Katalog

tBMHtntiYET 19 IKİM 1976 niverslteye yönellk eleştiriler, özellikle 27 Mayıs Devrıminden sonra gıderek yoğunla*.mıştır Bu eleştırilerin çoğunluğu, hakh olsun ya da olmahin, çeşitlı nedenlerden kökenlene rek olusmuştur Ne var ki, yaran yadsınamıyacak bu eleştırilerin bizi, Universite konusunda olumlu çözüm yollanna götürmediği blr gerçek tır. Bu durumu doğal görmek gereklr. ÇUnkü, Universite konusunda, gerçek çözüm yollanna gotürecek, ciddi araştırmalarla elde edllmlş, gu ı ebilir veriler yoktıı Boylesl veriler olmavmca da yapılan eleştirilerın, çokluk derlne lnmeyen, sınırlı nitelıkte, benımsenebillr kımı sentezleri yapmaya elverişli bğelerden yoksun, Universite ya da yüksek ögretimle ilgili değlşık gun cel sorunların ctkısi altında şekıllenmesi, bir bakıma kaçınılmaz oluyordu. Verimli biçimde çalışır bır üniversıteyi içtenlikle istlyorsak, yıllar öncesi yapılması gereken üniversıteyı kapsamlı, ciddî blr araştırma ko nusu yapmayı hemen gerçekleştirmeliyiz, TUrkiye'de, yalnız yaşanan çağm koşullariyle değll, gelecekte yer alması olası hızlı gelışimlerle de uyarlı bıçımde çalışır ünıversiteler oluştımıl madan toplumumuzu umulan sağlıkh aoğrultudd aydınlatmak, Uretim gücünü gelıştlrmelc ve her yanıyla yaşantımızı güvenceye kavuşturabllmek, olanaksız gorulmese bıle çok gUçtür. Üniversite konusunda ciddı ara^tırma gereksmimını, hatta zorunluğunu kabul etmenır» büyük önemi bulunmakla beraber, sözkonusu araştırma ya da araştırnıaların ne tür yaklaşım ve yöntemlerle ve kimlerce gerçekleştirilebiieceği saptanmadan bir değer kazanmayacaği açıktır. Bu konuda, istenilen nitelikte bir araştırmayı yapma gorevi, kuşku yok, en başta Unıversite. lerimıze düşer. Ünıversıtede görevll olsun ya da olmasın, Universite ıle yakından ilgilenenlerin bu yargıya katılmamalan duşunülemez Buna rağ men, bıldığımız kadariyle, ne herhangı b'.r ünıversitemız, ne de Universite ile doğrudan İlgili obur kurumlanmiBdan birl, böylesl bır araştırmanm yapılması glrlşimlnde bulunmuştur. Çelişik gorünümdeki bu olgular, bir bakıma ioğal karşılanmahdır. ÇUnkU, klşl ve toplumsal Ü OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Universite Ve Bir Araştırma Prof. Dr. Afif SEViNÇ A. V. Vet. Fak. öf. Üyesl yaşantının hemen her kesiminde egemenhğini sür düren Sunu ve tsrek Arz ve Talep yasası, bu konudaki işlevlerin oluşumunda da, kuşkusuz egemendir Ne toplumun herhangı bır kesımnı den ne Devletten, IIP fie devletı yürUtmekten soııımlu hukumetlerden bu konuda ünıversıtelerden böylesı aıa^tııma istekletı olmuştur. Bu durum, universite konusunu aıaşhrmayı, etkln bir istek doğuncaya dek oluıuna bırakmak, ve Unıversıtenm boyle bır çalışmayı gerçekleştirememiş olmasını hoşgormek anlamında yorumlanamaz. Tersıne, gelışım aüreci ıçındo olan TUrk toplumunun en onemlı ayduı kesımıni içın de barındıran tuıiversıte, aydın olmanm sorunv luluğunu gerçekten yansıtan bır davramşla, değll kendı yapısıyle ilgili boyle bir araştırmayı gerçekleştırmek, TUrkıycnın karşılaştığı ve karşılaşması olası tum sorunlaıı araştınp aydınlığa ka vuşturmak zorunda bulunduğunu içten duyarak konuyu ele almalıdır Kaldı kı, böylesi bır gerek, hatta zorunluğu duyan bır universıtenin, ısterse, gereksınimlerı isteklere donüştüreblleceğlne ve elde edilen araştırma sonuçlarının uygulanabılma sı ortammı da, büyuk ölçüde oluşturabileceğine ınananlardanız. Konuya yaklaşımda çörUmU blrlncll önrellği taşıyan en önemlı sorun, bojlesıne bır aıa.>tırma yı Unıversiteye yaptırmanın geçerli, pratik yolunu, ya da yollarını bulmakta yatıyor Bıze gore, bu konuda ennz zaman alıcı ve en venmli yol, sıyasal kesımın, daha dnğnısu hükUmetlerin Unı veısıteden bvı araştırmayı, on yargılardan arınık bır davranışla ve uygun bır stıre ıçınde lstvne sıdır Bu yolun gerçekleşebılme olasılığı, en iyimser bır görjfle bile bugünlerde pek azdır ÇunkJ, sözünü ettiğimiz türden btr arastırmanın, kısa sürede siyasal partilerın aktıfine bırşeyler kata ınaması vanında, bır bolümU makaatlı vapılabıle cek, çeşitlı eleştınlere de neden olabilecektir Izlenmesı olası ıkıncı blr yol, bır yn da birden çok ünıversıtenın kendıliklerinden bu araştır mayı gerçeklestirmelerıdır Bu, daha çok zaman alıcı ve kımı yerde oznel duygu ve duşünceler den sakmılmada önemll güçlukler taşımasına rağmen, ızlenmesi gereken tek yol olarak gorüıv mektedır. Ünlversitenin ne durumda bulundugunu v« nasıl olması gerektlğinl ortaya koyacak araştırmayı Universite yapmalıdır derken, bu görevle başta Unlversitelerlmizln sayın rektörlerlnl, sonra aayın senatolannı yukümlü gördüğUmüzU belırr meliyiz. Hektbrün içten benimsemediği, Denimse ınış olsa da uygulama olanağına inanmadığı bır arastırmanın, senato kararına bağlanmış oısa blle. istenilen biçimde gerçekleştirilebilmesl şansı, JOK denecek ölçüde azd.r. GörülUyor kl bu konuda, ıster kendiliklerınden, lster özendirllmiş olMinlar, rektörlerln gırişimde bulunacak ve gereklı çalışmaların sonuçlanmasına dek, usanmadan ızleme görevıni yerıne getırebilecek ölçUde karar lı olmaları şarttır Kmılerı bu aıaştırmayı, Ünıversıtelerarası Kurulu, YOK ya da herhangi bir faktlltenln gMçeKİeştırebilecrgını du$>ünebılıı Ne var ^ı, vapı lacak araş,tırmamn niteliği, l&tenllen olumlu tutum ve davranışın sağlanabılmesl yamnda, araştır majı gerceklp.tirec.pk vetenekli pcrsonlln seçı mı ve uyumlu bır biçimde çalışabilmeleri gereği gozönUnde tutulursa, söz konusu kuruluşlardnn herhangt birinln böyle bır çalışmayı başarıyle yü rUtebılme şansı, kadrosu yeterlı herhangı bir Uni versıteden çok daba azdır. Ogretim kadrosu yplerli, büyük üniveısitelerimizden bırinın rektorü, belırtmeye çalıştığımız nitelıkte bır tutum ıçlnde, tüm \anlan>le ünı versiteyi blr araştırma konusu yapmayı benimserse, gerçekten çok önemli olan bu sorunun, en uygun bir biçimde çözüm yoluna girmiş olacaÇı kuşkusuzdur Böyle bir istemin kendiliginden şe killenmemesi halinde yapılacak tek şey, bu lstemi en kısa bır zamanda oluşturmaktır Buru saglamanın yolu da, belli birkaç Universitemizın, başta senato Uyeleri olmak Uzere bu konuya içten ılgı duyan tüm dğretlm Uyelerinm rektörlerıne, bu araştırmanın gerçekleşttrilmeslni benlm setmelerldir. Türkıye'de, önemsenlr ÖlçUde zedelenen ünlversiteye saygınlığı onarmak ve güçlendirmek, başta üntversiteve duş>en en oncnh goıpvdır Bu nu saglamanın ılk temel koşulu, ünlver^l*enin ne durumda olduğunu ve nasıl olması gerekUftıni gUvenilebılir bır çalısma ile ortava koymasıdır. Unutmamalıdır kl, özeleştirıyl içeren araştırmala ra yer vermemlş bir Ünlversitenin ne inandırıcı olması, ne de toplumdan sajgı görmesl beklenlr. Chaplm ve Demircl Aiıat vapıtlarının tadına \arahllmrk It, iıi bclııll hlr Uııltur (lüzoinr ııla.«mak ı;ereklr A » » a h«7i sanatc'İT \nrdır kl: çoluk çocuk, genv, ^aş'ı, okumu> okum.ıınıv, herkcRİn begenisıni ka/anıı (lııılıe ' h nılııı'ln lıiırılrıl hövledtr. Halk Şarlo dlye tanır onu; küçüktrn hınuff filmlc rlul görmek Içln koşar. Ajüınlaı, elcijlıriı llrr. s.ıımtı,ılar <la C.haplln'ln filmlrrlnl sınrmanın aıulları arjsında sayaılaı. Çoğu zaman duşünmüşümdur. Şarlo bu başaııja naMl crlşml?? \ uce sanatçının kolay görünen zor blr yönteml v»r tnsan illşkllerlnln ozunü bulmak, harckptin guidıtrüsünde bu özU saptatnak. ve seyirciye munnıak, İnsan d.ı\ramşı, lırr gizl açan bir anahtardır. (.lıapiln haırkettcn ba^lıyarak ulaşmış insan gerçeğine Belkl sesslz slncnıa ddncmintlr vrtiçmenl, bu yontemi zorıınlu kılmı^lır Ne olursa olsun, V O k büvük lanatçı Chaplin .. Hem yalıuz sokaktakl adamııı vu^anunı vurgulamakla kalmamış; karakol pollsinl, hıısr/ı, Karioııu, boyacıyı, küçük kadınları, fııhrlka işçlsini, ,ıilc babasıın dar gcllrllyi, zamparuyı, a^ıkı ele alnıakla yctiıımemhtlr. Chaplin; «Şarlo Dlktatör» fllmlnde olduğu gihl, toplumları ydnetmek isteyenlerin kısillklerlni tle Ucıuliııo ozgü jontemlerhle olumsıizlrştlımışllı. Çıiııku insan, istcr boyacı »andığının ardındakl alçak iskemlede, İstcr ıktidar koltugıında otuısun, lnsandır; tutum vc davranı^laııyla sergiler klmliflnl \e kişUlğinl. S Yarmın Yapıcıları Etem ÜTÜK Vergileme Sistemimizdeki Çarpıklıklar er yıl bütçe tartısmalan sırasında, vergl kanunlaruıda bir kısım değişiklikler yapılacagı sorunu güncellik kazanır. Bu yıl, özelllkle memur maaşlarma uygulanan katsayının ytıksoltılmemesi ve bunun yerine en az geçim indırlmi had lerlnin yükseltileceğl yolundakl hükümet yetkililerinin açıklamaları ve hükümet oluşturan partilerden bırisinin en az geçım indırıminin en az (asgari) Ucret düzeylne çıkanlması yolundaki yasa önerisjyle konu guncelllğinı korumaktadır. Maliye Bakanlığı uzmanlannca, vergl kanunlarında yapılacak değışikltklerl içeren bir yığın çalışmanın yapüa geldıgı bilinmektedır. Ancak, her yü yapılacağı açıklanan ve bır reform niteliği taşıyacağı blldlrilen değişiklikler bir türlU gerçekleşmez ve bunun yerine çok bzel nitelıkte ve çoğunlukla da bır kısım küçük çlftçi muaflık hadlerini değiştlren son yasada oldugu gibı etklll grupların isteklerini gerçekleştirecek nitelikte değişıklıklerle yetlnilir. TUrk ekonomisinln ve aofyal gclışımlnın ulaştığı bu günkU a^amaya cevap verecek,' ekonomık, mali, sosyal içarjgi olan, günumüz lşletmecıliğinin dmamizmıne uygun, gelir dağıhmındaki uyumsuzluğu gideren bir vergi reformunun kısa sürede gerçekleşme olanağı gözükmemektedir. Çok genlş bir kitleyi ilgilendiren ve ayrıntüarını henüz bilemediğimiz, Meclis'e sunulan yasa önerlslnln tartışılması sırasında dıkkate alınmasını değer görduğtımüz bu günkU vergileme sis temimlzdekt çarpıklıklara, somut orneklerle ışık tutmak ve bu çarpıkhkların, en az düzeyde de olsa giderilmesini sağlıyacağını umduğumuz oneriler demetımızı kamuoyuna açıklamak ıstedik. H Doç. Dr. Mükremin ALTINTAŞ MuğU lyletmeclllk Yüksek Okulu öğretlm tlyest "» 50 GörUldUğü glbi, önermiş olduğumuz vergı oranlan, 1318 sayılı kanunun 39 maddesindekı oranların da altındadır. K alkınmıs uluslara baktıgıınızda, bllimce çok ilerl blr dttzeyde oldukları, kalkınma çabasında bulımanlarm Ise onlardan billmce de gerl hulunduklan görülbr. Bu gerçegi herkesten önce gören, bllimslz kalkınma olamayacağinı bi)en Ataturk, «Yaşamda en dogru yol gostcrlcl bllimdlr.» dcmlstir. Bunu oalt lâf olsun dlye söyletnemls, gereğini de japmıştır. Zamanında Onmanlı'dan devralınan ünivernite ve okullar yenlleştirllip çağın gereklerlne ayak uydurmaları saglandığı gibi, yenilerl de açılmııjtır. Uygar ve İlerl uluslarda blllm adamlan halktan kaçmaz, uzaklasmaz; daha çok halkin Içinc glrerek bllünlnden onu da yararlandırmağa çalüjır. tnceleme ve araştırmaları ile devlet yönctlcllerine tşık tutarlar. Bu tip çalışmalar son yıllarda blzde de görüunektedlr. tstanbul Ünlversltesl Cerrahpaşa Tip Fakültesl Mlkroblyolojı, Troplkal Hastalıklar, Para/.itolojl Inırsüsü o/tretim iiyelerluden Prof. Dr. Ahmet Merdivencl çalışma arkadaşları Dr. Kenıal Altas, Dr. Ülya Sılay, Dr. Evüp Athoğlu İle blrllkte «lstanbııl un bazı gccekondu bolgelerlndc llkokul çocuklarında barsak parazitt lnfeksiyonlarının bugunkh durumu» iızerine yaptıklan araştırmayı «Crrrahpaşa Tip Bülteni. Sayı 1 1976» olarak yayınlamışlardır. Istanbul. Ankara, Izmlr gibl büyük kentlerimlzde nufus hergün artmakta, buna koşul olarak da büyük gecekondu yerleşnıe merkezlerl oluşmaktadır. Bugiln Ankara nüfusunun % 75'1, tstanbul nüfusunun !• 55'i, Izmlr nüfusunun % 45'nin gecekondularda yasadığı blllnmektedlr. Buralarda yasayanlar .yıırdıın (İ0Rİ>ik holgrlerinden gelmis olup çok az gellr kayııaklarına sahlp klşüerdir. Sağlık, efltlın ve toplumsal yönden çozüm bekleyen sorunların en büyüklerl de buralarda<lır. Bunun içlndlr K İ yukarıda adlannı saygı İle andığıtn değerll bilinı adamlarunız araştırmaları lçln böyle bir bölgeyl seçmişlerdir Araştırma sonuçlarını yayınladıkUrı bültenln girts 1)6IUmündc şuyle denilmektedir. «llkokul çağuıdakl çocuğun yetlsmesl Içln «ğretlm ve eğltimle birlıkte pslkosomatik (ruh ve beden sağlıgı) yönunden sağlıklı olması gerekmektedlr. Türklye'de Insanın temlzlik azlığı ve sanitasyon yoklugu ya da yeterslzllğinln blr sonucu olarak lnaan dışkısı çevrcye alablldlglne yayılmaktadır. llkokul çağındakl (712 yasındakl) çocuk Ise çevredo oyun oyııadığından ortalığa yayılan dışkı kalmtılarına sürekli olarak değmektedir. Insan dıskıslyle çevreye değlşlk solucan, pro> tozoon, bakteri, vlrüs... glbl hastalık otkenlerl İle bazılarının bulaşıcı evrelerl uygun dıs ortamda bulaşnıa yeteneğl kazanarak yayılmakta ve Insan bunlarla sürekli olarak bulaşabllmektcdlr. ( ) Yurdumuzıın blyocoğrafya durumu, İklim *e tarıınsal koşullan ile halkımızın medlkososyal yaşantısı \e ekln düzeyl, hayvancılığunızın ve tanmımızn ozelllklerl, yabanıl lıajvanların doğal goçleri... Parazitolojınin onemlnt daha da arttırmaktadır. Bu koşullar lçinde Insanın parazlt lnleksıyonları ve parazitll hastalıklan Uzerlndc öncmle durulması gerektlği yadsınamaz btr gerçektir.» Böyle bir yaklasunla Istanbul'da gecekondulann en yoğun bulunduğu Küçükkby, üaziosmanpaşa, Kyüp, Bayrampaşa, Bağcüar, Osmanlye, Zeytinburnu'nda kimi ilkokullarda yapılan araştırmada su bulgular elde edilmiştlr: 1 Gecekondu bölgelerlnde bulunan 9 llkokulun 89 yaslarındakl 433 kız çocugundan 246'sı, 432 erkek çocuktan 343'U parazitlidir. Parazitll çocuk oranı kularda % 56,9; erkeklcrde °« 5«,2'dir. Toplam olarak da 998 oğrenciden 548'nun, oran olarak % SS'nln parazitll oldugu gorülmektedlr. 2 Bundan on yıl önce aynl bölgede yapılan arastırmalarda genel oran • > 54'tür. Parazitll çocukların sayısında bir azalma oünadığı glbi, az da olsa bir artış görttlmektedir. 3 19751976 öğretitn yüında Istanbul llinln tUm resmi (dzel ve azınlık okulları bunun dışındadır) ilkokullarda (207459) kız, (323376) erkek, toplam olarak (430835) dğrenct okumuştur. Yııkarıdaki billmsel araştırmaya göre blr gcnrllcme japacak olursak, Istanbul'daki kız öğrencllerden (1181)44). erkek oğrencilerden (125937) ve toplam olarak (236U5H) ogrenclnin parazitli olduğunu anlarruş oluruz. Varınkl Türklye'mızln yapıcıları, yaratıcılan ve savunıv cuları olan çocuklarımızııı yansından çoğunun parazitll ve sağlıklaı ının bozuk olduğu açıkça görülnııktedlr. Atatürk'ün bize anıaç olarak gösterdlgi «Ulusumu7u çağdaş uygarlık düzeyinin Ustüne «.ıkarma» savaşımını sürdürecek olan yavrularımızı, jurdumııza her yönden yararlı blrer eleman olarak yctlştlnnekle yukümlü bulundugıımuıa göre, herseyden önce onların saglıkb biçimde yetişmelerinl sağlamak da bas gorevlmlzdlr Aslında yeterll blr beslenme veremedlgimlz bu çocnklar, bir de çeşltli parazltlerln somürüsünde bulunursa, onlara karşı görevlmizi yapmı» sayılabillr mlyiz? Bu hasta bedenlerden yarın, gerl kalmışlıktan kurtulma savaşımı vermekle bulunan Ulkemize daha büyük hlzmetler bekleyebillr miyiz? Buna hakkımız olur mu? Üikemlztn kalkınabilmesl Içln fabrikalar açalım, yollar yapalun, tanm ls yerlerinl gellştlrlp motorlaştıralım; fakat buralarda çalısacak olanları da sağlıklı yetiştirmekle yükümlu oldugumuzu unutmyalım. Kendilerinl bllime vermlş, halk •aglığınuı korunması Içln çesitll araştırmalar yapan ve bu çalıçmalarını türlü yayınlarla Ugllilerln ve halkımızın bllgilerine sunan, böylece billml halka Indirmekte büyük çabalan görülen degerll blllm adamlanmız gerçl, parazitll buldukları çocukların lylleştlrme çalışmalarını da yapmaktadırlar. Fakat bu işln devletçe ve ulke çapında ele alınması ecreklidlr. 19761977 öğretlm yılına girdlglmlz su günlerde llgllllerin bu konuya gcrcken dnemi gdstenmlert en btivük dileğimlzdir. FRANSIZCA Strasbuarg Onlv*pr»ıte«ı mezunu oayan ögretmen tarafından Kadıkov vak&sında oturan ögrenoüere Fransızca ders verllir. Tel: 58 68 96 •ı dugu her klşi Içln, geliri elde edene tanınan enaz geçim lndlri mınin °o 25'i oramnda ek lndirim saptanabilır ve bu yolla tanınacak indırim mıktarının geliri elde edene tanınan enaz geçim lndlriminden tazla olamıyacağı hükmU getirilebılır. Bu maddede yapılacak bır değişıklik sırasında, vergisi kayıia gında kesilen maaş ve Ucretlile re İM enaz geçım indırlminln bir kat fazlası ile ııygulanması hükmüne yer verılmesi, Ucret ge lirl elde edenlerın diğer kaynak lardan gelir elde edenlere oranla korunmasını sağuyacaktır Gerçekto böyle bir hükUm, bugün lçin de Ucret geliri elde eden lere uygulanan «gritUru indirim» in kapsamını genışletmekten öte bir yenilık g^tirmış olmıyacaktır. Vergisinl kaynağına ödeyen Ucret geliri elde edenlere enaz geçim indirimlnin bir kat faziası ile uygulanması gerektlgt yolundaki onerimızln gorekçelerını iae, halen yUrürHlktekl vergile me sistemimızden bır kısım ornekler vererek, olanaklar ölçüsünde, kısaca belirlemeye çalısalım. • Ucret dışı kaynaklardan ge llr elde edenlerin ve bunları beyan yolu ile bildlrenlerin genlş olçüde vergiden kaçınma ve bazı durumlarda klşısel vergllerıni bile yansıtma olanakları vardır. Vergiden kaçınma olayının bllyük boyutlara ulaçüâı artık herkes tarafından kabul edllmek tedlr. • Gellrlerlni beyan yolu ıle bıldlrme dunımunda olan yüküm lUlerin vergl matrahlarını sapta maları sırasında çeşltli glderleriru matrahtan lndirme olanakla rı vardır. Örneğin, serbest meıEN AZ GEÇİM İNDIR1MI lek (aalıyetınde bulunan avukat, doktor, mühendis, mimar gibl ASGARİ UCRET klmseler, lş yerl olarak oturduVE OZEl INDIRiM gu evinl gösterecek olursa, otur1961 yüında yürürlUge giren makta olduğu evin klrası ile ısıt 193 sayılı Gellr Verglsi Kanunu ma, aydınlatma, su. kapıct, tele nun 31. maddesi İle vergi yükUm ton giderlerinln jarısını glder lülerının günde S, ayda 150, yılda olarak gelirinden indlrebllmekıe 1800 lıralık gelirlerı en az ge dlr. Yıne bu durumda çalışan çim indiriml kabul edilerek ver bir klmse özel otosunun her tür gıden baftışık tutulmuştur. İU masrafımn yarısını gider olarak gelirinden lndirebilmektedlr. GUnümuz ekonomik ölçülerine Halbukl aynı avukatın, doktorun. göre değerinl tümU ile yitirmlş bu miktarların, asgarı ücret dü mühendisın ve mımarın ucretli olarak herhangi blr lşletmede ça zeyine çıkanlması bir zorunlulışması sırasında, işlne gldlp gel luktur. Asgari ve en az sözcükmek Uzere kullandığı özel otomo lerinin aynı anlamı lçermeslne billnin tum masraflarım vergısikarşılık, çalışan bir kimsenln nı ödedi^i gelirinden karşüamak kendisinin ve geçlndirmekle yü durumundadır. Yine aynı meskümllt olduğu klmselerın en az gereksinmelerinl karşılamnk i lek mengupları çalışmalarmı ken dl adlanna yUrUtmelerl halinde, çin öngörülmUş bir gelirin vergi meslekleri İle ilgili kltap, dergi konusu yapılmasında herhalde ve gazete bedellerinl glder olarak hıçbir ekonomik, sosyal ve huyazıp vergl matrahından lndirme kuksal gerekçe gosterılemez olanagına sahip oldukları halde, 1475 sayılı tş Kanununun 33 aynı kimselerin bir lşletmede Uc maddesinde öngdrUlen en az Uc reti, Asgari Ücret Yönetmeliği retll olarak çahşmaları halinde aym mesleki kltap. dergi ve gaşu ş>ekılde tanımlamaktadır Çazete bedellerinl verglsi ödenmis lışanlara normal blr çalışma kar^ılıgı olarak ödenen, çalışa Ucretlerinden karşılamak durumundadırlar. nın besın, konut, giyim sağlık, ulaşım ve kültür gibl zorunlu VERGİ TARIFES1 gereksinmelerini günün fiyatlan 193 sayılı Gelir Vergial KanuUzerlnden en az düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir. Görüldü nunun 103. maddesiyle düzenleğü gibi enaz Ucretle karşılana nen vergl tarıfesi ise vergl adalet cak gerekslnmeler sayılmış olup, slzliğinin temelini oluşturmaktadır. En az geçım indiriml ya da bunlar arasında vergl ödemeye yer verilmemiştir. Buradan çı bzel indirim ne ÖlçUde duzeltilmeye çalışılırsa çalışılsın, verkanlacak sonuç, verginin ancak enaz Ucretl aşan miktarlar Uze gı tarifesı bugünkil blçlml İle kal dığı sürece vergılemede clddl hiç rlnden rtdeneceğidlr. bır dUzeltme yapılmış olmaya Tek başma blr yazıya konu e caktır. 1961 yılında düzenlendigı dilerek ayrıca inceleme konusu biçimi ile bu zamana kadar uyyapılabılecek olan enaz Ucret üze gulanagelen vergi tarifesl sürekrinde ayrıntıya girmeden, enaz li enflasyon sonucu, özelllkle az geçim indirimlnin enaz Ucret dü ve orta gelırlilerl büvUk bir verzeyıne çıkarılması gerektlği vo gi ytlkü altına sokmuştur. lundakl Onerlmizi belirtmekle Tarıfe Uzerlnde daha fazla ayyetinellnı. rıntıya girmeden, Gelir Vergisi 193 ılı Gelir Vergisi Kanu Kanununun 103 maddesinde yer nunun 31. maddesinde bu yolda alan vergl oranlarının aşağıdaki yapılacak blr değlşikllk sırasın biçtmde düzenlenmesini önermek da, bellrll bir değer konulma.sı teylz. yerine. .YUkUmlülerin, Iş Kanu Vergi oranlarının bu biçimde nuna göre kurulu A&garl Ücret önerilmesi yadırganmamahdır. Tesbit Komısyonunca saptanan Zira, 29 7.1970 tarihinde kabul asgari Ucretlerln gUnlUk, aylık edilen Finansman Kanunu ıle ve yıllık tutarlan vergıye tabi tu getirilen Gayrlmenkul Kıymet tulmaz» biçımındeki bir hUkUm, Artış Vergisi Kanununun 39. enaz geçim indiriml müessesesl maddesi gayrimenkul kıymetlene bir esnekUk kazandıracak ve rlnde meydana gelen artışların enaz Ucretın ilgili komlsyonca şu oranlarda vergilendirilmenl her lkl yılda blr saptanması İle hükmünU tasımaktadır: tlk birllkte enaz geçim indiriml de 50 000 ltra lçin ° / « 15, sonra gelen kendiliginden enaz Ucret düzeyı 50 000 lira lçin • / • 20, sonra gene çıkmış olacaktır. len 200 000 llra için % 30, sonra / » 40. Yıne, gelıri elde eden klmse gelen 300 000 lira içın » nin geçindirmekle yukümlü ol 600 001 lıid ve daha fazlası İçın FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETLERi VE GEURlERiN BIRLEJTIRIIMESI Gellr V«rgisl Kanunumuzun bugUne kadar, özellikle maaş ve ücretliler aleyhme işleyegeldiğı çeşitlı biçimlerde kanıüanmış tır 1975 yılı hesaplarına göre mılll gellrden Vo 18 pay alan, buna karşılık vergilerın ° / o 66'sı nı ödeyen (1) Ucretlllerin vergı• lendirilmeslnde bir kısım ayrıca lıklar getirilmediği sürece bu aleyhte lsleyiş devam edecek ve yalnızca en az geçım lndiriminin en az Ucret dUzeyine çıkanlması ve bundan maaş ve Ücretlllerle birlikte tüm vergi yUkUmlil lerinin yararlanması, maaş ve ücretliler bakımından bır aldat macadan öteye gitmlyeaftfctlr özellikle tazla çalışma jMaffi*» ğı alınan Ucretlerln vergiden bağışık tutulmasını sağlıyacak bır fıkramn, Gelir Vergisi Kanununun 23 maddesme eklenmpsı ge rekir. Bilindigl gibl fazla çalışma ücretl, çalışan bir insanın normal çalışma süresinin sonunda daha fazla gUç sarfederek elde ettiği bir gellrdlr. Ve çalışan bir Insanın daha fazla yorulması, daha yıpranması karşılığı elde edilen bir gelirin vergiden bağışık tutulması sosyal anlayış& uygun olacak ve insan emeği korunmuş olacaktır. Ancak, uy gulamada ktttüye kullanılmasını onlemek amaclyle, vergiden bağışık tutulacak fazla çalışma karşılığının, anl Ucretın belirll bir yUzdesüü (örneğin • / « 25) geçemiyeceğl biçiminde bir kısıtlayıcı hükUm konulabilir. Yine Gelir Vergisi Kanununun 85 maddesi, bir gerçek kişinin bır takvim yılı içinde çesitll kaynaklardan elde ottiği gellrlerinl yıllık beyannamede toplaması hUkmUnU içermektedir. Bu maddede yapılacak bir değıçıkllkle de, toplanacak gellrler araaından Ucretler çıkarılmalıdır. Çünkü, bir lşçi ya da memurun bir ay içinde çesitll isimler altında elde ettiği gelirler toplanarak vergilendirllmekte ve vergisi kaynağında kesllmektedır. Gelirin elde edlldiği anda vergllendirilmesi ilkesine uygun biçimde yapılan bu vergllendırmeden sonra, başka bir kaynaktan bir gelir elde eden Klmsenın bu gelirinin vergisinl ödemesi sırasmda Ucret gelirlerini de toplama dahll ederek yıllık gelırıni beyan etmesl, gelir vergisi sısteminın artan oranlı (müterakklllk) ilkesi sonucu daha fazla mıktarda vergı ödemek durumunda kaımaktadır. Blr anlamda bu fa?la vergı, dahft önce vergilendlrilmlş Ucretin yeniden vergllendirilmesi sonucunu dogurmaktadır. tığımız bu oneriler demetimiz sonuç olarak bir kısım etkileri de beraberinde getirecektlr. Olumlu ve olumsuz yöndekl bu etkileri kısaca şöyle özetliyebılıriz. 0 Gerek enaz geçim indirimlnin enaz Ucret dUzeyine çıkarılması ve gerekse vergi oranlarının yeniden dUzenlenmesi İle özellikle az ve orta gelirlilerln vergı yükünde blr azalma sağlanacak ve bunun sonucu. ylikümlUler enflasyonun olumsuz etkilerini bir ÖlçUde karşılama olanağma kavuşmuş olacaklardır. 0 Enaz geçim indiriminin maaş ve Ucret geliri elde edenlere bır kat fazlası ile uygulanması sonucu, halen yürUrlukte olan vergileme dUzenine göre gerçekten haksızlıklara uğrayan Ücretliler bir ÖlçUde korunmuş olaraklardır. Aynca fazla çalışma karşılıklarının vergiden bağışık tutulması ile de emeğin korunması sağlanmış olacaktır. Ücret geliri elde edenlerın, yıl lçinde vergi konusu başka bir gellr elde etmelerl ve bu elde ettıklori gelir karşılığında beyanname vermeleri halinde, vergisl yıl lçinde poşın olarak ojienmıs olan Ucret gelırlerinin bu beyannarnedn top *İpma ctahil «dUmemesıyl* da <ticret gelirlerınln vıl sonunda bır defa daha vergilendırilmesi önlenmlş olacaktır. 0 Toplu sözleşme görüşmelerinde sendikaların talep edecekleri Ucret artışları, vergi yukUnUn azalması sonucu daha az oranlar da olacak, bu da hem toplu sözleşme görüşmelerlnin kısa sürede sonuçlanmasını hem de Ucret uyuşmazlığı sonucu greve gldilmesini bir ÖlçUde azaltmış ojacaktır. Yine. memur maaşlarına uygulanan katsayılann yUkseltllmesi sonucu ellerine geçecek net miktarlarda artış sağlıyacaktır. • Toplu sözleşme görüsmelerl sırasmda vergl yUkUnUn azalmasıyla sendikaların talep edeceğl brüt Ucret artışlarının daha az oranlarda olması sonucu, bunun Uretim maliyetlerlne yansıması da az olacak ve sonuç olarak fiyatlar da daha dUşük oranlarda artacaktır. Bir zamandır televİ7>onun haberler holümünde herkes glbi ben de Suleyman Deimrcl'ı izlemckte>im. Trlcvlzyon bu bakımdan çok jararlı. Myasal dla>ların oluşturdugu tepkiler ve duygular dışmda, Deınirel'l bir İnsan olarak Ir.lemek, çok ögretici. Her akşaın çogu kisi gibl merakla tele«lzyon ekranının karşısına geçl>orum. Her aksam, yu\arlak bedenı, saçsız kafası, agır Kcrdanı>la Denıırcl ııkıjor mcydana; gozlerinde yenl vıkan madenl bcş liralıkların pırütı•ı; fllm başlıyor. Vaiuşıklı mı, yakısıksu mı, güzel ml, çlrkln ml? diye Demırel'i seyretmek, sevıyeslzUktlr, budalalıktır. ABU'de Cumlıurbaşkanı adayuurı on ikl yasındakl çocuk kafasuu etklleyecek blçımdc scçillr, sıradan Amerlkan yurttaşımn gözune hoş gorünecek fizlk ve cazlbedc adanı aranır. Oellşmemiş kafalara gore blr yöntemdlr bu. Oy.sa çirkinllk ve guzcllik kavramlaruıın gerçek olyulerinl bileıüer, dogada çlrkin birşey olmadığını da bllirler. Bir sanatçının evrende aradıgı, çlrklnllk ve gu>ellik değll; canünın ve cansızm anlamıılır. Yaratık'larııı \u ijeylerln anlanunı jakalamakla oluşur görsel sanatlar... Nedlr ki şismanlık, zayıfhk, uzunluk, kısauk, saç lüık ve saçsızlık? Emel Sayın burnuııu amellyatla düzcltcbillr; kllosunu ayarlıyablllr. Gerçek blr llderin boyle şeylere gerekalnmesi yoktur. Ben Sülcymau bayl televlzyon fllimlerinde seyrettikçe kendi kendime başka bır soru yoneltiyorum: Acaba Cbaplin, Demlrel'l nasıl canlandırırdı? Kalabalıkların orta jerlnde bir kürsü. Kürsüde yuvarlak btr adanı. hağa, sola dbnüyor; ilerl gerl bakıyor; basbaa bağtrırak blrşeyler sdyluyor; ba/an yumruğunu iikıyor; bazen isaret parmağını laUıyor; kendl sorııp, kendl yanıt buluyor; bazan kafaaını oynatıyor; bazan gözlerinl devirlp bakıyor .. Nedlr bu adamın anlamı? Hareketlerlnln geometrislnde bangi mantık yasası lslemekte, gellşmekte? Bazan televizyonun seslni kısıp salt lıarekıttlerinl lzliyorum Süleyman Bcyiıı; o zaman fUim ses•lıleşlyor. Böyle lzledlkçe Demlrel'l, nereye doğru glttiğlnl anbunak daha kolay. Süleyman Bey, kalabalıkların ortasında çırpmıyor; ama denlzdeki dalgalar arasında yüzmesinl bllmeden çırpınan blr adam glbi; çırpına çırpuia batacak. Bazan lnaan kendisinin batışuu, blr toplumun yflksellşi fibi föstcrmcye çabalar. Tarlhte yasanmıştır böyle olaylar. Eğer bu soyledlklerımln dogruluğunu denetlemek Istlyorsanıı, slz de benlm gibi yapın; televlzyonda Süleyman Beyin filml başladıgı zaman, ses duğmesinl kapatın; gerçek yalın biçimde gözünüzc carpacak; Chaplln'ln fllmlerinde çarptığı gibl.. (fcvriınrJ (inkfircı suncıt tiyatrosıı RAŞLİDl HALKIN GÜCÜ TOPRAK72. KOfiUŞ Başarı ile devam ediyor Beyoğhı KÜÇÜK SAHNE'de Tel: 495652 (Cumhurlyet: 11809) r CİOOİ İ E8İTİM ısiotn • Vergi yukünUn belli bir oran da azalması sonucu orta gelirlilerln tasarruf gücü artacak ve bu da va bankalar aracılığı İle ya da doğrudan doğruya hisse sene dı almak yoluyla (lnansman kay nagı olarak Ulke ekonomislne yansıyacaktır. • Bu önerilerlmizin tek bir olumsuz yönU, toplam vergl gellr lerlnde blr azalmaya neden olacağıdır. Ancak, yıllık vergl kayİCİM bının 30 mllyar llraya ulaştığıEIM SUÇLÜ KURULUŞ nm tüm yetkililerce kabul edildiği blr vergtieme dUzeninde, pek B«»lktM Çıradan Cadd*U k çok adaletsizlikleri giderld ve ver TİBİ.46O95O gl ödeme görevinl yerine getirmeyenler karşısında koruyucu nitellk: (tlâncıhk: 8206) 11808 te yapılacak değişiklikler sonucu uğranılacak vergl kaybı önemsenecek blr değer olmıyacaktır Za ten vergılerini her yıl «ayarlayarak» veren blr kısım yukümlü, geçmiş yıllardan daha az vergl ddemiş duruma düşmemek lçin yine geltr ve vergi durumlarım «ayarlayacaklardır» Kurumlarda ve çok ortaklı İşletmelerde Ise, örneğin, blr öğretlm Uyesl ya lşlemlerin muhasebe dışı kalmada bir gazeteclnin aylık vergl sı çok güç olduğu için bunlar ile MODERN KLASİK SINIFLAR matrahı Ucretlnln 10 000 lira oldumaaş ve Ücretliler gerçek gelirğunu ve bu kimsenin yıl lçinde LİSE SONLAR * 16 EKJM ^6 KASIM leri Uzerinden vergilendirileceği 20 000 lira tellt kazancı elde ettıBEKLEMELILER x 20 E K İ M * 3 KASIM içın, bu durumda olanlar bakıginl var sayalım. Bu klmse, aymmdan vergi adaleti blr ÖlçUde MODERN FIZİK TEST KİTABI ÇIKTi;ÖDEMEtlİSTEYİNİZ lık Ucretlnin vergisi olan 3 709 11rayı kesıntl yolu İle her ay öde sağlanmış olacaktır. *""' MODERN EGİTİM mektedir. Yıl sonunda bu klmDevletln, gelir dagılımındakl ' DERSANESİ se, yıl içinde elde ettiği Ucret geadaletsizllklerl blr ölçüde gide, Tol 4 0 6 0 R? lırl ıle 20UU0 lıralık telıf kazanrprek değişiklikler sonucu uğracının bırleştirerek beyanname 55$ \acaftı vergi kavbını Ise, «alabilverecektlr. Bu durumda, 120 ooıı dığinden almak» anlayışı verinP, lira ucret gelıri ıle 20 000 liralık • ödlyebilecek durumda olanlartelıf kazancı toplamı olan 140.000 dan> almak ve çağdaş yurtsever(Artaş: 296) 11802 ltranın vergisi 55 506 lira olmaklığin, vergl ödeme görevinl ek• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • » • • • » » » • tadır. Bundan yıl lçinde Ucretlnsıksiz ve süreslnde yerine getir • den kesilen 44 505 (3709x12) li mek olduğu yolunda vükümlüra vergi duşüldükten sonra 11.000 leri eğıtmek suretlyle karşılamalira vergl ödemek zorunda kalsı gereklr. maktadır. FEN BILIMLERI MERKEZt .ÜNİVERSİTEYE HAZIRLIK UNİVERSİTE I veAKADEMİ ADAYLARI ucretsiz deneme öyretimine katılın SONUÇ VE ETKilER Blr makaleye sığdırmaya çalışGelir dUlmleri ilk (1) TÜRKİŞ 10. Genel Kurulun» sunulan Çalışma Raporu, 1976, s. 286. ACELE SATILIK DAIRE Vergi oranı 10.000 lira lçin 20 000 » 40 000 » 80 000 » 120.000 » 180.000 » 200.000 » 400 000 » 470 000 » sonra gelen miktar 10 15 20 25 30 40 50 «0 70 65 sonra gelen » » » » » » > • » » » » » » 1500 000 liradan Bakırköy Yenlmahalle'de bulunan dalre acele sahtblnden satüıktır. MÜRACAAT Mekteparkası Sok. No: 2024 Zabunoğlu Apt. Kat: 2, Dalre: 4 lenlmahalle BAKIRKÖY Telefon: 28 97 03'den Nalm ARABAC1LAB '' '• ' • • • • • • • • • • • » » • • • • • • • • • • • • • • • • • • » » » • • • • • • • • » (Cumhurıyet. 11808) lçin