Katalog

DÖRT CUMHURİYET 3 Hazıran 1975 6E4EHÎ ÜMluPOKTOt* OLAVÛZERÎME MüSTAKİM FffcHAT, KAfUM FEft'fiA F£Wff'l toîî |st£jAT URAİ ?'. FIE.N NE HftTO Ûl&tf&uMU. ÖEfct ?EKî t>ÜM fötf OIAHLAR > StK ^Afift i<j[ BÎLföıM*"H RAZİYE 24 Ben odama çekilırdıın, vatağıma uzanır dını bır kıtap alırdım elıme ve daha oıcuma va başıarken uyu/akahrdım O senn ruzgdr çıkmıs oıurdu o sıradd bahçedekı çanılar elım ustunde o/ununaakı çocuklar gıbı eılerı nı eve uzatır uzatır gen çekılırlerdı Gozlerım kapalı gorurdum bunu Bıraz vahşı bıraz bu zursuzlui vencı olurdu bu sallanıslar Çamla nn boşluklan oyalayıp dururdu bu esıntıvı ve ıslak kanatlarını ruzgara açmış martılar gıbı urpertırdı ınsanı t l l e sevılemeyecek hav vanlara benzeUrdım çam agaçlannı resjnlenmde de hep ovle uzak dururlar Resımlenm le çamlar ve zeytınler uykurna karma karışık gırerlerdı Ter ıçınde uvamrdım llk gunler unjtuverırdım dayunın evınde bulundugjmu bu ujanışlarda Bır telâş b»r korku ıçınde fırlardım jatağımdan, bırını bulup konuşma ısteğı ıle dolu olurau ıçım Dışarı çıkardım, kara basanı atardım ustumden Sonra bır bakar dım kı, e\de kunse >ok Vedıa kım bılır ne reye gıtmış olurdu ama aksam dayım gehp onu sorguya çekınce, bu kayboluslarını ansı mazdı sankı SakJıvor muydu'' Bur.un ıçın bır neden olamazdı. Deruze gıtmek j a da oahçe \e çıkıp bır agacın altına uzanmak gıbı akla hemen gelecek açıklamalar yeterdi ae artardı bıle Buraaa vasamuı gızlısı saklısı du^unuleniezdı Demek gunüıiun anlatmaya geh ansı nacak bır yanı olmadıgı kanısındavdı Keçıler gıbı vervuzunde dolaşıjor ve unutuyordu Onun gızlıce daglarda gezdıjmı sonra og'en dım Sırası gelmce anlatacağını îkındı vakn Hacı yı bahçe duvarına oturmuş bulurdum Sıcakta uyunmujor Bu sabah Hamdl Ağa gazoz şışesm: fırlatmış oğlunun suratma varalamıs vunınu Oglum yoıc benım dıvor Malıma goz koyan. koymuş mu, koymamış mı olur a. canıma dıyor goz koymuş sajuır Oysa elınde tabanca, kapıya dayandıgmda elbette canına goz koymuştu babasının Ama tutukluk yapınca kurtuldu Hamdı Ağa Sozde tu tukluk yapmamış dıven de var. OteKi de artık çekmemış tabancavı Demek ay ışıgında, kafa da d'imanh >a dumanlı oldugu ıçm \ureklendı Sımdı ne xaoacağını bılemı\or Da vuıı araja kovmak ıstemış ama Hamdı \ga razı değıl buna. Aracı ıstemem dıvor, oglum jok benım Ya Işte boyle . Yazan: Melih Cevdet ANDAY Çevremı vaiaş vavaş genlsletttm ögleden sonralan e\den avrılıp uzun yuruyuşlere çık nm Dajımın burada beUı Daşh ışlennden bı n olan seravı gormeve çıttım once \oldan eoevce ıçerde aağın eteklerıne %akın bır yerae>dı sera Dıkdortken mçımındevdı derinlıgı otuz gemşlıgı on beş me*re kadardı Onune najlon toroalara doldurulmuş ürün yığılmıştı Içerısı ıse bakımsız bır bahçeyı andı racak bır bırakılmışlıktavdı Lnın almdığı ıçın veru ekıme degır surecektı bu bırakılmışlık Çıualların janında oturan bır kojlu anlattı bunlan bana Bense ılk gorujordum sera denen şevı \u&m çomelmiş sıgara içı\ordu sıgaranın ateşı ıle hava tutuşacakmış gıbı alev ıç.ndejdı, bu vuzden gozlerınl kapamıştı elıyle atesı sordurujordu Sera kırmızı bır şensıve gıbı parlıyordu arkada Benım \aklaştığımı hem gorüyor, hem gormüyor gıbıydı. bakışlannı daha otelere fırlatarak beni ıızaklaştırmak ıstıvordu vanından Konuşmak zorunda kalacağı ıçın duydugu sıkıntı vardı \uzunde Hemen konuşmaja başladı ben kenaımı tanıtınca bu sıkıntıyı atabılmek ıçın, sıgara ıle bırhkte. Camekan b j va Işte dedı Urün çmallandı mı tumden orene doner ıçerısi Bır de stcaktır kı Bakma sen cam bacalara Kam>on çalışmasına çahştı bu kez de bey ıstemedı Bır o ıstemez bır bu ıstemez Kımsen n ışıne karışmam ben lıerkes ışını kendı bıldıgı gıbı \apsın derım bu dünjada fazla uzulme\e gelmez Davınm vjrune duramno ruz, akıllı adarr mahnu7İu\or ışı Bakalım r e olacaK' Bızın hamm da d n o r kı babamdan sana toprak çetırdım \"a ama az ama çok başımıza ış açmanın ne gereğı var' tn sanın varaca*ı bır arşın toprak Dun de bak kal bana 'Senın nevin eksık ulan'» dedı Pıl mem kı eksı*ımızı bu dunvada değmez Kov zengm olmasına zengm ama su>una gıdecek sın Lz'in Ismaıl ın butun e\i vandı da ne ol du' Da'.m der kı butun ko\ zengın olacakmış $ımdı Bız de ıkı arada kaldık Sıgara uzattı jaktım îkı jıl once Istanbul a gıtt:m dıje stir durdu sozuru Karnımda bacaklarımda ağrılar başlamısı Kasabadaüi heıcım bılemed1, nerden bıl^ın Daha oteye, nastaneye yolladı lar Oradan da dedıler kı Istanbul'a gıdeceksın dedıler te IstanbuJa Buradan borçlan dık jola çıknk \\R) TÜRKİYE 1975 Turkıve dekı semave bınkımi arzulanan düze\e enşememıştır bunun sonucu kıt kaynak ıjknıi gormektedır Eldekı bulgulara RO re 19691972 arasmdakı G a j n Sa fı Serma\e tesekkülü Tablo l d e gorulmektedır 19631971 yılları arasında *ajıt sermavenın olu^umunda gorjlcn nısbı daralma 1971 rejımınln getırdıgı olanakJaria atlatılmı» ve sabıt sermave yatınmlan G S M H r ıçınde c 20 duzejnı aşmıştır B J değerlendırme Turkıvede serma \e blnkımının genel duzeMnı bır olçüde ortava kovmaktadır 1975'de ozel ve kamu kesımı va tırımlannın <konut dahılı lifl mıl var lira cıvarında olasacagı bek lenmektedır Ozellık'e o?el tf>vnıın fınans kajnakla'inın başhca lan şoyle sıralanabıh• • • • • Otofmansman Orta vadelı banka ^redılerı Dıs kajnaklı proje kredılen Tahal satışı Hısse senedı satiM 1. AREL, T. CEMAL Türkiye'de sermaye birikimi arzulanan düzeye erişemedi 1974'DE GERÇEKLEŞEN ÖZEL KESiM YATIRIMLARI 40.3 MiLYAR LıRADIR. BU TOPLAM OZEL KESıM YATIRIMLARININ YÜZDE 20SıNiN OTOFiNANSMAN DIŞINDAKi KAYNAKLARDAN SAGLANDlGl BELLi OLUYOR. GEÇEN YIL SATIŞA ÇIKARTILAN 1 7 MıLYAR LiRALIK HıSSE SENEDi HALKA ARZEDiLDi ANCAK BUNUN NE ORANDA HALK TARAFINDAN, NE ORANDA ESKi HiSSEDARLARCA SATIN ALINDIGI BiLiNEMiYOR. 1974'de kaynaUlar Eldeka bulgulard gore orw e ızun vadelı banka kıedüerı 1(174 de 56 mıhar dolavındadır Dış kaynaklı kredılerden ozel <:e mln yararlandıgı bolum 9 ı mıl< von dola r cnarınaadır Tahvu sa tışı faız oranııun r ^ İS e çık^na^ı ıle canlanmi'tır 197i ılk ug ,ıvın da 1974 de «atılan toplam I ın ıl aegennm uzenne çin.ılabılmı > ır Bılındığı gıbı 1974'de £aız or n ı n ıı ın < lî e çıkarılmış v olma^ na ragmen bır vülık tahnl sutısı 48o mılyon h"a duzevmde ge r çe leş mıştır Dıger vandan avnı vıl '(,e nsınde satısa çıkarılan hısse «enedl 17 mıhar TL dır Ku ıısss senetlermın halka arzedıldığı r nv lenınektevse de ne oranda I ıİK tarafından ne oranda eKi ı <<e ;; darlarca alındıgı bılınmemeL sdır. Butun b j fonlann tamamı 8 3 mıljar dolaj^anndadır \\ ı v:l ıçınde gerçekleşen ozel kesım <a tınmlan 40 3 mıljar TL dır \ i ıı toplaın ozel vatırımlarm '<• bi^\ otofınansman dısındakı koyna^la ı dan saglanmı şt ı r Diger finansman kaynaJdannın s ı n r h oltna nıtelığını kurumaları bu noktada sanavıcılerın çetm ve Kirıcı bır mucadeleyı goze alacaklarını k'inıtlamaktadır Dogaldır kı. bu vıpratıcı mucadelede sanavıcıler sıyasal ıkutian >, anlanna almak içm her turltl fedakârlıgı goze alrnaja tıazırdırlar Bu (edakarbk sonunda kamunun ehndeki mev cut kavrdKİannın da doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ozel sanajı kesımme aktanlması da saglanacaktır Bugün sendıkalı emek bclli bır olvpğm uzenndekı ışverl°ıınde etkınhgıne sahıptır Kuş »vs j, buyuk Imalat sanayıı oun'prn başmda gelmektedır Bjgun o zel kesımdekı buvuk sanavın gelırı ıçındekı sermave ve e mek payıarı ana sektorlere gor e Tablo 2'de gorülmektedır Emegın katma deSer içıncpl.ı ücret fonu, vukarıdarfi duzov lerde, bır anlama sabıtle«m.ş haldedır Ne var kı. bu oi.in.dr can fıvatlarla vapılan deger'er airmelere davanmaktadır Reel ücret tonunun ne^atıf değı^me gostermesı mumkundur Bvjıu da saptamak kolaylıkla mum kundur yıllık ucret artışları »ıl lık enflasyon oranının altında ıse emekçıler reel gelırlerı açı sından fakırlesmektedırler Bugtln sfgortalı ışçılerın o^ta lama üı^retlen dışında bır uc ret ıstatıstığıne sahıp degılız. Soz konusu ortalama ücıetler ıse emekçi statüsu dışındaıö bır muhendısten, en düşük düzeyde kı duz ışcıve kadar t u n ucret lenn antmetık ortalamasından başka bırşev değıldır Bu ucret ortalamasına davanılaak j a pılacak Ucret Indekslerı bır >erde anlamsızdır Reel ücre'e ılışkın gelıçmeleri bunlara da vanarak almak da kuskusuz 3anı'tıcı olacaktır Elde güvenüir veri olmadıgı için reel Ucretler konusunda bır şev sovlememız o'anaksızdır buna karşın ücret artı« oranlartnm, onumüzdekı yıllarda ıen az bır kaç vıl soz konusudur burada» yuksek enflasjon hızı karşısında Ifade etmeveceğınl Dildirmek ıse keharet sajılmam lıdır Bo\lece bır tınansman aracj ola rak kullanılacak olan enf asvon emek fonunu dolp.ylı olarak eks Itecektır Yatırım dağılımı . Issızlık DiŞi BOND VU1UIE MEDEN BUCMUNRAM SOUJVUP BÛVTE Me\cut 4 1 i 1 mııydrlık me) vatmmın 18 OoO mıljonu ımalat aanayıme vonelıktır Koııat \a tınmlan 116 mılyar TL sıdır Korut vatınmlannı ozel kesı mın toplam vatırım'an dısına çı kartırsak kon ıt dısındakı ozel v.atırımların tutarı 28 7 r.ııhar TL sı olacaktır 8 3 müvarhıc fınansman kaynafınm b ıfu^ıuv le konut dısı yatırımlara talı sıs edıldığını duşunürsek .0 4 mıharlık bır fınansmaD açı§ı nın var olduğunu görurüz Bu na fınan^man açıgı demek de b r •ı.erde vanhştır Çunku bu aL k otofınansmanla karşılanmaktadır Yanı konut dısı kesımlere \apıîan yatınmlann ya<lusı< 60ı otofmansman \oıu la karsılanmaktadır Bu olgu kat ma degerden ucret fonu iı^ın dakı bolumlerden, buyuk bır pavın venıden Uretime yoncltıldıgı anlamına gelmektedır Bu vargının ne oranda gecerlı ol duğu ıse ellmızdekı bulgular'a kanıtlanamaz Ne var kı, genel rasjoneller ıçersınde bu nst^ce doğsl bır sonuç olarak düşunu lebılır Ilen kapıtalıst ulke'ere ba kıldıgında yukandata oranlann otofmansman dısındakı kavnaklar lehıne daha değışık bır gorunume sahıp olduğunu por mekteyız Ömefın Onassıs ke relerce tum eınşımlpnnı uzun vadelı kredılerle sermave pıva sasının dıger kolayhklarını ku r lanarak gerçekleştırdıgını o\ e vebılmentedır Reel ucretlerin, enflasyonist baskı sonucu aynı düzeyde korunamayacağı, öte yandan hızla artan açık işsızlik işçi sımfının ekonomik mucadelesinin beklenenden daha sert GARTH PINLE CIAY, TATU/V* UISJAMAn BI OKJA KlEVeceBlÜBSIN \ N OCOIC SEV îşçı sımfınÖJ onumuzdekı blı kaç yıllık donemde karşılasacagı en onemlı sorjn ISSIZÜK olacaKtır ^ e var kı eıtonomık koşuuann geUsımınden açık olarak gorulebılen bulgu'u kanıtlavacak sıv.i^al bılgılerden voksunuz Ya nn Iş ve Isçı Bulma Kurumuna vapı lan başvurulara bakarak genel anlamda bır fıkır elde etm°ıni2 mumkundur Sovle k 1973 sonıında ıse veı leştınlemıvenlerın savısı 447ı>5 dl bu sa\ı 1974 yılı sonıında »1748'e \ukselni stır 197a şubatından bu vana ıse kuruma kavıtlı ışsiî sa vısı vuzbının uzenne çıkmıs'ır Bu deger sadece kavıtlı ışsızıeri gos'ermektedır Dış ulkelere îşçı gonderımının azalması lşgucüne vılhk katkm'n 400 000'ın ustunde olması 1975 baharında gerçek ıssız sayısınm bir mılvonun çok ustunde olduğunu dolavlı da olsa kanıtlamak tadır Bır yandan reel ucretlenn, enf lasyonıst baskj sonucu ajnı düzev oe korunamıvacagı dığer vandan ^ı^!a artan açık işsızlik ışçı svnı fının ekonomik mucadelelennın beklenenden daha s°rt geçece a mi simgeleyen on kanıtlardır Tek bır ama^a vonelmıS çok partıll koalısvonun da varlı&ını konıvabılmek içın bu sertlıgı bır verde teşMk etmesı oe beklenebıllr TABLO I (Carî fiyatlarla) Yınar: G S S T (Mılvon T L ) G S M H (1 1"4 0 184 0 Itv) Oran OHE0M ( W / 5 geçeceğini simgeleyen önkanıtlardır. V'ergl toçırma açısından da, hatta vergı benzen cebrt tasar rufların yonlendınlmesı ıçın de sıyasal iktıdann terclhlen daha bır onemlı olmava başlamıstır Dıs fınansman kaynaklannın ülkeye dana kolay akması da ge ne bır sıyasaJ ıktidar sorunudur. Enflasyonun da bir anlamda ftnansman kaynagı olarak kulla^ nılma gereğı ış çevrelen ıle sıvasal ıktidar arasında kesm bır ozdeşligl vazgeçılmez tıale getırmektedjr Bu özdeşlık gerçekleştınlemedıg) takdırde yukarda ozetledıgımız guncel sorunlann ozel kesım sanavtcılerl rararma çozumlenmesı soz konusu olamaz Temelde mevrut sıvasal !kti. darlarla özei sanavi kesımı arasında yapısal oır llışkı vardır Bızım sozunu ettıSımız daha jjuçlu bır Ilıskıvı ıçeren Dır h?, rieşhktır Bu rıtelıktekı mr ozdeslıjın ılen kapıtalıst ulkPlprın burıuva tktldarlarıyle sanari ce» releri arasında gormekîevnz Gü numuz T u r k A e s n m Kapıtalı^tlesme sürecıne eırmesı. behrlı bır sanavı]e"=me dılzenre enü •nesı e<;kılere oranla riana dırl bır ekonomıve sahıp o ma"=ı ara ba yukarda öplirienpn turden bir lüsklnın oluşmasına veterlı n ı d l r r Ve de Ulke bövle b'r ozdeşlernpnın zorunlu sonucu savılabılecek Olr dizi toplumsal «v runu kolay lıkla tasıyabtlecek halde mıdlr' Bu sorulann cevao laıının vakın bir gelecekte alına ca£i söylenebılır Örgutlenmış emek dendıgfnde sendıkaü emek, akla gelınelıdj. Oto finansman \em gınsımlerın genış olcüde oto fınansmana davar.m^ısı şu uç konunun ış havatının pın demme gırmesı zoruniulu^unu dofurmaktadır • Kar orarilarının sürekiı o Ifirak artırılması • Yeru fonlann sağlanm&sı buıüar a^ Kamu kaynaklannm dev redılmesı, b> Vergı baçırma, c) Yabancı sermave olar?k du^unulmektedır • Enflasyon Bugıln öze) keslmde kSr oran lan vuksektır TUStAD ın bjl gularına gore sermavelerıne o ranla kar oranı °ı 20 nın uzprıne çıkmaktaaır Gelecekte oto finansman kavnaklarını aıtırmak amacıj,la asgarı bugımkü kar oranlarının mı.hafaza eriıl npk ıstendıgı açıktır Sanavı kuruluşlannın te>tı rı v» da van tekelcı nıtelıklerı yuk spk tı at oolıtıkasıvla 4ar mart sırrızasvonunu mumkun kıl maktadır Bu nedenle sanavıcılenn mevrut tekel koşullarını aaiıa da guı;lenclırmek. ıs'enı^lerıni yakın gelecekte dekleraek gerekır 1970 1°71 1972 21 27 31 40 706 7 004 9 73o5 3bO4 TABLO II (1) S F K T 0 R Gıda Içki Dokuma Kundura Gıvım Orman Ürünleri Sanayıi Derl ürünleri Kauçuk Kımva Sanavii Metal Dışı Maadeler Sanavıi Metal Ana Sanayü Madenl esya Makma imalaü Taşıt araçlan Çeşıtlı Imalat Sanayü Katma deser Katma deser içlnde Içınde ucret pavı sermave eelırleri (128 0 31 (1 ii tı n (1 .'b 0 (h 0 26 0 34 0 31 (13ı 0 Jl : T. ZİRAÎ DONATIM KURUMU iskenderun Bölge Müdürlüğünden, 1 aı Iskenüerunda 722 284 37 TL keşıl b*delll 51i ve 211 Oeton platform b> Revhanlıda 391254 27 TL Keşıt bedelH i"U beton plat torm c> Kılısde 5491H111 TL keşif bedelli Atan>; binası \e 1 lı beton platform ınşaatı kapalı zarf usulu ıle eksıKmeye konulmuştur 2 GEÇÎC1 TEMINML^R a) Iskendemn ınşaatuıın b Re\ hanlı • c Kılıs T MI TL. 11 4 0 0 TL 2o 717 T L ' d ı Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Başkanlığından Akademimizın EleMrlK, tnsaat, Kımya Maslna re MI marlık BÖlümlennın 6 sınıfları Ue mevcut sınıflarda oku nan derslere ıhtıyaç duvuian öğreüm Üyelsn, ögretım Gorevlılen ve Aslstanlar Akademımlzin ılgılı vönetraelıklerıne uvgun olarak alınacaktır Daha eenlş bılgl Akadem! Genel Sekreterlıgınden alına bılır Ilgılılerın hazıran 1975 ayi sonuna kaaar Alcademı Başkanlığına gereklı belgeierle muracaat »'™°'pn nra n nur. (Basın: 16455'4370) 0 72 0 67 0 69 ü(fl 0 74 064 Ob4 0 66 Ub9 U6» 06» (I) Okta» Varlıer, ozel teeslm 1malat sanayiinde verimillik. DPT sa? 114 115 VARIN TARIM KESIMtNİN YARINLARF DUYURU ' Kurumumu7ca (21 Pdet Dızel elek»roıen çrubıı atınahnacaktır l batın alınanın uhalatı gerekurmesı nalınde i aaet Dizel Elektroıen grubunun: Ithalât ıslemlen Kurumumuz taratmdan vapılacaktır < ldarı \e teKnık Şd'tnameler Gereı Mudüıluk Mal zeme Mudurlugunden ve Beşıktas BalıkçılıB Mıiesseses) Muduriugurden Dedpisjz otarak temın eöıleDmr « Üzennp Dızel elekrrnien grub ı vazın teklıt mert tııplarmın en aeç l b b l W güru saar IDOIIP <adar Anka rada Genel Mudıırlu? \azı tjlprı Sefheınp >enlmes' teva avnı tanfıte ele eeçecek sekıldp Dostalapma^ı sarttır Pos tada vakı gecıkmeler nazar dir>kate aıınmaz 3 Kurumumuz <!4yo savıiı feanuna rabi oimaflıSınasi ınalpyl vapıp varjmarrakta Kismen vpva umamen dıledıgı ne yapmakta serbesttir t T ve HM IK KI KUMl r.ı NH MTH* RI r a İST. DZ.TEK. SAT. AL. KOM. 3 Eksıltme îsKenderun Bölge Mudürlugu lnşaa Komisyonurda 10 6 9*5 salı gunü saat 15 00'de yapüacaktır. 4 Eksıltme şartnamesı ve ıhale dosvası iskenderun Bblge Mudurlugu'nde rnesa1 saatle r ınde görulebılır 5 V eterhk belgesı ıçln son muracaat 9 6 975 pazartesl gü nu saat 12 00ve kadardır 6 Isteklıler 'ekıit mektuplannı 10 6 197î salı gunU saat 14 0 l e kadar Iskenoe'un Bolge Mudurlugune vereceklerdır Postaca ıakı geckmeler nazarı ıtıbare alınmaz 7 Muteahhıtlı < Karnesı asgan C gurub ı olacaktır. 8 Kurumumuz 2490 sav4lı kanuna tabı değıldır BAŞKANLIĞINDAN 1 Kapalı zarf lhaiesıne taüpll çıkmaaıgınaan ,4°J sa>nlı kanunun 40'ncı maddesı gereğınce pazarlık usulü ıle 10 kalem boya harn maddesi satın alınacaktır. Tama mının muhammen bedelı 2142 750 uo lira olup kat i temınan 156 066 uu lıradır Şartname':) Komısyonumuzda gortllebilir 2 Pazarlıgı U <.e 23 nazıran li'ö günlen saat 10 30da Kasımpaşa'dakı Komısyonumuzda yapılacağından tsteklılerin belırtılen gün ve saatta Komlsyonumuzda hazır bulunmalarını. (Basın:. 16405) 4378 $ Türk Gençliğinde Gökleri Fethetmek uzmi Yaşam^ktadıij (Basın 16307/4367) (Basın 155U«) 4J77