Katalog

ürk Demokrasısınin Oligarşiye sürüklenis gelısmelerine, bu sütunlarda, daha onee de değınılmıştir. Ama bugun bu süruklenıs, olirşınin ülkemızde bır nızam olarak yerlesmesl line eriştıği ıçın, konuyu, daha toplu bir ba>tan ele almayı faydalı buluyoruz. Çünkü İUmizde bugunkü bunahm da aslında, bu rea ıçı oluşumun bunalımKhr. Anayasamıza göTurkıye'nın benımsedigi rejim, Batı anlanda demokrasıdır. Ama demokrasınin nıce iillerl var. Nıtekım olıgarşi de, demokrası nel kavramı ıçınde, bu şekillerden bırıdır. ıgarşıyı belırlemeye ve bunun bugıin Turkı'de egemenlığe ulaşması realıtesıne geçmen once, yıne demokrası üzennde, bazı açıknalarda bulunalım. Demokrası, yalnız çagıızın bır buluşu degıldır. Demokrasının koki ve ıdeolojık kavraznlan, Uk çağa kadar • . Yanı bız msanoğulları demokrasıyi, 2500 r dan beri tanınz. Demokrasi, eskı Ege kultur ınında, ozellıkle, Ansto ve Eflatun tarafmdan srıleştırümıştır Sıstematık derlenmesını bulıştur. Tartışmalan yapılmıştır Omeğın, Bodmlu Tarıhçı Heredeot'un tanhmde, Iran'daki ırâ ve arkadaşlannın hukümet darbesı dola.ıyle, demokrası ve bu arada bbur rejunlerle raslama ne kadar mükemmeldır. Ama klasık mokrasi, smıflı toplumlar nızamıdır. Nıtekim latun'un demokratık cennettade de, köleler san hak ve hurnyetlerinın dışında bıraküıyor. ğımızda, Amenkan bagımsızlık beyannamesi , 1789 Fransız devrünı uzerıne yaymlanan «Inn Haklan Beyannamesi» çağdaş demokrasının nı bır dunyaya seslemşıdır. Bızde rejim araştırma ve tartışmalan, daha tıklal Savaşı ıçinde başlamıştır. 1924 Anayamıza, çağdaş demokratık bır ydn egemendır. na bu Anayasadan sonra da, rejım ve demoksı tartışmalan sürmüs gıtmıstır. Örneğın, 52 1934 arasmda etkılen önemli olan «KAD3» fıkır hareketımiz, klasık Batı demokrasııe karşı cephe almıştı. Bız, devnmimızın ıdeoIisını, dunyaya yeni bır cağ açan «Mıllî Kurluş Hareketı»mızın, tanhsel özellığınden gei kendıne ozgu, ıdeolojık ılkelerde anyorduk. ı sıralarda, klasık demokrasının, bilgm ve ıdeıst mucahıdı rahmetli Hoca Ahmet Ağaoğlu • basında gıriştiğimiz uzun tartışmalan, bun de zevkle hatırlanm. Ahmet Bey buna aıt ejim içi Bir Bunalım OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Oligarşi'nin Kucağında.. Şevket Süreyya AYDEMiR yazılannı «Devlet ve Pert» adlı esennde vermıştır. 1932'de yayınlanan «İnkılâp ve Kadro» adlı esenmde ise, bızım ıdeolojık dayanaklanmız yer alır. Şımdı artık ohgarşı bahsıne gırebılınz. rokrası ve mali sermave île, yabancı sermave kombınezonu, orduyu da onde tutarak hakımıvetını yurutur (Şılı) Guney Afn*.a ıle, Endonezya'da da olıgarşık nızamlar egemendır Bıze gelınce B.z, tanhte bır sıra devletlerın kurucusu olduk Şımdı «son topraklar ustunde son TUrkler» olarak kendımıze bır devlet nızamı aramış olan bır toplumuz. Bu arayışta, Ataturk un, 1919 sonlannda bır gecede hazırladıgı «halkçüık programı» o zamanın şartlanna gore bır arayıştı. Bunoa hatta bazı aŞuralam uvgulaması da vardı Tabıı yüriimedı Ocak 1929 «Teşkılâ* ı Esasr.e Kanunu» şovle bovle çıktı. 1924 Anavasası esas maddelerınde rejıra bahsı pek ışlenmez 1930 dan sonrakı «6 OK» hareketlen ve bu arada deiletçılık eğılımlerı ıse ılkesız \e ıslenmemıs olarak kalmıştır Inkılâbımızın bu bocalanıaları karşısındadır kı KADRO hareket \e vajmlarımızda, şu ıhtımalı belırtraekten çekınmemısızdır «Eger, de\Timımızın ıdeolojık prensıpleri ile, p»'Kolo]ik şevk (Antuzvazm) ve heyecanı, bu ınkılaDa ve onun >arınkı nızamına onder olacak 4van<rard (Oncu) bır Kadroja şuur ıbılınç) ve ahlak olaraK bemmsetıhp verılemezse bu ınkı lap yarın bır ohgarşıve, pekala kavabüır » Nıtekım bugun valnız bu kaymanın degıl olıgarşmın ülkemızde gun geçtıkçe daha guçlenerek jerleşmesınm, bınbir gerçeklen karşısın dayız Bılı>oruz Id, Türkıve, sosval anlamı ıle zaten kapıtalıst bir nızarrun vapısını ve ilkele rlnl benlmsemlştlr. Ama geçen vüzyııaa san fta pıtalızmı gücünu ve sermaje bırikımırj, dıinya yı taksim ederek elegeçırdıklerı somurgelerden sağlamışlardır. Sdmurgelerın el sanatlannı yık mak ve oraları, olçusuz somurmekle saglamısU. Oysa Turk kapitalızmı palazlanmak ıçın, bu somurgelerden yoksundur O halde sermaye bı nkımmı, iç pazann olçusuz somurusune daya mak zorundadır. Bunun ıçın de, bu ekonomık japı değışıklısını hızla basarma durumunda olan zumrelenn, devletın ıç ve dış sıyaset ve ıktida rma, kayıtsız şartsız hakım olması lazımdır Bu da, evvelâ Parlamentodan hakımıvetle sağlanır Onun ıçın bu Turk olıgarşısının ana tem sılcılen, ev.elâ ıktısadl olıgarşıdır. Yanı, ka pıtalıst yonde unLânlan elınde tutan ozel teşebbus temsılcılerı. Sonra da butun t«şvık, hımave, ıç ve dıs kredı, vergi ımtıvazlan ve benzerı imkânlan, Parlamentoda bu yone çenrecek sıyası partıler Bızde ohgarşmm ıkı ana kanadı bunlardır Ama bunlar vetmez Turk obgarşısını aslında, uç kanatlı olarak almalıdır Bugün bu nızam Turkıve'de artık mekanızmasını kurmuştur Fakat sınıfıı butun toplutnlarm geürdıgı çehskılerle yarattığı karsı akım ve kuvvetler, tabıi şımdı Turkıye'de de sahneve çıkmaktadır Orneğın sendıkalan Karşıt tıkır lo akımlan, n slekj orgutlenmeler ve benzerlen gıbı güçler Gerçı şımdı Turk sendıkalanna yapışan ıkı ıllet, vanı sendıka prenslennin tureyışı bunların kavgasından serdlkaların parçalanışı ıle, ışçı kesınunuı Parlamentoya sıyasî ağırlığını kovmaması ıçın, bızzat sendıka onderlennden gelen dırenişler ba aradadır Ama ne var kı, zaman, ıki taraflı çalısarak bır taraftan olıgarsıvı kuvvetlendırırken, bır taraftan da onun karşı kuvvetlennl, elbettekı soz sah'bı kılacaktır Çunku olıgarşi, kendı dogum agnlan ıçınde kendı nızamının çeşıtlı unsurlannı da dogurur Ömeğın olışarşı bır taraftan faşızmın en yakın muttefıkı ve beslevıcısıdır Bır taraftan da sol ve sosyalıst bır karşı tıkır ve eylem akunının da, en hızlandmcı besleyıcısıdır Şımdı bu aşamada, gerçek mılll sıyaset, bu guçlerı, sevıyesız demagojı taskmlıklan ıle tahrık degil, kotü patlamalar verıne, hıç degılse sosyal demokratık bır duzen ıçınde çağdaş bır reformızme joneıtebümektır. İİİİiiİİiİİİİlİ CEVHER SADUN TANJU uneydoğulu bır koylüdur Cevher, Çukurova'ya pamuk ışçıhgme gelmektedır. Karısı, çocukları, msımlan ve «oylulerıjle bır goçtur bu, ekmegin peşinden koşmaktır. Cevher w yuzune bakıp da içindekl korkuyu görmemek olanaksızdır. Dudaklan kıpır kıpır, almtanşfcıns ve gbzleri dıpsiz karanlıktır Bu kamyon onlan Adanaya götüruyor. Pamuk Urlalan onlan beklıyor. Çok pannık toplamalı bu yıl Cevher, çok. Pamuk ıyı para etmeli kl, ağa da kılo başına en az bır lıra vermell. Günde ailecek ne kadar pamuk toplaraalı ki, şu 15 bın hra kan borcunun altmdan kalkmah"' Bu yaz bu borcun altmdan kalkılmazsa, adamlar oldururler onu, ölümden nasıl kurtulmaü? G iyiye Yöneltme Oligarşi Nedir? Olıgarşi de, demokrasinın bır şeklıdır demistık Onun bınbir tanfıne gırmeden, olıgarşıyı, şdyle tanımlayabılinz Olıgarşi, toplumda, dar bırtakım menfaat, yahut çıkar zumre ve gruplannın egemenlığıdır. Yanı ohgarşı, gerçek ve ıdeal bır halk hâkimiyetı değıldır SınıfU toplumlarda, sınıfsal oluşumun yapısından, tabıatından gehr Ve toplum adına konuşup, toplumun temsılciliği davasmı güden, dar bırtakım menfaat zümrelenmn, maskelı iktıdaranın adıdır. Bu zümreler, memleketlere ve zamana göre degışir. Olıgarşller her dönemde vardı. Şım dı de vardır. Finıke, Kartaca, Ege ve Iyonıven sıtelerl bırer oligarşıydıler. Ortaçag ve sonrasm da Venedık, Cenova, Pıza gıbı tüccar şehir ve devletçtkler de bırer olıgarsıydıler. Çağımızda da, devletı kendı tekelierınde, kendl menfaatle nne ışleten, Orta ve Güney Amerıka ulkelennın musrıf ve kumarbaz grupçuklarınm yonelttiklerı nızamların damgası, oUgarşıdır Bütun bu olıgarşilerde, dar menfaat zümrelennın kadrolan değışebılir. Baa yerlerde kilıse, ordu ve çok büyük toprak sahıplerl (Brezılva) ohgarşiyl el lennde tutarlar. Bazı yerlerde küise, tekelcl bu KISTIRILMIŞ iNSAN Dığer koyluler gıbi Cevaer de yıkar dengıni ağanın topraSına, kurar çardağını ve Çukurova'nın san sıcagında dalar pamuk tarlasına, her gunün akşamında. o gün kantara teslım ettıği pamuklann hesabını okuması yazması olan kardeşınm kocasına yaptıra vaptıra ve kılo başına ışçılığın ne olacağını Kovlulenyle konuşa konuşa, her geçen gun bıraz daha endışelı, bıraz daha sinırli, sabırsıa; ve tevekkulle bastınlmıs bır durgunluk tçınde. Ama hukumet bır turlu açıklamaz o vıl pamugun kaçtan alınacağını Hukumet hukumet olsa malın degerlnı bıçse işçi de emeğine ne ucret venlecegmi bilse, mesele yok, hesap kolay Hesap yapamamak, işın içlnden çıkamamak, Cevher'ın ıç dunvasını alt üst edhor Bu arada vaşlı çıftr çıbaşı (Kahyainm Cevhe 'ın tazecık kızına goz dıkmesı ve 15 bın lıra başlıkla henuz çocuk savnlabılecek yavrucugu kapatmağa kalkması daha da korukluyor bu tç fırtmasını. Cevher cahildir, onun gıbilerin nesi varsa kapatılır, ucuza alınır, bımu bılmemektedır Fakat tıayvansı bır tç güduvle bır duşmanlığı sezmektedır, kıstırılmış olmanın ofkesı ıçınde dönup durmaktadır AYDINCA VE UYGARCA.. Yılmaz Güney'in o Kusursuz senarvosunda çizdıği Cevher tıpı, ve LNDİŞE fılmıni, bir somürü düzeni igmde kurban oluşlarınm bıhncirte varamamıs cahll, dındar, geleneklenne baglı msanlanmızm hıkâvesi bütunlüğüne eriştırmış Serif Guven'ın rejısi ınsanda sidece bır sınema olavı etkısı uvandırmıyor Bu. bır gorev vukleniş. btr sorumlııluk. »vdınca ve uvçarra bır davranıştır Sinemanın çafda? sanatlar içinde fcıtlelere en eeniş olçüde ulasma «rücu ancak bövle kuUanıldı£ı zaman, yönetmenl, kameramanı scnaryo vazarı. o\unculan, muziği ve vapımcısı ıle. in<5an havîivetını çağdaş vaşamı vuceltme amacına yonelmış bır namuslu ugraşın sevinci dujulabılmektedir. Pötürge Savcısı \çıklıyor! DKTAY AKBAL Evet Hayır Demokrasi Mücadelesi ve Hukuk on yıllarda kiml çevrelerve emperyalızme karşı çıkrnaANAYASA, HÂKıME GENıŞ YETKİLER ce, hukukun bır ust yapı van, samimiyetle bunu kmamakurumu oldugu, bu kuruVERMıŞ, ONA YASALARI YORUMLAMA yan bır toplumun mevcut dunva mun gunumuzde burjuva bır ni koşullan ıçınde ınsanca yaşaVE KENDı ANLAYIŞINA GORE UYGUtelık taşıdığı, bu nedenle de humava, ınsan olmaya, haysıvetlı kukla uğraşmamn, hukuksal ko havat surmeve hakkı voktur» LAMA HAKKINI TANIMIŞTIR. BOYLECE nularla ılgüenmenın gereksızlığı demış ve saniKİann beraatına hu ıleri surulmekte ve demokrası kum vermıştır. (30 6 975 gun ve HAKıM. HUKUKUN GELıŞMESıNE KATmücadelesmde etkin bu bılım 97o 210 S K ) dalının kuçumsendıgı gorulmek KIDA BULUNACAKTIR. Adalet tanhınde yasalan bıtedır. çımsel vonden değıl toplumsal Hukukun toplumsal gelışmede açıdan ele alarak onu «Hukuk» bır ust yapı kurumu oldugu ve olçusune gore deSerlendıren ve içınde bulunduğumuz koşullaruvgulayan ve boylece Sosyal Ada da burjuvazının çıkarlan doğlete hizmet eden kararlara başrultusunda bıçimlendınldığı ve ka ornekler de venlebılır önem genellıkle bu smıfın çıkarlarına lı olan, hukukçunun, yasalann hizmet etügı gorüşü kuşkusuz bıçımınden özüne inebümesı, top dogrudur Yıne Anayasanın 8. maddesın olmaksızın yıyecek ekmeğı ol lumu bılımsel bır yontemle inAncak hukukun bır ust yapı celeyerek gelışme dogrultusunu rte «Anavasa hükumlen, yasa maması esef edılecek bır şey kurumu olması, toplumun eko saptaması ve takdirim bu yönraa, yurütme ve yargı organlanoldugundan, boyle bır durum nomik yapısma gore bıçımlen nı, ıdare makamlarmı ve kışı meydana geldığı ve bu Louıse de kullanması değer vargılann mesı ve burjuva nıtelığı, ınsan da bu aogrultunun ısterlerıni öllerı bağlayan temel hukuk kural Menard bakımından oldugu gıbı yasantısının her alanını yakmdan çiiolarak «ozonunde tutma«dır» larıdır» hukmu yer almıstır açıkça ıjpat «dılrruş oldugu Uk ılgilendiren bu bılim dalını ku Demek kı hakım, gormekte ol ^ırde, halçjm jasarun katı ve çümsemeyi, ona karşı ilgisız kal Sonuç ~^*' *£ dugu bir davada, uygulanacak ya £ğîlmez yasakterım tnsancıl bif mayı gerektırir mı? Böyle bır sanm Anayasadan once Hukuk'a açıdan yorumlamak hakkına sa tutum gerçekçi bır davranıs sa12 Mart faşızmı, hukuksal ku yılabılir mı? Bümdigi gıbi top ve Hukuk'un büınen ve uygar ul hıp ve hatta buna mecbur bu rum ve dayanaklarını da bera kelerde kabul edilen ilkelenne lunduğundan: açlıgın her ınlumsal yapmın oluşum ve gelışı bermde getırmıstır. Başta Anaminde ust yapı kurumlan da alt ve sonra da Anayasaya uygun sanın irade özgurlüğünü bir yasa olmak uzere en önemll yayapıyı karşüıklı etkılemekte, top olup olmadıgını duşünecek ve olçüde kaldırdığı ve ı>ı ıle kosalarda insanın temel hak ve lumsal gelışmeyi kıml kez geçı mceleyecektır Bu yöntemı uy tüyü ayırt etme yeteneğını ge ozgürluklennı ortadan kaldıran ci de olsa durdurabilmekte, va gulamak hakımın onde gelen go nış olçüde azalttığı inkar edı ve savunma hakkını etkisiz harevidır. Bu gorev hakıme Ana lemeyecek bır gerçek olduğun vaşlatabılmekte ya da hızlandıra le getıren değişıklikler yapılmıs yasa tarafmdan verılmış bır go dan » sanığın beraatma karar bılmektedır. revdır Hukuk ve Anayasa ıle yaverüdığını ıfade etmektedır. tır Böylece fasist uygulamalara Bugün hukukun etki alanı dı sa çelışıyorsa hakım, konuyu Ameşruıyet kazandınlmak lstenEinda, yasalarla ılgısız hıç bır nayasa Mahkemesme goturecek, (Hukukun Payı Çev. Ş. Yalçın) mistır. toplumsal smıf, tabaka, kurum Anavasa Mahkemesi 6 ay ıçınde Hakım Magnaud 1900 yılında 196ı Anayasasım, yapılan bu ya da Kşi düşünülemez. îşçı, koy karar vermezse hakım kendı an bır ıs kazasında patronu asagılü, memur, ögretmen, ftgrencı, lavışına göre davayı karara bağ dakı gerekçelerle mahkum et genye donük degışıklıklerden anndırarak 12 Mart oncesi niteserbest meslek sahıbı vb her mıştır layacak ve hükum verecektır lığıne kavuştunnak, lokavt gıbl gün hukuk kurallan ve yasalarla (Anayasa M. 151) «Bu mesleki nskın sorumlulu antldemokratık hukUmlenni kal karsı karşvya gelmekte, bu ku Gorülüyor ki Anayasa, hakı gunu patrona yuklemeran daha dırarak ona çağdaş bır nıtelık rallann ve yasalann olumlu ya kazandırmak. sözü geçen yasala makul ve hakkanıyete daha uy me bu alanda genış yetkıler ver da olumsuz etklsı altmda kal n bu temel vasaya uygun hale mış, ona yasalan vorumlama ve gun bulunmasına, cunkü patro makta ve hukuku ıster ıstemez olmak, getırmek, gunumuzde demokrakendi anlayışına gore uygulama nun ısçısıne goz kulak yaşantılannda duymaktadırlar onlemek hak. tık rejim ve halkımızın çıkarla hakkını tammıştır. Hakım boy dıkkatsızlıklen Bu, toplum halinde yaşamanın lece hukukun geusmesıne katkı odev ve yetkısıne sahıp olma n açısından bır yurtseverlik gokaçınılmaz bir sonucudur da bulunacaktır. Butun bunlar sına karşılık, ışçinın, ıstıkrarsız revı olmuştur. Bır Isçinın kıdem taznunatı, hâkımm bır «memur» olmadıgını \e baKimlı durumu yuzunden, toplu sozleşme ve genel grev ve hâkımle memurun farkım da patronun çogu kez kendisıne da Bu hedefe ulaşmcaya dek, 27 hakkı, bir memurun grev ve sen ha buyuk bır kar sağlamak ama Mayıs Anayasasmdan yana tüm gostermektedır dıkal hakları, bır dernek ya da hukukçulann yürürluktekl yaC. Savcılannın da olaylan yu cını guden aceleci davranışlanna salan uygularken belli bır azınsendifeanın toplantı, gösteri yuancak çekuıgen bır şekilde ve rüyüşü ve yurt sorunlan üzen karıda açıklanan bır hukuk an ışten atılmak korkusu ıçınde kar lığm çıkarlan doğrultusunda delayışı içınde ele almalan, delıllene düşünce açıklama hakkı, bir ğıl, emekten yana, halktan yana rı samk aleyhme vorumlama alış şı çıkabıleceğıne gore » kaza bır anlayış içınde gorev yapma voksul kojlünun demekleşme, dan ısveren sorumlu tutulmahkanlık ve gelenefını bır kenara kooperatifleşme ve toprak edin lan, kamu yarannı (Ekonomık dır (Aynı esert bırakarak objeKtıflık kuralına sa me hakkı ve benzen Anayasal Yine Fransa'da Seıne Mah gücü elmde bulunduran bır azın dık kalmalan ve sanıgın aleyhın haklann elde edılmesı, korunma kemesı Nazı polısı Skorzeny'nin hgın degıl, toplumumuzda e n » sı ya da gelıstirümesı kuşkusuz dekı delülerle bırlıkte lehındekı anılarım yayınlayan Le Fıgaro ğı ile geçlnen ışçi, yoksul koylü. hukuk yolujle mücadeleyi gerek delıllerı de toplayarak deferlen gazetesiru yağma ederek yırtan memur, dar Relirlı. küçvik estirır, Bütün bunlar, âdıl ve emek dırmeleri, Adalete yardımcı ol ve hakkında hırsızlık suçundan naf gıbi kahir çogunlugun yaten yana bır toplum düzenine ka manın koşullanndandır dava açılan bır sanıgın, işkence ran) her zaman gözonunde tut vuşabümek ıçln venlecek müca1 Ömek kararlar cı Nazı polısınm anüannı yırt malan, hukukun üstünlugu 1 delede hukuk kurallannın ve yakesmi bu açıdan degerlendırerek masında manevî bır durtunun Hukuk tanhınde egemen smıf salann vazgeçılmez önemh çabır azınlığın ekonomık ve sıya haklı ve dayanılmaz etkısını gor lann çıkarlannı guvence altına müs ve bu gerekçeye dayana sal egemenligıni surdurmek için lışma yontemlennden bıri ol almak ıçın kabul edilen yasa rak suçsuzlu^u sonucuna var uvg'alanmak istenen baskı rejiduğunu gostenr mfni etkisiz hale getlrmeleri, Yıne unutmamak gerekır kı, hukumlerını halk yaranna uy mıştır «Demokrası içın mjcadelennın hukuk sadece bireylenn ve gı gulayan, emekçı halkm haklarını Ankara Sekızmcı Asııve Ceza on koşuludur derek halkm hak ve ozgürluklen koruyarak adaletı gerçekleştırnı duzenlememekte, yalnız on meve çalışan mahkemelere ve Mahkemesi ae emperyalızmı ve hakımlere rastlanmışür Ünlü faşızmı yeren bır bıldınden dtu unutmamak gerekir kl 1961 Alann haklarını smırlamamakta, nayasası, ınsan hak ve ozguraynı zamanda sıyasal ıktidaruı Fransız hâkımi Magnaud, 18^8 ru Dernekler Yasasuıa davanıla yılında ekmek çalan bır kadı rak açılan bır dava sonunda ver luklenni, sosyal adaletl, deyetküennı de sınırlamaktadır. Ik tıdar yetkılılennın sımrlanmasm nın beraatuıa karar vermıştır. dığı kararda « . Turkıye'de Ia mokrattk hukuk devletmi gerşızme ve emperyalızme karşı çekleştirme, kurms ve koruma da da hukuksal mucadelenın o Mahkeme, kararınoa: « Iyı orgutlenmıs btr top samimiyetle karşı çıkma her görevini, Türkiye halkı adına, nemlı yeri vardır. lumda, bu toplumun ılyelenn Türk vatandaşımn görevıdır, na «htlrriyete, adalet» ve fazılete Hukukçunun görcvi den bırınm, ozellıkle aıle reısı mus borcudur, ınsan olma hay âşık» yurttaşlann uvanık bekoıan bır kadmın kendı kusuru sıyetının bır gereğıdır. Faşızme çılığıne emanet etmıştır. Tum emekçı halkımızın, kafa ve kol emekçılermın kendi hak ve özgurluklenm kazanmak ve korumak ıçın en azından kendılennı ılgilendiren yasalan oğ renmelerı, bu yasalann kıme hizmet ettıgıni duşunmelen \e buna gore haklarını aramalan yararü olmakla beraber bu konuda dnemlı gorev hukukçulara düşmektedır Hakbnlerin, avukatlann, savcılarm ve hukuk alanında gorev yapan tüm kışılenn hukuku devnmcı bır açıdan ele almalan, toplumun gehşme dog rultusunu gozönünde tutmalan, Anavasayı ve yasalan ekonomık gücü elınde bulunduran smıfların değıl, halkın yaranna bır anlavış içinde uygulamaları kararlannda yasadan önce hukuku ve sonra da Anayasa'yı ele almalan, gerektlginde konuyu Anayasa Mahkemesıne götürmeleri, halk çı bir hukuk anlavışınm ve yurt severligin vazgeçılmez koşuludur. Anayasa Mahkemesi bu konu da «Devletımız, Anayasanm ıkın ci maddesınde ıfade edıldıği gıbı, bır hukuk devletıdir KanunlanBİLETLER . 30 20 TL. ımzvn, Anavasanui açık hükumlennden once hukukun bılinen ve : butun uyar ülkelerde kabul edılen Dren nlenne uygun olması «Ne ezen ne ezılen, ınsanca hakça bır duzen» sloganını Poırge Cunıhurıj'et Savcısı CHP ılçe merkezınden kaldırtmıştı. a konuda bır >azı yazdıgımı hatırla>acaksıraz. Genç bır hukuk iamınm bu sozde ne gıbı bır sakuıca, yasalara aykırüık bulduinu sormuştum Bır savcı ezılenlerın lıep ezılmesıni, ezenlerın e surgıt hep ezmesını ıstemezdı her^aldel CHP"nm, Ecevıt ın urmaksızın jnneledıklen herkesın bıldığı bır slogandı bu Oy>vse sajın savcı ne dıye kaldırtmıştı bunu? Goze prmek, MC •lsefesıne yakın olmak, gun bugun saat bu saat kafasıyla dav»nmak, Poturge'dekı MC Dartüennm hoşuna gıtmek Buydu u janlış davranısın anlamı îşın ıçınde bır yanlışlık varsa sayın »vcı bunu açıklamalıydı. Ezenlerden yana olmadıgını, ezilenl»ın kurtarılmasını ıstedıginı açıkça soylemelij dı, kısacası bır •umhunyet savcısına yarasan bır yorum bulmalıydı Poturge savcısı sayın Ahmet Özçıçek'ten bekledığım yanıt eldı Dana doğrusu beklemedıgim' . Çılnkü hiç bır şeyı açıklaııyor Ya da bu mektubu okur okumaz herşey gün glbl aydınğa çıkıyor. tstersenız özçıçek'm mektubunu kendı yazımıyle lduğu gıbı aktarayım buraya, bır fcez de beraber okuyalım «Sayın OKTAY AKBAL, 23 Ağustos 1975 tarıhli Cumhurıyet Gazetesindekl yazınıza bızden söz edıyorsunuz, tanıtmanısa memnun oldom. Gcvap» ıstedığinız ıçm bunuda esırgemedıgunı bellrtırun. îşlenm çok ldugundan ancak cevap fırsatı bulabıldlm. Yazınızı okudum. rorüşüntız muhteremdir. Benım içın onemsenecek yanlan olabıır Ben ve bız Cumhunyet Savcılan Turk Ulusu adına yargılana hizmetlerinde görev almakla, kanun anlayışımız ve taktlr lakkımız oranında mevcut yasaları uyguluyoruz Bu uygulamada arafsızlığımız asüdır. Hizmet sırasında ve şuurunda, kotüler otulükler yapacaktır. Yasalan lhlal edeceklerdır. Bızim çahsınıza yonelık kotülüklerden elbette uzak kalmayı düsUnürüz. iak, Adalet ve ıyılıklerde blzden uzak kalsada bunlarm arayıp lulmaya çalışmz Bu bızim Adalet hBsmetımızm geregıdir. AdU uzmette fazılet ve kanunların en iyı bır şekilde tatbıkı bızım jın en guzel şeydır, buna her an ihtiyaç duyanz Gorevimız kışıer partıler ve zümreler adına degıldır Halkın Adalete ve Cumıunyeta guven duygusunu saglamak ve tılm kamuoyunu tatmin tmektır Bu çabada ıse herkesi aynı sekılde memnun etmekte numkun değıldır. Yasalar tatbık edıldıkçe varlığını fulen devam 'ttırırler Bızım amacımız kanun anlayışım hakım kılmak, ona evgı ve saygıyı hlssettırmektir Mevcut ve Mer'l yasalann tatbıkınde duyarlılık ve hoşgörü gereklr. Bilmeyene bıldırmek duymavana duyurmak başlıca gorevimız olduğunu taktır edeceğınl unarım Bız bıze düşenı yaptıgımız gıbl gorevunızı usulea asıp banmsız rrahkemplenn yetkılı mercılenne gonderdıgımız ısler çmde karara vanlan mahkemelenn kararlanna saygı duyanz ve kanunı gereğmıde yerlne getınrız. Bu büinçsizlığı aşan bır şey yurek katılığı ve koroe bir saplantı degildır Yazınızda belırttığinız gıbı pöze girmek, yukselmek, HerleTiek, parlamak ısteyen sag duyudan yoksun insanlıga ve demokrasıye ters duşen hareketleri yapan gun bu gün, saat bu saat ka[asıyla davranan bir hevesli degüım. Kanunlan ve gereklenni tatbık eden Türkiye Cumhunyetinın savcısıyım Şahsıma yaptıgınız İsnatiara karşıyım. Kışıler, iş hayatında soz ve yasılannda derın duşunceyı prensıp eduıırlerse ve olaylara satıhtan bakmayıv terrele ınerlerse kışilıklen yüceür ve olgunluğa enşirler Bu Adlı sahadada çok fazla onem arzeder Bılgı edınmenızı nra eder yazırm CumhunyetteM kosenizde yayınlanmasını ıster saygılar sunanm. Poturge Cumhunyet Savcısı Ahmet ÖZÇIÇEK» Ne anladınız butun bu lâf kalabalığmdan'' Ne ezen ne ezılen sloganını neden kaldırtrmş? Hangı yasaam hangı maddesıne aykırı bulmuş7 Ya da herhangı baska bir neden var mıymış'' Hıç ta yok1 «Halkm adalete ve cumhurıyete guven duygusunu saglamak \e tüm kamuoyunu memnun etmek» ıstemış ama «bu çabada ıse herKesı aynı şekılda memnun etmek mıımkün degılmış» «Yasalar tatbiK edıldıkçe vartığını fulen devam ettırtr»miş. Sanki saym Demırel'ın hıç bır seyı açıklamayan, hıç bır anlam taşımayan, ama tek tek ele alındığında, tartısılan konuyu bır yana bıraktığımızda «hepsi doğru» diyecefıniz düşünceler' Ne ılgısı var «ne ezen ne ezolen» sloganını kaldırmakla bunun? Ne hakkınız vardı boyle bır şey japmakla, nıje, kıme dayandınız' Yoksa ezılenlerden yana mısınız? Sorulanoı bır yana bırakmıs, kalkmış soyleve gırışmış'.. Işte MC'den yana olup da gorünuşu kurtarmak isteyen kışılerın ıçıne düştukleri çücmaz Düşupte bir daha çUamayacaklan anlamsızlık batağı.. Saym savaya çok teşekkur «161110 bu mektubu volladığı ıçın . Okurlanma, MC'den yana, yanı halk çoğunluguna, adalet ve hukuk ılkelenna ters duşen yonetıcılerın, gorevulerın yaptıkları ıslen nasıl açıklavamadıklarmî, bırşeyler demeye kalktıkça daha çok bocaladıklarmı apaçık gosterdığı ıçın S ANLAMA NOKTASI Erkan Yucel'ın insanı ağlatacak kadar başanvla OMia dıgı Cevher dıvelım kı Elâzığda fcceut'in uzerıne saldırtılan vatandaşlanmızdan bırıdır Somururler onu, ama kendı bılıncıyle varamaz gerçege O aganın, nükumetın sözünü dınler, ış bulursa çalışır, tedırgın doyumsuz vaşamavı «dünya hali» bılJr Onu toplu narekete kendi çıKarı içln dı renmeye ıtmek zordur, gurah ışlıyonım sanır Guvendiği. Inandığı, aslında onu alclatan kısilertlen gelcn tetklnlerle bu Cevher'ler kendilertne karşı en büvuk çünatu islerler de, biüncınde olamazlar. Emeğıni, kızını, bağhlıgım namus anlayışım, şu dunyada sahip olabıldıği maddi ve manevı deferlen ucuza alıverırler elinden, adeta kapatırlar da. anlamaz Cevher Anlama noktasına gelınce de öldürür. parçalar, yıkar, bütün bırıkmış intıkaTiını almağa doyamaz. Ağzı var dili rok böylülerdcn nice amansız eşkiya yaratmışradır. Halit ÇELENK İNSAN ONURU Antalva Festlvallnde sejrettiğim fîlmler, İnsan ve tor> olarak ıçtne saplandığımız haysıyet kıncı koşuiların kesırjıkle defışmosinı duşunduren, insan onurunu savunan yapıtlardı. Orneğın bir AKKADAŞ vardı. dıs görünüşü ue uygar bir yaşama geçen insanlanmızın çıkarcı değer yargılanyla yozlaşmasını, toplum olarak çağdaş bir yasam umudıunuzun bu yozlaşma ile kayboluşunu anlatmafa çalışıyordu. ZAVALLJLARda iç içe üç hıkâye vardı. Oçünde de suçun toplumsal bır günah oldugu anlatüıyordu. lnsanlar, bozuk bir duzende suça doğru itılıyorlardı. Kurtulmak istedıklerinde onlara el uzatan yoktu Böylece toplum kendi huzursuzluğunu arttınyor, kendi mikrobunu üretiyordu. Suç"u kötü görmek, cezalandırmak yetmezdi. Asü sorun, suç işlenmez bir ortam varatmaktı Yoksa, hamuru çok tyi ınsan) an suça yöneltmekten komyamazdınız Konıyamayın ca da, filmin sonunda Abu (Yılmaz Güney), olanca sıcak lık verümıs üısan çagnsından bıle ürker, yine kendisıne bır kötülük yapılacağı korkusuyla kaçar, kaçardı. YAŞAMAK HAKKI DfTETde Lütfî Akad işçl bılinçlenmeslnin sabır İsteyen, ama umutlu çabalannı hıkave edıyordu. AhKERlN DÖNÜŞÜ nde, bozuk dfizenın guçluleıi ve gflçsflzlerl çelişkısini kaçak eşya alım satımı üzenne gel'ştınlmış bıı oyun duzenı ile veriyordu. Zeki öktenı, IZIN'de, etini satarak vasamaga zorlanmış kadınların bulunduğu bıı düzende manevi değerlenn nasü gülunçleştlrildıği, aştan bıle v» sak, tadılmaz bır duygu haline getmldığınl anlatıyordu Temel Gürsu. KUMA'da Atıf Yüraaz, tnsanlann çocuk sahi bt olmak ya da olmarnak gıbl özgürlüklerden bıle voksur yaşamalanndaki dramı çizıyordu ve YARlŞ'ta Savuı öıkan, «yaşamak hakkunudır> dıye baŞmyordu. Daaa guzel bır dünya yaratma uğruna, devnmci damgastnı yiyerefc kaçmağa zorlanan bir gençle kendı kücuk yaşamı ıçınde sevda ihanetine uŞranrş ve yaşama umudunu kaybetml! bır genç kız arasmda gelişen ilışkıler bır vöne dogru götü rülüyordu: Taşamak bize anamızın ah südu gibl belâldlrl BU NEDİR? Oyleyse bu nedir, Aspendos tlyatrosunda, su kadar biı yıllık bır güzellik, dogruluk ve mutluluk sahnestade, TUrl sınemasına nihavet sevınılecek bir sorumluluk ve olgunlul getırenlenn onurlandınldıklan geo» tpşinfirmmı, bans mev danının cebennerae çevrümesl, haBan Insanca yaşama lst« ğine karsı çıkılmaa, hangi kara ellerin ve sevgısi2 yurek lerın ısıdır? BU VATAN BiZiM! Sen, anlasıldı, hallnn jçınde halka karşı bır bareket kcrkunun ve dehşetın kanatlarıyla yukseltıp ıhanetin eı bnvuk trajedyasım oynamak istemektesin ve kendi sonunu kan, acı, kın, öfke, ıntıkam meydanında son bir vurusm ıle kurtarmak ya da kaybetmek niyeündesıa. Sanl tarl ettik ya haksızlıgun, Cevher gıbl bizl de daga itmekteslr Oysa bia ne kadar güçlüyüz ve nasü da füvenle bıhyonu bu vatan bızim. StNEHflTEK10. YIL GÖSTERİLERİI Messina, Venedik, Stockho!m, Efes, Gannat Festivalleri Birincisi PTT FABRiKA MUDÜRLÜGÜNDEN PETROLEUM JELLY (KAMPUAND) SATIN ALINAGAKTIR îdar! ve Teknık şarnamesine göre 5 ton Petroleum Jelly (Kampuand) kapalı yazılı teklıf alma usulU ve ıthal yolu ıle satınalınacaktır Bu ışe aıt idarl ve teknik şartnameler normal çalışma gün ve saatlennde 30 TL. mukabtlinde Ümranıye'de bu lunan Fabnkamız Malzeme Amırlıgınden alınabilır TeklıJ mektuplan en geç 10101975 tarıhıne rasMavan cuma gunü saat 15 00 e kadar Fabnkamız Maizeme Amır lığıne teslırn edılmelı veya avnı gun ve saatte Amırlığunııde bulunacak şekilde oosta ıle gonderılmelıdır Postadakl gecıkmeler nazarı itıbara alınmaz. JSLARI TOPLULUĞU V l l U L l U O l J J L l UV ROMANYAHALK | / \ | T T x I I I Y0? 10 n 1 2 EYLÜL'DE İSTANBUL AÇIKHAVA TİYATROSUN'DA GİŞELER : FİTAŞ ve DÜNYA SİNEMALÂRI AÇIK HAVA TİYATROSU SİNEMATEK TEL: 49 87 43