Katalog

ALTI CUMHUHİYET 10 Şubat 191 "Lozan Anlaşmasına hayır 1 urkıye yı ziyaret eden ilk önemli AmerikaİJ, Geııeral Mac Arthur olur «Lozan Anlaşmaaını onaylamıyoruz.. Anlaşma, Chester petrol imtiyazı için Ermenistan'a ihanet etmekte ve meşru Amerikan haklannı satmaktadır...» ABD'de Demokrat Partinin seçiıt» bildirgesinde bu sözler yer alıyordu. Yıl, 1923' dür... 1927 yılı sonlandır.. Ne\v York limanına giren bir yolcu gemisine bir romörkör yanaşır ve yolculardan birini alır. Yolcu sanki bir kaçakmışcasına nhtıma çıkartıhr ve polis kordo nu altında otomobile bindirilip uzaklaşır. Ünlü kaçak Doktor Kimble gibi ABD"ye giren ilk elçisi Ahmet Muhtar Bey'dir... kişi genç Türkiye Cumhuriyetinin ABD nezdindeki Türk Amerikan i lişki Ieri üzerine Batı, petrolcü ülkeler arasmdaki dayanışmanın yakında çökeceği umudunda Yağmur ATSIZ yaznor BONN «PPTOI bu:ıalımı pat lak verdığinden bu yana. pptrol ıhracaıçısı ülkelerın eltie ettıklen VP 1975 sonuna dek e:d» edpceklen topiam kazanç 2';<ı milyar ciolst yoresinde olacak'ir Oysa Dünya Banka5i şimdiye de g;n KVI niil;.ar dolardan so? pdı.. yordu.a Bunu soyleyen. APD Maliye Bakar Yardımcısı Thomss \Vıllett: «Bana pptml îıyatlfi; ının nr f!a rağını sorııvorsıınuz. Eğer beklenınedık bır olay çıkınaz<a fıyatlar aynı ka.acaktır. Gerçı Kuveyt OPEC ııyelrrını ola|anüs f ii bir toplantıya çağııarak, dolar enflasyonuridan ötür.ı yeni zaırılar onerecek ama. ne olacagını so'yleyem?m.!i Punu soyleyen r!p Birleşik Arap Emirlıkleri Pe"ro: Bakanı Mane ElAtebP. Peırol fiyatları vüksPİ»rp<î tni, düşecek mi. yoksr. a\nı mı kaiacak? rı Gunfv A 5 >arla ^a?ıları rt» Afrlka'darfıı O:ı..n ıçın bu. d"£n\ nlruvan tıu Topluhjktur. Ve ds;ı!m»5i tniuksrH»! »ciiı Bu avari» Batıl' en«u«1ri 'ilk'l»n k^nrtılerinı tnpsrlamaî» r>a*.amış vp oır kat'i c*phe k'ir nınk li/ere na/i'iiKUrını llerletmK.eıdir Orneiın. ARD'nin 2İrı = m ı üzrrıne kurulan v* Öir •»n.iJ5trl ülkfsl olmama'ina raîmen Türkiye'nin rt* Sstıidıgı Enfrıı Aıan«ı. hu volrl» atllnr.j n: r a n ı rrı d 11 | RAT1 MERKEZLERİNDE YAPILAN İYİMSER PEGERLENDİRMELERE GORE. PETROLCÜ L'LKELER 1980LERE DOGRU AŞIRl HARCAMALARDAN ÖTÜRÜ DIŞ AC1K VERMEYE BAŞLAYACAKLAR. BrNV'N NEDENLERİNDEN FİRİ DE Ç1LGI.NCA SİLÂH AÎ.LM1KDA PL'LI*\MA1.AR1. Türkiye'ye askerî yardım yoluyla ilk baskı 1941'de yapıldı N>«York hmaruna 1927 yıh •onlarmda gıren yolcu gemısıne bır romörkör yaklaştı. yolcular dan binni aldı ve bir kaçak gıbı gozlice sahile çıkardı. Yolcu, pnlıs kordonu altmda bir arabaya bınip, nhtımdan uzakla^tı. Aclam Washington'a kadar aym güvenlik tedbirleriyle götürülecekti. 1927 yılında New York'a ünJü kaçak doktor Richard Kinıble gı bı giren ki^i, Türkiye Cumhuriyi'ti'nin ABD nezcündeki ilk elçısı Ahmet Muhtar Bey'di. m*l Paşa nın Türk'.yesi Abdülhamit ın ve Genç Türklerin Türkiye'sinden daha beter değildir » Grew, Ermeni Devletinin kurul masında kendisını bsşarısızlıkla suçlayanlara da şu cevabı veriyor: «Si/e Ermeni vatanı sağlamiıktan sevinç duyacaktım.. Fakat bu vatanı kuvTet zoruyla almak için 300 bin kişılik bır ordu göndermekte başansız kaldınız.» Savın elçinin anılannda da Türkiye ile îlgili çok ilginç bolümler var. Binni aktaralım: «Türk harerr.lerinde esir oimanm dehşet ve korkusundan kurtarmak için, misyonerler kelle b^şına beş dolar ödeyerek Hıristıyan kızlarını satm almaktadırlar. En azından 30 bin kiz esir bulunmaktadır... Kaçarlarsa tanınıp sahiplerine geri ver.lmek için bu kızlann yüzlerine damga vvırulmuştur.» 'Grew Turbulent Era s. 675 nakleden Doğan Avcıoğlu Mılli Kurtuluş Tarihi sayfa 32S\ Ali SiRMEN Zirre toplantısi Subat ayınin •onlannı An$nı petrnlcü iîllc»!»r hir rırvs Konff»:ansı vayata^l^r ve muhp î»rrelen, D?'i"lr'il r:p petrrl t'ik»*ıcilerl ara'inda hir baska 7!rvenin topla:r:(> roi'Unmayarajı Oı:raH» karirla'tırılsır'aktır. Za:en Bri'ılı i\im=er u^nnanlar hsr ne fcscfar. Detrnlrıi>r c?phf5İnin çöleeteîını ıımma!c^ayalar rfa. hovl* hır î» ı = m»nln kıs» «İİ!«1«> olmayacaîınl Petrolcü iilkp!»r. a faıki^r np npnl! büviik olur«i ı l'.ın. ır.rak ve »ncnk, bır.Ilc icınrt» davTanriıkları raman C'iciü olabiletelîlerınl fark'îmis bulunmaktsriırlaı. Pu bak:mdan, pjer etklnliklerint vıtirmek İ=tı>m1vrırlsr«a 5ari<r« fıvst ıonınU:ıvia uîrasmayı bir yana bırakarak. dünv» ekonomi«ne nasıl bjr Mçım vermelt istediklerî lconu«unda. heniir cesnnelenn fiıyu nkaric«n b'.r karsr» varmalan ve buna l^r» «tra'PMlPrım «»ptamalart rts. kendi açılarından çok yerincfe nlacaktır. KAIIİRE KONFERA.NSI'nda Roosevelt. İnönii ve Churchill 'soldan masını istemekten son anda vazgeçer. sadece üs istcğiyle yetinir. batta Türk Hükümeti'ne bir nota göndcıerek. ABD'nin îngiltere için savaş malzemesi yapımma hız verdiğini Türkiye'nin de Alman işgali tehlikesiyle karşılaşması ha linde bu jardımdan yararlanacağını bildiıdi. Ancak hemen ardından im?alanan «Alman Türk Saldıımazlık Paktt. VVashingtonun hoşuna gitmedi. Yardım durdıı ruldu. Hele Türkiye'nin Almanya ile 9 ekim 1941 de 100 milyon liralık ticaret anlaşması ABD'ni daha da kızdırdı. c Anlaşma gereğince Türkiye 1943 ve 1944 yıllarında Almanya'ya 90 bin ton kıom ve haska hanımaddeler vcıecek. karşılığmdan çelik ve sılâh alacaktı>. Bu anlaşmayı iki ülke arasmdaki 45 bin tonluk.vcnt bu krom sözlejaıe'inin izlemesi. \V»< hmgton'un ofkeini ve tiasîtit*rii* aıtırdı. Mc Murray. Hükümctini afirı davranmamak için ikna et meye çalı?acak. ama çabaian bo ça giriecektir. Ysrdımın kesilmesine bir kcz daha kaıar verilir. Churchili'in aıaya girrr.psiylr. yardım İnailtere arac:lıgıyla ye niden verilmeye başlann. olduğunu söyleyecektir. Kcnuşmadan dört gün sonra ABD savaşa fiüen katılacak. Kısa bir süre sonra da Türkiye >Land »nd Lesse» ıBorç Verme ve Kiralama^ yasasından geniş ölçüde yararlanacakta. Roosevelt, 24 2P. kasını tarihle ıi arasuıda Chuıclıill i!e yap'ığı yazısnıada şöyle diyordu: « Türkiye'nin 194.3 bahanndan önce müttefikler safında savaşa girmesi. Balkanlarda Alman lar'a karşı yeni bır cephe açılması konusundaki gbrüşlermuı paylasıyorur.ı. Bunun :ç!n Türkıye'ye yardımı arnrmaya hazınz.» RooseveJt 1 M VKKIHI 12mayıS 2 jshinşton'da kcndısinı ft 'CTnİrî'rıinife yaptığı konuşmada. Turkıy?'nm Italya'nın savaş CÎIM kalmasından sonra mutlaks çaujnıaya jıirmesinin gerekii olduğunu. Ankaradan Mütrefik Hava Kııvvetleri için üs istpnmPM gereknğmi söylüyordu. uğa) ABD Basknr.ı Roosevelt, Kahirede Tüıkiye'nin savaşa katılk: ticari ılı<ki sürerse. Turkiyenm de öbür tarafsız ülkelere uymılansn ambar^o ile karşılaşaca;;ını hildinyordu. Rii"'iikelç3 hukümptıne gcinderrtığı bır nn:ta da Menç üzerinrlrkı konnilerin bombalanmasını oneriyordu. Türkiye bu çağrıya uyarak '' a£ustos Ifl44'dr Almanya ıle iliş kilerini kesti. Ankara Yalta Konferansırdan sonra da Almanya ile Japonya'ya >avaş ılân edecektir. Chester ayrıcalığına rağmen Cumhunyet Hükümetınin ilk elçısinın ABD"ne ayak basabilmesı dört. yıl süren olayîardan sonra. mümkün olabilmişti. Türkiye Cumhuriyeti ile ABD Hükümetleri arasında Istanbul ve Washington arasında 6 nisan 1917 de kesılmiş bulunan ilişkilerin yeniden kurulması ı;in 6 ağustos 1923 dfe mizalLnan anlasma ABD de büyük yankılar uyandınyordu. Oysa Rauf Orbay Huküme :, biraz da bu anla^ma için. Kurtuluş Savaşı günlerınden beri, ayrıcahklar peşinde koşan Chester grubunun isteklerini kabul etmış ve nisan 1923'de Amiral Chester gnıbuna Dogu'da gen;ş bir bölgede demiryolu ayncalığı tanımıştı. Aym zamanda demiryclunun geçeceği hattın iki yanında 20 kilornetrelık bir alan içinde petrol ve maden i^letnıe tekelıne de sahiptir Amirai Ghester grubu. Ancak bu ödünlere rağmpn ABD kamuoyunu oiuşturan grup lar ve özellikle Demokrat Partı 6 agustos 1923 anlasmasım son derece körü karşılayacaktır. Par;inin «eçim büdirisinde anlaşma için şöyle deniyordu: «Lozan anlaşnıasını onaylamıyoruz. Antlaşma, Chester petrol imtiyazı için Ermenistan'a ihanet etmekte ve meşru Amerikan hak larını satmaktadır.» Inönu durunıu nnla:ııı>tır. Tahran'da varılan anlaşma gereginct, Churchill ve Roosevelt tarafmrlan Kahireye çağnldığmda »itms'.i ıstemeyccek. ancak Roosevelı'ın Ankara'daki Amerikan Büyükel çisi Steinhaıd'a uönderdigı taiımatta. Rörüşmpn:n tpşif devletlpr arasında serbrşt «ekilde olacağının» bıldirilmesı ü:7eriTiP çağrr, a olumhı cevap verecektır. Ancak Roosevelt son anda Türkiye'nin savaşa katılmasından varseçecek, yalnızca üs isteğıyle yetınpcektir. Türkiye'nin ıreksiz davranışı karşıs:nda. Rooseveit bu kez Churchili'in telkinıyle yar dınıı yeniden kesecektir. İvimserlik mi? Soıun s»>n çuıılerde yeriden güncellik kazanmıs ve dolay.sıyle petrolcü iılkelerın bir kaç yıl sonra ne olarakları konus.ındaki tartışmalar da atpşlenmiştır. İleri endüMn iii'<elpri artık petrol sorunnnu p«kısi ksriar kor kunç biç.rade görmüyoıiar. Bu bir gerçektir. Bunalım patlak verdığı sırsUrda ve bundan aylarca sonra bilp. bu ypnı geüşme karsısmda dünya ekonomısinin çökeceği ve uluslararası para denqesinin alTüst olacagi ileri sürülmektevdı. \Vashin2ton'dan gelen son tahminler«e daha iyimser bir n::»»lik raşımaktadırlar. Runlara bakılırsa «•tr.ıH^'^riîiT.n ptfcj.sj rpr çi bundan böyle de çok cidrii birta''n sorun'ar rV*to''ır ABD ve Varhk Vergisi .ABD ve Ankara'mn başkentliği Ti^k|yç ve Aracrikşjı ' ''"/. tçjıdidi ABD'nin yarciımı kesmpsi üzerine. Türk Hükümeti savaşa katılmama r.edenini açıkladı: Mü*tefikl?r Türkıye'ye savaş planları hakkında bilsı vennıyorlardı. Bu bir EÜvensizlık be'.irtisiydi. Inönü'nün deyimiyle miit tefiklerle Türkiye arasında bir güven buhranı doğmuştu. 9 nisan 1944de ABD Dışişleri Bakanı Cordeil Hull. bütün tarafsız ülkelerden Almanya ile ticaret ilişkilerini keçmesini istpdi. Beş gün sonra Ankara'daki Amerikan Büyükelçisi Steinhard, Türk Hükümetine bir nota vererek, Ankara ile Berlin arasında İlk elçimiz ve ABD basmı Ve Kongre onaylamaz, 1923 anlajmasını; ilk elçimiz de Washington'a geçicı bir anlaşmayla gider. Demokrat Senatörler, Dışişleri Bakanı Kellog'a göııderdikleri bir mektupta Ahmet Muh tar Bey'in ABD'ne gelmesini kınarlar ve Türkiye'den çu sözlerle bahsederler: «ABD'ne karşı döğüşen 5 milyon nüfuslu ilkel Asya ülkesı.» Basında yer alan demeçler daha da fecidir. İşte muhale'et liderlerinden James Gerard'm demeci: «1919 yılından beri 1 milyondan çok insanı öldüren ve 2 milyondan fazlasım anavatanlarından kovan ve halen bir sürü kadm ve çocuğu kblelikte tutan canavarlar çetesinin teınsilcisi..» Bu yorumlar, o günlerde kalsa, Türk Amerikan ilişkilerinin gelişmesiyle orıadan kalkmış bulunsaydı. bugün burada belırtilmesine gerek görülmezdi. Ama ABD'nin ünlü Tirne dergısi ki, küçük bir azınhğın dergisi olmayıp. en büyük politik dergidir. 5 ternmuı 1963'de şunları yazıyordu: «. Türkiyede 1922'den önce ysşamakta olan bir buçuk milyonluk Yunan Ortodokslannın çogu. Diktatör Kemal Atatürk tarafından ya öldürüldü ya da süruldü.» Yıllar geçm:?. Türkiye NATO üyesi olmuş, Türk askerlerı Kore'de can vermiştir. Ama ABD' de 1927'deki görüş değısmemıştır. ABD Türkiye :'.e d'.plomahk ilişkiler kurduktan sonra da kapıtüiasyonların kaldırılmasın: tanımamıştır. Bu görüş Büyükelçi Grew tarafından Başbakan İsmet (İnönü) Paşa'ya bildır.lcii. Washin»ton bu kararında ö yıl da'.ıa dırenecek ve sncak 1932'de kapıtülasyonlarm kaldırUmasım kabul edecektir. Ancak \Vash;ng ton bu karanna karşıhk öS milyon dolar isteyecek, uzun görüşmelerden sonra Aııkara 13 taksitte 1.3 milyon do!ar ödemeye r67.\ o.acaktır. Sonradan bu 1.3 raiiyon doların 400 bin dolarının fazîadan alındlğı anlaşılacaktır. (Fazladan alman meblâğ ABD yönetimi taralından tespit edilmiş ve son derece dürust b:r davranışla durum Türkiye'ye bıldirılerek:, hesap düzeitilmiştir. ı Ankara 1923 ekiminde resmen Türkiye'nin başkentî olmuştıır. Ama 1927'den itibaren ülkemizde gö.eve başlayan ABD elçilerı bu karan görmeîlikten gelmışler ve Istanbul'da oturmaya devam etmişlerdır. Büjükelçi McMurray «Ankara'nın başkent olarak tutulması Türklerin bağr.ariıkla sa\oındukları bir dogma sorunudur» der. ABD Büyükelçiliği ancak 1939 yılında Ankara'da kiralanan bır btnaya taşmacaktır. Türkiye Cumhuriyeti ile ABD arasında ilk ticaret anlaşması 1 ekim 1929'da imzalandı. Aynı yıl, henüz elçilerini Istanbul'da tutan ve kapitülasyonlann kaldırılmasını kabul etmemiş bulunan ABD'den 100 milyon dolarlık bir yardım almak için devrin Maliye Bakanı Şükıii Saraçoğlu Yeni Dünya'nın yolunu tuttu. Ankara büyük ekonomik kriz karşısında güç duıumdaydı. Ne var ki, Saraçoğlu yardım! almak şöyle dur sun. ABD yetkilileıiyle bu konu ! yu görüşme olanağını bile bulama dı. O tarihten ?onra çok Maliye Ba kanı ve Başbakan yardım için j Washington'a gidecek bü>"ük kıs, mı eli boş dönccektir. ! Bir yandan yardım bir yandan baskı Günlorden 3 aralık 1941 Bcyaz Saray'dayız. Raşkan Roo.?velt ta rihi konııç:nalanndan birini yapı yor.. Kcınuşma ?ıra.=ınds Başkan Türkiye'nin savunmasının ABD'nin savunma«ı bakımından gerekli İnönü Kahirc'ye gitmek istemiyor 28 kasım 1 aralık 1943 tarıhlen arasında yapılan Tahran Zirvesinde Roosevelt. Stalın ve Churchill ve Roosevplt tarafınsavaşa cırmesi için baskınm artırılr.ıa'ina karsr verdı. ABD'nin Türkiye üzerınde yogıınlaşan baskısı. yalnız dış polıf.ka konularıyia sınırlanmamıştı. !'• |"i!itik.a ria artık Washington'un miıdahale alanına girmiştı. N'uekım 11 kasını 1942de çıkan Var.ık Vergı«ı yasası Steinhard'ı ofkelcndirır. Buvııkelçi U'ashınslon'a yazdiğı raporda verginm azınlıklara karsı bır sılah olduğun.ın mkâr edilemeyeceğmi bildırır ABD'nm baskısı artar. Almanya'tıın yenilsi'i kesinleşince, 15 mart 194t'de Varlık Y'asası yüıiirlük:=n knltiınhr. Bununla da j kslınm&z, ödpnmeyen vprgiler de • iki gün içinde bağışlanır. | Türkiye, ABD nUfuzuna dogTU kRymaya başlamıştır. ama Batı bu güçlüğü de atla*ma ' yı büeceknr. Dcv ithalat YARIN: Sovyct talepleri karşısında ABD çekimser kalıvor Batı Avrupa'daki bunalım için Bonn'dan medet umuluyor Italya ve îngiltere, Qkonomik bunalımı atlatabilmek için Fransa ve özellikle Almanya'nın desteğine gerek duyuyorlar. (DIŞ HABCRLER SERVİSI) İçinde bulunduğumuz günlerde Avrupa'nın dört büyük ülkesinde (Ingiltere, Fransa, İtalya, Almanya ı sanayi üretimi gerilemek tedir (yüzde 3 ila 7 oranında). İşsizlik oramnın özellikle Fran sa ve Almanya'da büyük ölçüde artnıası "» 4'e ulaşması bek'.enmektedır; .bu da 8U0 bin ilâ 1 milyon işsize yaklaşmaktadır. Öte yandan fiyatlar ve ticaret denge sorunlarında da durum dört ülkede ortalanıa alındığmda oldukça kötüye gitmekre. Fransa ile İngıltere arasında bu konuda önemli farklar bulun maktadır. Fransa'nın enflasyon oranı yüzde lVin altjna inerken. ticaret dengf si de sağlanma yo j lundadır. Oysa İngiltere'de ise • tam tersine entlasyon oranı artmakta ı yüzde 18) ve ticari denge iyice açık vermektedir. ta ve bu viızden de Almanya ma li ve parasal açıdar. Avrupa ıçın bır destek noktası hahne gelnıek tedir. Ancak bu durum Almanva'mn Hammadde fiyatlarında izlenen gerilemeler ile petrol fiyatının 1975 yılı içinde sabit kalması olasılığı iyimser yorumlara yolaçıyor. te yatırımlar hacim olarak yüzbuııalınu atlatabildiği ve yeni bır atıl'.mı gerçekleştirebildıği sü de 10 kadar düşmüştür). rece geçerli olacaktır. Oysa, bu Fransa'da ülkede üretken yatırımlar ve ülPransa için :se durum biraz ke içi tüketim azalmak'adır > 1?>74 daha deği<iktir. Üretimdeki genleme azalma daha sert olduysa da üretım mekanizmasındaki bir değişiklik stokların azalmasına yol açark?n, tüketicilerin talcbin de bir azalma olmamış, bu yüzrien de fermayecilerin yatırım yapnıa eğilinıleri artnııştır. (Yapılan bir arasiırma üretken yatınmlarda 1974'ien 197.Ve kadar yüzde 4 oranında bir artış olduğunu ortaya koymaktadır). Bu durumda en çok zarar fören sektörlerde gereken tedbirler alındığı takdirde kısmen bir yeniden atılım soz konusu olabilccektir. Fakat Avrupa ülkelerinin kaderi kesın olarak uluslararası konjonktüre bağımlıdır. uluslararası konjonktür de fiyatlar konusunda avantajlı bir durum arzetmek tedir. Hammadde fiyatları sürekli düşmektedir. Hatta petrol fiyatının bile 1975 ? sabit kalması söz koı.u•! > sudur. Bu durum özellikle Alman va ve Fransa aibi paralan dolar karşısında istikrarım koruyan ülkeler için geçerlidir. Fakat Ital ya ve İngiltere için durum aksine kötüdiir. ÇAGDAŞ YAYINLARI ÇAĞDAŞ YAYINLARI İKkYENl KİTABINI SUNAR Mac Arthur geliyor ; Ya Amerikan elçisi Lozan görüşmelermde ıkinci Amenkan delegesi. olan Gre\v Cumhuriyet Hükümeti nezdindekı ilk Amerikan elçisi o;ur. Acaba Gre\v Türkiye ve Turkler hakkında ne düşünüyor dersiniz? Anılarma ve yaptığı konuşmalara şöyle kısaca göz atalım. Bakın Türkiye ile dıplomatîic ilişki kumlmasına karşı o lanlara ne cevap veriyor Grev: «Abdülhamit ve Ittihat Terakki Hükümetleriyle diplomatık •lişkilerirniz buhınmasında ahlak içısından bir uygunsuzlus yoksa, şimdi bir uygunsuzluk nasıl ileri sürülecekMustala Ke 1932 mayıs tenımuz ayları,, Türk Amerikan ilişkilerinde ö • nemli bir düzelme dönenıidir. Ma j yıs ayında Amerikan Senatosu , Türkiye'nin 1914 yılında kapitü j lasyonların kaldıi'ilmış olduğu yo ' lundaki kararını onayladı. t 18 temmuz 1932'de ise Türkiye j Milletler Ceırıiyeti'ne üye olmuş tur. Bu iki iüke arasmdaki ilişkiîe.in normalleşmesine yolaçacaktır. Olaydan bir Hafta sonra. ABD Ordusu Genel Kurmay Başkanı Geneıal Douglas Mac Arthur Tür kiye'yi ziyaret edcr. Atatürk'le de göıüşen Mac Arthur, Cumhuriyet'in ku~ulu5undan beri Ankara ya gelen en önemli Amerikalıdır. Türk askerleri 18 yıl sona Korc'df Mac Arthur'un komutaîinda dövüşecek, bir kısmı. Knre topısklarmda jehit düşecektir. Bonn ve Paris Avrupa ülkelerinm son durumu ele ahndığında ne İtalya. ne de İngihere içinde bulundukları kısır döngüden tek başlarına çıka.bilecek durumda d?ğilîer. Her iki ülke de çeşi*Ii yönlerden Almanya ve Fransa"dan medet umu ! yorlar. Yalnız bu iki ülke diğer i Avrupa ülkelerini içinde bulundukları kötü durumdan çıkarabil J mek iç:n yeterli hareket serbestliğine sa'hip bulunmaktadırlar. [ Va yalnız bu iki ülke halen basit bir konjonktürel gerileme du rumundaki güncel ıktisadi gerilemenin daha derin ve süreli değişimlerle birlikte geiebilecek bir bunalıma dönüîmemesi yolunda etkin olabileceklerdır. Almanya elindeki ticaıet fazl a « ve 30 milyar dolariık rezerv j Ieri sayesinde avantajlı durumdîi ; dır. Ayrıca bu ülkede enflasyonun yüzda 6'nm altında. olması da mark'ın güvenceli bir para Sokakta gurultu var . Y z n NADİR NADİ oo : Istar.bul Sine:na;?< Dprneğî. 7 Subaftsn başlaysn 5 haftahk yeni güsıeıi programmda. çok ılpinç ve önemli yap;tiara ypr vermektedir. Gösteıı düzeni. L mo' derrı klasik, Stanley Kubrıck'ır. «Son Darbe Th» K:ll:ng>» ve Joseph Losey'üı cAidatan Kadm Eva : iümleriyie başlsnııs'ır. Luc hino Vıseonti'nin son filmlerın1980den itibaren den. deh Alman kiralı '. Ludvvıg New York'tak.1 «Morgsn Guam ysşammı kencüne ozgü dıüyle rantee» adh bankanın son yaymanla'tıjı ünlü cLuclv.:;». bugünladıgı analiî» bakılacak olursa. > lerde göstcrilecpkıir. Bu lilmde, petrolcü ülkeierin ıhracattan elHelmut Berg?r. Romv Schneider, de edecekleri kazanç. 1977 yılmTreuor Houard. .Sıi\ana Manda doruguna erişecek. ama bu gano ve Gert F:ob? ovnamaktabile bunalınr.n başından ben dırlar topiam olarak 250 mi'.yar doSosyalist ülkelerden.. lardan pek i3z:a rutmayacaktır j Bankanın hesaplarına göre er. Sosyalist ülkeierden. ara'arıngeç 19R0 yılından itibaren petda "oszı klâsikler::ı ct^ Du.ur.dugu ilginç filmler sym prog:arr.ırıdarolcü ülkeler dış tıcaret açığı dır. Ayzenştajiı'ırı «Potemkinüi vermeğe başlayacaklardır ve Pudovkinin ttAnav.sı tekrarlaBatı Almanya Merkez Bankanacak. ayrıca çağdaş Bulgar sisı'nın tahminlen de synı yoidanemasmdön Valchanoffun «Güdır. Merkez Bankası Genel Müneş ve GölgeM. Zako Hesskia'nrn dür Yardımcısı Otmar Emmin«Sekizinci». Polorya'dan T. Kon ger. Londra'daki «Kıallık Ulus\vicki"nzn «Oiü'er Günü». Andreı lararası oisviprı irceleme er,s Wci.ida'nm sKann OrmanM gıbı tıtüsü» ör.ündp bir konferan? moderr '•••jç;vior curnılaoaktır.. verirkpn, «OPEC» iiypsı üîkeierin 1974 yılmda 55 milyar doİlk Gösteriler. !ar safı kazanç sağladıklannı «İlk Gös:en« dızisinden. gpçen belirterek. 19R0 phr.a değın btı ay gusterilnıış olan. «Emilıano fazlalıklarm tamanıen pnyeceğı ZspaU» adlı Meksika fi'mi, görgörüşünii ilpr: «'irriT'^'iir. düğli ilgi üzerine yeniden gösteÇılgınlar gibi riiecektir. Richard Fleischer'ın Bunun en önemli ıkı sebebı. ünlü devrimciyj Amerikalı göenflasyon vp petrolcü üike'.erın züyle inceleypn sChe Guevara.ı çılgmlar gıbi silâh satın almafilmi. Philip d'Antoni'nin «Kasırlandır. ga Harekâtı • Seven Ups» nâh kara filmi. ve mhayet yıluı bek Öte yandan pptroîcü ii.keier. lenen en örjemli fi'.mlerinden bu yeni e!de ett.klerı ekor.nmık Frsncesco Rosinin 'tLucky Lucıv e dolayısıyla po'iük gücü. ÇOK doğa! birşevmiş g:bı sörmeğp ve • anoı.su göstprilecektır. Önemleri cîolayjsıyis. r.Cne Guevarann, 24 buna göre davranmağa kolay aŞubat'ta yapılacak ve A!i Sirmen. lışmış bulunmakîadırlar E! ve Hüssyin Bas vp Burçak Evren'ın •işbirliğı ettikleıı zaman nasıl katılacağı. Atülâ DOrsay'm yönebir güç oiabildıklerı. son b:r teceği bir açık oturum. «Luckv yıl boyunca apaçık orttya ÇikLucianoovu ise, 1 Mar i : ta yspılamıştir. Fakat bu birlik sürecek cak ve Onat Kutların yönetecemi? ği bi" » n : n " r iz'evecoktir. ABD Maiıve Bakan Y^raımrı«ı Wı.!ett. petrolcü ülkeîerın ; Batı'dan pn son model pek ço«: endüstrı aıaç ve gerecı slrr.akta bırbirlenyle varış halır.de olduğunu da sözlerine ekiemıştır. Thomas Wıliett hatta da^a da ileri giderek. pek uzak olmayan bir gelecekte petroicü ülkrlprin. üste!:k riış ticaret açığı ver ' meğe bile bsşlayacak'.an görü ' şinü savunmaktadır. Bu açık. j sadece petrolcülrrin dev bo>"utlarda ithalat yaprnalanndan dogmayarak. bur.ıın vanısıra B a t ı nın elde edeceği yeni enerji kaynakları da petroiün önemmi yi . SiNEMATEK'TE «LUDVViG», «CHE GUEVARA», «LUCKY LUCiANO» VE CEZAYiR SiNEMASI.. Petrolcülerin birliği Insanca yaşamak ABD'de tedbir Avnıpa'da durum böyieykan, Anıerika'da da işsizlik nüfusun '•iizde 7'sine ulaşmış bulunmaktadır. Bu durum Amerikan yetkililerini klâsik vergi kısma yöntemlennp başvurrıaya zorlamışBssVıar. Knrd ria Amprikan ekonomisine 16 raılvon dolann ypniden sokuldugunu açıklamı.stır. Bu tecbir köniye rioftru eiden durumu tersine döndürmek için gerekli olan sok ettosjni yap Yozon: SEHA L MERAY İlk yardım... İlk baskı... Xazi Almanya?! 1941 yümda Bal t^anlar'a inince devrin ABD Dışiş Ieri Bakanı Cordeil HuU, 3 {U~ Isteme adresi: ÇflCDflŞ TATINLARI Cagalogla Halkevi Sokak No 39 41 TEL: 22 42 90 Belki umut. fcçlki gerçekçilik. Fakat Batılı uzmanlar. birliCın çok geçmeden dajılacaSmı m ? sürmektedirler. Onlara sör?. bunun ilk beliıtileri de artık görülmektecfir. Bu Batı:ı uzmanlar divorlar ki petrolcül?r cephesi, bir gerilim ve «avaş anmda doğmu'tur. Endüstri ülkeleriyse, kendilerine karsı kurulan bu cepheye karşı uzun siire ?ask;nlık çö«termiîler. ken dilerini topar!avamami<;!ardır. Oysa «OPEC. üyesı onüç ülkenin toplumsal ve siyaça! yapılan birbinnden çok farlch oldu8u .sibi üs;»lik buniar arasında büyük cojrafi uzakiıklar Cezayir Sinemasi geimesjae yol açmai bulunraaktad'.r. örneğin bu iilkeleHcn hir bblütnü OrtadoŞu'da, bir bö.u da Sınemategin bu avki prograxı r.m en önemli böiümü ise. sıneması son yıllarda önemli :1eriemeler ve devnmci nitelikler gösterpn bir ülkenin. Ce?a:.ir':n filmlerine aynlmiştır. Bu sinptna dan. Lakhdar Hamira'mr. «Aures Eüzgarı» ve Muhammed Bou amari'nın. tüm dünyada yankılar yapmış olan «Kömürcü LP Charbonnier» fi'mlerı. bızim açı mızdan da çeşıtli nederüerden büyiik önem tasımaktadır. Mart başındaki bu gösterileri, Sinema tek'te, yıllar önce gösterildigi zaman yarattığj hsyecîiri unulu'ma mış olan bir başeser Gilîo PontecorvoTiun siyasal sınemarun en basanh ömeği sayılan «Cezayir Savaşı» izleyecektir.