Katalog

DÖET CUMHURÎYE1 22 Haziran 1975 TADÎÎ MÜiTAKİMü'M. \ HAÜMKH MU BfUi FrMtMFM Wı ÛLDü... jftif WH... HAIL£D M^AMA BtNMİ , ABDULCANBAZ TURHAN SELCUK "^ <jtTıWİM r TY £ ^ A AftAld teziyAffr ı < RAZİYE 43 an$ma burada Bak su ağaçlara, şu daflar* *k, her gun bıınlara baka baka ınunın nasıl •oşullandığını gorebılıyor musun'' Ben agaçınn \e daflann değıştmlmesınden yana deılım, doğrudan dofruva ınsanı degtştırmektır nandıgım Işe çevreden basiamak. bana sonu u belü olmavan bosuna bır davramş gıbı geT Konuvu bırskıp onun çevresınde, ortaya ıkıs nedenlen uzennde durmak bana gore ış legıl Kes'irmeden gıtmelı Bılıvor bilıvor da benı rahatsıı etmek 1 )n bovle konusuyor dıye geçırıyorum aklımı&n Onunla tartışmaja glrmemeyi kararlastırlıgım halae kendımı tutamadım Insanın b,r urun, bır sonuç oldujun» uanrnıjor musunuz'' Dıye sordura Bıt de bır sonuçtur, dedı, ama bıti goUnce hemen didünirsun. yoksa onu saçlarınla ensende bırakıp nedenlerını düşünmey* lajlamazsın Yo dedım. nedenlenni de duşuntirüm. ^ozgehsı temızlıgıme ozen go*t«rmemışımdır, ıkanırım ve bıtm uremesını onlenm. Dajım, Insan esasında pıstır. dedı San» btr iin Schwıe'zerden soz etmıştını Schuıetzer urupanın en ıjı orgcusuvdu, boyle ıken nıtn kendmı Afrıka ya attı' Ha, o kon ı, dedım E\et o konu. dı>e surdurdu S07unü daim A^rupadakı mıs^ner orgu'lerı onun boy > bır ıse tek basına atılmasını doğru bulmu•orlardı Scn".ietzeıe orgutlu çalısmayı ogutuvorlardı Pekı Kara Afnka'da bızım bılmeılfımız bır tak'n hastahkların pençesmde kıv anan zencılerı kurtarmak ıçın oradakı yaşam .oşullannm değısmesını mı bekleyecektı Schuetzer' Gıttı. hastanesını kurdu ve kestırm» •oldan hastalan ıvıleştırdı Bunla' bırevse1 atıhmlar dedım Eloette dedı davım, ın*an başka rurlü anıtlavamaz kendnı Yapılan ıştn buyuklugu, füçrıklüğu değildır onemlı olan Benım ıçın n buytık havac Lındberg'dır Onun çuruk ça ık uçagı, bugun'ku dev uçaklardan çok daha legerlıdir benım ıçın, çunku tek ınsanın ba$aısını sımgeler Sonra bırden bana e^et bana kızıyor besjellı, nerdevse bag'rnıaja başlnor Ben hıc olmazsa basansızlıfırnı kabııl»nınrn Koşullaroan oturu snrılmaya kalkrıam. cBen»ı pohpohlamak denılen çeyı bulanazsın bu yolda Kımse benı tanımıyor Ama si7 de kendınızı doyunnak ıçın Uye bî" soze başı?dım Davım kestı sorumu. Onu kendınde ara, dedı Sustum Dujünujor pı^manhk duyuvor b«ni darıltnıj olabıleceğınden korkuvor \e kısık bır s«s t, belîtı de orür dıler gıbı En azından ıkımız de bınz, dıve söyleılyor Kahve kaiabalıktı dayımı göriince kövlıitr S0. 1« bır kımıldadılar Anladıgıma fore, tayım Ermı? Yıısuf a daha önce Hacı ıle har Yazan: MeÜh Cevdet ANDAY > b«r i*lmı$tı, kahrere gelmert için. NıteJdm kapının bnünâe duran Racı'y» Olıyor mu* dıv« »ordu. Hâcr Dırendı once bıraz ı m ı sonra vumuja<tı. dlyor agzının içınde, sozlennın tam olarak ânlaaılmuım istemiyor gıbı Ve bıraz dah» yuksek sesle, sankl kovldl«r« dunıracâk. Bır de zayıfladı U dıye ekliyor KülI« besltndifı ıçın bılmem ama kültin ıyılıgi n«<lır kl . uçmak ıçın Haeı kendi kendıne rmnldamr dunıma gtç ti T* övle kaldı Dın]emeseni7 de olur Insan h#r «örunu anla^ılMn dıye «oylemez kı Kıml yerde »adece ses çıkartmaktır gerekli o!an t"st yanına ktr«amayız Böyle düsunüyor san kı. Dâjim turiedi. kovlul#re bakarak. sag elimn ısaret parrnagı yulcarda rınge çıkmaya hatırianan bır bökâör fnbi raevdan okuvor Nerfle 6 ermıs0 diye soruyor Bu ı^in «> nu (tlmedı Ben yennı buldum, Kayalıburun'dan uçâcak Oysa, bıldığıme gore, Kayalıburun'u bulan Yusuf. Dayım Söz nimus dıyor. uçarsa ben de bu pıhyı pırtıyı toplayıp gıdecefım Hodrı meydan' Kovlulerden birl se>rek sakallı çıçek bo «ugAı z»vıf yaslı bırı Cçâr uçar dnor, sı» ne dıje bırakacakaınız konl Sesınde «evınce benzer bır tıtreme Yanında oturanlara bakıyor Bır gız üzerinde »nlt?mı»lxr gıbı Oyle defıl rnı'1 dıve soruyor. Onlar da bır agızdan Öyle oyle dıyorlar Bızım bunda ne suçumut var1 Dayım âen kınrej'l surlamıvonım dedi «nkalını >ukan dofcru ıterek Yusuf'a da kızdıgnm yok. Uçsun görelım dıyorum O kadar Ama uçtraa ben de gıdenm G«çti bır masaja oturdu Hacı'ya: G#ldıjımı haber ver, dedı Hacı davranırten, kmunun yanırdan c?v nlndu Yuanf t'stunde o cubbeve b«ızeyen bol, u«un caktt re bol pantolon Ardmda çocuklar. Bası Snüne dtl<imU$ bitkın. Kah\ed§ bır kıoırdtma daha oldu Bır he yâean ââlga«ı bu Kovlulenn vuzlmne bakı\o rum, saklanan bır seunç var bu vuzlerde. Frrms Yusuf'a mand'îtlannı va da uıanmak !•=•* dıklennı «aklamııktan gelen bır seunç Arıa bunu davıma belü etmekten sakımjorlar Kumar ojnâmajn «evmerler Yusuf içerı gırdı, oyle ravallı. ovle vorgun kl dtnn bır soluk bırakarak kapı yamndaki ısks^I^lerden bınne çökmor. Dayım taylt ge) Yu»uf. dlye ona karsısmdaki yen »österriı Yusuf kısık sesle Bura«ı lyı, dıye mınldandı. (DE\*MT VAR) SERMAYE VE HALK KESlMÎ Yurdakul Fincancı Sağcı siyasal partiler, enflasyonu aslında bir zorunluluk olarak görürler tıberal ikfsat kuramcılan, kapıtalıst yoldan hızlı ıktısadi büyümenın ana kosulu olarak, fıyat enflasyonunu onenrler Tur kıve sağ sıvasal parıler elınde yıllardan ben, kapıtalıst ge lı«me \olunda bata çıka ıler lemege çabşıyor Ancak liberal kuramcılann onerdiKİennın tersme, bugune kadar ge nış geçmış kalkınn.a planlarınm hepsı enn<i':\ondEn deSıl ıstiK rardan vana oln^uş'ur Bjna r<(g men ujgulamada sureklı olara« açık fmansman >oluna oaş \ ınılması daha çok gundehK \asimin zorlaması sonucud r kamu tasarruflarının jetersız kalmasının urunudur Uzıın 7aman daha dogrusu demokratık haklann kullanJma sn la bılınçlı bır dırenç kendını gosterınce^e kadar. vergıyı uc re'lıden almak dolpvlı vergılerı sık sık yukseUmek dış borçlanmaya bel bağlamak sağ sı\asal vonetımlenn daha ko " lavına çelmı<:tiT \ncftk fergı gelırlennın vcter";iT]ıgı dı« borç lanma tıkanıklıklan gıbı zo runluluklardır kı sag sıyasal partılerı açık (ınansmana zorlamıştır Gelişen ülkelerde enflâsyon, gelişmiş ülkelerdekine bakışla toplumsal açıdan daha tehlikelidir; zira, gelismiş ülkelerdeki sermaye sinıfı, tehlike bellrtileri yoğunlaştığı zaman, Işçi sınıfma gerekîi ödünleri vererek bıınalımı geç»stirebilir. Gelişen ülkelerde ise gelir dağılımı nda enflâsyonun yarattığı adaletsizliği, gerektiğinde ödun vererek dengeleyebilecek ergenliğe ulaşmıs bir sermaye sınıfı henüz yerleşmemiştir. Türkiye'de sağ siyasal görüsün enflasyonu, tehlikeli gormesi bundandır. de l"»iS sa doneminde TıirklyB' de ıç tasarrul vıne de ulusal fte lırın sadere vüzrte 12'sı orantn da kaldı Yatınmlann ulusai gc lıre oranı ortalama viızde 16 oldu, gerçek ıktısadi oıivume oraru vuzde 5,1 de kaldı. (2) Ne hızlı bır tasarrut ne nızlı bır vatınm saglanabtldi. Bu OB ytttık donem sadece binnci beş \nllılt pl*n donemThl' alrr&k.' "T)ira« dah» olumlu rakamlar görme oiasıhgtnı bulabillnz. rtrnegın bınncı plan dfraemınde <19«S87) ık tı<=adl büvüme hızı vılda orta lama vuzde 6,7 olmuştur. (3). Sağ goruş ve enflâsyon O\sa gerçekte TL.rkıvc de sağ SIVTPI goruş, enflasvonu her zaman tehlıkeli bulmuştur ^n sımakta varar \ar Demokrat Partıvı de\ıren oge'erden birı de bugunku olçulerle ıjımlı sayılması ge^eken enflasvondu Gelışen ulkelerdekı enfHsvon, ftelışmıs Ulkelerdekıne bakısla 'oDlamvıl açıdan riaha rehıı%e lıdır Z.ra selısn ıs uUelfrte'vi s«rmae sımfı, tchlıke belırtılen NOgıı.la^tıgı zaman ışçı sı nıfına gereitlı odunlerı vererek bunalımı geçıştırebıhr Gelışen uUeleraejse, gelır da ğılıınmda erflasjonun varattıgı adaîetsırhğı geıektıgmde oaun vererek dengeleyebılecek ergen lı£° ulagmış bır sermaye sını fı henuz gelışmemıştır Tehlike bunaan ılerı gelır Ama tehlike ne olursa olsun. Turkıye'de ser ma\e sınıfının partılerı, enflas yonu temel zorunluluk olarak surcıuregelmışlercılr Bunu açık ça belırtmezler Tam tersıne ıs tıkran savunuııar Gerçekten bugune kadar V A pılan ve çogu sag kanat huku metlrrın ımzasını taşıyan *al Ainma planlan ve programları, sureklı olarak. ıstikrar anlajışını savunur gorunmuştur Ama bu enflasjon vapmak zorunda olan sağ sıjasal partılerın, sol eğılımlı plancılardan gelme ıstakrarlı gelışme gorunusu. tak tık nedenlorle {uılarrnalarınaan bpşka bır şe> değildır Enflâs\on ve gellr dağıhmı CAU&AB£NCOC 1ARTH Klasık sol sınıflı bır fop lumda, enflasjonun gelır den pesını sermave sırıfı yararıns degıştıreceğı ınancmda oldugı. ıçın o zamankı sol egılıml plancılar ge.eneksel olarak *i' ti'vrariı ı^tısadi buvoımenı sa vunmuşlardır Sağ siyasal partıier de DU gc rı'ş.un altına ımzalannı atarak faosjal aaaletçılık rolunü ga'e ı ı benımsemışlerdır Bu rolu ly oviMdıklan svı goturmez Sag sı ja^al goruş. enflasyondan korkai klsık sol goruşu dupedoz sonıu nı^ştür H^zlı ıktısadi buyimer.ıı karşnı demek olan «ıstıkrar ıçın de buyume»>ı kalkınma planlnn na sokan şe\ solcunun korkusu sagcının ıkı vuzlulüjudur Demokrat Partı dönemının enf laSrOnuna teprvi olarak oelııet Bırıncı Bes ^ıllık KaUınma Pla nı, malı>e sıjasetıyle para sıya »etının ana yonunü şoyle çızer: «Malıje ve para polıtıkalan kaynaklann tam olarak kullanıl masır.a ve en lyı şekılde tansısırı engel ol^cak enflasyorust ve\l deüasjonıst egılımlerın gelısme sıru onleyecektır. Kamu yatırım laıı enflâsyon yaratmıyacaktır Bu yaunmlar, vergıler, borçlan malar, kamu teşebbüslennın yara tacagı tonlar ve dış alemden sag lanacak kavnakiarla finanse edıleceKtir » (Sahıfe 43! Bu alıntının açıkça ortaya koydugu gibı, Uk plan, sağlam para ve istıkrar sıyasetlnı benımsıyordu Gerçekte, kapıtalıst buyume yolunu tutmuş bır ülkede bu gdruşun siyasal dogrultuyla tutarü olup olmadıgı tartışılabılır, ancak iktısadi yönden bazı yanügılarla ytıklü olduğu ortadadır Örneğın bır ülkede kaynaklann tam olarak kullamlmasını engelle\en etken, enflas\on d»gılaır. Kaynaklann tam kullanımını etkı leyen ögeler açısından, gelışmış tllkelerle geLşen ülkeleri ajırmık şullann rorladıfcı enflasyorıa rag serekıjor Geiışmış uıkeîcıue ıs men, çe^ıtlı nedenlerle lu/kx>e' tem doymuşlugu ya da nenıangı de olmuş olan da budur .. bır nedenle dış öcarette goriııeteı tıkanıklık uretımı yuK»aK dü Gerçekçi defil zı»\de surdurme duşuncebinı Oıu n suz yonde etkıleyebılır. Iç tukp Bu noktava ılerde Mne dontımın va da ıhracatın azalma ?gımek uzere, planın temel çızlımı gostermesı, üretımı kısma gısını bıraz daha tartısalım. Yu sonjrunu dogiırabılır Boyls bır karıdakı alıntıda belırtıldıgi üdurum, kaynaklann tam kullenıınınır. onune dıkiımıj uır en^el .zere ük. piaa, kamu vgtırımlaj^ , nm «vergıler, borçlanmalar . ve a.r dış âlemden sağlarmcak ''Kay* Geıışen ulkelerdeysc durum da naklarla finanse» eaılecefinı be ha dejışık Gelışen ulkeıerde, *ay lırtıvordu Bu da sonradan gonaklann tsm kullanılmasıta en ruldugu gıbı. gerçekçi bır çızge'lejen şey, ulusal gelırden "agı degıldı saınJa ajnlan payın darlıgıa'r, sermaye kıthgıdır Bu bakımdan Herseyden önce gelışen bır ekonomıde vergıler, yenı durumlara kolavca uvacak esneklıkte olmıvabılıvor Katılık. sonunaa fınans kajnagı kıtlığına donuDEMOKRATIK şebılnor Vergı gelırlerl beklenen duzeve ulaşmadığı zaman, HAKLARIN planın «>atınmlarda gecıkmeKULLAN1LMASIYLA ler» ür e vakındıgı durum orta\a çıkıyor Aynca dıs âlemBILINÇLI den saglanacak Kavnaklara da pek fazla bel bağlanamıvacagi BtR DİRENÇ yıne uvgulamavla apaçık goruldu KENDtNÎ VERGÎ GELÎRLERÎNDE TANIK OLUNAN < YETERSIZLÎK, DIŞ BORÇLANMADA KARŞILAŞILAN TIKANIKLIKLAR GtBl ZORUNLUKLAR, ZAMAN ÎÇINDE SAĞ SIYASAL PARTILERÎ AÇIK ZORLAMIŞflR GOSTERINCEYE KADAR, VERGİYÎ UCRETLIDEN ALMAK, DOLAYLI VERGILERl YUKSELTMEK. DIŞ BORÇLANMAYA BEL BAĞLAMAK SAĞ YÖNETÎMLERIN KOLAYINA GELMİŞTÎR Vergılerle dıs kavnsklann dı51 nda ılk planda bır baska (lnan3 kavnagı olarak «borçlanma volu» gostenlivordu Vergıle 1 r bır vana koyarsak. bütçe açıSmı kapatmanın vollan oe!lidır Yenı para basmak Merkez Bankasmdan, tıcari bankalardan ya da hülktan Dorç almak, altın ıhtıyatlarını rehın etmek, dışar dan borç almak Bu vollar içınde en saftlam soiun borçlanma 50lu olcuğunu sojleme olanagı vok Dogal kı enflasvona en tazla vol a var, şey, yenı para basmak ve Merkez Banka«ından borç almaktır Ama hEİk'an alınan borç, tukenmı kısmuorsa «adece hareketsız kalmı$ bır paravı canlandırmak tavsa, o da enflasyonist etkııer yapabüır Bu açıdan. kalKinma plamnın istıkrar davanaklannı çok da sağlam sarmamak gere kı\or Ilk plân ve istikrar Bınnd Bes Yıllık Planda. en/las yonun, kaynaklann tam kuilammı nı engeUedığının öne «Urülmesı gcrçeğe uygun değıldlr. Tersme, enflâsyon, öareketsız kalrmş kavnaklan harakete geçlrir. Bırçok ülkede, Amerıkada, tngiltere'de, Japonya'da iktısadî bUyümenın f hızlanmasında on lasyonun ptkın olduğunu, datıa once Rostcm a davanarak belır* stık. Istıkrar içınde kalkınma, işi do ğal slırerme Dıra.îir kl, sonradan ujgulamada goruldügü gıbı, ko Yapısal enflâsyon Uk kaikınma planı, ıs ıkrar içınde kalkınmaya buvuk onem ve a£ırlık vermıştır ama, olan vıllannı da ıçıne alan 19>8 R8 donemınde vıllık ortalama eniİHsvon oranı yıne de vuzde 1 4 olmuştur (1) Bu enfiasvon bır vandan \apısaldı Bır yandan cia vergılerle dış vardımlar bPkıe nen vonde gehşemedıgı ıçın belıren tıkanıklığı gıdermek uze re plana ragmen basvurulan a çık fınansman sonucuvdu. Ancak erflasjon vapıldıgı nal f tknsadî bü\iıme nızı vuzde 4,6' vla vuzde 8,8 arasında aalgataa mıştır (4) V A R I N: îstıkrar anlavıçı kamu kesımını aksattı (1) Kasnak • N Natlor»I Accounts Statıstıcs (İ!»b9) ve 0.N StatıstıcaJ Year (2) (J) <4j Kavnak s g e Uçııncu BPS Yıllı* Kalkınma Planı sanîfe 4 tkınrl Be« Yıl'ık Kalkınma Planı .sartıte a. Personel Almacak Aıanjmızın Ankara, lıtanbul T» Adana l*j*rının Ulil» v* teiens sonısiftnnde çalıstınlmak llzer» lise »• U M muadılı mesieK okuliarından mezun tetcruk eiemaniaı aiınaeakur AsKenıgıru vapmı; ve otuz vasini geçmemiı olan müraetatcıiar arasıncta vapıiacad »ınavfla ea**n ÎÖBMr*rutr, o«nei Mudtıriufjmu? v» merkez »uoeiertnd» istinotı» MlMUraetateılann en aeç 30 Hsnran 1976 tanhlne Mdar • Anaoolu Aiansı Genel vu'düriıiğu Anlcar*» adresın* yaulı olaraK Ohşvi'rmalan nea olunur KIRKÜÇÜNCU HAFTA Spor Toto Ikramiyesi KAZANANLARIN NAZARI DiKKÂTİNE Kırkuçuncü Hafts Spor Toto ıkram'\esı oılemeleıre devam edılmekte olup, Başbayıhğımıze üaglı oa ı,er<ien <u nayarak ıkramıye kazanmıs olanlann bır av zarfırda Şubeienmız gışelenne muracaat edereK ıkramıyelennı almalan nca olunur Taşra bayılennden oyns aılann ıkrarr.neler PTT \e Z.raat Bankası la adre^le'ine go, denlmıştır ÎLÂN Armut Satılacaktır YALOVA DEVLET ÜRETME ÇiFTLiGi MUDÜRLUGUNDEN 1 1975 yUı mansulu 7 ton akça, 15 ton Mustabey armudu ayrı ayn agaç uyennde 3O.b 197S Pazartesı jtünü uat 15 de ıdsre nınasında açık arttırma ıle satılacaktır 2 Akça arrnudun muhamınen bedeli 28ülX) lira, muvak^at temınatı 2800 00 lira. Mustabey amudunun muhammen bedeli > 0 0 lira mmakkat temlnatı »)00 Uradır. <OO 3 Saıışa aıt şartname hergun çıltlık mericezınde görüleb'Hr. GÜLHANE ASKERî TİP AKADEMiSi KOMUTANLICINDAN: Sisnj Kucveüen bagiıit reşauenne Hemsir» ve Hemsıre w a i n aa vetıstınlmeiı Usere GUırıan* i.a8lılc Koieti »e Sajjıık Okuiuna parasu rauiı Ona ve tikokul mezunu Kız Ö^rcnci Alınacaktır trteklılerin Kayıt re ksbu) şartlarmj Ogrenmefc »e adây KavıUaruu vaptırmak Uzere ANKARA ETLİK Uülnane Yardıma Saflık Pereum! Okullaı Komuf*niıfı Dünvesuv delu Saglın Koleı ve Sajiık Okulur* m> buiunduklnrı bölgenin Askerlik Çub» Başt'anlıklanna basvurmalan du nırulur Anadolu Ajansı Genel Müdürlüğü TÜRKJYE EMLÂK KREDI BANKASI A O İSTANBUL ŞUBELERÎ