor kullanma dan gerçekleştırmeyı kolaylaştı nyor Çünktl ılk çocukluk yıllan ıle ışe başladıkları zaman arasındakı sureyı çeşıtlı ogretım kurumlannda geçiren insan 1ar, ıdeoloji yoluyla, «anıflı topluma ozgü bırtakım kuıaUan goreneklen vb hayatın normal koşuluymuş gıbı bellıyorlar. B»ı arada, bılgılenmenın daha yogun oldugu ögretım Kurumlann da boyle bır durumun bazl ç«lışkıler yaratması bırtakım tep kıler dogurması kaçımlmaz Ne var kı, çok zaman bu tepkıler de kendıliğınden ortaya çıkan, toplumsal hayatın sonınlannın butünlügünden uzak bır özel lıje sahıp oluyor TJzun vadeii ve bütunleştıncı bır prograrm 1 olmayan. yalınkat bır başkaldi * ma olayının sımrları dışına ta şamıyor. Boylece denılebılır kı varolan hâkım ıdeoloji. kendısı nı tartışmasız kabul ettırmeyi başaramasa bıle, başkaldırma bfçımlerinin sıstemın ozune za rar getirmeyecek yorüerde kanalıze olmasını ve bireysel tat mınlerle geçıştmlmesmı sagla yabılıyor Bugün kapıtallst top lumda sıstemm tümüne karşı duyulan yan • bıîınçlı veya bı lınçsız tepkıler, ekolojik sorun lara, seks «devrimolenne kana lıze ediliyor ve sistem ozellık le bu savunucusunda gordüğu müz gıbl geçmışte en azmdan yasal planda reddettıgı alanları adeta bır oyalanma, tatmın yon t«mı olarak benlmseyıp çoğu yerde tesvık edıyor Hıppihk gıbı tepkıcı jaşama bıçımlerı içtn de aynı uvgulamayı stirdürüyor. Çflrıku bürtın bunlar hiç Ç Türkiye'de Eğitim ve Öğrenci Hareketleri Murat Belge Ömer Lâçiner a z a n HEÎNZ SCHRÖTER !er, tartısmalar oldu Sonuçta, ?aten tutarlı, sıstemll bir bıçlmde hazırlanmayan öğrenci isteklerlim çoğu bır kenara ıtıldı Bır ka L.ara ıtılen ısteklerm hemen hepsı, daha demokratık bır akaderaık hayat sağlanması talebıne ışkın olanlardı Bırtakım ufak efek duzensızlıkler dUzeltıldı. \ma butun bu sureç boyunca, oğ "encı hareketı radıkalleşıp daha genıs politık boyutlara ulaçüğı ıçın, egeraen çevreler de, «Göraunuz mu 7 Bu Istekler aslında oahaneydı Bunlar duzenl değıştırmek ıstıyor» deme fırsatıru buldular. Duzen belli bir anlamda degışmeden, ogretlm kurumlannda daha olumlu bır ışleyış kur•nak, gerçekten olanaksızdır. Ne var kı, radıkalleşen öğrenci hareketının, başka deirımcı, üerıtı guçlerle ıttıfak kurmajı ba^aramadan toplum ıçmde soyut•anması, ote jandan, unıverslte ıçı hareketlerde her turlü akademık sorundan uzaklaşarak okul.nn Iktıdara karşı eylemm platformu gıbl kullanma eğılımme gırmesı başlangıçta da çok sağlam kurulmayan blrlığı, yanl radıkal oğrencı hareketinln temsücüenyle genış oğrenci kltlesl arasındaki bağı busbütun gevşettı. 12 Mart sonrasmda, bu eğılimin artık «varolan nesnel durum» halıne geldığl gorülüyor. Fakat bız gene, unıversıte yapısmın, toplumdakı genış sınıf ve tabakaları hoşnutsuz eden eksıklıklerı sorununa donelim Bır bozukiuk oldugu gorüşunü çok kımse paylaşıjor, ama bozukluğun teşhısı konusunda yak laşımlar epey farklı. Ofrtmel hsrekeü 21 Msytsla k u u d ı t ı genel kabulfi 1968 e kadar sürdıirdü Türkiye'deki eğitim sistemi; :/,; yaratıcılığın gelişmesini, özgür düşünceliliği durdurucu özelliklere sahip bır zaman sistemln gerçek eles tırisıne, ona karşı çıkarılacak gerçek toplumsal altematıîlere temel olamayacak şeylerdır Ideoloji üreten merkezler olarak oğretım kurumları uzerıne r so\ledığımız genel sozle , kuşkusuz Turkıve'dekı benzer kurumlar ıçın de geçerhdır Yalnj. daha çok s,ozunü ettıgımız «ılerı. ulkelere kıyasla, Turkıye'nm butun yapısında oldugu gıbı bu türden kurumlannın yapıs'naa da demokratik tutura çok d?na azdır. Toplumun genel bassıcı anlayışının yansımaları, kendmı T bütun cephelerıyle duyuru bu kurumlarda Verılen kultürün kendlsi demokratık dsğ'ld r verıh? biçımı de demokratık değıldır Bu çesitten ıdeolouk avgıtlarda ıjanı oğretım kurumlannda"» her zaman bellı bır baskı ögesı bulunur. Bu*ırn ogretım kurumlarının kendılenne gore polısı, mahkemesı, <^ezası vardır. Bunlar vetmedığı zaman, derletm a\nı işlerı goen guçlerlnl yardım» çagırmafc da kolaydır Dünyada ve Türkıyede tdeolojJc aygıtlann, yanı ogret^ıı «.urumlarmm bır başka ozelbgı de, bunlann, ulkede rarolan çatLsmalan ve ıdeolojılerı beılı olçıilerde kendı ıçlerınde \aisitna larıdır Kuşkusuz, bır ulkede sınıf mucadelesı yogunlaçtıkça bu yansımanm da dozu artar Gelgelelım, egemen smıf ıaeolojılerı ıle somurülen smıf ıdeolojılerı arasında, kesın oır te.cıh her zaman vardır. Egsmen smıiların ve bunlann çeşıtıı boltımlennın ıdeolojılerı. sıyasal ıkndarı paylaşan sımfsal koalısyonun guçler dengesıne gore zamanla ağırlık kazanır veja gerilerler Somurülen sınıflara vaıtın ıdeolojıler ıse her zamin gaçsaz guvensız \e savunma duramunda temsıl olunurlar jğretım kjrumlarında. Turkıye'nin çelişık toplumsal vapısınm, eşıtsız gelışmesmm, kendıni genel olarak Oğretım Ku îleri kapitalist ülkelerin yüksek öğretim kurumlannda başlayan direnişlerin bir bölumü rejimi tehdit eder özellikler gösterdi. " AKSAKIIKLAR 1968'de ilk boykotlarda, üniversitelerin kendileri de reform gerekliğine karşı çıkmadılar. Öğrencilerin istekleri saptandı. rumlannda duyurmaması, YÜKsek oğretım Kurumlannda bu çelışkılerın gorece daha yüksek b^r bılınç düzeyınde kavranma ması olanaksızdı Nıteklm aKmıslardan sonra >enl boyutlar kazanan sınıf mucadelesı ılk şıd detlı tepkılenn unıversıte bunve sı ıçmde dogmasına jol açtı Bu patlamalann iç ve dış nedenlen vardır Avnı donemde, butun ıle rı kapitalist ulkelenn Yüksek Ogıetım Kurumlannda da benzer dırenışler başlamış, bunlarm bır Kismı geçicı olarak rejımı bı le tehdit eder bır ozellik goster mıştı Bızdekı harekette bu dış orneğın kuşkusuz etkısı vardır Ama bızdekı hareket oldukça de gışık temellere dayanıyordu ve bu nedenle sonrakı gelışmelen ne Avrupa'daklnden farklı oldu \ncak, umversıte gençlığlnm ha reketı sorununa gırmeden once, Turkıye'dela unıversıte yapısı uzerınde bıraz duralım ğında, bu hareketlere tepkl duyanlar bıle, ünıversıtede reform yapmanm gereklılıgını ınkar ede mıyorlardı O günlerde verilmış demeçlen şövle kabaca hatırlatnava çalışırsak omegın o zaman TİP sozcüsunun savunması olduk ça zayıftır, unıversıte"dekı ışgal ıle bır oturma grevı arasında ben zerlık kurulmaya çalışılmaktadır Buna karşılık, Nıhat Enm a\"nı otunımd», «Kanunı» ıle «Meşru» arasında bır aynm yaparak savunmuştur işgalı Bunun kanuna askın, ama unıversitenın ne durumda oldugu düsünulurse, tarıh karşısında «meşru» oldugunu sov lemıştır 12 Mart donemınde ço<< ıyı tanıdıgımız Nıhat Enm, o gun lerde nedense bu gerçekten doğru \e güçlu savunmavı yapma geregını duymuştur. N'ıtekım ünlversıteler kendılerl de reform gereklılığıne açıkça karşı çıkmadılar, reform komıte lerı kuruldu oğrenci istekleri tes bıt edıldl, ogrencılerle oğretiT» iyelerı arasında uzun goruşme Ilk sorun olarak, üniversiteye gınş konusunu ele alabılınz. Bu gunkü durumda, ünıversıte kapasıtesmın üstünde ınsan lıselerden mezun olarak yüksek bğretım kurumlarının kapılanna dayanıyor Gıremeyenlenn gırenlsre gore çok yüksek oranı, cıddi bir huzursuzluk kaynağı. Aynca bu durum, eğıtım sürecinın ılk basamaklanndan başlayarak surüp gıden bozukluğu da gormezden gelınemlyecek bır açıklıkia sergılıyor. Bugunün Turkıye'sınde, eğitim gormuş olmanın ai'antajlan ıle gormemiş olmanın dezavantajlan apaçık ortada Ünıversıteje gınş konusu, smıfsal temele daj'alı «fırsat eşıtsızlığınm ortaja kovu yor Buyuk şehırlerae okuyanlarla kasabalarda \eya doğuda okuyanlar arasındakı eşıtsizJik. Aynca, bır üst eğıtım kurumuna devam etmek bugun bır haylı para gerektıren özel hocalı, kurslu, dersanelı bır mali gırtşım halme geldığı içın, bolgesel farklılığın otesmde doğrudan doğruya sınıf farkı \e malî güç farkı açık seçık gorülebilıyor. Boyle bir soranun en rutucu ıktıdarlan da tedırgın etmesl doğaldır Ama çozum bulamıyor va da buldukları aldatıcı çorumlerle yeni sorunlar yaratıyorlar. İLK BOYKOTUR BAJIADI 1»68 de ılk bo^otlar başladı Y ARJ R: E&ITIMIN AMACI VE < İ , HAYAT1> BULM ACA YTJKARIDAK AŞ4GIT4: 1 Tıtrestmlınce ana sesler ı T den bırıai feraıeye yarajan ıkı , Rollu kuçük bır çehk âlet 2 { 1 Tann Harman savunnada kul, 2 * • lanılan bır gereç 3 Zeytın ın yagı almdıktan sonra kalan po 3 sası okunu 4 jjj~p .şu 4 Tersı Wr harfm sımgesı Samaryum'un 5 Uzerinde deği»ık renkten sı rarlı karaltısı olan kumaş ıçin 6 sîfyleror bır soz 5 Ortakpaza 7 rın sımgesı Infce ses 6 Bir ' •vergmın mlktanm belırtmek i 8 çıı> temel olarak aunan değer 7 Fakat Bır doşeme turu 8 Tersı bır uzakdoğu sporu hakemhgınde kullanüan bır soz SOLD4N SAGA: Bır sıfat ekı 9 Tersı bır o1 Alkollu sıvı içmeye aşırı lumsuzluk ekı Benzetleme. düşkünlük 2 Bılım Tersı DtMKÜ BULM%CAMN kımı hastalıklarda gorulen denn dalgınlık hali 3 . üçuruna kenan Tersf eşıt 4 Anadolu SOLDAN SAGA: da eskiden yüksek gelişım gos1 Çıramoz 2 Ikılem Si teren \e ızlennı gunumuz esnaf 3 r a j a Y Tef 4 Abaso 5 kurumlannda surduren ocaklar dan olan kımseler Kopek 5 Oğlan krE « gA Leh oH 7 Mı Arma 8 Atı Bır spor dalı 6 Bir organ kan En 9 Fok rednE. Bır uljsun belli bır çerçe\e YTJKARIDAN AŞAGlTA: içınde yaşayan kosmı 7 Tersı mıktarca fazla değil Bır gıda 1 Çinkograf 2 ıkA ğA maddesı Tersı eskı Yunanda tO 3 Rıyal mıK 4 A çalınan bır çalgı 8 Mısırlılann labalık 5 Meyane Ar 6 , Ar dıkılıtaş bıçımmdekı anıtİEn 9 Om Hane 7 Tok 8 TiFFANY 2 3 4 56789 * : HıH l H Ll'mci kolordunun No\oAle!aje\skı dekı yı>ecek deposu terejağından marmelâtına kadar yanmıstı Bunları, duruma uygun olarak, bulundukları yerın bır tarafında 60 vanl akaryakıt, ote tarafmda da top mermilerıyle el ve sıs bombaları bulunan sandıklann ara venne dızdıler Kolordunun buradakı yıyeceSırı ne top, ne de tank ateşı yok etrnedi. Ancak erlerın «Oto yolu kargaları» dedıklerı «ııvrı burunlu Rus uçaklarından b m bölgeye bırer kıloluk beş bomba atmış bunlardan bırı de benzm varıllerınm oulunduğu yere duşmüştu Doğaldır kı sonuç ıjı olmamış, varıller havaya uçmuş, burasıvla tereyağların durduğu yer arasmdakı çaaırlar da korunan fıçılarla sandıklann yanmasınl onleyememıstı Belkı de bu yangın sondurulebıhrdı Fakat karargahın a\nıyat mutemedı yeraltı erzak anbarında bulunuyordu. t ç saat sonra toprak yuzune çıktıklan zaman kırkbeş fıçıdan enyerek akan vaglann çatırda\d çatırdaja kendılenne doğru gelmcKte oldugunu gordüler. Kısa arahklarl» paUayan benzın varıllerıyle onaltı bın top mermıs'TP çıkardıgı gurultu bır ateş armonısı meydana getırmıstı Buradakı mavtap şenlığı de tam yırmı dort saat surdu Olav '•utanagı hazırlardiK'an sonra ılk kaygılar «hey tanrım mevcut hsteler nerede» d.ye aramakla fcaşladı Ojsa avnıvat hsMlerı aymyat mutemeamm sandığmda%* «Fakat sandık neredevdı9 Karar^a^•a» Gerçekten de karargâhta olan snndık orada^ı br pencererrn altında duruvor, yonerge gereiuıce de ıkı rerinden kılıüenmış bulunuyordu (DEVAMI VAR) rn HJ l r 9 ı In I • H1 I • w DiŞi BOND FOANSrZ 6R3JTU ROSUKJOA... De&ersıa Bir telgraf türü. Romen 9 Ciftehane,