Katalog

DÖRT CUMHURIYH 11 Otak 1976 CfHtKMEMİ imuiuHte %UWb CAKÎL FtffCtfA KAIMA5 &0UAMİ BEM Ül Kölfj öRpiM ÂBDVLCANBAZ VATAN DEDİLER Talip APAYDIN 36 Git ol. Ben senin atı tımar ederim Hay yaşıyasın. Matarayı sabunu usturayı ahp kapuun önüne çıktı. Dışan soğuktu. Sabah ayaza ısmyordu ınsanı. Ak sabunu islatıp süjdü yüzüne. Sabun kolay kolay köpürmüyordu. Ne o hemşerim? Rüyanda rtıı gördün? Akşehir'e gidecegim de... Akşehir'e rtıı gideceksin, izinli mi? Öyle birşey. Vay be, 12in venyorlar mı? Biz de gltsek. Ne izini yavu, savaşta izın olur mu? Görevliyis. Ha, öyle desene... Gelen geçen takıhyordu. Mahmut çabukça tıraş oldu. Üstünü başını düzelttl. Aceml erlere yeni urba vermışlerdı. Bırinin ceketini ödünç aldı, kendi ceketi ile değiştirdı. Biraz dar geldı ama zaran yok, dedi. Ahıra dogru yürurken bır hafiüeyıvermişü. Uçuyordu sankl. Erler bagıra çağıra atları tımar ediyorlardı. Hööst dürzü! Yata yata delirdin değil mi? Hee, askeriyenin arpası fazla geldi. Enune yann sırtma binince pişman ederim ha! Gel Manut, bu senin at bana yuz vermıyor arkideş. Isırecak nerdeyse. Öyledir. Benden başkası bilmez onun huyunu. Höst yavrum, dur bakim! Kaşagıyı alıp yanaştı. At huysuzlaşıyor, ısıracak gibl kulaklarını kısıyordu. Dogru dur be, şaklağı yersin ha! lyt beslendın dürzü. Emme yakında görürsün gününii. Ortalıgı kaşağı şakırtısı doldurmuştu. Kimisi gübreliyor, Mmısi altını temizliyordu. Sepetlerle samanlar getirildi, yemler dağıtüdı. Atlar kütürtüyle yemeğe başladılar. Ahınn lçi bujulu blr gübre kokusuyla doluydu ve sıcaktı. Hadin bakalım, yeyin güzelce. Askeriyeye dua edin. Aynı zamanda hazır olun. Yakında savaş var. Onu da unutmayın. Ellerini çırparak dışan çıktılar. Giysilerl değişikti. Kinüsl hilâ köyden getirdiği urbalar içindeydi. Hepsine asker urbası verilememışti. Ceketleri pantolonları eskiydi. Şapkaları baska baskaydı. Bazılannm ayağında yün çorap, kıllı çarık vardı. Karavana borusu çaldı. Ellerinı jnkayıp çorba dolu karavanalara yanaşülar. Köyden getirdikleri agaç kaşıklarla çorbayı içtiler. Alayın eksıkleri bitmiyordu. Kâlâ yarımdı herşey. Yeni yapılan koguşlardan birisi örtülememışti. Pencerelennde cam yoktu. Bir bölük asker hâlâ çadırda yatıyordu. Subaylar bir yandan askerın eğitimiyle uğraşıyorlar, bır yandan oraya buraya koşup eksıkleri tamamlamağa çalışıyorlardı. Boyuna yeni erler, yeni hayvanlar gelıyordu. Mevcut epey kabarmıştı ama araçlar gereçler yetersizdi. Para yoktu. Bazı şeyleri para versen de bulamıyordun. Cam yoktu, çivi yoktu. Hayvanlara yem torbası bulunamıyordu. Askerlerin matarası eksıkti. Komutan uzun kaputunu giymiş, dışarda dolaşıyordu. Ellert arkasındaydı. Gene suratı asıktı. Kimbilır hangi sıkıntılar içindeydi. Sonuçlanmamış gırtşimlerin, istenip de alınamamış ödeneklerin sıkıntısında kıvranıyordu. Mahallen temini, diye mırıldandı. Mahallen temtnl... Nerden temin edeyim ben? Yok işte, yok, yook! Nöbetçi! Buyur komutanım. Yüzbaşı Macıt beyi çağır. Tegmen Galip beyi çağır! Başüstüne komutanım. Koşan askerin arkasmdan baktı, kaputu yoktu. Pantolonun arkasında kocaman bir yama vardı. Yama eskimişti. Üstüne tekrar yama vurulmuştu. Tövbee... diye mınldandı. Sen bilirsin yarabbi. Başını ikı yana salladı. Bıyıklarını deli deli çeklştirmeye başladı. Subaylar yemeklerini mutfağın bltişiğindeki sobasız odada yerlerdi. Yüzbaşı Macıt bey çorbasını içmiş, bir sigara yakmıştı. Nöbetçi er karşısında durup topuk vurdu. Sizi komutanım istıyor yüzbaşım. Beni mi? He. Sinirli mi gene? Bılemem. Yüzü nasıldı? İyi bakamadım. Barut fıçısı desene? Sıgarayı söndürüp tabakaya koydu. Kalktı hemen. Tegmen Galip beyı de istedi, nerede acaba? Cebimde, dedi Yüzbaşı. Benimle yattı. Öbür subaylar gülüştüSer. Nöbetçi oğlum, dolaşıyordur. Gıt ara. Arka arkaya çıktılar. Nöbetçi er koşarak koğuşlara doğru gitti. Komutan karşıdan bakıyordu. Yüzbaşı kalpağını düzelterek yanma vardı, selâm verdı. Hemen gıdin Yüzbaşım. Kış geliyor nerdeyse. Bu heriflenn iş yapacağı yok. Başüstüne. Giderken Alyon'a uğrayın. Zahirecileri bir daha sıkıştınn. O demirciyi de gör. Çivıleri mallan bugün yann getirmezse vanp dükkâmnı basına yıkacagım. Sahtekârın biri o herif. Dolandincı mıdır nedir? Pişman ederim bak. böylece söyle. Başüstürje. Akşehir'den arpayı nohudu elinizle tirene yükleyin. Almadat gitmem de. Eğerlerı, koşumlan yapan adamları sıkıştır. Olmazsa merkez komutanımn yardımını iste. Her işi bıraksınlar, bizimkileri yapsınlar. Ulen memleket elden gidiyor, ne nalt eder bu adamlar? Olmazsa zor kullan. Tokatla dürzüyü. Üç asker götür vanında. Silâhlarını da alsınlar. Anlaşıldı zorla yapacagız bu işleri. Başka çare yok. (DEVAMI VAR) 400 MlLYON LİRANIN ÖYKÜSÜ Emin ÇÖLAŞAN "Türkiye'nin güney sahillerinin kalkınması,, araştırması için bir Danimarkalı mimara net 270 bin dolar ücret ödendi 400 mılyonluk k&Uanraa fonunun paylaşılması sadece yurt içinde gerçekl«şmemi$. yurt dışına da taşmıştır. Ne oldugu belirsiz birçok yabancı flrmaya d«vletin dövizleri oluk gibi akıtümış, kapitülasyon dönemini batırlatan »yrıcalıklar bu finnalara çekinmeden sağlaomı$Ur. Bu furyadan nasibini altn yabancı firmalar şurüardır: Eeonomies lateUigenee öderien 270.000 dolar kar?ıli|ında bir tek kişi bile ış sahlbl olamamıştır. Çünlril parayı ödeyenlsrln kendileri bile bu lşe inanmamıslar. çareyi bu bllimsel (!) raporu rafa kaldırmakta bulmuşlardır. CİA jefinln flrmuı TaW ftzdan kimyevi madde İmali, Gıda sanayiinde yatınm imkinlan Küçük Menderes etüdü Furfural, boron imali. borska ve petrol urünleri etüdü Basra Akdeniz Ula$ım etüdü Güneydofru'da yatırun imkinltn Yerallı »uyu projesl + • Zamantı .Çinko kursun etüdü ' ' Otomotiv Endüslrisf Meyve sebze lhracab Konserve Sanayiı Otomotiv Endüstrisl Çukurova Bölgesel Kalkınma Plam Irak'tan Türkiye'ye tabil gaz nakli Güney Akdeniz Sahillerinin Kalkınması + Agfaltit Etudü Altın araştırması + Bakır nikel etüdü Belek u t ü köyü "" + 48.000 sterlin 100.000 dolar 408.600 TL. 267.100 dolar 485.000 TL. 65.000 dolar 300.000 TL. 165.000 dolar 47.450 dolar 338.221 TL. 1.290.000 mark 50.000 TL. 229.250 mark 50.000 dolar 23.500 dolar 350.000 dolar + 1.200.000 TL. 275.500 dolar 270.ono dolar Utton Chemieo + + Le» Tempo BRGM StolberK Trundle Basıeo Del • Monte Haracod Bechtel Bechtel Franee Mr. Ole Helw»g + •*"**" 427)00 dolar 80.000 TL. 8.200 dolar 4.000 dolar 10.000 TL. 360.000 dolar 58.000 dolar Sand D ESI Oneral Mınıng SPDA CiA eski şeflörinden John Mc. Cone'nin firmasına «Tabiî gaz» ve « Çukurova Bölgesel Kalkınma Planı» araştırmaları i ç i n net 607,500 dolar ve yine net 1,200,000 lira ödendi. Yapılan sözleşme uyarınca gerekli bütün belge ve bilgiler DPT tarafından toplanarak firmaya verilecektir. B ü t ü n v e r g i , reeim ve harçlar DPT'ye aittir. Sözleşmenin açık bir kapitülâsyon örneği olan 11. maddesine göre de «Anlaşmazlıklar, Cenevre'de Milletlerarası Ticaret Odalarında Milletlerarası Ticaret kurallarına göre hailedilecektir» Teftiş raporunda şu satırlar yer alıyor: «Sözleşmelere, doğacak ihtilâfların hakem eliyle çözümleneceğine dair hüküm konulmasına son verilmelidir. Taraflardan birînîn devlet olduğu düşünülürse, devletin kendisinin taraf olduğu bir ihtilâfı kendi adlî sisteminin temel unsuru olan mahkemeleri dışında çözümlemeyi tercîh etmesi savunulamaz» Bir Türk kamu kuruluşunun Türkiye'de yazılacak bir rapor için Cenevre. ya da Paris'te yargılanmayı açıkça kabul etmesi bazı kişilerin ya sahte milliyetçi olduğu, ya da gerçek milliyetçilîğîn ne olduğunu bilmemeleri ile açıklanabilir İşi Alan: BECHTEL Konular. Tabil Gaz ve Çukur» ova Bölgesel Kalkınma Planı ücret: 607500 dolar net ve 1.200.000 TL. net BECHTEL, CIA eski seflerinden John Mc. Cone'nin firm&sıdır. Bu firma Türkiye'ye de el aunış ve Planlama'dan paraca yüklü lki edet araştırma koparmıstır. Bunlardan Çukurova bölgesel kalkınma plânı, takımyalılar döneminden 6nce Planlama uzmanlannca zaten hazırlanınıs oldugundan, BECHTEL firması bu raporu Ingilizceye çevirerek Planlama'ya veniden sunmus ve kabul ettirmlştir. Yapılan sözlefme uyannca gerekli btitün belge ve .bilgiler DPT taralından to^la narak firmaya verilecek, aynca DPT egitllmis altı Uknifc oersoneU BECHTEL emrine verecektir. Bütün versri, resim ve harçlar DPT'ye aittir. Sözleşmenin U. maddesl ise açık bir kapitülâsyon örnegidir. Madde 11 «Anlaşmazlıklar Cenevre'de milletlerarası ticaret odalarında milletlerarası ticaret kanunlanna RÖre halledüecektir.» Benzer hüküm BASICO firması ile imzalanan sözleşmede de ver almıştır. Maâde 1 «Sözleşmeden doğacak herhangi bır ıhtilâf nihal olarak Paris'teki Uluslararası ticaret odasmda halledilecektir.» Benzer hükümler diger yabancı firmalarla imzalanan sözleşmelerde de vardır. KendiİPrine millivetçi sıfatı vakıştıranların millivptçilik kavramı işte twöur. Bu konuya değinen teftiş raporu ise böylesıne millıvetçılere en eüzel yanıttır. Elbette kı anlavana. «Sözleşmelere, doğacak ihtilâflann hakem elivle çözümlenece&ıne dair hüküm konulmasına son venlmelidir. Taraflardan birırün devlet oldugu dlişünülürse, devletin kendisinin taraf olduftu bır ihtilâfı kendi adli sisteminın temel unsuru olan mahkeme leri dışmda çörümlemevi vercih etmesi savunu!amaz.> (Savfa 17) Btr TUrfc Kamu kuruluşunun Türkiye'dt vazılacak bir rapor için Cenevre va da Paris'te vargılanmavı açıkca kabul etmesi. bazı kişilenn va sahte mınivetçi oldugu va da eerçek millivetçilifein ne oldugunu bilmemeleri tle açıklanabilir. Ne vazık ki Türk bürokrasisı bu acı örneğe de alet edilmistir. Zamanın AP iktidan ve Devlet Planlama Teşkılâtının Kalkınma Ponunda avnlar 400 mılvon lirayı nasıl sorumsuzca harcadıklannın 1.9.1971 rarih ve 59 • 4 savılı teftiş rapomnria da saptandl£ını belirtmış ve bu rapordan çeşitli nrnpkler vprmiştik. Teftiş raponından avnpn alınan birkaç ftrnpti daba burada stralamakta varar vardır. Araştırma firmalarının yanı sıra araştırma komisyoncuları türedi Zımanm AP lktidan ve Devlet Planlama Teşkilatınm sorumsuz yöneticilen, listede gösterüen yabancı firmalara devletin dövizlerinı cömertçe akıtmışlardır. Yerlilerde olduğu gibi yabancılarda da fırmalar konusunda hiçbır araştırma yapılmamış, rastgele akla gelen konular rastgele firmalara dağıtılmıştır. Bu dağıtımda firmalarla hazırlanan sözleşmeler ise gerçekten utanç vericidir. llk kez bu dönemde ortalıkta yabancı örmaların «araştırma komisyonculan» türemış ve bunlar temsilcisi olduklan yabancı firmalara yüklü araştırmalar fcoparabümek amacıyla Planlama'nm kapısını aşındınmşlardır. Burada, bu araştırmalann bu firma ve komisyonculara «ne» karşılığında dağıtüdığını yazmaya gerek yokrur. Aşağıda bazı sözlesme örnekleri verildıği zaman durum çok iyi anlaşılacaktır. İşı AVan: N.D. LEA Konu: Basra Akdeniz ön Fizibihte Etüdü Ücreti: 65.000 dolar ve 300.000 TL. net Sözleşme Madde 3: 1 Ankara'daki çalışma süresince DPT, Lea firmasına Ankara'dakı ofisınde çalışma imkâm verir ve ikı yardımcı personel temin eder. Madde 3: 2 4 aylık süre için de DPT bir sekreter, bır proje irtibat mühendisi ve iktisatçı temin eder. (Ödemeler Planlama tarafından olmak üzere) Buna ek olarak DPT dört ay süre ile çalışacak yüksek mühendis, iktisatçı ve gerektiğı kadar memur tavin edecektır. Görüldüğü gibi tum masraflar Planlama tarafmdan yapılmış, işi yapan da Türk personel olmuştur. Fırmaya ise paraları alıp gitmek kalmıştır. İşi Alan: Economics Int«Mgence Konu: Tabii Gazdan Kimyevi Madde İmali ve Konserve Sanayiı Ücret: 48.000 sterlin net Sözleşmede işverenın (Planlama'nın) kimliğinin tamamen gizli tutulması öngörülmektedir. Yine bütün masraflar Planlama tarafından ödenecek, aynca, firmanm payma düşen paradan 37.500 lira Ankara'da SADA Ftrmasına ödenecektir. SADA'ya 37.500 liranın komısyon ücreti olarak verilip verilmediğı sözleşmede belirtilmemiçtir. İşi Alan: STOLBERG Konu: Zamantı Bölgesi Çinko Kurşun Etüdü Ücret: 1.29U.Ü00 marK net Madde 2: Stolberg müşavir mühendis olarak METAG firmasına yardımcı olacaktır. DPT tarafından aynca yapılacak ödemeler: Yedi adet personelin Uin volculuklan dahıl Türkıye'ye gidi? ve dönüs uçak biletleri. Türkiye'dekı yolculuklann 1. mevki masraflan. iaşe ıbate masraflan. Madde 8: ödeme net olup bütün vergi, resim ve harçlar DPT'ye aittir. İşı Alan: Mr. Ole Hehveg Konu: Tilridye'nin Güney Sahillerinin Kalkınması Ücret: 270.000 dolar net ve 80.000 TL. net. Sözleşme Madde 5 2: DPT Ole Hehveg'e Türk hükümetirun ve ilgilı daırelerın muhtelıl kaynaklanndan elde edilen bütün malumat. harita ve raporlan tedarik edecektır. Madde 8 ı Araştırma süresı 8 aydır. Madde 7 2 Bütün vergiler, damga resimleri, harçlar ve diğer ınasraflar Planlama'ya aittir. ödemeler net ödemeler o\v~>, bunlardan herhangi bir vergi, tasarruf benesu yacaktır. Madde 8 3 Kesia rapor, Mr. Ole Helveg taratından teslım edildikten 45 gün zarfında tasvip edilecektir. Görilldügü gibi, aylık çalışması Türk devlet ıne 35.000 dolara mal olan bu sıradan Dantmarkah mimar net 270.000 clolanmızı DPT vöneticileri sayesinde alıp gitmiştır. Hem de sözlesmeye raporunun verildikten 45 eün için tesvıp edilecegı hükmünü de koydurarak! Mr. Ole Hehveg 270.000 dolan alıp eiderken npT yöneticilen bu rapor sayesinde Türkiye'de 27U.0O0 Kisıye ıstihdam olanagı sağlanacagmı *e nlda 390 mılyon dolar dövtz gelecefini iddıa etmefcten bile çekinmemişlerdır. Hayal alemindeki hesaplar basittir. Ole Helweg'e ödenen her bir dolara karşılık bır Türk vatandaşı iş sahıbı olacaktır. Bırakınız her bır dolan. Y A RI N : YURTSEVERLER İ(İN TEK UMUT V&R GARTH DiŞi BOND ONA 8lRA7 DAHA VUPAMAZ