Katalog

'DÖRT CUMHÜRİYET 13 Şubat 1975 C E K L İ N V u N A M U AÜKATÖfc OMA^S'İ SiL\t Bu APA OîliMMt OKASIS ?... ... "pflfrA v/E AEDULCANBAZ TURHAN SELÇUK AŞK DA GEZER 58 Böyle surat asarak roo demek karşıhk defll! Hangi erkek olsa hovlanmaz bir kadımn geçmişi üstüne bu riirlü şeyler dınlemekten. Ama hepsi geride kaldı. Hepsi geçti o deiilikleriniin. Hem şunu bil ki hiç bir zaman orospulaşmadım. fiyat koydunnadım kendime... Ergun sustu. Ne tuhaf Bir erkcğin sevebilmes.i için ille kendini aldatmaM, ille yanlış tanıması şart mı bir kadını? Başını Ergun'un göğsünc rîayadı. Şart değil, değıl mı? Söyle, şart değil de bana: Ergun mırıldandı: Değii! Değil tabjî. Bil ki ne türlü deliliklcr yaparsa yspsın. yine kendine dönebilir, dürüst kala bilir bir kadın. Her insan gibi. Sen. hayatında ne varsa açık açık. yüzü kızarmadan anlatabilecek birini göster bana! Hattâ bir düşün. kendini düşün. yapmaman gereken. çok pişman olduğun. kendi kendine bile hatırlamak istemediğin bazı şeyler yok mu hayatmda? Günahlarm yok mu? Başını sajia soia sürttü Ergun'un göşsünde: Benim var! Allahım hem de pek çok var... 11 Ecevit 12 Mart'ı ve Sonrasını Anlatıvor Röportaj: Altan ÖYMEN Yazan: Necati CUMALI çzdığ, dönemce daha ba'e yoktu sihııelerinviıde. Dufy. ya da Degas. doğanm içinde var olan bir uyumu. bir yaçam gerçcğini ortaya çıkararai; ya ratmışlarcı kendi uslîıplai'inı. Söz gelişi. Dufy, Versailles bahçesine bakarken. küçük küçük yap rakh ağaçlardan es:nlenerck çizijordu o incecik çızgileri. Dufy'ye öykünen resssmırr.ız Bursa'nın çınarlarını o gözle çizmeye kalkmca. gerçekten uzaklaştığı bir yana, bir kopyacüık oluyordu yap tıçı i§. Bunun gibi romancılarımız da çoklukla scvdikleri yazarların gözüyle kuruyoılardı konu larını. Bir çeşit uygulama oluyordu yazdıkları. O, yaşadığı toplumda, tiyatro ögelerinin baskın olduğu, oyun Kuruluşu gösteren olayları. tiyatro tarihinde daha önce yazılmış oyunları hanrlatmavacak biçimîer içinde, kendi görüşüyle özgün olaTak daha yeni yeni görebiliyordu anca:<. Gösterdiğı sabırdan ötürü hiç de pişman c'eğilcîi. Vakında yeni bir atıhmla dönecekti tıyatroya.. Bclkıs'ın dalıa çok tiyatro çevreleriyle ilgiliydi anîattıkları. İlkten uzak ilişkiler, tatlı bazı anılardı bunlar. Özellikle kendi tiyatrosundakiler üstüne bir şey söylemekten kaçınır gibiydi. Ergunla yakınlığı ilerledlkçe, söyledikleri yavaş ya\raş son günlerde birlıkte düsüp kalktıklsrı, söziinü ettikleri oyuncular üstüne kavmaya başladı. S:te Tıyatrosırndaki sapık ilişkileri sn'atU. Pek hoş karşıiaınıyordu bu türlü işleri. îçlerinde Nuri'yi öteküerden ayırıjordu biraz. O düpeciüz hastaydı. Yanljş doğmuştu. Belkısa kalırsa erkekten çok kadındı. Öbürlerı eibi degişiklik olsun dije, zevk olsun diye sapıklaşmamıştı. Küçükken kızlar gibı geİ!şme>e başladıg:nı anlatırdı %ücudunun. Daha sekız yaşındayken. kucağında ata bındıren bir adam. Htın üstünde alıştırnııştı onu bu ışe! Korunnıaktan ho^landığını söylerdi. OtoIıüste bir erkek arkadaşı biletini alacak olsa kadınsı duvjulaıla okşanırdı onııru. Yavaş vavaş kendi tiyatrosnndakileri tanımaya geçîi: *"* «•Ilaük ucu" ÇoJt içiyor. Kurtulamaz a m k kolay kolay. Bana kalırsa o da tuttu anık kendınden once o yolda eriyip gidenlerin yolunu. Bakma sen şimdi onun kendini frenlediğine. Artık onu kimse döndürenıez o yoldan. İnişte o. Ama tanıyamazsın benim kadar. Öyle iyi insandır ki. Öyle temizdir ki mayası. Kururaula: ı sıirükled: onu bu yola. Kimseye RÜvenmez kolay kolay..» • Özer mi? Bir gün boş bırakmaya gelmez başını. Hep bir kadımn elinden tu'.ması gerekir onu. Kör jibidir bir kadm elinden tutmad.kça. Kansmdan uzak kalırsa, önüne ilk kinı çtkarsa ona sanlır. Ona tııtunur. Onüne cıkan elir.den kaçarsa. yanında, sağmda. solunda, ze risinde kimi bulursa. .» • Sacide m:^ Hiç sevmenı o kadını. B:z:nı tıyatronun yuz karasıdır. Dargınhk yürümez ki tiyatroda. (,'aresiz herkes gibi ben de yüzüne »üler gürünürünı. Çöpçatandır. Bir çıkan olsun oinıasın b&^lır çöpçatanhğa. DP riör.emir.rie azıtrrf ı bayağı. Kodamanlara yama maga bakardı Kanoırabildiklerinı. Tabii dogru düriist bizlerden yüz bıılamadı ama. film piva<aından bazı :ılak tefck figüranları falan hep taşıdı onlara..» (DEVAMI VAR) CHP'DE YENİ BÖLÜNME ORTAYA ÇIKIYORDU «Gerçi bir yeniklik duygusuna kapılmış değildim. Ama, 12 Mart rejimi süresince bir partiiçi mücadele sürdürmenin çok zor olacağını düşünüyordum.» Genel Başkan Ismet İnönü'nün o günlerde parii örgütüne gönderdiği genelge «Ecevit, geldi geçti, biz işimize devam edelim» havasını taşıyordu. Belkı: • Tiksin'rim pazar eii:ılerınden. pazarların kalabalığından. Çok seviyorum bu evi. Burada kalalım, çıknıayalrm« dedi konyağını tamamlayınca. Ikı gece öncfki hulu«malarından sonra. otelHen çıkınca Kadifekale'de yemislerdi yemeğ:. Fuard» Mogambo'ya gidip dans etmi«ler. sabaha kp.r^ı Ergun'un çıtiliktcki evıne gelrni^lerrîi. îik îriinü hemen hetnen çiftlıkteki evden çıkmadan geçirmişlerdi. Yemek mas^sı bütün gün kurulu kalmıstı. Canları istedikçe masadan kalkıp yatağs geçtynrlaı. sevişiyorlar. seviştikten sonra bir «üre masada başlayan komışmaUnnı sürdürüyorlardı yatakta kalarak. Yeniden susuzluklarını duyunca haıırjarına geliyordu masa. Sofrayı kurdular. Acelesiz içmeye oturdulsr. Ilk günün konuşmaları daha çok kendileı inin. daha doğnısu kadm. erkek olarak geçmisteki yasayışlannın dışında kalan konular içinde geçmişti. Niye yeni bir oyun yazmıyordu Ergun? Ergun anlattr. Işin güçlüğünü bilmemenin ver diğı bir cesaretti ilk oyununu yazması. Tiyatro y.ı. hatlâ bütün saatlan. anladıkça yeni bir ovun yazmanm ne de;nek olduğunu da anlamıştı. îlk oyununda çok sevdiği Çehov'un gözüyle bakmıştı o'.aylara. Çehav'ıın görüşüyle kr. nusunu kuıinus yoruuılamışn. Sanki Çehov'un düşünüp de yazmadışı ya dn yazıp da heğeıınıedi^i :çin bii" yana aîtığı bii" oyundu «Türkân m Kuır.eti» Hayır. etki desjildi. etkilenmek ueğildi başka bir yazarın kafasjyla düşiinmek. başka b:ı.yazarın gö?.ieriylc görmek yaşamı. Bu gerçeğı anladı anlayalı. yıllardır yaşamü. çevresinde olup bitenlcıe. tiyatroda bir aıaya gelmedik'.eıj giiji bir aıaya gctirmek için bakıyordu o. Türkiyenin Tanzimattan bu yana gelen yüz yıllık sanatı. tiyatroda. romanda. hikâyede. şiirde, resimde öykünme ile uygulama arası bir belirginlîk gostcri yovdu. Öıneğin. bir ressamımız Duly'nin gordüğü gibi çiziyordu ağaçları. Bir başkafi Degas gibi balerinler çiziyordu. Oysa ki onun balerinier «SöyleyecekJerimi söyledim. Ar tık yapacağım şey kalmamıştı. Evinden aynlmadan önce İnönü' ye söylediğım gibi. «oyun bitmiş»ti ve ben yenilmiştim. Gerçi bir yeniklik duygusuna kapılmış defildlm. Ama. 12 mart rejimi süresince. demokrasiyi kurtamıa çahşmalan dışında bir parti îçi mücadele sürdürmenin çok zor olacağını düşünüyordum.» Ecerit, 21 mart günü öğleyin yaptıgı basın toplantısmın sonunu. boyle özetliyor.. Ama olavlar, o gtin ve ertesi îtfinîerde. bu özetl çok aşacak bı ,£yzıde gelişti. İstifadan sonra saat 15 civarında Sosyal Demokrasi Dernekleri Feder&syonundan SO'ı kadar genç, CHP Genel Merkezi önünde Ecevit lehinde gösteri yapular. Polis müdahale etti. O sırada genel merkezde buiunan Ecevit taraflısı politikacılardan bir bölümü Tuıan Güneş dahil polis taraluıdan tartaklandı.. Sabalıîeyın toplanıya çağınlan CHP gru'ou toplantısı akşama er tplenmiş'.. Akşam 17.30'da tarnşmalar arasıncia şrup. Xî::at Krinı hükümetıni destekleme kararı aldı. Oylamada l'X) oy, deştekleme yönünde, 47 oy da buna karşı çıknv.ş'.ı. Evinden ayrılmadan önce Inönü'ye soyledıgım gibi oyun bitmişti ye ben yenilmiştim Ecevit 22 mart 1971 gürıü Gcn«l Sekreterlik.en çekildikten sonra İnönü've veda ediyor. d»Le<tir. Aynı kanaatîerle mem ieketî hizmet etmek şevkind»yiz. Arsmızdaki fikir aynltjı dolayi'iyle dostane aynlıyoruz. Vaziyet bunrfan ibsrfttir.» Ecevıt ise yeni bir açıklama yapmadı. «Hakkınızda Savcıiık tarafından soruşturma açılmı?, ne dersınız?» sorusuna kaışı ise bir cümle ««..ylemekle yetindi: « Hııkuk devletinin kuralları isleyecektir sanırım.» Simdi ise avnı konuda ?ö;"Ie diyor: «12 mart yöretlmi, kendi tçi5indan benirr,le ilgili ilk yanlıs adımı, sonradan düzelttiği o kara^la a'rr.ıs oluyordn. Heniiz lî mar*m ne olduğu ve ne olabileceği pek a!i!as:!amadığı İçin ben toplumda çok yalnız kBİabilirdirr.. fakat «orusturma haheri <fuyu!ur duyulmaz. Ankara'nın sokaklanndan geçerkan, halkın desteğini. rskınltgını gcir meye baslad:m. İnsamn içini ısı tan bir deçtekti. vakınlıkt! bu. Yalrız olmarîığırfii ve nlaijvacağımı sezmege başlamıştım. Toplıımun ü?t katları, aydmlarcian büyük çoğünluğu. heniiz davranısımın doğru'uğunu kabııl ?d"cek noktadan uzaktaydı. Aıra halk. o p=.=îz seîgisiylf, her s?yi sezm?ğe v# anlaroaya basîamlştı.» 2'i martta. Parti Meclisi Gertel Sekreterliğe Ecevit'irt ' ysrine Şeref Bakçık'ı seç:ı. Bakşık. Ecevıt'le birlİKte hareket eden gruptandı. Ama tnönü, baska bir aday üzerine ağırlığını knymadı. Parti Meclisinin çoğunluğu karşı grupta bir adayin seçilmesirıe olanak vermiyordu. O seçimin yapıldığı toplantıda Ecevit de vardır. tnönü ona: «Oo hoş geldin. Gelmerecelttin» diye rakılrmstır. Ama bir sonraki Parti Meclisi toplannsmda. doğrudan doğruya ona değii. ama o zamanki gençlik kollan temsilcisinin Ecevit'i destekleven tutumunu kmayarak. tunımunu belli ermeye baslamıstır. O günlerde örgiıte gönderdiği genelge de. benim görebüdiğime göre. «Eceyit geldi, jeçti, biz işimize devam edelim» havasuıı taşır. Ortadan yok olmak isteği Ecevit ise basın toplantısmı yaptıktan sonra. bütün bu gelişınelerin içinde görünmedi. İnönü'ye istifa mektubunu Genel Sekreter Yardımcısı Besim Cstünel iletmışti. Kendisı ortadan bir süre yok oldu. Şoyle anlatıvor: »Ortanin solu hareketmi 1 < 5 9S seçimlerinden sonra nasıl canlan dırdığımızı anlatırken de belirttiğim gibi. ben. parti içi mücadelelerde parti disiplinine ve parti yasalanna çok bağlı ve saygılı kalma gereğine inanırdım. Bu kural içinde nasıl davranmam ş,e rektiğini bir süre sükunetle düşünme zorunluğunu du>uyordum. Onun için, basın toplantım bıter bitmez ortadan yok olmak, part' arkadaşlarımın da, gazeteci avkadaçlarınnn da beni bulaırıayacakiarı bir yere gitmek istedim. Eşimle bjrlikte sanatçı ar kadaşımız Faruk Güvenç'le eş: Suııa Kan'm evine gittik. Hüsa mettin Çelebi'nin. istifaıııla ilgılı bir televizyon konuşması için benı aradıgım öğreninceye kadar, orada kaldık. Televizyon yayınına gi'nıeden once de. Deniz Baykai'la ve Ahmet Yücekök'le birlikte Meşruf.yetteki İnegöl köftec:s:nde köfte yedik. Yapması gerekeni yapm:ş bir insanm huzuru içinde, iştahla kofteler: ve köfteden son ra gelen kada\ifı yediğinıi hatır}ıyoıunı.n Bu tPİevizyon konuşraası, o zanıan sariece Ankara'ya yayın yapan televızyondan yayınlanın ca. başkentte geniş yankılar yapîı. Ecevit. Çeiebi'nin soruları üzerine. basın toplantısında Süylediklerıni daha açık bir biçimde aniatıyovdu. Ekıanciaki gorünüfü ve şesi. şöylediklerini büyük bir inançla >üyiedİ2İ izlenimi. daha etkili bir oiçim de yaratıyoi'du. < Televizyon konuşmasından sonra Faruk'ia Sunanın evme ctnndüm» diyur, «Geç vakte kadar gerve oraria ka!d:k.> CHP içinde yeni bir bolünme, artık kesin bir biçimde ortaya çıkıyordu. Sadece grupta değil.. Örgütte de... Aynı akşam CHP Ege Örgıitu Ecevit'i destekleme kararı alıyor du. üteki bazı :1lerden istifa etnıiş gen°! sekretere teigıaflar ya ğıyordu. D:Şi BOND Genel Seiıreterlikten ayn'.dıktan sonra, parti içî mücadeleye girişmek gıbi bir niyetı olmadıgını söylüyor. Aksme, bj gibi duTumlarda. sırada bekleyen bir meşgale olarak saydıği sanskrit çalışmalarına dönmek istemektedir. Ama İnönü'nün lcendl ziyaretını ıade için. eşini ahp Bahçelievler'deki evinl ziyaret ettiği gün durum bıraz değîsır. Inönü o ziyaretre Ecevit'e îöy le diyor; « Ayrıldm yazık ettin. Şimdi ortanin solu yuzde 5 gerıU ye gidecek.» Ecevit: « Ama siz varsıniz siz onun teminatısınız» diye cevap veriyor. İnönü ısrarlıdır: « Hayır. hayır... Yüzde 50 geri gidecek...)Bu konuşma ve aradan zaman geçtikçe hatırlamasma vesile olan bu konuşmayı izleyen olaylar, Ecevit'in Uk düşüncesim etkile yecek ve başlangıçta «Paşam, ben sizın karşınıza çıkmak için değil, sizin karçınızdan çekilmek için istifa ettim» diyen Ecevit, kendisini, Inönü'nün karşısında bulacaktır. Bu gelişmede. bir Hint klasiği nin de yan rolü vardır: «Bhagavad Gita>ınm... Bu yazı serisinin başlannda Ecevit, bu eser üzerinde konuşurken, eserın genel sekreterlik 'en ayrılışı sırasındaki etkisinden de söz etmişti. O söyledütlerini burada haürhyalım. «Bhagavad Gita, özellikle sekreterlikten ayrıldıktan sonra ki mücadelemde benim için bt yük bir güç kaynağı olmujtur. Şöyle ki, kitabın kahramar bir komutan olarak belli bir ss va.şı yapma'i zonmdadır. Faka olaylar öyle getirmiştir ki, kan sında yer alan komutanlardar prenslerden bazılan, en sevdig en saydığı kimselerdir. Içlerind kendisini yetiştirmiş olanlar va dır. Aile büyügü olarak saygı du duğu kimseler vardır, eğitirair etkilemış olarak saygı duyduf künseler vardır. Bu durum onl ra karşı savaşmayı içine sindir mez, silâhını bıraJaııak ve sava alarunı terketmek ister faka akıl hocaîağı j'apan tannsı eğe görevi ve sorumlııluğu gerektiı yorsa yapmak zorunda olduğu s vaşı bırakarmyacağmı söyler v onu ikna eder. Tanmin edeceğiniz gibi, ben d genel sekreterlikten ayrıldıkta sonra kendimi a\nı durumda, a nı zorluğun İçinde buldum. Hi istemediğim halde ve aslmda ke: dimi, diişüncelerine karşı çılcmı saymadığrm halde. çok saydıgır ve sevdiğim Inönü ile mücadel etmek rîunrmıında kaldım. Kendimi buna ikna etmek üv yacını duydukça. «Bhagavad Gi ta»yı yeniden karıştırıyordum. Vı sonunda i?i, bu kitabı çevirm girisimine kadar götürdüm.» T A RI N: EGE'DE BİR GEZİ TiFFANY JONES &"2ffiSİft LCCASIMA RÜTÛN HAFW/, Kuruluşu tamaralanmış olan bir sınaî tesiste Tcknik Müdür olarak cah«tır:lmak iizere ciinamik j \ f BKg Makina Mühendisi ! aranıyor. Hadjeiemc ve İşleîır.e tecrübesi olanlar tercıh ecfilir Taliplenn hal tercümeleri ve ücret talepleri ile birliist* PJC. 2U2 Şİİ1 adıesme müracaatlan rica olunur. (Reklâmeıhk 165) 113£ IPL ni9 SÖS8B Soruşturma açılıyor Erte?i gün. 22 mart şünü gazeteciler, Ankara Savclhğınıa seceki televizyon konuşmaı dolayısiyle hakkır.da soruşturma açıidığını öğrendiîer, Ankara Savcısı Zekii Tınan. TRT' den bantlar; istemisti. Eccvit'in Türk Ceza Kanununıın 1.18 ve 159. maddelerini ilılâl etti^i iddialarını incelıyordu. 158. maclde 1 yıldan 3 yıla. 139. madde 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasını öngörüyordu. Savcılık bu soruşturmayla uğ raşırken, Ecevit, o gün 12'rle tnönü'yü ziyaret etti, resmen veda etti. Ziyaret 10 dakika sürdii. Ecevit, ayrılırken, İnrinii basın men suplarma endişesiz bir tonla şöyle dedi: «Veda etmek için şeldi Bülent. T4 saatte üzünHimüz V3tıştı. Politik hayatın cilvelerin u «253 İnönü'nün GenelRenin metnl şöyle: «Sayın Bülent Ecevit'in bir görüşte ayrılık yüzünden ayrılması oîayını blliyorsunuz. Sayın Bülent Ecevit, ayrthrien «Belki yanılmısıradır. Ancak yanılmam'.ş olduğunıa hâlâ inanrmyorum. Aynlmam zartıri Jdi» dedi. C'ddî vazife sahipleri ve yakın dostlar arasmda fikri ayrılmalar olması. bir bürük mede nî cemiyette ve CHP gibi çok tecrübe sörmüş ve memlekere daha ço.c h:Kmetler vermere aday olan partide vakıt vakit böy le münakaşalar olacak re geçecektir.» Ama bu defa, «Bu münakaşalar» her zamanki gi'ai çabui GARTH Millî Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Müdürlüğü TELEFONLARI SANTRAL MCDCR SKRVtSI.ER 2 Î 52 41 22 U S4 no 4fi 11 27 52 42 28 W t>l C; ISTA.VRll ı Ankaifi ıaa VATINEVİ t 1 a ıı:; 52 İ> 9) •)> AKS4RAV V.tVINEVt 25 bî 31 île d u v u ı u l u r . f) >