Katalog

CUMHURÎYET lkemizde «süper» merakı pek yaygınlastı. «Super markeMer büyük kentlerimizin her yanını kapladı. Radyo ve Televizyond» her nesnenın «süper»! rek]âm ediliyor. Geçen yüzyılda ünlü Alman Filozofu Nietzsch» (Nice)'nin «süper insan» özlemi, yüzyılımızın basında, lıalya ve Almanya gibi kimi üîkelerde gerçekleşti sanıldı ve bu ülkeler halkının büyiık bir bolümü bazı kışilere «süper insan» gozüyle bakma ğa başladı. Hattâ bir yıldönümü münasebetiyle Hıtler, Mussolinı'ye Kietzscbe'nin bütün yapıtlarını içeren bir kolleksiyon armağan etti. Ne var ki, zamanla bu kişilerin, kendileriyle birlikte, ülkelerinl batırmakta elhak süper olduklan anlaşıldı. Ondan sonra süper nitelemesi insanlardan nesnelere aktarüdı ve sık sık kul!anılmağa başlandı. vonız? Politka raşamımiB, Tfirk demokraslsini ve en önemlisl. ölkemizt nereye sürükiüyorlar diye. 12 Mart 1971'de oereden kalktık, nereler den geçtlk ve dönüp dolaşıp şimdi nerelere ge< dik? tzin verirseniz bu soruyu cevaplayayım: Yasılan re özellikle anayasayı çereği fibi uygnlamadıfı Içln fîlkeyl anarşiye snrökleyen re 12 Mart'ı davet eden o zamankl iktidar partNI t»9kanına, sağ dofrultndald yoldaslanyla birlikte veniden İktidar olmak Içln göreT verildiğl blr noktaya geldlk.» Evet, blr buçuk yü Once hükümet kuramayan Demırel şimdl hem de çok iddıalı sözverilerle hentie güvenoyu almamış hükumetıni Kurdu. Bu arada partilerarası faaliyetler, birtakım transferler, klşllerln Te parlamentonun itıbannı zedeliyormuj, zedelemlyormuş, sorununa kımsenın aldın$ etöğl yok. Egemen rümrelenn istedıgi biçimde bir sağ flrtidar kuruluyor ya, ?iz ona baktn ve gerisirte «Pazar ola!» deylp gBÇln. 13 Nısan 1975 Ü OLAYLAR VE GÖRÜŞLER DEĞİRMENİN SUYU.. Hıfzı Veldet VELiDEDEOĞLU daW »Szverflerden (vaatlerden) daha da fazlası bulundugu daha lonra görüldü. Bu sözverileri okuyup dinleyince «tşte» dedim kendi kendune: «Yeryüzünde süper devletler doğu yor ama hiç değilse bizde de, bütün ülke sorunlarını bir asamada çözüme bağlayacak süper hükumetler doğuyor. Ne mutlu. Hele Televizyon programlannda «Tatlı Cadı» terisinin yer aldıjb. ?u günlerde!» Şımdiki süper devletler kendi içijlerinde bağımsız birçok devletin birleşmesinden meydana g« lıyor. Süper hükümetin doğması için de programla rı ayrı, kendi içişlerinde bağımsız dört siyasal partinın bırleşmesi gerekiyormuş meğerse. öyle yı bu partilerden kimilerinin, agababalan, parababa ları, kımılerinin ümnıetçi ordusu. kimilerinin YUrucu güçleri var. Böj'lesıne güçlü partilerin bir araya gelmesinden doğan hükümet «super» olmasın da ne olsun? Bdjle bir hükümetin bir el işareti veya bir gdz kırpması ile «olur. veya «olsun1» dediği şey mutlaka gerçekleşir; «olr/ıaz» dediği de eibette olmaz. 5u halde bir bölümünü bir gazeteden yukanya aktardıgım sözverilerm gerçekleseceğinde hiç kuskunuz olmasın. Tıpkı Sayın Demirel'in eski ydlardaki mutlu günlerinde rermh oltJuğu «özlerin gerçeklestiği gibi!. Seks Devrimi ! atı'da «seks devrimi.nden, ya da «dn»el d»Trlıa»4»B soz edılıyur Geçmısln ahlâk kurallarmı yıkftn blr rüsJâr esmektc ve yenl deger yargılannın arani|t kapt tallst toplumlan etkilemekte... Aile düzenlyl* kadın . «rkek ilişkilert, hızlı bır değişimin sarsıntılannı yaşıyorlar. Avrupa'yı kuzeyınden güneyine doğru kapsayan bu d«lganın ülkemiıe yansıdığını da görüyorur. Dünkfl gaıtt*lerİD sınema köşelerine bir göz atmak, durumu aaptamak İçin yeterlidir. Beyoğlu bölgesinde oynayaa Olmlerdta bazılan: bveçll Bakira, Olene Kadar Seks, Orcta'ma S«ka Raporu, Sekt Arenan, Üç Bakira... Aeaba bu ol»yın anlamı nedlrT Durup dururken neden dalgalandı kapitallst topluat, Tt bireyler baîkaldırdılar: Seks özgürlü#ü istıyoru*. NİÇID yasaklar duvan blrden yıkıldı; •• yenl de|er yargılan ortaya çıktı? Sorulann cevaplanm ararken Mras gerly» fltmtk, tarihe yönelmek gerekiyor. losan toplumlannda iinıfla»ma başladığı çağlarda mal pbl kadının da baa ellerda toplandığını göruyoruz. Baslangıçta topraga klm fahlpsa, kadınlara da o sahıp çıkıyordu. tktlsad! açıdan güçlü egemen, siyasal düzenl kendina göre biçimlendiriyor, mhl&kl T» hukuku iradesiyle yoguruyordu. Senyörler bir yandan •oylu bir ailenin kızlyla evlenlr ve ekonomlk gücünü p«kiftirir; öte yandan hosuna fiden kuı yatagına getirlrdl. Bazı feod'al toplumlarda, evlenen köylflnun eslnl ilk gec« senyöre sunması gelenektl Dogu egemenlerlnin haremlerl ise Kafkasya'dan Trablusgarp'a dek uzanan blr dünyadan aağlanan cariyelerle dolar taşardl. Ahlâk, hukuk ve öncelikle ceza, mlra» •• alla hukuklan, egemenlerin iktisadt üstüniüldenyle siyasal lktldar* larını temellendirnıek için olusturulan kurallar yumağıydı. Burjuva toplumlannda bu gerçek değişmemlştlr. Egemen unıftan blreyler, dnsel alanda sömürülen sınıf blreylerlnden çok daha genls olanaklara sahiptlrler. Petrol, çelik, otomobil, pamuk, sllâh krallarmın oğullan, gençliklennde paylasılamayan damat adayı, olgunluklannda cazıbell hovardadırlar. Evlülkler sermayelenn birle?meal demektlr. Jet losyetenln dedikodulan, bu temel kuralın yüzeylel dalgalanmalanm yansıtır. îkl önlü lsadamının, çocuklarını çok pahalı düğüDİerle evlendlrdiklerlnl gazetelerd» sık sık okuruı. Bunun, yanısıra, zenginlerln playboy s«ruvenlerl de basına yansımaktadır. Kadın ticaretl, eğlenee endustrisi, fuhuı lşletmesl, paralı sınıflara dönük blr çarkı çevirirler. Egemenler* dönük einsel Szgürlüklerin Stesinde, emekeiye ve küçük burjuvaya düşen pay, sıkı ahlak kurallan. boşanma yasaklan, einsel kısıüamalardır. Bırakmız hovardalığı, aşİcı, playboyluğu; bir emekçi veya, küçük burjuva. çoğu rrnmmn aağlıklı «vlenme olanaklarından bıle yokn n kalmaktadır. Bu yokluktan ve yoksunluktan doğan bunalımlan dağıtmak ve hafıfletmek için açıksaçık filimler, romanlar, oyunlar, Syküler ve dergilerle oluşan bir seks ticareti gelişir. Milyonlara dönük bu ticaret, kurulu düzenin ahlâk kurallanna aykın düşse de göz yumulur. Her bunalunın patlamalara yol açması doğaldır. Batı nın kapitalist toplumlannda kadın iş yaşamına karıştıkça, iktisadi özgurlüğünü kazandıkça, başkaldırması kolaylaştı. Cinsel özgürlük isteyen erkeklerle kadınlann oluşturduklan »eks de\Tİmi. kapitalizmin ekonomık çerçevesini kırmadığı içın egemen çevrelerce olumlu karşılandı; hatta baştacı edıldi. Vaktiyle büyük burjuvaya özgü cinsel özgürlüğü tabana yaymak, refahı tabana yaymak gibi akıllıca bir politika sayıldı. Kapitalist toplumlarda, bunaltmlan dağıtmak içın ödünler verilir. Bugün Batı ülkelerinde cinsel ahlâk kuralUrının değijimi aynı anlamı tasır. Türkiye, Batı kapitalizminin etkisind« dışa bağımlı bir yaşamı sürdürüyor; bir yandan feoda] kalmtılarımız toplumda yaşamaktadır; öte yandan Batı burjuvasuıa özentıler güç kazanmaktadır. Bujük kentlerimizin zengin kesımlerinde açıksaçık yasayıs; kuytu kasabalarda çarşaf ve peçe; Beyoğlu sinemalannda îsveçll Bakire r« Greta'nın Seks Raporu. Çelışkiler yumağı ve içiçe geçmiş dünyalar ülkesi Türkiye'miz, Batı'dan gelen seks dalgasım işt» böyle kulaçlıyor. B Süper Devlet ve Süper Hükümet Bu arada, yer yuvarlağının en genis toprakîannı kaplayan ve en büyük teknik olanaklara, jimdıye dek gdrülmemiş en korkunç savas gücüne sa hip bulunan iki «süper devlet» doğdu. Eğer bir ta kım sürprizler araya karışmazsa, üçüncüsu de doğmak üzere. Çoktandır düşünüyordum: Devletlerin «süper»i olur da acaba hükümetlerin «süper»i olmaz mı? di ye. Sonunda o da oldu işte. Bizdeki süper meraklı ları herhalde sevinmışlerdir. Bizim de guvenoyu bekleyen ve bu yolda «türlü çeşitli» girişimlere baj vuran bir «süper hükümet'imiz var {imuı. Aşağıdaki satırlan 4 nisan tarıhli bir sağcı gazelenm bırınci sayfasının mansetinden aktanyorum: <# îste htzmet böyle olur. • Demirelin müjdeleri: O Gecekondulara tapu verillyor. f ) Kücük esnaf defter turmavacak. O Koylüden elektrik payı alınma>acak O Muhtarlara maas baçlanacak. Q Gubre fiyatlan ucuzlayacak.» Bunlann yazıldığı tarihte hukümet programı henuz Meclis'te okunmamıştı. Programda yukarj Nasıl Gerçekleşti? Sözverileri bırakahm da süper hükümete gelelim. Bu nasıl gerçekleşti? Daha dün birbiri içın olmadık şeylen söyleyenler, olmadık suçlamalarda bulunanlar bugün nasıl bir araya gelebildi?.. Bunun yamtını, 14 ekim geçimlerinden bır ay sonra, yam pünümüzden aşağı yukan bir buçuk yü önce, 18 kasım 1973 tarıhli Cumhuriyet'te çıkan bir yazımızda, şöyle verrruşız. «Hükümet kurma işin« gelince: Haftalardan beri ıçazeteler yazdı durdu: Son seçimlerde en çok oy alan CHP'ye hükümet kıırdurraamak İçin para babalan Ankara'mn lüks otellerlne çöreklenmişler... Uğraşılar kombinezonlar, anla?ma ve kandırmalar, tahrikler icinde Imişler, diye. Itiraf edellm H, biz, bn derecesine ıhtlmal vernılyorduk ve bu haberi abartmaü hulıiTorduk. Ama gerçekler kar?ımıza çıkınca dunımun, birim lyinlyetle düiündü^ümüz fibl olmadığına tnandık. !Ş!md> noruyoruz kendi kendimlze: Nerey» gldiyoruı, nereye sürükleniyo Kaynak Nereden? Benı düşünduren blr nokta da su: Transferler çarkını döndüren değirmen suyunun kaynaSı başta sozunü ettiğimiz sözverilerin gerçekleşmesl ıçın gerekli suyu saglamaga vetmez. O zaman ne olacak? Istense sağlar ama, Demirel Kabinesi oralara vönelip kendi oturdufu temelin taşlv rına el uzatamayacak. Czattigı sün yıkıîır cünxüîşte valnız benırn defü, stmdi bütün hallnn merakı da burada: Değırmenin suyn nereden gelecek?.. Sanıvonım, eğer hükümet güvenoyu »lırsa bunun yanıtı da şöyle olacak: «Sözüraüz soz. sözverimiz sörveridir. Bunlan eibette sırasıyle yerine getıreceğız. Ama bunun Içln milletin daha geniş desteğine muhtacu. îşte seçime eldıyoruz. Bize oy veTirsenız. yalniî bu işleri degıl daha alâsını gerçekleştireceğız» Ben bövle samyorum. Onlar d* sanıyorlar kl, bu cark böylece döntlp gıdecek. Fakat «ayinei devransın ne göstereceği hlç belll olrnaE, diye düşunen var mı kı, acaba!.. BAYKURT ÜZERÎNE.. OKTAY AKBAL Evet Hayır GÜNÜN KİTAPLAKI BG2LEV YAYIMLARI «PaMr Baykıut» adıra ilk kez dostum Pahlr Onger'den duymuştum. 19474S arasındaki yıilardaydık. Köy Enstıtüleri tanınnıaz bıçime sokulmuştu. Iktidardakiler köy çocuklannın Liyarjnasını, bılınçlenmesıni lstemiyorlardı artüv. Gerçi Cumhurbaşkanı Inönü'ydü, CHP llerl gelenleri yine is başındaydıar. ama bir şeyler değişmisti. Çok partili düzene geçilmişti, partıîer halkın nabzına şerbet akıtıyorlardı oy almak umuduyla. Kım daha çok geriye giderse, kım daha çok tutuculuğa ödün 'erirse o daha çok oy kazanacaktı, buna inaıulıyordu! Yücel, Tonguç gibi ilericiler gözden düşmüşrü, Sirer Milll Eğitım Bakanı olmuş, devrimci atılimlar durmuş, Kdy Enstitüleruıie okuyanlar «kuşku» uyandıran gençler durumuna düşmüşîerdi. Bu Enstltülerde okuyanlar, yenl yenl bitirenler arasında ;enç şairler adlarını duyurmaya başlamışlardı. Bir Başaran ıardı ömeğin, dergilerde dizelerl yayınlanıyor beğenılıyordu. Bır akşam Nisuaz pastahanesinde Cahıt Külebi biz« Talip Apaydın'dan soz etmiştl. 1yi bir şair olduğunu, geleceğinin ıımut verdiğinl... Makal'ın da Köyden Notlan çıkıyordu Varlık'ta. Bır önseziyle anlıyorduk Koy Enstitülerinden yetışen îençler yeni bir hava, bır renk, bir anlam getireceklerdl edasıyatımıza... Fahir Ongerle mektuplaşıyordu Fakir Baykurt, İlk şiir îenemelerlnl ona gönderiyordu. Onger, o günlerde sevılen bır îieştırl yazanydı. Sola açık bir aydın, toplumsal sorunların Mİebiyatta işlenmesinl lsteyen, bunda yarar gören bır yazar. Fakir Baykurt'un Enstitülerden yetişen yazarlar arasında en iyisi» olduğunu söyleyip dururdu o günlerde. «Fakir» diy« jir ad bulunduğunu bile bümiyorduk biz kent çocuklan!.. t'ırml yaşlann o tepeden bakan havasıyls Fahır'ln Fakir'den ivgüyle, umutla söz edişinl pek de lnanmadan dınliyorduk... Sonra yıllar geçü, Fahir'in «Paldnıl sairhgi bırakü, düz• z ustası oldu, köyü, köy insanlannı en başanh biçimde anaı atan romanlarıyle yurt lçinde ve dısında ün kazandı. O kaLarla da kalmadı, öğretmen olarak, yazar olarak yararh çabaırına gerçek blr örgüt adamı olmak niteliğmi de ekledi. ög•etmenlerl blr araya getirmelc, çağdas bır bılinçlenme aydırir ıgında toplamak... Hep önde, hep ilerde, hep doğrunun, iylnia, ^izelin, balka en çok yararh olanın yanında .. TÖS Genel Basanı olarak verdiğl savaşımı hepiniz hatırlarsınız. En çetin uıavlardan başariyle, yüz akiyle geçtl. Aylarca tutuklu kaldı, uçlandı, ağır ve ezici durumlarla karşı karşıya bırakıldı. Hepinden de sapasağlam, tertemiz, yıpranmamış, tistelık yazar larak, eğitımci olarak, insan, yurttaş, aydın olarak yeni kaançlar elde ederek çAtı. «Şu edebiyat, yazarlık nerden çıkıp gelmls, blnmlştl dalııa? Soyumda yoktu, köyümde yoktu. Ne anam ne kardeşlerım ıkıştırdılar, ne okuduğum okullarda bzendırdıler dapli köklü. 'am tersine, aklın mı yok ateşle oynanır mı gibısine çok bak[lar yüzüme, dudak buktuler dudaklannı, ama anlamadım ı'.» diyor Cumhuriyet'te geçen gün çıkan «Pasaport» adlı yalEinda... Almanya'ya çağrümıs, programlar düzenlenmiş, gıecek, gezecek, gbrecek. Kıtapları basılmış, basılacak, tanınıış bir Türk yazan .. îki yüz dolar dövız alan her yurttas idebilir dış ülkelere. Ama Fakir Baykurt gıdemıyor... Evet idemiyor, pasaport vermıyor ilgili makamlar! Neden vermior? Suçu yok, davası yok, borcu yok. Vergisini vermış, askerğıni yapmış, her davasmdan aklanarak çıkmış. Ünlü, sevıîn, bilmen bir kişi. Ama pasaport alamıyor... Hem de Irmak [ukumetınln îçişleri Bakanlığı vermıyor. Neden göstermeden, ylesine!... Baykurt gider tçişlerl Bakanı öztekinl» komışur. Pasaport lamadığı için Almanya'ya gidememesinin çok çirkin bir olay oluğunu söyler. Bakandan aldığı yanıt çudur: «Devletin itiban var, asaport alamadım diye çekmeyin telgrafı, hastalandım diye çein!» Devletin iübarını korumak da Fakir'e düşüyor baksanıza!... Pasaport alamadığun için gelemiyorum» diye çekmis telgrafu ievletin itibarını her şeyden once o «ıtibar»ı düşüren kigiler düjnfünler demış kendi kendıne'... Inanılmaz gibi gelir, ama doğrudur. Bizde her şey olur. Hera ze pasaport vermezler, hem de «devletin itıban>m yine sizin lişünmenızi isterler... İster mısiniz yeni «Millî Cephe» hükümeti oyle bir telgraf çekerek «devletin itiban>nı düşürdü diye Bayurt hakkmda bir soruşturma açsın! Olmayaeak şey değildir! Bir akan, ünlü bır yazara pasaport verılmemesınin nedenleri üzende duracağına kalkıp akıl veriyor devletin itibarını düşüneîk!.. Işın ciddıhği kalmıyor artık. Güler mısin ağlar mısın?... Ne sanıyorlar? Bir Baykurt Almanya'ya gidecek de ne olaık? Olacağı şu, Devletin itiban artacak... Baykurt'un kıtapları abancı üîkelerde Türklüğe saygınlık kazandırmaktadır. Herhan. bır Bakanm, bir politikacınm, itıbarunızı zedeleyen davranıjrı ne denli Türklüğü zor, ayıp, sıkıntılı durumlara düşurüyort, Baykurt'un, Baykurtların dış dünyadaki başarılan bu «itiar»ı o denli yüceltiyor... Bunu ne zaman anlayacak ju gerçekleren kopuk, kendi uluslarından çok gerilerd» kalnuf bir takım jlitikacılar? Evet, çok acılar çektl Baykurt ve Baykurt gibi gerçek ülkucü ydınlar... Daha da çekecekler belkı, ama vazgeçmeyecekler yazlaktan, yaratmaktan, gerçekleri dile getirmekten, toplumu binçlendirmekten... Hakhjinış Onger... Baykurt'un geleceğine gü?nmekte çok haklıyrmş .. KARA KİTAP armando urib7 Emperyalizm AMERİKAN CIA'NIN HÜKÜMET DEVİRME TEKNİĞİ DARBESI bilgiyayınevi •••••••••••••••+»••• J : Butün Kıtapçılarda bulunuı Sustnramaz! Halkın HALKIN SESt 1972 «TUNLS NADİ» yanşmasında Bırincllik ödülünü kazanan FATMA GÜREL'in ük öykü kltabı; ZURNANIN SON DELİĞI ( renkU, ltiks kusc kapak 10. TL. 5 ŞEKER t HASTALIĞI l X + J • Salı gflnü CIKIYOR ! VAZIÎ 1 A AORESİ : P.K.1112 Siticaci YÖNETİM YERİ: i i • Oeç Dr. Nibat Şastuıa Bütün doktortara ' hastalanna yararb olan kıtap, Piati 60 lıra. Odemeli ? l'ra f Odi'iîi lı i'Ii'iıc I1 K ! « tatıh Islanbul # fscott fitzgörald FİLMÎ ^ • • • • • • • ••» • • • • • • • » »• İKİ OSCAR KAZANAN ROMAN: büyük gatsby yayınlari iy«n Mlehallov DÜNVADA İLK ANTİFAŞİST •, AVAKLANMA VÎLAYETLER Flyatı 40 Ura P E M Z İ KİTABEVİ Millî Mücadelede iKâmil Erdeha oons polevov altın \££L ' .j&^ ^^HHsssHkM % eylül 1923 Büyük Gatsby F. Scott Fitzgerald 15 Lira MiLLi EĞiTiM MEVZUATI VE REHBERi Sadrettin Sürbahan 40U sayfa 40 TL. P K. 221 Bakanlıklar Ankara «0R6İ DİMİTItOr IURIER Bırinci Cm. 2S Ura (toplatıldı) ; iktnd Cm, 2O Llra AmerikanTürk ilişkilerine ışık tutan inceleme amerikan basınında Itemetl yayniar oaman ulagay Aıııerika'nın 50yıfdır sürdürdüğü sîyasetin iç yüzü türk kurtuluş savaşı DEDA ı ve di§er dağıttmcıiorda FSfit,, flaBsancter yayrlan SA N DER Y A Y I N L A R I samed behrengi Pıvedotİ Cad 21İ Gentıerlit îstahbul Dersim 1937 belgesel romanının ikinci bolümü jki açıdan # türkiye işçi partisi davası behice* borah. . lâlâ iât» i i ı şıptây (masal) 10 lira • • i z t a ş Köyü, Kırmıl, V a r t e n i k , Laş D e r e s i v e AM Soğaz> oîaylarını y a n s ı t a n eser... Dort renk ofset kapak 2 0 TL. OdeTielı ve Pul Karşılıq gonderil' K t^DÇ'lâra nrfınrO'idir. (masal) 10 lira. kürt halk hareketi ı vebaas ırkçılıgı^. 272. 37 TV İKOMALİbasımyayımdagrtım IRAK IİI İlPfâLİ PÜSKÜLLÜ DEVE (masal) Samed Behrengi (çıkıyor) KARGALAR (masal) Samed Behrengi (Cikıyor) ARKADAŞ KİTAPLAR Yayınevi Cağaloğlu İstanbul • DKO «< • m 2 F >r 20 endüstrileşme sürecinih temel somnlarr .'• sovyet deneyimi 1925 1940 #. BILIMSELVJNIVERSITZ YöNTEM \ÖZERKLÎĞI V İLKELERİ ACISINDAM tcın vaiçı kücük DAĞITIM: l'stanbut. İzmin GEbA 1 • Ankara SEBGt* Cem Alı Sıoahı Mek.nat dıitmn Ruzgarlı Sokak. 6/A Tel, 1170 01 ANKARA OATIC Kıtap dgyıtım Tet 38 78 S İZMIR c ismail TOPLU İSTEKT^RDE 'c 25 İNDİRİM YAPILIR