Katalog

inya BartKasi, MnKara/a ı Ekonomi Ekonomi jslararası lar rejiminin spitinde z sahibi mak için skı yapıyor 1A~E dekı ulus ararası " j ıdekı nemrlenn kullanıl 1 m. Se ılgıh hukumet polı saotamak uzere yukseK ıtamu vonetıcılenrın ka nDİantıda «Duma Banka ulu İTiarası sular konu TurKive ıçın gosterdıe etı ba$.ka ulkeler ı<,.n ıedıiı» sap anaı ve Surı\e Hukumetlerının gı olmamasına ragmen Sarkası n n Turkıjeve apımn n dış fınansmanı ' 1.1da bulunmak çın kredı ' r T TurKije cekı ulas!ara <ı rın rejımını saptamada ııo! olmas amacıvle bas jlund ıgu onava <,ıkmış 1 ve Dı ı^,le~ı ve Ereru ı Kairutvlar BaKarhgmın duzpvdekı >one ıulermm • toplantıda Dunja B?n ı ı bu tutunı ı tutanAga ge 'ır ıla H bolumunde ş denmekted^r «Dunva Bankası tnuracaatıtrın reddederse dıger fınansman orgutlen de ^redı temıiuntien kaçmabıhrler Bu ne deme açık tutuıan kredı ta»ebı mızın Uluslararası Enerji \ıan •ı dahıl dıger uluslara'ası fırma • lara da sunulması ujgun ola caktır » Maliye, Dışişleri ve Enerji Bakanlığının en iıst duzeydeki yoneticilerinin katıldığı toplantıda Dunya Bankasının, Turkiye'ye baskı niteliğindeki tutumu toplant» tutanağıns geçirildi Gümrük Bakanlığı: AP hükümetleri Tekel'i "acısız ölüme,, mahkum etti TEKEL Genel Mudurlüğu'nün sorunlannı mce'emek üzere Gumruk ve Tekel Bakanlığı nca hazırlanan bır '•aporda AP IÎJÂJ me len zaTannda kabul ed len vllık programlann hukumlern e Tekel ın acısız olume n^ankum edıldıgı behrt mektedır «^ı<=ız Ölum» bır vandar Te^el ın karla çahşfğı alanların ozel ke Mme açılması dığer >andan da, \merıkan sıgara'drın kaçak ola rak Tu>Ai\e5e gırmelerne musaade ed lmes ^eJınde orta\a konmak'adır Hazırlanan rapora göre, Tekel'm kârla çahştığı alanların AP donemmde özel kesıme açüması eleştırıiıyor. r Ha^ırlanan rapor, 1963 yılındar be,ı bu oranm de \amlı olarak duştufunu goster r mekted Rapor Tekel m gore\ nı e'k n b r şekılde ^apmasını engelleven r bu e? " Î I durdu' rak ıçın b^zı nlem'erm alırnioSim ıstemekr *edı ^Imnası gereıvl gorulen onlemler ıse şu seküde sırlan maktadı <a) "ienı ve karlı faa lıvet alanlanna »ırmek b> Satış ann arz \etersızhg' dolayısıv'a pr ınlmadıgı urunleroe üre* mı artıımak c) Yenı faaliNet • alanlar na sırm«»den çavn ^afı satış ha'sılatının artmasını *ai la\acak fıyat operasyonlan japmak d) Satış malı\e+ıra düşü ecei tedb rler almak > Amerikan sigaralarınm kaçak olarak Turkiye'ye girmelerme goz yumulması da "acısız ölüm^u hızlandırdı dola\larına inmıştır Soz konu su donerrde sıyasal otorıten'n TEKEL ın amaç \e fonksıvonl'a nnın ne olacağı üzer ndek] *er cıb'erne Ki <nvra Pli" an •" \ IIIK P'ogram'arda r?<;t amalmumkundur Ozell k e Ikmcı Beş YıPık Plan donem nde be 1 rg nle^en bu tercıhier a> TE " KELm venı fa Inet a'anlanna »ınremes bi VonoDO cu du amda olmadı§ı bıa kıbrıt «;a r rap \e bpnzen uıe*ırr dal'a md^k' nısbı pıvasa pa\ınn azaltılmasi c) Monopol vctkıler nın de tedncer o'tadan rcaldırılrra 1 >ı doğrultusunaadır Ge şen ve ; bır e^oiomı onunde bu tetcıhler foplulugunvm anla mı TEKEL n «acısız ölümü» dur H'VZIRLANVS' rapo r Tekel'in r acısız olumu o'a ak nıt°lendıgı pol t ka tercıhlerme AP hukü•netlerı zamanında çıkarUan ""Î63, 1969 51lı programlan ve ıcra plan'annaan ornekler gös •eıdık*en sonra CHPMSP koahsvonunjm uled gı polı'ika ko 'u^unda şu de<;er hukmunu gef * rTP^ edır < 1Q73 ekımı sonra «ında bukurret n TEKEL konu^urd.kı sn a sal tercıhlen, TEf KEL ın ure ıcı bırhklen ve koo peatıfıere vapacağı katkılarla ha'k şektoruru gelıştırmejı ongoren hukurret programı maddesı dışmda behrgm değıldır» Rapor aynı donemde sıgara konu^unda uljs'ararası sıgara tro^tierın n TurK \e Vı «cazıp bır pa>ar» halme aet'rmek ıçm çahalar gosterd Çmı açıklamaktadır B J konuda şu goruşler ver alnaktadır «Bu>iık bü'çelere «ahıp uluslararası tutun saravni tros'len halen 40 mıhona varmış bulunan nufa^u ve 60 O O D ton'vi! dola1 larındakı tüketım dnzevn ıle çok cazın b r pazar o ar Turkveye verleşmek ıçın l%n lardan beri vogvm çabalar ha^camaktsd r'ar BU troş le'ir Turknede zledık frı stratejı kaçak olarak vurda sokulan sıgaalarlı once VıT'?ınia. Burlev ve benzerı tutunler n ver aldigı Am°rı\Ti \e Avınpa harmanla"in tanıtmak alıskarhıî hahna gelen bir çım ze\kı oluşturuncava kadar her turlu f vat tavızl ne katlanmak abşkanlıklar verle^tıkten sonra dovı? karşılıfrt tutun ^e "=.gara satışlarina «on aşamada da vabancı sermavell ortakhklara geçTiektır » Tekel'm raporu, bu çabalftrın sıgara f\atlamla ılgıh ola rak varattığı sorunlan ise soyle ortava kovmaktadır «Kalıte \e sunuş bakımından vurtıçl imalatın eks kliklennı g derlmeden tütün mamullennde 61ÇJSUE fıyat operasvonlanna gtrışmenm kaçak vabann sıgarala rın pıvasa pavtnı h«la artıracı ğı aş kardır » «Vergi Tekeli» TEKEL Genel Mudurl \gu rün sorunlan ınce'enek u?e^e hazır anan raporda 4016 saıHı Ki'm luş vasasının Teke! Yonetımını «mh «ar v^rıd tını artırmak» ıle $rore\lendırdıS ve >asa koyııcu nun Tekel e bır «verg> rıonopo u» gozu'le bakt KI be'ırtılrnek tedır TeKel ın vergı nonooolun dekı erkm ıpını jrostermek ıçın Tekel ne* ge'ırı ıle îa\n safı >a ; TIŞ ha^ı atı ras ndakı orau kul Pıyasa pa\ı R^POR TeKel ı et.oncn k bi' isletme habre get rT.ek ıç n bu u' onlemler n altnrrdşını aerek lı goru n.en mcala^an oohr ka\ı ~u «ekılae ozetlenektpd r 1%1 1973 dinemmde TEKEL >n sem \e kTİı t?n %et alanlanna gırı e^ so\!e duı=ın me\cut <car ı faaııvet alan'arındakı p ' asa aa\mı azalnsıra dahı *amk ol maş ornegn bi'a uretımnde TEKEL m paM l%5>a kadar \Ti?de 1 K ken !<Vı7 Mİından ıtı C1 baren aza ?r~k Wı de juzde 4T Programlar Yorum KAMU İŞLETMELERİ TtTlKtYE nın ıçındp bulurc ığ ı s^arrS e=ki «nruları \eniden ^r*ı\a a'maM gerektırıvor E^KI «orulara \enl ce\aplar bulmak ;?ıeWlı Soruıarın ı kı lerıcı du«unce artlmı\la ı gıh Ilencı ak m, devlet ış etmecıhgırı saıunraaıa de\am edecek mı' Ldecekse serekçeler ne olacak' Ikıncı soru «erma\e ke^ımı ıle ılaılı S'ma^e ke^ nun n devlet ıletme erı kir«ı«mdakı tutumj ^e Kirşı ç knıa a ie\ ını edecek mı'' SORLLAR bunlar 11 ndj bunlar <oıu olnıaktdn çoıv ~urun du r ımunda D yerlenrlnılrreı ^«rekli n ı u ı U r şu dnlamdd B u u n T I K U I iın ıt, n fe bu unduçu jel sn e asanıaMnda devlet ı«letnneleıınin tcı "1 ı^lev m «aptam^k jerck Bu ı^letmeler kımın vaıan m çal M\ ır \vnca bu ı.letmeler kın ır \jrarına Çdlı^abılH' ^ORLNLN «aptanmdsı içın once kurımal çerçeve\ı çumck /cr ıı lu b< raut bılgı ve s u ^l er "'erın ışısınria kıır^m^al çerço\e\ı > znıer. ~ımdı dılıa kolav Devlet *apı* ıll7ml n.avramının ço^ e«ı n.ıdt1 berı gelen bır se<,erlüuL v «r ^ıtak devlet kapıtal zn ının '^leılıgırı oıtava kr>\ırdk o k.idar kolav değı Pask.ı blr rievi'len oîinldn Cjmtıumetın ba^ınri \n Mit aren devletçılık u\<:ulama Mnır» kapıtal zmın sorunlannı çozmPk icın eehstınld aıtn anlitrrık pek. koldv oimadı Ana smriıkı gelı^me dıha 1 eri j t ı m ırta Bu \ jzden b ı j ı n kamu ı< etme erınin lerre] Ulevı iiha ria açık nlctu AÇIK ldiı crnekeıle eu^termek m ımkun önce M ıkına Kım%a Lndusırı«ı irnegı var Ilerı hır tek'iolci]] ıl» kuı ıl !u Tekniıc ıut1 klen ustun blr U'e'ım ri ./enınl kurdu Sonradar blr \ anlan, Amerikan emper ahzmının rdiı.er vanian verlı sma\fnın ta^kıvvla «ddece Ud^ıt tuketım a dı,la'i sapar bır duruma qpıdı S >n vıllaria bu kvıruma nırtor sanaMinı kurma gor«vı venldı7 Plan'ara Drogramlara vazıllı Ama vapml>or Neden vapmıvnr Ned'er» vaomad ğını, u?un Mİlar kurumur, hağlı oldugu bakanhaın en u«t ncktalarında çalıştıktan sonra sımdı bakanl k vapan teu nısven açıklnor •MotO' sanav ıni bu vıl surmaz=ak batarıı» <1ı>or Makına Kımvanın motor <ana\ ını b ı v 1 da kurma^ı «oz knu<u degıl Ama motor ^anavııne I J vıl ace e ıle sırmeK ı^'e\en rzel sermave \ar. Bu hukumet zamanında bu gıri;i gerçekleştir*ne çabaları \ ar 1 İALÇIN KUÇtK Larakava Barajı \ t BaKanl gı ndan H.u ne Muduı a \saf Guv en Dıs Bakanlıgı ndan Ekononıih. • al Işler Genel Muduru lOMnen Erejı \e Tabı vlar Baka ıl gı ndan Muste hsın \alaoı* ı'e DeUet bu Genel Muduu T .ıluk Ce\ katıldık'aıı toplantıda alı irarlar 22 12 1974 tarıhıi u a ver alma&tadır nagın ıkıncı oolumu Tuı "Ki uliNİaraıası su rıtelı ısı\an nehırlerle Dun\a sı ılışkılerım kao^amakta u bolum iMien >ovledır IBRD (Duma Bai<cRsıi Inu Fırat sularırun ma>te kuHanılma^ını onerıjo'du Surıje ve Turkı>e\ı ılgı fn sulann tamamı uzerın ılrık açıdan ijiıtabakat ha uncava kau^r BanK.anın o nm goruşulmesı munıkun ır > ÖRNEKl ER Makına Kıra\a le ^ınırh dp.ll P e t r o K i " i v a d s h i ş kd o m e k e r s n n ı l ı v o r Oto I<.«tı^ı »dDimı bu dlarddkl uzrrirfn kııruma ver mı<: Talep arıeı v ar P P kim oto lasUeı ı^İPtmei.nî ıvurn nıa^la ;orev lı Amd s rPvı er ne ee lrmek ıçın bu.ıiK hır l^tck" / ık içınrle Bt r a kaı=ılk ozel «eımav°den otr) la^'ı^ıne gırme^ ıtevenlerın h i z i ' l <vlnr' t i m m Petlımın ı^tek^ız EI Tdece b ın 1 lar n ışıre va vur Belkı ıkı^l b rden sııecek PrtKim bırdz geç ( İTak u/ere ' î n r a n d j taleD vepj~l7İı5ı \U7inden P e ' k ı m ekono•n k h r u r ' i rı riıi7enı kııra"na acsk Hf" nj Hi bu ı l " i n »ıriı^ı ı'e Pt TROLt'N kendl 1 ;! av n hır ornek Butun curultulere r a Z m e ı uHı«al ortrol «ırketm n v 1dan M • peirol a n m n d i U ıhmalı çfn. > r ' ı ş u n i m j f u Ü«tehk \ k n zam n i ı d ı v ı b ı n c ı DPtrol sırketlerının Tur^ıve'vı p e t n l k n n u t u r d a 'lMMırriısı bır zar^anıia ulu^ ıl pp'rol sıri e'ırın \o^et r l e n n ı n ıscı'en c e \ o îorlanmk ıçın el nde<i pelent >dpmı« rlma«ı sor d«rcce ı l c n ç P J ıİEınç d ı u m re^mı ^/ lar^d da «ap'andı BÜTÜ\ bu ornekler nevl ao'Jter'vor'' R ıjunku a^amada, '•pkclrl r kap 'dll7mın devle' aveıtı u/erınrl"ki e t k ı i l ı c ni a 'tırdiEi Hır /a TanJa ttcvlft IMe^relen tekelcı kspıtali7mm hır parçi^ı hal ne ^ e ı v o r Bu \ ı?den devlet ısletne'erı b u t u n ı u l e , O7el =ermavenın Kontrolune sıriMir Hassasijet IBRD (Dunva Bankası) v? ıçm gosterdıfeı hassa^ı ulkeler ıçın gostermi Dunva Bankası ndakı uzmanlar bu tıp Turkıve ilendıren ka'arlann dışın ıtjluvor » >an Barajı nın dış flnans ıçın AP Hukumetı zarra ı Amerıka Bırleşık Devlet le yapnan kredı anlaşmasm rat sulannın Surve ve Irak ından kullannmasıyla ılgılı k aç. k ve a>nntüı hlikum tonmuş'ur Bu hükumler, n Barajı uretıme açüırken veren Uıkeve mudahale ı sağlamMir Dünya Banka Vat ürerınde kurulacalt o venı Karakaya Bara)ina kre ermek içm benzer koşullar sürmektedır Blî gelı«memn or a\a ç ka dığı *abln açıt oİTialı ö?el lema ve kendı g ı ı e b l e ecı alarlarrid ciivle* ısletmfcı'uine kar^ı Kon o îuebıleceeı ^UIIIE' la devlet ı l r t m e c hgının hızını kesebılecek durumda Pu'dda h r »oıun \ok Aı^ak bır butun olarak izel ">er•na\e devlet ı«letmec1!ıeıne kar<sı rfeğıl Şu anlamda Motor sana\ ı n k u r t ı i M planla^dn o?el «ernnue devle* ı^letmecllıSıne karşı <; M\or Fakat r r ı t o r l a Ugılı olm?van ke^ımm motoru d»vletın apmasına b r ı'ırarı \ok H a t t i bu kesım ıçın motoru dev'etın 1 \apmS!i ozel *e«iTin . apma^nvd^ ^ daha r ı Ç u n k u dpvletın "=a H5 fıvatlarrı etkıl» eMır özel V»*' «atı? flvatUnnı etkllevemez UZEL keım dcSrudan dog'j a Uıskıde bu unrrariığı devlpt içletmeleıırın zararla çahsn a^ını da İ«temez Buğdav, bunlardan b rısı ^eker hır dıSerl R .eciav ve seker fıvat a n czel ko<am ıçm dolavlı olarat çı ucret e ını e'kıleveceâl ıçın onem ı Ancak işç utrptlerı rie iı r gun d c aımıvor Bun<) kar=ın, bu^riav ve şeker fvatUnnı ar n r i k H=»zıne mn kavnaUarırn saclam < t >ma ozel = keırrın çıkünrn Çıınku bn< lece dev [ptın ozel k»«ıme açık veva 51/h 'r^n«fcr auc ı artar Bo\ lece ozel ke=lmın ai'dı nİTak k ılHndıgı başka d°\ let urunlerı v »\ a hızmc len ?a a m vıtılabl ır Ru suzden kes nle er bucdav 7ammı tar' ıır «ckrr zamml o?e! krımn tie ı^ter'Sı h r s°livnıe TEKEL de dınjm b raz riaha farklı TC^PI çrlırlcrının artt r >ma sı vıre o?rl ke5lm lcın tie eerekll "ıncak «arfece gelır artısı ıçın rip<4il Ö'p lıkle «ıçara f vntlarının artma'inın haşka sonvıçları olaCTW Devletm onlemek ı=temedısı kacak vabacı sıearalar Turki e de dıhn çnk alıcı bu! cak Y°rll ^ısara 'le kacak Ameukan 51 a n ıniakı funt farklran azalma"!, Amerikan sıgara^l alısV< r ıklpı PCPİÎ P ı a!ıs\anlık uzerıne b r sure sonra >ahıncı sermaveh " c i r a fırma'arın n kurulması her halde surpnz ' olmi7 BÜTÜV bunİT ozel sermavenin devlet !=letmecılıîi uzerindekı etknlıîını potermesi hk mından veterlı Bu du'umda gelervek se'lc=m s de 'etcıhk tezını tekrar ele almak gerekü Butun bu gehsmeler ıçınrie ılencı du=unce akımı devlet ısletmecıhğıni savunmıvı ripvam et?ecek mı' HFR haldf edecek 4"na ekononıik perekçelerle deÇil Daha çok shasa! geresçelerle Bır kez, devlet tsletmelen ozel buvuk serma\enın ekonomık çıkarını de=teklerrpkl» bi'lı<*'e sıva^al manevnlannın ıçnde ver almnor özel kpsjm sıva=al olarak ortaya kovdugu marevralar ıçine devlet ısletmelerınl sokamıvor Gejışme henuz bu a=amava ceİTedi îkınci1;! devlet isletmerıh§1 her şe\e ragmen 'len bır tnplum riuzenınm tohutılannı tas vnr özel mul kıvetın dı?ında kanu mulklvetının varlığmı ve yaşavabıleceğıni {rosterlv or. Tröstler Toplantı K^EK duzeyde yapılan topıda ahnan kararlann Karak Barajı'nın fınansmanı ile ı bolumü Dün\a Bankası nın konuda ısrarlı olacağını gos nektedır Tutanagın bu ko Bir AP mılletvekıli özel sektörün de sigara yapımına girmesini öngören bir kanun teklifi hazırladı AP Bolu Mılletvekıli Muf't Bavraktar «ıga'a yapımına ozel kesımn gırmesıne ımlcan vermek uzere mevcut vasalan degıstırnıek amacıyle bir kanun teklıfi hazırlamıştır Bolu AP Mılletvekıli Mullt Bavraktar m hazırlayaraJc Mıhet Meclısı Başkanlığına verdıgı tek Mı sıgara vapımındakı devlet •eke'ını kaldırmdjı »maçlamaxtadır Bunun ıçın 1177 savılı tutun tekeli kanununun bazı maddelerının degıştınlmesını ıstemek edır Hazırlanan teklıfmın gorunüş*e kl anıacı «Tutun tarım satış kooperatıflen veya bolge tutun ekıcılerı bırlıklerı veva tutun ekıulerı kooperatıfler >a da tutun ekıcılerı holdıngleruım kuracaklan ozel sıgara labrıkalan ıle ışletmelerı»nın yurt ıçı tuke tını kaısılamak uzere ımalat yapmaları ıçın mevcut k&nunu j degıştırmek olarak belırtıUnekteTekhî tütün ekıeüerme bu inıkanı vernıejı amaçlamanın ya nında gerektesinde Tekel m ça lısmalaıını sen bır ?ekılde eleştırmektedıı Bu eıeştıruer, Te kel ın sıgaıa s>anayıındekı teıtnolojık gel şme erın gerıs nde kal ması pıvasaaa arz ve talep den gesını saglayanıanıası, mamulle rırun ka ıtesını koruyamaması ve Turkıyeje Vırgınıa, Burley Marjland tıpı yabancı tutunlenn gırmesını onlemış olmasmda toplanmaktair lidir» denmektedir Tabaneı tü tun turlerını Turkıve ^ e sokma mayı bır eksıklık olarak belırten tasanrun pa entle sıgara uretırru ru onermesı, tutun sanayıını ya bancı seıma\e>e açrnak anlanu na gelmektedır Bavraktar ın hazırladıgı tejdiî dekı Amerikan kavnaklı tutun tur len nın T u ı k ı j e d e uretılmesı plaru uluslararası tutun trostlen n ı n istetvlerıne paralel d u ş m e s ledır Bu tur t u t u n l e n n ulu^lar arası pıyasada satıs ımkanlan nm sınırlılıgı karşısında, son yıl larda \a>gınlaşan kaçak vabancı sıgaralann jarattığı ahşkanhkla gıderek >erlı tutunun Turkıye de bıle t u i e t ı l m e s ı n n zorlaşması kaçmılmaz görunmektedır. TEKEL İX GELîRt VE ODEDÎĞÎ VERGÎ (Mıl>on T L ) T I T I \ B . 1961 lO'SS 1961 1964 1<«5 1%6 1%7 1968 GavTİ « r i Satıç hasılatı 1(W4 2031 2240 24T6 1969 1970 1971 1972 1973 2"25 3060 3591 4000 4678 5VP 6222 7290 8821 Satıs Malı\etl 818 902 981 1175 1341 1438 176» 1950 2263 2723 3619 3880 4794 San Gelır 1066 1129 1259 1281 1384 1662 1R23 2050 2416 2584 2603 3410 4027 Ver^ıler re Fonlar 409 447 497 •546 599 67S 79S 802 2152 2465 3029 3642 4229 Satış Kân 657 682 672 735 785 947 1028 1158 264 lli 426 232 202 1971'DEN ÎTİBAREN TEKEL'İN SATIŞ BILÂNÇOSTJ SUREKLt OLARAK ZARARLA KAPANDI; 1973'DE ZARAE 202 MILYON OLDU. Keban Barajfnı yapan yabancı firmalar, arızaya ilişkin bir rapor hazırlayamadılar • BVTI ALMAN ÎTALYAN VE FRANSIZ FÎRMALARI ARIZA KONUSCNDA BÎRBtRLERÎNÎ SUÇLAD1LAB. KEBAN Barajının yapımını üst lenmış olan yabancı firmalar uzunca blr »aman önee ortaya çıkan ânza konusunda bir rspor hazırlayamamışlardır. Batı Alman, îtalyan ve Fransız fırmalan ânza konusunda blrb'rınl ıtham etmektedır Devlet Su Işlerı Geiel Mudurlugu kısa blr zaman Içinde açıklayıcı bır rapor hazırlanmaması halinde Srızayı teknık hakeme goturecektlr. Turkıye'n n en buyuk hidrolık Darajı oıan Keban Barajının llk dort unıtesının uretıme konmas ndan sonra anzalanması uzerıne teknık çalışmaları başlatan yabancı vapımcı fırmalaı henjz bır rapor bazırlavamamıtır Arızadan hemen sonra çağrılan Batı Alman Siemens AEO Ita.van Gifc ve S ran^lz ; Greuzot • Lo're fırmalarlnın uzmanlar kurulu ârızanın nedenınl açiıtlajamamaktadırlar Keban'ın ilk rfört unitesınm yap mını uzerıne alan ve tek. nık aruadaıı sorumlu olan yapırrcı Iırmalar ş'mdı>e kadar sadece bıbırlerını ıtham etmektedırler Bu durum karşısjıda Dev let Su Iş'ermn vabarcı vapı.ncı fırmalarm teknık bır rapor vennemelerı fıalınae arızayı «tek nık hakem»e havale etmeyı kararlaş'ırdıgi dgrenılmıştır Ortakpazar'm maden ihracatımıza ilişkin tavizleri öteki ulkelere tanınandan farklı değil IVKARA (ANKA) Ener ı Tabıı Kajnaklar Bakanlığı manlannca hazırlanan blr rarda, AET ulkelernın madennmıze tanıdığı tavlzlerın, dir ulkelere tanınan tavızler>n pek farklı olmadığl belirmekteoır Y lmaz Conkuroğlu ve Selma zkavukçu nun hazırlad gı «Orıkpazar yonunden madenlerl ızm, petrol ve Petroı.tm\a ıl ürunlenmizın durumu» adh iporda konuvla l'gui olarak •Me denılmektedır «AET ulkelerme madenlerımı ın ıhracı anınca sıfır gumruk vgulanmaktad r Ancak aşaıdakı tablonun tetkık edılme^ı a ınde gorulecektır kl, bize taınan tavız hemen hemen dığer Ikelere ö*e tanınmaktadır Bu iurumda, ulkemızın uçuncu uleler vanında buj jk bır avan aja sahip olduğu sovlenemıveektır » Uzmanlar raporda avnca suncian bojle AET ulkelerınm 5 uİKelere gumruk hadlenni ın ckrmek suretıvle vermek ısterhfci tavizler konu«unda ulkemi zln gorus erinı alma«ının verınit olaeağını da beUrtmıslerdı:. TEKEL, GELİRÎNDEN ÇOK VERGİ ÖDEYEN BİR KURUM HALİNE GELDİ TEKEL Genel Mıidurlugü yıllık net gelınnden daha çok vergı odeven bır ışletme halme gelmış tır Bu vuzden 1971 yılmdan son ra Teiel sanşlan zararla sonuç lanmaja baş aTiıs+ır tşletmecılık ılkelen dışmda sa dece Hazıneve aelı* ge'irıcı bır kurum olarak dılsjnulen Tekel uygıı'anan fıjat polrıkalan vü zünden bu gorevıni vapamaz du ruma duşmuştur 1971 jılından sonra Tekel'in satış blançosu devamlı olarak zararla kapanmıştır 1961 vıhnda 1 müyar 884 nrl yon lıra gavn safı hasılat elde eden Tekel mal vet ve odedıgı vergılerle fonlar avrıldıktan son ra 657 mıljon lıra ^atıç kân saglamıştır Kunımun satış kân en çok 1968 vıhnda olmuş ve 1 mıl>ar 158 mıHon llrava ulaşmıştır 1969 yılmdan itıba'en Tekel iş letmesmm elde ettığı satış kân hızla azalmava ba^lamıstır 1971 vılı\la bi'lıkte ıse satışlar zarar'a sapanmava başlamıştır 1973 vılın da zarar 202 mılyon lıra olmuştur. Tekel'in satışlanrdan jaraî eden b r ışletme halme donuşme sı mahyet ar'ıslarından daha çok odedıftı veroıle'den ve avnlan fonlardan ılen gelmektedır Kesm rakamlann bılındıği 1973 yı lında Teke' isle'rne'sının mal'etı 4 mılvar 794 mılvor lira ıken 4 mılvar 229 mılvon lıra da ver gi ve fonlara avnlmıştır. Kamu girişimlerinde sermaye artırımı kâğıt üzerinde kaldı Bakanlar Kurulunca kabul edılmış, fakat bugune dek yayınlanmamış olan karar nameye gore yapılan sermaye artınmları, fınansman olanağı bulunmadığı ıçm kâğıt uzerınde kaldı. tarlara viıkseltılmesı» karar «îtma alırnakfadır Ksramamen n ılışık lıstesı yandakı tabloda gou mekted r BAKA\LAR KURULUnun kabul ettıgı artınlmış serma%e buyuklukleıı kamu gırışımleıınm \oneticilerinm ısteklerının çok altındadır Bakanlar Kurulu'nun ılke 'aıak kamu gırı«ımler nm ısted ..erı sermave buyukluklerını van yarı\a ındırdıği öğrenı mış tir Anrak bu durumda b'le ye^i sermave buyuk'ukleri hemen eerçekles* r lecek bır rıtelık ta S'mamaktadır Karamannei n ikıncı maddp^ bn husysu su ortava koymiktarlır ra "=ermavelerıre mahsuben yapılacak odemelenn, Kurumların fııli fınansman ıhtıvaçlanna göre, Malıje Bakanlığınca gerekli gorulecek zarnanlarda nakden mahsuben ve>a aynen japüması» kararlaştmlmaktacbr. BU MADDE kamu gırışımlerin n sermave artınmlarının bütçe olanaklanna s°re, zaman Içinde cerçekles'ırılecegınl belirtmektedır Bılındıği gıbı kamu gırışım Ierının bu vılkı ışletme açıkla'iy le vat'nm program arından doğan ek fınansman ıhtıvacı 31 mıl var lırovı bulmaktadır 1175 but eesınde bu ıhtıvarın sadece 14 mıl'ar hrası ss»lam kaynaklarla kaı>UanabUınektedır. T C. KANtNLAR VE KARARLAR TETKtK DAİRFSt BŞK. KARAKN1ME SURETI Karar sayısı 7/9351 1 MKE Sumerbank, Turldve Demır ve Çelık tşıt SEKA Etbank, P O , I K t Et Balık Sut End Kur DenızcılıTç Bank PTT DMO Çav Kur Yuksek Öğrenım Kredı ve Yurtlar Kurumunun nommal sermavelerın n llışık hs*ede belırtılen mıktarlara yiikseltılmesı, 2 Hazıne oe Butçe den Kurumlara, sermayelenne mahsuben yapılacak odemelerm Kjrumların fıılı fınansman ıhtıyaçlarına gore Malıve Bakanlığınca gerelOı gorulecek zamanlarda nakden, mah suben veva avren japılması. Adı geçen Bakarüığın 30 12 1974 gunlü ve Ekıd (YFAŞ) 523601 Fln 74 61175 savılı vazısı üzenne, 1974 Mah Yılı Butçe Kanununun 81'ınd maddesme gore Bakanlar Kurulunca 201 1975 tarıhmde karar laştınlmıştır. Bakanlar Kunılu karanna gore kamu gırlşimlerinin yeni sermayelen Kurnmun adı: MKE,SUMERBANK T DEMÎR VE ÇELJK ÎŞL. SEKA ETIBANK P^TROL OFtSl ET VE BALIK KUnUMTJ SÜT tNDÜSTRI^t KURUMTJ DENİZCILIK BANKASI PTT DMO YÜKS^K OGREMM KREDİ V% YURT ÇAV. KUKİJMU KURCLU nun kabul ettıgı fakat vavınlanmajan bır kararname ıle kamu ekonomık gırış mlerının sermavelerı arttırıl mısaır Ancak butçede sağlam { nansman olanaklan bulunma dıgı ıçm sermaje artırım a n şım dı ık kağıt ustunde kalmakta nır Kabui edı en kararnamede de bu durum belırtılerek s e m a ye artırımı ıçm gerek.li odeneiAP Mhle veküi Bavraktar ır lerın «Malıje Bakanlığınca gehazırlaaığı teklıide sıgaradakı reklı gorulecek zamanlarda nak devlet tekelıne son vermenın va den, mahsuben veva ayren yanında tutun mamullerının Tur pılması» ılkesi ben msenmektekıveve gırmesım kolajlaştıracak dır hükumler bulunmaktadır Tasan BAKANLAR KUR1JLU nun ıstısnaı durumlarda Gumruk ve 20 1 1975 tarıh ve 7 9351 savı ıle Tekel Bakanlığının onavı ne yur kabul ettıgı fakat Vnvınlanmav \r\ da ıtnal edılen tutun mamullekaıarndme«ının bıımcı mpddesınnnın devrı ve satılmasıyla ılgılı de .MKE Sume bank Turkıv» De vasaklan kaldırmajı amaçlarraK mır ve Ç»lık tşletm"ien «EK* tadır Etıbonk Petrol Ofısı. TKÎ Et Tekl fde ozel sıgara üretimml Bahk Su* Endustr sı Kunırru, tutun ekıcılenvle sınırlamakta Denzcıhk Bankası PTT Devlet dır Gerekçen^n R mci savfastnda Malzeme O1 <;\ Çav Kv.r Yuk «ozel teşebbus gerektıgınde pa <ek Öfcrenım Kred ve Yur'lsr tent satm alabılmeh ver tutulan KururrMnı n nort m?l serTiavelerı siKaıaJaım unalatuu ) apa^ilıae 1 n.n ıUsik îıstede De.uulen r A Butçeden Kuıaiıla Dıger vandan ffeöan Barajından Batı \nadolu'va elektrık fNomınal sermave TL nakleden hatların yapımından d o la\ı vent arızalar ortaya cıfcrrak 1 750 000 000 tadır Çıf hat olarak olanlanan 2 250 000 000 e'ektnk nakil sısteminin her iki 3 250 000 000 hat*ı da btrıbtr ne çok vakın ola 1500 000 000 rak kurulmustur Bu durum so3 250 000 OUU îuk hava saTMannda heT Ik1 hat. 1 200 000 OttO tın olrlikte dona'ak elektnk ak2 W 000 010 sama^ına vol dcmaktadır Tü^kl700 000 0W) ve gibl soÇufc hava $artlanna 400 000 000 sahip blr Ulkede bu tür anzala2 000 000 000 lçtn hatlann 2100 000 000 , n i önlppphı'mesi b!rfh1nndf>n uzak ola»ak vapıl300 000 000 1 non nfifi noo . ması gerektığl ilerl sürülmekt*2 750 000 000 ' dır.