Katalog

DÖRT CUMHURİYET 30 Ağustos 1975 SuyÜK KAfcı^iKUKTA ^Ayu5 FAHıtf ıLÂNfP/UVOR, Bu ty W , , ANAİMN (î'ÖZlf , BABASlNIN KUZÜÜkft gifcl?îfciNt~ UP $ T :TıTi'2 PAV^A ÂV^î M«5ALi,KA^ıM S£f» (RaMAD^MEDu^; ABDULCANBAZ 8u <xiBl NUNLA DU AMA Ö H^ DEVLET YOKUŞU Ali Nejat ÖLÇEN 28 Hava gibl renksız. saydam fakat katı bir duvarla çevrili oldugumu anlamıştım. Bu duvarda çıvı delikleri gibi parıldayan ve düşmanca bakan gozler vardı. Ihtiras dolu. Çevrüen oyunu farkettim ama. geç kalmıştım. Nesim i uzaklastıracaklar yenne daıre başkanı olarak Dinçer'ı getirecekler, sonra onu da yıpratmaya başhyacakiardı. Uzman yardımcılannın sayısı, uzmanların sekiz katıydı. Oyunun ortak noktalarını ele geçırmiştım. Refahm ne anlama geldiğını diışundüm kendi kendime. Refaha erışmek ıçın geri kalmıyor muyduk. İşsizlığe, mutsuzluğa, tüm geriliğe çare bulamadıktan sonra ne işe yarardı refah. Refah ekonomik geüşmeden önce mı geliyordu yoksa. Ekonomik gelişme mı refah getirecekti. Bugünc dek kım refahı hesaplıyabılmış, açıkhga kavuşturmuştu. Bunlan tartışıyorduk artık. Bir gun içeriye uzun boylu, iri kafalı bir adam girdi. Dudaklan gergin ve lnceydi, birbırıne yapışık gibiydi sanki. Salmarak yürildü ve bır koltuğa oturuverdi. Etrafına bakındı. Konuşulanlan dirüemeye başladı. Müstesar örgütümüze yeni atanan Müşavir» dedi. Adam mahçup hepımize ayn ayn selâm verdi. Kısık gözleri kahn kaşlan arkasına gizlenmişti. O günden sonra bütün toplantılara katıldı ve tek kelime konuşmadı. Keskin adam koku alma görevini tam anlamıyla yerine getırıyor olmalı. Toplantılara katılıyordu artık. Müşavir gibi o da hiç konuşmuyordu. Mutlu nasıl olduysa, siliniverdı. Cep defterindekı rakamlara kımsenın ihtıyacı kalmamıştı besbelli. Keskin adam Müsteşarın odasına şimdi en çok girip çıkan kışi idi. Bir gün koridorda beni yakaladı. Kolurna gırdi. «Hiç görjnmüyorsun» dedi. «Kahvemi de içmeye gelmiyorsun.» Omuzunu omuzuma vurdu. Gözlük camları panldadı. Mavi gözleri gönindü. «Miisteşar bazı arkadaşîara olanak vermek istiyor» dedi. Bazı arkadasların olanağı olursa iyi, dedim. Nesim.. Nesim Bey kolay. Örgut içinde direnç olmaz mı? Olmaz. Istersen matematıksel ıspatını.. Hernen mı.. Yann Yann bu işi bitirmek gerekli. Nıye tez.. Başbakan gezideyken .. Salınarak yanımdan uzaklaştı. O gece büyiikçe bir kâğıda örgütteki kişi sayısı kadar yatay ve düşey çizgıler çizdim. Kaıeler belirdi. Yan yana üst üsîe kareler. Her satır, bir kişinin olsundu. Her kareye de duruma göre bır sayı yazdını. Ya + 1, ya sıfır, ya da 1. Mutlıüuk 1 olsun. Çekimserlik sıfır. 1 de mutsuzlu*u gdstersin. Bir satıra aıt yanyana karelerdekı sayılar, o kişi örgütten ayrıldığı zaman, bütün ötekilerin nasıl davranacağını belli edecektı. Nesim beyin satırındaJci sayılann toplamı en çoğa yükselmesın mi? Nesim Bey brgutten aynlırsa. toplam mutluluk en çoğa yükselecekti. Kagıdı keskin adama verdim. Başı omuzlarına gdmüldü. Sinsice giildü. «Müstesar sevinecek» dedt ögleden sonra Nesim Beyin ıstıfa haberinı aldık. Gidişi sessiz sedasız oldu. Masasındaki kitapları, kâgıtlan toplarken, bir tek kimse yardıma gelmedi. Asistanı Dinçer bile. Odasına girdigim zaman yalnızdı. Kâğıtlardan bir kısmını yırtma ça'oasındaydı. Beni görünce ayağa kalkıp elımi sıktı. Yanaklan, sarkmıştı. Yardım etmeye geldim, dedim. İlk kez gerçekten bırinin örgütten uzaklasmasına bütün gücümle yardım ediyordum. Gereksiz kâğınann bır çoklarını bana uzatıyor, bende or.ları yırtıp çöp sepetine atıyordum. Buniarın çoğu yazılan raporlar, notlar, muhtıralardı. Aralarmda birin« gözüm takıldı. El yazımı tanıdım. Sonra umursamadan onu da yırtıp ötekilerin arasma attım. Masanın üzertndekıleri de düzenlı bir tomar haline getirip, ipie bagladık. Kıtapları boş bir vaiıze doldurduk. Yardımın için... Yükünıi taşıyayım dedim. Kendisıni dış kapıya kadar yolcu ettim Nesim Bey örgütten ayrılıp gitmişti. Yerlne Dinçer, daıre başkanı oldu. ÎKÎNCİ rERLEStM Ne olursa bizim çelik masalara olur. Zavalhların çekmediği kalmadı. Dinçer başkan olunca bütün masalar, dolaplar tekrar koridorlara taşındı. odalar bosaltıldı. Masaların üzerine tekrar adımızı yazıp, evlerimize gittik. Ikı gün görünmedik. Bu süre içinde Dinçer yeni yerleşmeyi düzenledı. Bu kez odaların kapılarına çalışma gruplarına göre adlar yazılı kartonlar yapıştınlrmştı. Nesim Beyin odasındakl halıyı kaldırdılar. İçeriye altı masa sığdı. Yer kazanıldı böylece. Sonra benim hiç bir yer sahıbi olmadığım anlaşıldı. îki hademe koridorda sona kalan masamı taşımaya başladılar. Kendilerini izledim. Her halde hangı odada oturacağımı onlar biliyorlardı. Koridomn sonuna doğru, sağdaki bir odanın kapısı önünde durııp masayı güçlükle içeriye aldılar. Kapmın üzerinde iri harflerle ID yazılıydı. Demekki hademeler benim için İzleme Dairesini ııygun bulmuşlardı. Bir gün sonra da Elçin, yanıma yaklaştı. Gözlüklerini bumunun üstüne ıtti. «Dinçer özür dileyecek senden dedi. Alışkımm. geregi jrok dedim. Müsteşar uzüldü. özür dilemesini söyledı. Demek buyrukla özür dileyecek. Yanımdan uzaklaşırken içinden pazarhklı bir görünümü vardı. Yeni yerleştigım odada bir uzman yardımcısı vardı. Kendısıne yardım eden iki de kız. Gelisimle dort kışı olduk. Uzman yardımcının çıplak kocaman bır kafası, daracık omuzları vardı. Gözleri mavi, o denli ırıydi ki göz kapakları kapanmakta güçlük çekiyordu. Sabahtan aksama dek başını kaldırmadan yazı yazardı. ID dairesınin bütün işleri onun omuzundaydı. Odanın içi kâğıt, dosya, parfüm karışımı kokuyordu. Firkaç gün sonra, bu odaya yerleşmenın nedeninı daha iyi anladım. Dördüncü müsteşar, benim İD dairesinde izleme bölümu müdürü olmamı istiyordu. Geniş omuzlu, kısık gözlü müşavır de İD Başkanı olarak atanmıştı. Yumuk gözlerıyle bdlümün neler yapması gerektığini anlatırken bu görevin çok önemli olduğuna beni inandırmak istiyordu anlaşıian. Bir lâboracuvar gibi çalışmalı bu bölüm. Bütün ekonomik kararların sonuçlannı izlemeli. bulgularıyle kararlara ışık tutmalı. lster istemez izleme ve inceleme bölümu müdürü oldum. SIGIRLA ÖDEME îzleme ve inceleme bölümünde ikl kişi vardı. Biri Şadı, biri de ben. Ben bölümün müdürü olmuştum ama Şadı'mn müdürü olamamıştım. İnce uzun, yaşlı bir adamdı. Saçlan dökülmüş, geniş alnı kafasıyle birleşivermişti. Dişleri sapsarıydı. Biri bıtmeden öteki sigarasını s^ıkıyor, kibrit kullanmak zahmetine katlanmıyordu. Masasımn üzeri kâgıtlarla doluydu. Kamu kuruiuşlanndan gelen harcamalan uzun kareli kâğıtlara 5'azar, toplamlannı ahr, virgülden sonra iki hanedeki kuruş yanlışlığmdan ötürü hiçbır kuruluşu bağışlamaz. telefonun r.umarasını çevirnıeye başlardı. • Alo.. Burası izleme ve inceleme bölümu.. Gonderdiğinız harcamalarda yanlışlık var. önemlı değil mi? Beyefendi bu ülkede bir kuruşun hesabını bıle sorarlar.» Telefonu kapanr ve sunturlu bır küfür sa\iırurdu. «Ülke ço!uk çocuğun elınde kalırsa böyle olur.» (DEVAMI VAK) ClA GÜNLÜĞÜ D.C PHiLiP AGEE Eylül 1960 Birkaç haftadır Arlingtonda bir ögretmenie ve dıl lânoratuarında tam gün Ispanyolca çalışıjx)ruın. Sanırım kasını'a kadar böyle sürecek ve sonra da Dışlşleri Bakanlığında ışlemler tamamlandıgında Dış Serris Ens titüsünde iki haftaük ahştırma kursuna devam edecegim. Bu arada her sabah Duffin'ı görmek ve Ekvator masasında ülkeyle ilgili ne varsa okumak için büroya uğruyorum. Velasco Başkan oldu? Eski başkan Ponce Enriquez karşı eyleme geçtıgi için yemin torenı her zamankinden farklıydı. Törenden bir saat kadar önce Pon ce başkanlık kurdelâsını Başkan Yardımcısına verdi, o da. böylece iktidan resmen teslırn almış oldu. Velasco, Quito'dakl merkezm çalışmalarını ve bizi ilgiieDdiren dıger konulan etkileyecek, bnceki başkanlıklannda da yaptıgı gibi, iki politikasım uygulamaya koydu. Başta Ponce taralrarlarının hepsinı hükümetten temizlemeye çahşıyor, ikıncı olarak da Rio Protokolunu geçersiz sayarak Peru ile sınır sorununu yeniden ele alıyor. Başkan olur olmaz kırksekiz subayı görevlerinden a!arak, emekliliğe ilk adım olan Savunma Bakanlığında kızağa çekti. Subaylann çoğu Ponce tarafıarı. Ayrıca Emniyet Orgütüne de el atarak, merkezın önemli baglantı ajanları olan iki albayla işe başladı ve adamlar 19 Mart gösterısindeki faaliyetleri nedenıyie tutuklandılar. Daha önemli ve ciddi olanı ıse, ICA Programı kapsamındaki Amerikan Harekât Mısyonunda lUSOM) Kaınu Güvenlık Dairesinde çalışan merKezın lıarekât gorevlısını ulke dışuıa çıkmak zorunda bırakmasıydı. Bizam mer kezin görevlısı Bob Weatherwax, 19 Mart göstensinde en dn saflarda polisleri yonetraişti. Çok açık sarı saçlı ve «ırmızı yüslu olduğundan kolayca teşlus edılmiş. Velasco Başkan olur olmaz, yeğenı ve aılesmın içinde en sevdiğı yakmı (Valesco'nun çocuğu yoktur) Jorge Acosta Velasco, Weatherwax'ifl 19 Mart olayıyla ilgili olarak mahkeraeye verileceği için bir süre ülke dışına çıkması gerektiğini Noland'a haber vermış. Acosta bunu Weatherwax ıle Noland"ın yakın dostu olduğu için yapmış, ajan olarak degıl. Noland da Kabul etmiş ve Weatherwax şimdi VVaşhington'da geri dönecegı günü bekliyor. Hükümetin temizleme haıekâtını daha çok Picnıncha Ejaietınden (Quito bölgesi) mılletvekıli seçilen ve şiındı de Devlet Bakanı olan Manuel Araujo yönetiyor. Velasco iş başına geldık ten bir hafta sonra attığı bakanın yerine atanan Araujo, millet vekilliginden bu nedenle istifa etmek zorunda kaldıysa da Velasco taraftarlannm onderi olduğu apaçık ortada. Velasco Başkan olduktan sonra hükümet üyeleri MAKTI, arasında yeni ajanlar bulmak gerekiyordu EKVATOR "DAKi MERKEZiN GÖREVLERiNDEN BiRi DE EN ETKiLi YERLi BASIN VE YAYIN ORSIZARAK, PROPAGANDA GANINA GEREKEN YAPŞEKiLDE Araujo asın solcu olduğu gibi, Küba devriminin en buyük savunucusu, böyle birinin ülkenin iç güvenlıği ile İlgili en yüksek yetkili olması çok sakıncalı Ozellıkle ABD'ye karşı dlışmanca hisler besledığmden ve görevi nedeniyle Ulusal Polisle yakından ilişkisi bulundugundan merkez, Kamu Güvenlik Programını bozacağından korkuyor. Gerçek tehlike ise, 11. Amerıkalararası Konlerans içın alü ay sonra yapılacak devletin güvenlik ola naklarınm genişletmek :çin harca dığımız bunca çabamn boşa gitmesı. Araujo sadece askerler ve polis içinde temizleme yapmakla kalmıyor. Sivil devlet memurlan ara smda da Ponce taraflan ayıklanmakta özellikle Ponce yönetimi sırasında Kongre'nin onayladıgı Sivil Hizmetler Personel Ya sasından yararlananlar Anlaşıian Velasco Devlet Dairelerım kendi adamlarıyla dolduracak. Velasco 'nun yemin toreninde yaptıgı konu$fnada Rio Protokolunu geçerli saymadıgını belirtme sinden sonra gerilim ve endışeler arttıgı için Amerikalararası Konferans tehlıkeye düşebılir. Ekvatorluların bu konuda Velasco'yu destekledikleri şüphe götürmez bir gerçek ama Velasco her konudaki politıkasına karşı çıkanlan vatan sevgisinden yoksunluk ve sınır sorununa leyhte bir çözüm getinnesine şüpheyle bakanları da peşin fikirlikle suç lamada Protokolu silâh olarak kullanıyor. Muhafazakâr Parti ile Sosyol Hristiyanlar eski Ponce yönetimini destekler görünüyorlarsa da henüz Velasco'ya açıkça karşı çıkmadılar. Ekvator için uygulanacak prog ram şöyle saptandı: öncellk A ABD'ye karşı düşman olan komünist ve diger politik Icuruluşlann gücü ve niyetleri ile bun lan destekleyen, yol gösteren ve Ekvator Hükümeti içinde nüfuz sahibi uluslararası kaynaklar hakkında bilgi toplamak ve genel merkeze bildirmek. Amaç 1: Ekvator Komünist Partisi (PCE), Ekvator Sosyalist Partisi (PSE devrimci\ Ek\ator Komünist Gençliği (JCE>, Eic vatör Gençliği Devrimcı Birligi 'URJE) ve ilgili örgütlerin mümkün olduğu kadar yüksek kademelerine ajanlar \eya. teknik yöntemlerle sızmak. Amaç 2: Ekvator'daki Kuba Misyonuna ajan ve veya teknik yöntemle sızmak. Öncelik B Ekvator Hükümet dürenir.in »ağlamlıgı ve muhalefet gruplannın güç ve niyetleri lıakkında bilgi toplamak ve genel merkeze bildirmek. Amaç 1: Hükümetin, örgütlerinm ve ıktidardakı partinin en yüksek kademelerindeki kişiier arasmdan ajanlar ve diger kaynaklar elde etmek. Amaç 2: Muhalefet partıleri ve özellikle muhalefet paruierını tutan askeri yetkihler arasından ajanlar ve diğer kaynaklar elde etmek. öncelik C Propaganda ve psikoloiık savaş faaliyetleri ile: (1) ABD nîey hinde veya komünizm l^hincie propagandalara karşı çıkacak bıl gı ve fikirleri yaymak; (2) başlıca kütle örgütleri içindekl komünist veya aşın solun etkısinl sıfıra indirmek, komünist olmayan yönetime sahıp karşı örgüt lerin kurulmasında yardımcı olmak veya kurulmalannı sağlamak. Amaç 1: En etkili yerli basra ve yayın organmoa gereken şekılde propaganda yapmak. Amaç 2: Politik partiler, iş ve işçı, öğrenci ve gençlik örgüHerindeki, özellikle komünist etkisinin en çok kendini çösterdiği Ekvator Üniversite ögrencileri Federasyonu (FEUE); Ekvator Işçi Konfederasyonu (CTE) ile komünist baskılara karşı durma lan saflanabilecek kuruluslardaki demokrasi taraftan önderlen desteklemek. KUçük bir sıerkez ve jubesı içın yukarıda gösterüenler oldukça geniş kapsamü görevler olmakla beraber, içinde bulunduğumuz mall yılda Ekvator için CIA bütçesinden 500.000 dolardan biraz fazla bir miktar ayrılmıştır. Quito merkezi şefi James Noland, şef yarduncısı (bu görev şimdi boş ve gelecek yılın başına kadar doldurulmayacak); bir harekât gbrevhsi (ki ben gönderiliyorum); aynca, en önemli birkaç harekâtı yöneten bir rapor lama görevlisi olan John Bacon; bir yönetim yardımcısı (para ve satm alınan mülklerle ilgilendiği gibi Noland'ın sekreterliğini de yapan bir kadm) ve bir de sekreter • daktilodan kuruludur. fSOM'da Kamu Gü\enlik Dairesinde çalışır görünen harekât görevlisi Bob Weatherwax'm dışında bütün merkez görevlileri Elçılığin politik seksİ5"onu içinde gızlenmiştır. Konsoloslugun küçük politik seksiyonunu mej'dana getiren Guayaquil subesinde bir şube şefi. Rıchard Wheeler (Quito'da yerını alacağun kişi), bir harekât görevlisi aynca haberleşma işıni de yapan bir yönetim yardımcısı ve bir sekreterdaktilo çUışmaktadır. llglll Görevler Rehberindeki genel emirler, elde edilen ajanlar kullanılarak ve şimdi Quito mer kezi ve Guayaquil şubesinin yararlanabilmesi için verilen aynntılara göre yapılan çeşitlı faalıyetlerle uygulamaya konur. Dış servise atanma işlemleri tamamlanmadan önce, iki hafta iş ve işçi faaliyetleri üzerinde a^ılan ö?el bir kursa devam e^ mek zorunda kaldım. Kurs bu tür faaliyetlerde uzmanlaşmış kişiier için açılmıştı ama Batı YanmMire Bölümu eğitim görevlisi, belirli bir kotayı doldurmam gerektiğini ve dosyamda böyle bir kurs gördüğüm hakkında kayıt var diye işçi faaliyetleri üzerinde çalışmanın şart olmadıgıru söyledi. Kurs, Egitim Dairesi taraimdan açılmış görünüyordu da, üluslararası örgütler Bölümünün işçi faaliyetleriyle uğraşan 4. Şubesi görevlileri tarafından yönetiliyor. YARIN: Ekvatorda kurulan iki işçi biri biziz. örgütünden ÇAĞDAŞ YAYINLARI Tarih Anı Gezi Olay dizisinîn ikinci kitabını sunar DiŞi BOND İZUENEN CHABLlE BOPO PL&.TNA GlDEN UZJJN 27 Ylay ı<ın Romanı Yazan: Müşerref Hckimoğlu 15. Yıldönümünde 27 Mayıs ne durumda? Neler getirdi, ne dönüşiimlere uğradı? ihtilâlciler şimdi nerede, hangi çizgide? 15 yıldır sürüp gelen olaylar, ortadan kaybolan, silinip giden politikacılar! Ve, 27 Mavıs üstüne yepyeni açıklamalar! Jinekoloğ Op. Dr. TiFFANY JONES uv'u S'L ivı' OLSUH 1 VE C* 6Ç)CE< \a^ \ > r I Oktay Cumhur AKKENT Şlaü Haıaskargaa Oad »71 »71 reiefoa: r > » n 1 i1 Dr. AZiZ ÇÖL OHTdPKUl »e I'KAV.M \IXIUU1 • KjrJt Kemtls ve cnalsaj DastaJıklan) 1KU Fıyatı: 20 TL. ÇAĞDAŞ YAYINLARI Cağalollu Halkevi SoU. no 3941 İstanbul 17 İ1 IU