Katalog

OMHUIttYtT 24 BtlM t 9 7 | Bir arapça öğretmeninin düşünceleri Yozgat Sultarusınin üısesinin) yalnız ltse sınıfları degll llk ve orta sınıfları da vardı. Bu nedenla »ıruf sayısı, l'den başlar 12'de biterdı. 1916 yılında ben bu lisenin altıncı sırul (yani orta 1) öğrenclsl lken, Arapça öğretmenlığıne atanan Şamlı Bahattın efendı katıksız bir Arap milliyetcisiydı 0 tarihte Birinci DUnya Savaşı olanca şiddetiyle sUrüyordu Surije llinin vall ve kumandanı olan Cemal Paşa, OsmanU Imparatorluğuna başkaldıran Arap örgütlerının elebaşılarını olum cezasma çarptırmış, aynlıkçı orgüt kurma ola&ılığı bulunanları da, kımi zaman doğrudan doğruya kimi zaman da herhangl bir görevle, Anadolu'nun lç bolgelerine sürdürmüştU. Bahattln efendi öğretmenllk görevl lle lürülenler arasındaymış Bunu, hlç çekinmecten söylerdı sınıfta Azılı bir TUrk düşmanıydı Daha Uk derslnden başlayarak, yUzUmüze karşı, TUrklere liakaret edıcı sozler kullanmıştı «Etrakl bi îdrak« (Yam anlayışsız, kafasız Türklen deyimjni sık sık kullanırdı Ona goıe • «Barbar bJr kavim olan Turkler ancak Araplarla temasa geçtikten, Arap yazısım ve Islam dlnıni kabul ettlkten sorıra, az çok yontulmaya ve medeni olmaya başlamışlar, yıno de olamamışlardL • Kavmı necib Arabın bütün telâketi, medenijeti olmayan TUrk kavmlnln hâktmlyelı altına glrmesıyle başlamıştı • Araplığm kültUrü TUrk kavmlni tesırt altına aldığı için bu kultür, bütün Islâm alcmlnde olduğu gibi, TUrklUk âleminde de nlkım olmuş re neticedo ylne Araplık kazançlı ÇIKmıştı 0 Llsan ı TUrkl, basıt bir göçebe kavmın blr kaç yüz kelımelik dlli iken iglne glren Arapça kelimeler ve melhumlar sayesinde ilerlomlş, zenglnleşmiş ve Usanı Osmanl böyle meydana gelmiştl • Şimdı blz bu derslerimizde Osmanlıcanın esas unsuru olan Arapçayı öğrenecektik» OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Türkçülük mü Arapcılık mı? Hıfzı Veldat VELiDEDEOÛLU yaşça küçuk boyca kısa bğrencilerinden olduğum içtn vunetıcılı r luıu en on sıralarda yer veıımşleıdı Ayağa kalktım ve yüksek sesle • MualUm bev buıası Türk mektebidir Bız hepımız TUrkuz bız bu &özleri Arabutan da soylej in > dedım Ögretmen kıpkırmızı kesildı Hmcmı benden almak için kürsüden lnip Uzerımo yünldü Sıraların arasından arkaya doğru koştum. Sınıf kanştı Çocuklar ayağa kalkıp öğretmenin yolunu kestiler, «Yuha Arabıstan'a, Arabistan'a > diye bağırmaya başladık öğretmen sınıfı bırakıp çıktı Ve blr daha da hıç dbnmedi Gorevden çekilmiş, suçunu bildlği ıçın bi7İerı sıkâyet edemedl herhalde kı, sınıfta geçen olay üzfrıne hlç bir disiplın soruşturması açılnıadı. olmasının da etkiM vardı Çorum Yo7*at yolculuklanmızda at arabasıyla saban er*»n len kentten aynlıp Conım ovasına u?arıan şose yolda ilerlemeye başlayınta kirdeşımle bana • Uğurlar olsun (1)» dedirtır kendlsi de bunu • ugurumuı kurt uğuru olsun dlye janıtlardı Atalanmıza göre, kurt un uğııılu hayvan oldıığunu soylerdı Bugün sağ olsa^dı da «Kurtıim polıtıkadı oynadığı rolü gorseydl yolculuklarının başlangıcında yıne «Kurt uguru.ndan söz pder mıydl acaba? Hiç sjnmıyorum Işte ben boyle blr ortamda yetiştifcım ıçln Arapça oğretmenimiz Bahattin efendinin Türkluğü hiçe sayan iddialı «Arapcılık» rğılımınden nefret etmlş, v« o tarlhten ben de gıttıkçe gelisen dü»ünca ve bilgım ıle TUrklüğü Arapçılığın her tUrlü etkisinden kurtarmak ıçın elımden gelriıgınce çalışmışımdn Şunu heınen eklıyevlrn kl, çocuklugumun ırkçı turanoı mılilyetçiliği, veıınl bUtUnlestirici ve birleştınci Atatürk mıllıyet çiliglne bıraktı Bugün TUrkıye sınırlan lç'nds vaçajan yazgısını bu vatanın yazgısına bağlayan herkes.i hangi ırktan olursa olsun TUrk sayarım Rundan kurtarmak İçin büyük Atattirk"Un açbgı savaşımdan bu yani yani aşağı yukan 40 vıl içınde dillmiz hemen hemen bütün soyut kavramlar: dejrlmlendırecek bir güce ulaşmıştır Bu galtînıe vs serpilmeden, bu vatanda yasayan her TUrk'Un sevlnmesi gpreklrken, gelışmeyı onlemek, korpe Türk çocuklarını, eski medre«!e dilini öğrenmeye zorlamak istsyenlerın Mil 11 Egitım OrgütümUzün en jllk>;ek katlaruıa kadar si7dığını ve okul kitaplarından Ö7türkçe st>7 lükleri çıkarıp atmaya başladıklarım gazetelerde okujoni7 PENCERE Okul Kitapları J Ailemin etkisi Bizim ailemlzde Araplar pek sevilmezdi Yemen e çidip de geri dönmeyenlenn oykülerlni Uk çocukluğumda çok dınlemiştim. Babam, Abdülhamıt dbnemınde, ÖğretmenUk gbreviyle tstanbuldan Trablusşama surülmus, uzun yıllar Suriye'nln türlU kentlerlnde gbrev yapmış. Arapları yakmdan tanımış Sırası geldtkçe ymnl Araplardan soz açıldıkça, «Arap mllleüni severdim Fakat sonradan şuna kani oldum ki, Araplar, TUrkler'e Bulgar kâfırınden daha tarla düşman » derdl Birıncı Dünya Savaşında îngılız casusu Lawrence'ın kışkırtmalan ile Arap çetelerinin Irak ve Surlye cephelerlnde Türk askerlerlni arkadan vurmaları, babamın bu yargısmı sonradan doğruladı Ustellk babam orta oğrenıminı medresede yapmış olmasına rağmen Turkçii ldi Bunda onun medreseden sonra tstanbul Öğretmen Okulu'nu ve daha sonra Osmanlı Hukuk Mektebinl bltiren ve Ziya Gb'kalp'ten çok önce kafalannda TUrklUk bilincınl oluşturan ılk Oıtnanh aydınlarmdan blrl Öğrencilerin tepkisi Sınıfa UçUncU veya doıdünctl gelişlnde kıyamet koptu Blz bğrencller, hece veznlyle duru Türkçe şlirler yayınladığı itın «Türk Satri» dlye adlandırılan ozan Mehmet Emln'ln ve Ziya Gokalp'in onrülUğünde tttihatçılar tarafındau ülkeye yayılan TUrkçUlUls. Turancılık ülkUsU ve milliyetçilık duygusuyla yetiştirlldlğlmiz içın Babahattin efendinin sözlerl ruhlarımızda «ittıkçe büyUyen bir tepkl ve şiddetlenen blr öfke uyandırıyordu Bir gtln yıne bu yönde bir konuşma yaptıgı sırada 72 kişilık sınıfımızın arka sıralarmdan bir oğrencl (Raif Gundoğdu) •TUrkler büyük bir mlllettir. dlye bağırdı. Sınıfın Milliyetçi kültürün temel! Bilindiftl gibl mllllyetçi kültürün temelı «Dıl» dir Dil bırllği olmayan bir ulkcde, tınitpr devlet bıltünlüğU da olarrm 1961 Amvasasına pore dev letin resmı dlli TUrkçedır 1876 Osmanlı Anayasasında ve 1024 llk Cumhuriyet \nayasasmda da bu kural yer almi'jtu Osmanlı Anayasasındaki sözcUklcrin yuzde 24 ü Türkçe, yüzde 78'"u Arap ça olduğu halde, 1961 Anayasnsını oluşturfin sflzcüklerın yüzde 69 u TUrkçe, yüzde 3I'İ Arapçadır Tarafımdan öztürk«,e ye cr\ rıl«n Yurttaşlar Yasasmın «Med^nl Kanununıı VP Borçlar Yasaiı nın yürde 92'sl bztürkçe, yüzde 8 ı Arapçadır. Demek kı, Rİİ/el Ttlrkçemızı Araplarm boyunduru Bu kitapların içerigi de ba?ka blr »orıın Ge çenlerd* sevgıli öğrencim Sükran Ketencl'nin vaptıgı ve Cumhıırıyet'te yayınladığı bır anket, bu sorunun yürek burkucu acı yontlnü gosteri yordu Ben bugün bzden, içerikten değll, yalnız dıl len söz ediyorum Ilımh bir TUrkçecl olan sayın Abdl tpekçt bile dayanamamı?. 18 ekim tarlhll MİUiyette şoyle yazmış «Kıtaplardak! dejislklikle Osmanlıca ya dttnül mektedir » Evet doftru Onun bir gosvoloji kltabından kendi deyimiyle rastgele seçerek verdigl ör neklprı b ınva aktarıvor ve dllimizdf* vprleşmış TUrkçe karşıhklarını da parantez içmde yanları na eklıyorum Münasebet (iliçkt), Te»kilit (örgüt), Tarz (bi çlm, vöntem). Mahıyet (oz, nitelik), MUsahede (gozlem), Tetkik (inceleme), Ferdı (bireysel), şu ur (billnç), Safha (aşama bblum), Mesullyet (So nımluluk), Ifa (yerine getirme), Tabi (baglıl, Nazarı (kuramsal), îstismar (sömürme), Mecbu riyet (zorımluk), Inhtraf (sapma), TemayUl (eğı lım), Bakiye (kalan, kalıntı), Vazife (gorev ridav), Mnna (anlam). Te«sir fetkO KUlli (blltün bUtünüyle), Muamele (Ulem), Tall (ek. ikınci sırada), Telakki (gcrüş, ınanç) Tasnlf (ayırma), Menfaat (Çıkar) tnklşaf (Kellşme), Hadise (olav>, Tathık fuy(fulama\ îstlfade (varatlnnrra>, Nıüda fı (savunma) Alaka (ilgiı Gaye (amaç erpk\ ATSL (live), Tatmlnkâr (doyurucu), MUşterek (ortak), Muhafaza (konıma) Vahdet (birlik), Ma mui (vapılmış, ılrün'», Islah (iyileştirme) Anayasamızda vüzde 69 oranında oztürkçe sor cUk kullarulmış lken ve Kat MUlklyeti Yasası glbı yasalarda bu oran daha da vUkselırken, ortaokul ve Hselerde okunacak kltaplarda, venlden Arapça sözcüklere dönmek yenl yeni kendıni bulan ve oluşin Türk dıline ve dolayısıyla Turk kültürüne ihanetten oaşka nedir? Benlm kllçük yaçımın ırkçılıgı canlanıyor Içimde ve bu girlslmde bulunan klçilerin başta sözünü ettığim Bahattin efsndl gibi, «Arapçı» olup olmadığı sorusu saplanıyor kafama. Ulusçuluk ve ulusal dil volımdu bunca yıllık başarılı bir ıleılpmeden sonra bu korkunç gerl dbnüj çabası ba^ka tUrlü açıklanamaz gUnkü Bi» TUrkler böyle mi titrevlp kendimize dönecegle? nsanoğlu bligiyl kolay elda etmedl. Geçmlşln karanlıklaıına dogıu giden blr tarlhl vardır bllgl savaşının. Mafara donemlerlnln ilkel bllgUcrlnden buglinlere v»rıldı. lnsan ateş jjıkınasmı, KU ustünde salla gezmeyl, ok ve >ay yapma.sını, denıirl Işlemcslni ogrendl Aıaba tpkerlefinln bulunnıası, ba?lı ba^ına blr devrlmdl Zamanla gellşti bllgl h,i7İnrsi Ögrenmek ve ogrctmek, avgarlığı kuşaktan kuşağa bugdne ulaştıran slhirll değnektır. ISe var ki zamanla oğrenmenln ve 6ğTetmeııln yaaalan da bellrlendl Toplumlarda «ınıfl.trm oluşması ve siyasal rgfmenllklfrtn kurulmaciyla, dğretlmln denetlenmesi birblrlne kuşuttur Sukraten'l olum ceza&ıııa çarptırriılar eskl Yunan egemenleri Mçln.' (.Unldı unlü bilge, egemenlere KOre vıkıcı \r Irlılikfli gerçckleri ııgrctlysırdu <,oırrsintlrki tmçlere Sokrates'ten gayrı blr dlzi nrntk gosterebllirlz bu konuda. Kn ^.ırpııı.sı »amrım (»alılı dir. Öfretlmln ve eğltimln egemenlerln lsterlerlne göre bl(Imlcnmesl ve deııetlenmesl, tarihsel sureçlerde aşunalarI» kendlnl gostermlştlr. Toplumsal grllslm kaçınılmmzdır; \e Insanlann blr sıiru bllglyl ö^ıenmcsl gerekecrktlr. An» bu bilgller zamanın shasal iktldarları İçın «yıkıcı ve teb likelı» olmamalıdır. Kulelpıın lıı/mcl ışlevleri dışında bllgl rdinmeleri bu nedenle >asakUndı leodal toplumlarda ay nı kural geçerliydt Tarih boyunuı sonıurülen sınıfların okuma >azma uğrenme§i engellend). Osmanlı Devletl çöktugu zaman Anadolu da okum.ı >uzma bllenler aynrahklı allelerden jeliyorlartlı Bugun bile ıılketnlzln ,\arısı okuma yazma bilmez. Alfabesizlik, yoksul keılınlerde daha biıyuk orandadır Insan toplumu »anayl aşamasına vardığı zaman, eraekçllerln ögretlmdpn grçmesl Fgemenler İçin yararh görulnıüıjtdr. Blr fabrlkavı çalıştuacak işçilerin okum» yaxma hesap kltap bilmelcrl, tckıılk bllgllerl Anımnemelerl gcrekır. Ama İşçl nasıl bllgl edınecektlr? Kuşkusuz cgemenIrrin sapta\acağı olçü vc bl^imlerde Bundan ötesi «tehlikcli ve yıkıcı» savılır. Çagııııızda her devletin egemeni, kendlne ozgü öfretim düzeni kurmuştur. Fransa, TttrUye, İran'dm cgitlm çizgilcrt degişlktir. İ>çi sınıfı ıktldaruu oluşturan blkslerde isr apayrı niteliktedir. Sovyetlerde ÖJretılenie, tapanya'da ogretllen bir detildtr. Demek ki her devletin siyasal duzenlne göre eğttlml yonlendırmesl ve biçimiendirmesl sozkonusudur. Bunu yakın tarihlmlze bakarak kolavca saptayablUrlz. Osraanlı tmparatorlııgu yıkıldıktan ve padtşablıkU talUfet ktvldınldıktan sonra, Atatürk Cumhurlyetinln nülll efitim dÜ7oninc geçllmiştlr. Bu geçlş, feodai değer yargılarını kokiinden yıkıııak, hurafelerl aşıp büimlere köprtt kurmak demekti. Cumhurlyctln temellnl atan küçük burjuva rodikallcrintn çoğdaş uygarlık dUzeyloe dzlemlerl elle tutulacak kadar yoğundu. Ço|u Batı ülkeslnden daha bt> llmsel ve layik btr ögretlm dbzenine geçtık. Tek partl ddnemindekl tek kltap sistemlnde hem bu gerçek, heın d« tutarulık görülmektedlr. Çok partlll donemde egemenllğe tüm agırbgıyla oturan dışa bagımlı •ermaye sınıfı, AtaturkçU goreneklerle yeUsmlş toplum güçlerinl haslangıçts gft7etmek zorunda kaldı. BunİArİa «levrlnîlere k»rşı toplum güçieri »rasında bir den> geyl hesaplıyan tutucu siyasal Iktldarlar, uzun bir süre Isteklerinl tumUyle eglUme yansıtamadılar. Şimdl o sttrecln nşılmış olduğu Izlenlyor. 1976 yıluıda Cephe ortaklıği, okullan yenlden tek kltap «Istrmlnt getlrlyor. Oğrencilere verllen ldtaplann nltellğl nedır" Uzmanlar hu soruyu vanıtlıyorlar. Ortaokul v« llse ders kitaplanndan çıkanlan brnekler korkunçtnr. Çocuklannuzı çaidışı bır kafayla geriye dönuk lnsanlar blçimlnde yetlşürmek İçtn hazırlanan tuzaklar, orta Hgrettml a | gibl sarmıştır. Geriye dbnuş lıırs ve özlemlerlnin Ulke cgltimlndekt araçlan, okul der« kltaplandır. Diınvanın dunkiı ve bıifrilnkü koşullan he«.aba katıhnM. bugünku Turldye'nln ikl Dünja Savası »rasındakl Jıırklyp.1den geriır düştüğfl blr gerçektlr. Şuudl bu geriye düşUşün, fjitim slstrmine vaımması blr bakıma doğal savümalıdır. Egemenler, ttlkenln halkına ve çocukların» lşaret parmaklannı uzatıyorlar: Olcuracakvn' t m ı benlnı lsteklerlm do£nıltu»unda, benlm çiiflttlm jınırlar tçindc ö<rcnc"cpknln. lehllkelt ve yıkıcı flklrlere jer yok. Ben nryl öngörüyorsam onu beUlyoceksinl <» '•a*' * ı, Tarlh bovunca hep bojle olmamıs mı? Ozanlar Kın Tutar mı? OKTAY AKBAL Evet Hayır BOZKIRDAKİ IŞIK öy Enstitülerlnin Vunılus yıllarında Tuncell köylerine c'der Tonguç Bir kbyde eğlt menin okuttugu dersllğe glrer. Derslik temiz öğrencller okumo\ı yazmayı öjrenmis Ama kbylüler TUrkçe bilmemekte Egirmenln ve öğrencilerin çevirmerül ğiyle konuşurlar Şlmdl sıra slze geldi, sizt de biraz yoklayalım bakahm, dly^rek, blr öğrenctnln ellndekl teb«v şırl babasına vermesıni söyled'm. Adamcagız titriyerek. Beyl kusurumuzu bağıgla, bizl okutmadılar. Ben yazı yaz mak şöyle dursun, bunu tutmaaı nı bile bilmem, diyerek tebesirl eğitmenn uzattı. Sonra bayını yero eğerek Çocukianmıza lcaraı rezil olduk komsular, bizi böyle calıil bırakanlar mezarlarında rahat et mesinler, dedi. Baska blr lhtiyar söze kansarak Blzl arayan soran mı vardı? Şu dağlann arasında çobanlık, rşkiyalık yaparak geçlnmeye uğraşırdık Hayvandan farkımu yoktur Bizi güden çıkmadı Çok jjükür çocuklarımız okuyor, buna kıvanıyoruz, dedl Baba! Artık sia kendl ken dınizi gUdeceksinlz Bu yol daha iyi degil ml? dedlm. îhtiyar lcöy K Mahmut MAKAL bUtün Umitlerlnt keserek blr sof tanın peşlnde hayall ve meçhul blr aleme bağlanmış» insanırtnza yeni bir yaşam anlayışı götürülmeslnden söz edlyordu Bir tiyat ronun salonunda geceyarısı bon cuklu cıncıklı lnsanları görUnce, o anda uykuda olan yorgun köy lülerl dUşünüyordu Onlan uyandırmak, düşUndUrmek, yasamayı sevecek ve sorunlarına sa hlp çıkacak duruma gelmelerinı sağlamak lstiyordu Bunlan düşUntiyor. uygulamak, uygulatmak İçin uykuyu tUneğl unutu yördu Bunda, bir 1cöy çocugu olarak zorluklar içinde okuyup yetlşmesi kadar, koyleri olabıl diğince gezip incelemiş ve kuy lümüzü sorunlarının içinde tanımış olmasının da payı bUyüktU. DUnya Pedagoji Ansiklopedllerıne, Köy EnstltUlerinın bulucuBU, kurucusu ve tek TUrk eğitım cisl olarak geçmesi durup durur ken değıl, bir yaşamı acılar çeke rek halk uğruna tükctmesi sonucudur Yasalanm, yönetmeliklerinl, yö nergelerini hazırladığı, sayısız en gelleri göğUsleyerek kurduğu Küy Enstitulerı ve köy okullan yoluy la, ilköğretim kısa sUrede yurt çapında yaygınlaşmış, okui yapısı ve bğrenri alabildiğine artmış, 4274 sayılı yasanın 16 maddesi uyannca sıkı bir devamı takip uygulanmış, ilköğretim çarkmdan geçmeyen vatandaş kalmaması yolunda yürütülmeye başlam'f.tı isler GUnUmUzdeyse, kırkiki mll yon nUfusun tam yarısı okuma yazma bilmemektedir. Nitel ve nicel anlamda geriye gidiyoruz Ama otuz eylülde öftretmenlero «Kaybolmuş Anadolu köyU ve o nun çalı dibinde acı çeken msarundan» söz ediyordu Eğitim Bakanı Naıll Erdem Bu da blr Ankara lafıydı öte yandan. fon guç'un davasına, Anadolu tnsinı nı uyandırma davasına sarılan ne kadar öğretmen varsa icıyı yor, Eğitim Enstitülennden, tıü retmen okullanndan binlerce öj rencıyi, can güvenliğinden devtun edemedıklerı halde toptan atıy>.» du Danıştayın yürUtmeyl durdur masına karsın bu 1600 öğrotırl hakkındaki kararı uygulamcor du Anadolu köylüsUnün hangl «zihnlyetten» acı çektiğini anlıyor duk. Hem Ortaasya kurtçusu olhem de Anadolu köylüsunden sbz et, ne güzel. «Dertlerden kurtulıırsun gezsen Anadoluyu» demek istiyor herhalde «tnanmak güç Onlan Girne denlzinln Ketlrdiğine tnanmak güç Seiüigliıiz denlzln getirdigine onlan » Boyle baelıyor Kıbrıslı Rum ozanı Kosta Monün'in şiirl Belki de Olrneliydi, tocukluğu, gençllğl bu guzcl kasabada geçmlstl. Sonra, blr gün, ayrılmak zorunda kaldı. şinulı ri7İpmin> çeklyor, eskl gunlcri anıyor. Şöyle dlzeler nıralıyor: «Bak şu fotoğrafs nasıl da giılıiyorduk Hem çok 7aman da geçmpdt aradan Naaıl gtilebiUyor mu»uz o giınlerde, hatırla! Girne'nln zallm denlzl Geri ver sana yazdıgımu şllrleri» Bu sltrln adı «TUrk lstlltsi, Tetnmuz 1974», Montls, blr çilrlnde de «Iimonlan yurt dı?ı°a yollamaytn bu yıl Ozsulan kanlandır on seklz yaşındakl Ronçlprln» diyor. Baska bir Rum ozanı ya"«» oıan taalağı da şöyle ytnatav. «8enl gerl aUcağız Sağ ellmlz yttrcglmlzln üstünde Tam o kanayan noktada» dtye yazmif Blr kadın ozanctk da hızını alamamı$, lfln içlne AtlUa'yı fatan kansbrmış! Kayalıkların bstüne tunrml? üç lnıs bakmışlar Lapltos'a, Olrne'ye, Omorfu'ya, şöyle düçünmüşler: «Atilla ortaya çıktı yenlden, sürUleriyle e7di bid Ihtiyarları dövdü, ölüleri tekmcledi, kadınlara aaldırdı Gençleri, suçsuzları oldürdil, meleyen Lruzutar glbı parçaladı Okullan yaktı, cvlerl kül ettl Gcnçliğin çlçeklerl ddgüştU onlarla, eskl pash sllâhlarl»».. Fvyenlye Paleologos, yenlden elde edeceğlz o topraklan dlyor: «Hayır yıllar geçtikten sonra de|U ^lmdi, ylmdi yenlden hizlm. Çünkü hep blrllkte kuracag» Ter dökerek kuracağu evlerl, killseleri Buyutecegiz ağaçları yenlden ve yenl okullan açacağız Aglama ana, anm aglama, Meryem u ı yanı başunızda heplmlzln.» Işte böyle!.. Biz Atllla'nın lorunları, gltınlslz durup dururken, Kıbna adasına çıkmışız, yakıp yıkmısız, «Istllâ» etml•jiı bans ve huzur lçinde yaşayan topraklan! Ama yenlden gerl alacaklarmış, geçlci bir donemmls bu! 'Böyle yazıyor Kıbrıs Rum ozanları, ozan olma hcveslllerl Hevesll diyorum, hağnaz ulusculugundan Htürd değil. Gerçek anlamda sllr defeerl taşunajan bu dlzelerden haıjka nasıl nöz edlllr? Oç alms duygularını alabildlgine somttrrn, kolay begenllmek Isteyen hınç dolu, kin \c nefret dolu alt alta dlzilmla blrtakım aozler. Blr gerçeğl iyice bize gösterlyor, o da Kıbns'takl bagnas kafalı Rumlann hâlâ neyln ardında olduklannı, blzl nasıl gördüklerini, dünyaya göstermeje çalıştıklannı AsyaAfrika Yazarlar Dernrgi'nln flç dllde çıkan «Lotua» derglslnde yayınlandı bu »ilrlrr. «Lotus» dergislnl Arap yazarUn yönetlr. Bu şllrleri de Mısırlı Ismet Refet çevirmlg. Bas tarafa çu notu ekleyerek: «Uzun blr barı» ve blrllk (agından •onra Kıbrıs bölunmenin eflgindedlr» Araplarm bizden ml yoks» Runılardan mı yana olduklan blr kez daha ortaya çıkıyor. Glrne denizl ne yapsın? 1974 Temmuzunda bu kıyılar kan ve atesle yıkandıysa suç klmde? Rum ozanlan bu soruyu kendllerine, kendilerlnl yonctenlere, yülardır adadakı Tıırk halkını oldiiren, vuran, kovan, ezen, yoksulltıga Itcnlere, o IMakarioslara, o Sampsonlara, o cuntacı subaylara EOKAcılar.» sorsunlar Türkler, çetecilerin, askerlerin ellnde olüurülurken klmseııln sesl çıkmıyordu, kim^e dovunmüyordu. Bu ozan lara sore «herşcy huzur ve banş» Içindeydl. Glrne kıyılannda denlze glrlp, bol bol kahkaha atıyorlardı. Bizlerse, bu yanda, dünya kaınuoyunun ujanmasını gerçeklerln herkes tarafından gorulıncslııl boşuna bekletlik yıllarc» Hem de gereğlnden çok sabırlı davrandık Ama Ecevıt bunca haksızlığa dayanamadı. TürkYunan dostluğunun şllrlnl yazmış ozan polltlkarı doneminde Kıbns'a çıkmamııın blr anlamı vardır. Başka yolu kahnadıgı içın Turk askeri Kıbns'a çıktı. Cuntacılan yıkarak bem Kıbns Ruınlarmı, hem de lunan halkını kurtardı bu davranifiyle . Bunlan herkeı blllyor. Bsfnaz kafa Usunayan herkes . Ama Rum ozanları, ya da ozan olma hevesUleri öç alma duşlertne kaptırmıslar kendilerlnl, yalan yanlış dlzeler çlzlktiriyorlar. Bunlar o l n olsa avutur, uyutur, aldatır yıgınları Yenl yeni kanlı olaylara surbkler Türk olsun, Rum olsun on •eklz ylrml yaslarındakl gençlerln kanlanmn dökülmeslnl kinı•e istemez elbet. Ozanlar ise hiç Ne var kl «Lotus» dergislnde çevirilcrl çıkan şllrler kan ve ölüm kokuyor. Isin acı yani. AsyaAfrika Yazarlar Uerneğlnln kl amacı dostluk ve ban» yaratmaktır cılcblyatçılar araaında > böyle dügmanlıklara, klnlere araç olması , dular Her gün mnav vertp yüz akıyla çıkıyorlar. Köy öğretmenlerine yazdığı mektuplardan birinde, muhtar ve Validen tutun, devletl yönetenle rin yenl usüllere alışması gerek tiğinl.. belirtiyor. Bir yerde ^e şöyle yakınıyor«Kendilerlne Devletln önemli lşlerl verilmiş olan kıt görUşlU ve anlayışsız )n sanlarımızın bu derece kUltürsüz oluşlarına çok UzUldUm, lçlm parçalandı» ÇA6DA} PROMETE TUrk Peatalozzisl derler Tonguç'», Çagda? Türk Prornett'sl 0 » mMc daha dogru On yılı ıef»>rberllk, hallnde olznak Uzera, yaşamı boyunca acı çeken Anadolu köylüsüne ışık götürmek için ı v vaşmıştır Nelerle, kimlerle «ava şarak bu dUşUnce ve yokluk çölüne ışık getirmeye calıçtığını, mektuplarından acı çeke çeke lzllyoruz Onun davası yarım bırakıldıktan sonra getlrllen demokrasl sll&hını nasıl kullandığı mızı, temelimizde eğitim olmadıÇı İçin nasıl kendl kendimlzl vurdu ğumuzu düşUnüyoruz Geçenlerde Şerefltkoçhisar yol culugunda Ekmekçl'ye şunu «OylU yordu Vedat Dalokay «Bu öğretmenlerln dlrenlşine yasıyorum Aç kalıyorlar ylne hlçbtr şey yokmuş glbl dlreniyorlar » TÖB DER in kapatılışı dolayısiyle gör düğü direniş karşısında söylüyrr du bunu. Köy EııstitUleri kapana lı tam otuz yıl oldu. Ama Tcnguç un ektlğl tohum yıldan yıla yenilenerek büyüyor Onun davasını yarım bırakanlar, onu kıyan l»r nerede, adlan anılıyor mu? Ama Tonguç yaşıyor Dalokay'ın sözlerini de yanıtlayacak blr RÖrüşUnU, çellğe nasıl su verlldlğini anlatması bakımından alıyorum 1942'de bir Köy EnstitüsU MüdUrüne yazmış «Elinlzdekl talebeyl byle bir hale getireceksiniz kı, bir gün onlara maaş verilm«se, yani memleket veremevecek Su ruma gelse, felaketler birbırl <isttine yığılsa, onlan ateşler içtn de bıraksa vine onlar maaşlaıın vprildıği ekmeklerin serbe^t «ıa*ıl clıgı de\ırd6kl hpi«»M nıhive <ribi sağlam blr lmanla lşlerinl gör>>bılmelidir ı» Oerçekten böyle o' PANDORA'NIN KUTUSU ıu Okuma yazma olmadan bv'yle şey olmaz Cahil lnsanlar onu beceremezler, önce okumak ettrek. Okuma yazma ile gözlerimlzl açalım, körlükten kurtulalım ki, dediğini yapabilelim, cevabmı verdı Tonguç, on yıl süren tlm seferberliğl sırasında, köylari gezip köylülerle görüsmekten btr an gen durmamıi, savası cephenin ön safında yUrUtmüstUr Ama, bakalım Ankara'da ne oluyor, cephe gerisinde? Yine o yıllardayı» P»rti Genel Sekreteri, devnn ilerl gelen iiva sı ve bürokratlannı toplannç Türkocağma, söylev vermektedtr KöylUyü rahat bırakın. Sabanıyla, bezir kandiliyle rahattır o Çıft motoruydu, elektrtk ı?ıftıy dı deyip rahatını kaçırmayın. Alkışlarur da Ama Tonguç'un kafasında, Tuncell köylUlerinln, daha yüzlerce kbyde konuştuğu vatandaşların sesl uğuldamaJMa dır Bu söylenenlerln çaka oıup olmadığmı sorar. Ciddi oldugu karşılığını alnca şöyle der Bunlan gidip köylülerle blr likte konuşalım köv odalannda kandıl ışığında Köylerde taıuduc çok, otobüsü de benden. Sltlen bu akşam götüreblllrlm. Bunun Uzerlne bır panlk baslar, temlz glylmll, bakımlı dtnleyicller arasında Bit, pire ve to« lâfı etmeye baslarlar. Sonrm da evlerine dağılırlar ANKARA'DA NE OIUYOR! Çukurova Üniversitesi Amblem Yarışması Ünlversitemlzl tam anlamıyla simgellyecek ambleml laptamak amacıyla bir yarışnıa dUzenlenmlştir. Yarışma İçin koşullar aynntılı olarak »artnamede verllmiştir Yanşma amatör, profesyonel tüm sanatçılara «çıktır, Amblem, flâma ve rozet olabilmeli, matbu evrak ve yayınlar Uzennde kullanüabllmelıdir Yapıtlar 30x30 cm boyutlu reslm k&gıdı Uwrln« blr adet siyah beyaz blr adet renkli (küçUk kenan 15 cm olarak nazırlanmalıdır.) v« 15 cm'lik kenan 3 cm'ye kUçültUlmüş fotoğrafıyla, fotoğrafın negatifi de birlikte gönderilmelidir. Yapıtlar; Uzennde sadece rilmuz bulunan bır kapalı 7Att lçinde gönderılerek, rümuzlann kime alt olduğunu belirten lslm ve adres ayn bir zart içinde aynı rUmuz yacılarak kapalı olarak göndenlecektir. Yanşmanın ödUllerl1. 2 3 1 2 3 KAYBOLMUJ ANADOIU KÖYIERI KöylUler çaga açılmak lstlyordu ama Ankara gürültu lstemiyordu Birlikte çalıstığı Köy EnstitUsU MUdürleri bile hep onun •lUrtüsüyle, uyarısıyla eğitiliyor v« eğitiyorlardı Onunla yenlden tadına vara vara, onun o tüken mez deney pınarından lçe içe dört gün geçirdim Kişinin düsün celerinl bıleyen, gönlünü dolduran tok sesi yenlden çınladı kulaklanmda. Ekım ortasında pırıl pırıl Ankara güneşinde ve Genç lik Parkı'nın ıssu bir köçesinds yıne başbaşaydık. Maddi varlıgı yanımda yoktu ama, mektuplanna yerleştirdiğl koskoca bir 1un vayı ellme tutuşturmuş, tüm V\T lığıznı, çevremi sarmıştı Maddt varlığı yanımda görünmediğl için de, onu görtlnce oturaktan kalkıp kaçanlara, yolunu değiştlrenlere raslanmıyordu Kıyıma uğradığı yıllarda en yakın ')11dlkleri bile bbyle davranmıştı ona. Blr bUyük davamn yük<lpıl seve seve tek başına tasımış, 6lenedek tek kalmıştı böylece «Hayattan bıkmış, dünyaiin ımrat dersanesl ÖZEL 2B4848284849279927 Crnb«rilta»UUnbul ÜNtVERSİTE YAYINIARIİCİN BROŞÜR İSTBVİNİZ TEMEL FEN EGİTİMI ILE DILEDICI FAKULTEYt GIREMEYbN VE BEKLEMELI ÖGRENCİLERE ödül ödül OdUl ÜNİVERSİTEYE HAZIRLAMA 95 EKİM (Motif. 570) 11967 Manslyon Mansiyon Manslyon Yanşmaya katılacak sanatçılarm Adana'da Çukurova Onlversitesl Genel Hekreterliğl veya Ankara'da Çukurova Üniversitesi îrtibat BUrosundan (Bavmdır Sokak, No 22/8 KızılayANKARA Tlf 17 79 87) tlgllı şartnameyt Ucretsız olarak almaları Isım ve adreslerinl kaydettlrmeleri gerekmektedlr Yarışma 10 Kasım 1976 çarşamba günü «aat 17.00 da so> na erecektlr Yapıtlar Çukurova Onlversltesı Genel Sekreterllğlne tet> llm veya posta ile gönderileblllnlr Postadakl gecikmelerden Ünlversitemlz sorumlu değlldir. (Basın: 2bU5) 11970 12 500 7 500 5 000 3000 2 000 TL. TL. TL. TL. TL. 2000 TL. «TUrk cemlyetlnl insanlık taıi hinln her devrlnde değerlnl mu hafaza etmlş olan iylliğe, dUrUst lüge, mertllğe, sevgiye, hakMıUA eşıtliğe, düşUnme, yazma ve »Oylemede sertiestliğe inanan Imvın ların hamuru ile yoğrulmuş bır cevher yapmak UlkusUnU taşıyo ruz » derken, bunu köylünJ 7ün kafasma ekerken, 1946 da g * S revden alınmıştı Mektuplan lçe ren bu kitap, o zaman ytusdıgt ayrılık mektubuyla bllmektedı1" Geriye kalan ondört yıllık >a şamında da rahat bırakılmamış kltap lmzalaması falan bahans edilerek akla gelen her türlü ma nevl Işkenceye uğratılmıştır Onun asıl suçu yasalarda sap'nn mamış suçlardı Şemsettln Sırer bunu şöyle bellrtrnlsti: «O, köy çocuklarına s mayı Öğretmcüen okumayı öğrettl» Tonguç istediğl kadar yaf»n bir kıtabında «EnstitU kaynağın dan yenl bir hayat fışkırdı oz kırlar şenlendi, susuz topraklar suya kavuştu. Karanlıklar elek trık ışığıyla aydınlatıldı ISSIB dağlann başına, vadllerin ıçlne kültür mUesseseleri kuruldu » diye O bozkıra ışık geMrirken, Pandora'nın kötülük kutusunu a çanlar bütün lânetlerl ona yağdır dılar Bu dönpmde de küçük pcr tllerln başkanlan, başka iş yok muş glbl Enstitülere çatıyorlRr Yenl Toplum dergisinde lklsl ar ka arkaya şöyle vazıyorlar: «Dev rim okuldan çıkıp Rerçekleşmoz Devrim emekçi halkm örg*lUU mücadeleslnden doğar KöylüyU baskılardan kurtulmuş özgür vatandaş durumuna ulastırmadan Anadolu kbyü değişmez» Ikincl sl de şöyle diyor Köy Enstitt'le rl özel sayısında bu konuya doğl 1 nirken «Koy Enstitülerinın <u ruluşu, burjuvazirün palazlanrna doneminde büyük İSBÜCÜ kaynagı köyler olan Ttlrkıyede kendlne yetlşmiş lşgUrU temini meselesiyle vakından ilgili olsa gewk ttr» Bazı öğretmen ve öğrencllerden de jnllardır bu görUşte olanları gördük Zamanla gerçeği anlayıp susanlar, bunlann .;ln aen gelecek dönem için adayıı ğa haeırlananlar var KUçük par tilerin havada uçan başkanlanni da bir çlft sözUm var burada Devrim okuldan çıkmazsa jöıc ten ml iner? Emekçi halkı rfrgüt leyecek olanlar okulda degil d> langa bostanında mı yetişir? S<7 demiyorsunuz ama ben deylm Sı nıf bllınrlne varmak da okuma ve okutma yolundan glderek olur. Biz körükörüne tutkun 1e ğillz yetiştiğimlz ocağa. Ama liz ler de biraz cebe girecek türden laf soyleyin. Olumlu blr işçl .turuluşunun genel merkezlnden bi risl de geçenlerde «gericl bır ku ruluş» diyordu Köy EnstitülTl için. Heplnlzin toprağa bastığı nız günleri görecektir bu Ull:e . Köy Enstltülerinde öğrenenler, öğretenler ve yıllardır bu konıitia yalan dolanla kulağı doldurulanlarla kaybolmuş köylerden söz edenlere, havada nolculuk uçusıı yapanlara, sel gidip kum kaldıktan sonra, Tonguç Baba'nın tki vüz kırkdört sayfaja sıgdırılan yüz tane dovunıcu mpktubunu okumalarını saiık verirken, Ame rlkalı blr pedagogun yazıtını natırlatarak bağlamak lstlyorum «tlköğretlml yaymak İçin savaş mış bu halk dostu şunu hazırla yıp bırakmış merar taşına yazılmaaı tçin* «tnsan, halka fayda lı bir İş yapmadan ölmeye utanmalıdır > ÇUKUROVA HOLDİNG'E BAĞU ÇUKUROVA KİMYA ENDÜSTRİSİ A.Ş. *îzmir'deki tesisleri için *En ust düzeyde görev alabilecek *îyi İngilizce bilen *Kimya Mühendishği öğrenimi yapmıg ARAŞTIRMA VE KALİTE KONTROL MÜDÜRÜ ARIYOR llgilenenlerln, öıgeçmljhrlnl belirten blr yazıyJa ÇUKUROVA KİMYA ENDÜSTRİSİ A.Ş, Buyukdera Cad. 14 Şlsli Istanbul adresine başvurmalan rica olunur. Konunun önemi nedeniyle başvurular kestnlikh gızli tutulacaktır. (Repro. 1108) 11966 Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seylr Hidrocrafi ve Uşlnografl Dalresl Başkanlıgından Blldlrllmlştlr. DENiZCiLERE VE HAVACILARA 137 SAY3LI BiLDiRi 25 lle 28 Eklm 1976 tarlhlerl arasında 08 UO'den 17 00"ye kadar aşağıdakl noktalan btrleştlren saha lçinde seyretme, demlrleme, avlanma ve bu sahanın 1700 metreye kadar olan yüksekligl, can ve mal emnlvetı bakımından tehllkeUdlr. KARADENiZ ŞiLE 41 29 (2) 41 2» (3) 41 29 (4) 41 29 (1) derece derece derece derece derece derece derece derece 11 dakika 2b dakika 10 dakika J O dakika 21 dakika 41 dakika nı dakika 36 dakika kuzey dogu kuzey dogu lcuze* dojtu kuzey doğu DENlZCtLGRE VE HAVACILARA DUTURÜLUll. (Basn 23:58) 11971